Αναδημοσιεύσεις

Εκτός από τον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου υπάρχει, για παράδειγμα, ο τρίτος τόμος του ίδιου έργου που μνημονεύει το «βασίλειο της ελευθερίας» του «κοινωνικοποιημένου ανθρώπου», όπου η «ανάπτυξη των ανθρωπίνων δυνατοτήτων» υπολογίζεται ως «αυτοσκοπός» και συναρτάται με τη «σύντμηση της εργάσιμης μέρας». Ως προς το θέμα αυτό, ενδιαφέρουσα παραμένει η ανάλυση των Grundrisse και ιδίως η πρόταξη της «ατομικότητας» ως ενιαίου κριτηρίου των φάσεων της ιστορικής προόδου: η πρώτη αντιστοιχεί σε μια περιορισμένη μορφή «προσωπικών σχέσεων εξάρτησης», η δεύτερη στην «προσωπική ανεξαρτησία που θεμελιώνεται σε εξάρτηση πραγμάτων» και η τρίτη καθιστά δυνατή την «ελεύθερη ατομικότητα» που εδράζεται στην «καθολική ανάπτυξη των ατόμων και την υπόταξη της κοινοτικής, κοινωνικής παραγωγικότητας, ως κοινωνικής αξίας».

Το «Ποινικό Δίκαιο του Εχθρού», το οποίο έχει προαναγγείλει με κάθε τρόπο ο Πρωθυπουργός, θα εφαρμοστεί συλλήβδηνστους πρόσφυγες και στους μετανάστες, στους μπαχαλάκηδες και στους χούλιγκαν, στις μαφίες εντός και εκτός φυλακών, στους δράστες ήπιων και βαριών εγκλημάτων. Χωρίς στάθμιση, χωρίς ανάλυση των κοινωνικών φαινομένων, χωρίς διάκριση, χωρίς εγγυήσεις. Όλοι αυτοί θα εξαιρεθούν συλλήβδην από δικαιώματα στο όνομα της τάξης. Το κράτος δικαίου θα λειτουργεί δήθεν για τους νοικοκυραίους ή για εκπροσώπους των ελίτ, που τυχαίνει να έχουν ανοικτούς λογαριασμούς με τον νόμο, ή για τη «νύχτα», που παραδοσιακά διαπλέκεται με το κράτος της Δεξιάς, ή για όσους έχουν τη δυνατότητα να υποστηριχθούν από καλοπληρωμένους δικηγόρους. Το πλήγμα για τη δημοκρατία θα είναι μεγάλο.

Ο Αλέξης Τσίπρας το τελευταίο που έχει ανάγκη είναι επιβεβαίωση. Με τον ΣΥΡΙΖΑ συμβαίνει το παράδοξο να λειτουργεί η ακριβώς αντίστροφη ανάγκη. Η βάση του (νέου) κόμματος έχει ανάγκη την επικύρωσή της από τον Τσίπρα! Το πρώτο σχετικό βήμα έγινε τις προάλλες με τις δηλώσεις του για τον χαρακτήρα της διεύρυνσης. Το επόμενο θα γίνει με τη σχηματοποίηση των όρων εισδοχής των νέων μελών στην πορεία προς το συνέδριο της επανίδρυσης. Και είναι σίγουρο ότι σ’ αυτό το συνέδριο εντάσσεται και η προοπτική (επαν)εκλογής του προέδρου. Η διαδικασία εκλογής του προέδρου μέσω συνεδρίου θα δώσει μεγαλύτερη αξία στο ίδιο το συνέδριο, ενώ ταυτόχρονα θα εξασφαλίσει την παράλληλη εκλογή της ηγεσίας που θα πλαισιώσει τον πρόεδρο. Αν αντίθετα διαχωριστεί η εκλογή «από τη βάση», θα χαθεί η ευκαιρία της επανίδρυσης του κόμματος, εφόσον αυτή η βάση στο μεγαλύτερο ποσοστό της θα θεωρήσει ότι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις της εξαντλούνται σ’ αυτή τη στιγμιαία «συμμετοχή». Και, κυρίως, θα επιβεβαιωθεί ότι η εκλογή προέδρου είναι μια «τεχνική» και όχι πολιτική διαδικασία, εφόσον οι υποψήφιοι/ες δεν θα έχουν προκύψει από αντιπαράθεση πολιτικών θέσεων και προγραμμάτων στο συνέδριο, αλλά από τη δημόσια έκθεση της προσωπικότητάς τους. Αν αυτό είναι αποδεκτό σε κόμματα όπως η Ν.Δ. και το ΠΑΣΟΚ, δεν θα έπρεπε να είναι ανεκτό για το κόμμα της «πληθυντικής» Αριστεράς.

Περνάμε σε μια εντελώς διαφορετική εποχή για τα δικαιώματα των γυναικών και την οριζόντια διάχυση της ισότητας στις πολιτικές όλων των υπουργείων. Μέχρι σήμερα, η ύπαρξη αρμόδιας υφυπουργού για θέματα ισότητας και μάλιστα στο υπουργείο Εσωτερικών, ήταν κομβικής σημασίας τόσο για την ανάδειξη των έμφυλων ζητημάτων όσο και για την διατομεακή προώθησή τους. Διότι οι έμφυλες ανισότητες δεν περιορίζονται στον τομέα της εργασίας ή της εκπαίδευσης, αλλά είναι συνυφασμένες με τις πατριαρχικές αντιλήψεις της κοινωνίας μας για το ρόλο της γυναίκας και διαπερνούν οριζόντια όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής. Τα ερωτήματα πολλά και η ανησυχία ακόμη μεγαλύτερη για το επόμενο διάστημα. Ο δρόμος του αγώνα αποτελεί μονόδρομο. Μαζί με τις φεμινιστικές και γυναικείες οργανώσεις οφείλουμε να αποτρέψουμε στην πράξη την υποβάθμιση του ρόλου και του έργου των δύο φορέων και μαζί τους την απαξίωση των πολιτικών ισότητας.

Το πρώτο που έχει να παρατηρήσει κανείς, κρίνοντας τον αριθμό, τη δομή και τη σύνθεση της κυβέρνησης, καθώς και τον τρόπο που αποφασίζονται και υλοποιούνται οι πρώτες δράσεις, είναι ότι ο πρωθυπουργός έχει δανειστεί ως τρόπο διακυβέρνησης “μοντέλο από πολυεθνικές”. Τον όρο και το συμπέρασμα τον δανείζομαι από την “Καθημερινή”, η οποία στο κύριο άρθρο της σημειώνει ότι ενώ κυριαρχούσε το αίτημα για νέα πρόσωπα και νέα ήθη διακυβέρνησης, τώρα που αυτό συμβαίνει, αντιμετωπίζεται με κυνισμό. “Αυτό συμβαίνει και τώρα που η κυβέρνηση Μητσοτάκη επιχειρεί να καθιερώσει ένα νέο μοντέλο οργάνωσης που θυμίζει περισσότερο διοίκηση πολυεθνικής”, σημειώνει. Και με μια κάποια αποστασιοποίηση παρατηρεί: “Ο νεοτερισμός μπορεί να μην λειτουργήσει όπως σχεδιάστηκε”. Είναι προφανές πως η μέθοδος Μητσοτάκη προκάλεσε αντιδράσεις στο εσωτερικό της ευρύτερης συντηρητικής παράταξης. Αλλά αυτό, προς το παρόν, το παρακάμπτουν. Το σοβαρό είναι ότι, όπως φάνηκε και από τον τρόπο που καθορίζεται η πολιτική, αυτό που αφαιρείται είναι η πολιτική ουσία. Οι υπουργοί εντέλλονται να υλοποιήσουν την πολιτική που εμπεριέχεται σε κλειστούς φακέλους από τον πρωθυπουργό, την οποία θα υλοποιήσουν, επιπλέον, τεχνοκράτες υφυπουργοί. Είναι εξάλλου πολιτικές χωρίς, πριν, καμία διαβούλευση. Έρχονται τα πάνω κάτω και το κοινοβούλιο δεν έχει ανοίξει ακόμα!

Σύμφωνα με πληροφορίες, η Νέα Δημοκρατία έβαλε σε εφαρμογή δαιμόνιο σχέδιο για την αποπληρωμή των θαλασσοδανείων της, ώστε να μη δέχεται κριτική ότι δεν μπορεί να βάλει σε τάξη τα του οίκου της, όταν ευαγγελλίζεται ότι θα βάλει σε τάξη τα δημοσιονομικά της χώρας. Το δαιμόνιο σχέδιο προβλέπει να διατεθούν, μέσω τηλεπωλήσεων, οι ελαφρώς μεταχειρισμένες περικεφαλαίες και τα χρήματα να δοθούν στις τράπεζες. Το project «Πούλα κι εσύ μια περικεφαλαία. Μπορείς!» έχει αναλάβει ο Άδωνις Γεωργιάδης, που, αν και υπουργός, δεν ξεχνά την παλιά του τέχνη.

Οι πρόσφατες εκλογές επιβεβαίωσαν το απόλυτο προβάδισμα του ΣΥΡΙΖΑ στους Ανέργους (που τώρα επεκτάθηκε και στους Φοιτητές), αλλά και τη μείωση της επιρροής του στις Νοικοκυρές και στους Αγρότες, τις δύο δηλαδή κοινωνικές ομάδες στις οποίες είχε προς στιγμήν πλειοψηφήσει το Σεπτέμβριο του 2015. Αλλά και στους Συνταξιούχους η δυναμική του δεν φαίνεται να παρουσιάζει καμιά μεταβολή από το ποσοστό των Ευρωεκλογών. Ωστόσο, αξιοσημείωτη ήταν εν τέλει η αντοχή του ΣΥΡΙΖΑ στους Ελ. Επαγγελματίες, κάτι που για τα χαμηλότερα εισοδήματα (τεχνίτες και μικρεμπόρους) είχε διαφανεί και στο αποτέλεσμα των Ευρωεκλογών, σηματοδοτώντας επίσης μια σημαντική διαφοροποίηση στην κοινωνιολογία της εκλογικής βάσης του και αμβλύνοντας την ανάλυσης περί απώλειας των μεσαίων στρωμάτων.

Διανύουμε μια περίοδο με πολλές προκλήσεις και ως εκ τούτου δεν υπάρχουν περιθώρια εφησυχασμού. Το διεθνές περιβάλλον είναι εξαιρετικά ρευστό: επιβράδυνση της ευρωπαϊκής οικονομίας, νέοι εμπορικοί πόλεμοι, διαρκής συμπίεση των μεσοστρωμάτων στις αναπτυγμένες οικονομίες, έντονες κλιματικές πιέσεις, ανάδυση ακραίων πολιτικών δυνάμεων, γεωπολιτική αστάθεια στη γειτονιά μας. Στη χώρα μας πρέπει να προχωρήσουν παρεμβάσεις που θα καθιστούν το σύνολο της κοινωνίας συμμέτοχο της ανάπτυξης, θα διασφαλίζουν την εφαρμογή της εργατικής νομοθεσίας και θα ενισχύουν τη μετάβαση σε ένα πιο «πράσινο» μοντέλο ανάπτυξης.

Η Ν.Δ. σιγά - σιγά θα καταλάβει ότι οι ακροδεξιές κραυγές της αντιπολίτευσης αν εφαρμοστούν από την κυβέρνησή της, θα μετατρέψουν την Ελλάδα από κράτος δικαίου σε κράτος συστηματικής παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Αν φερ' ειπείν εφαρμοστεί η επαγγελία Μητσοτάκη για έναν αυτοματοποιημένο μηχανισμό που θα εξετάζει άσυλα και θα απελαύνει στην Τουρκία, τότε τα ευρωπαϊκά δικαστήρια θα κατακλειστούν από προσφυγές εναντίον της Ελλάδας με σχεδόν προδιαγεγραμμένη καταδίκη σε καθεμία από αυτές. Η διαφορά ύφους και λεξιλογίου ανάμεσα στον πρωθυπουργό και τον αρμόδιο επίτροπο Δ. Αβραμόπουλο είναι ενδεικτική για το πού βρίσκεται ο ευρωπαϊκός μέσος όρος στο ζήτημα, ο οποίος είναι ήδη συντηρητικός, και σε πόσο ακροδεξιά κατρακύλα είχε ξεφύγει προεκλογικά η Ν.Δ. Ο Μητσοτάκης άραγε θέλει να το παίξει Όρμπαν ή Μέρκελ;