Κοινωνική Αλληλέγγυα Οικονομία

Στον αντίποδα των ιδιόκτητων σπιτιών που αποξενώνουν τους ανθρώπους από τη γύρω κοινότητα, καθώς αναζητούν εξατομικευμένες λύσεις στα προβλήματά τους, η συνεγκατάσταση δίνει δύναμη στους πολίτες, με τη δημιουργία κοινοτικών δεσμών και την ενίσχυση την αλληλεξάρτησης.

Ένα άμεσο και εύλογο ερώτημα, είναι πώς θα μπορούσαν αυτές οι επιχειρήσεις να επιλύσουν τα προβλήματα που δημιουργεί το μικρό μέγεθος και να γίνουν σύγχρονες και ανταγωνιστικές, παραμένοντας όμως μικρές μιας και αυτό έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, που θα χαθούν σε μια ενδεχόμενη αύξηση του μεγέθους, με παράλληλη αύξηση των κινδύνων. «Η λύση δεν είναι καινούργια, καινούργια ίσως είναι τα διαθέσιμα εργαλεία, που φαίνεται να αναδύονται μέσα από το χώρο της κοινωνικής και συνεργατικής οικονομίας. Οι στοχευμένες συνέργειες μεταξύ επιχειρήσεων μπορούν να δώσουν λύση σε μια σειρά από προβλήματα που ταλανίζουν τις πολύ μικρές επιχειρήσεις. Οι συνέργειες μπορούν να λειτουργήσουν είτε με συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων, είτε με δημιουργία φορέα που θα αναλάβει αντικείμενα, που αδυνατεί να λειτουργήσει μόνη της η κάθε επιχείρηση προσφέροντας επιπλέον δυνατότητες με μικρό κόστος».

Οι φορείς κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας με επαρκή υποστήριξη θα μπορέσουν να διαδραματίσουν σημαντικό ρόλο στη δημιουργία σταθερών θέσεων απασχόλησης και να συμβάλλουν στην ευημερία του πληθυσμού. Επιτακτική ανάγκη η διαφύλαξη του νεαρού πεδίου της κοινωνικής οικονομίας από φαινόμενα προσομοίωσης της εφαρμογής των αρχών και των σκοπών της από επιχειρήσεις ή νομικές μορφές, που θα ήθελαν να επωφεληθούν προσωρινά από χρηματοδοτήσεις ή επιδοτήσεις που αφορούν το πεδίο, και είναι μάλλον βέβαιο ότι θα δελεάσουν και θα προσελκύσουν φορείς κακών πρακτικών του παρελθόντος.

Προστιθέμενη αξία του νέου αυτού πλαισίου επιχειρείν είναι και το φορολογικό κίνητρο που προβλέπεται για όλους όσοι επιδίδονται σε εγχειρήματα συνεργατικής οικονομίας. Συγκεκριμένα, προβλέπεται αφορολόγητο στο ποσοστό των κερδών που επιστρέφουν στους εργαζομένους για αναβάθμιση μισθών, ενώ επιπλέον για τις νέες ΚΟΙΝΣΕΠ και συνεταιρισμούς εργαζομένων υπάρχει απαλλαγή καταβολής του τέλους επιτηδεύματος για τα 5 πρώτα χρόνια της λειτουργίας τους.

«Το Κάντρι της Τούπακ Αμάρου προβάλλει ως πρότυπο μιας μετακαπιταλιστικής πόλης. Εγινε εφικτό μεταμορφώνοντας ένα εργαλείο πολιτικής για τη στέγη σε μια άλλη πολιτική που θέτει στο επίκεντρο τη διεκδίκηση των κοινωνικών και οικονομικών δικαιωμάτων των πολιτών που έως τότε ζούσαν στιγματισμένοι ιεραρχικά, κοινωνικά και φυλετικά», γράφει ο Χάιμε Σορίν, πρώην πρύτανης της Σχολής Αρχιτεκτονικής του Πανεπιστημίου του Μπουένος Αϊρες. «Δεν είναι ένα πολεοδομικό σύμπλεγμα, αλλά μια κοινωνική δομή που στηρίζει ένα σχέδιο ζωής κάνοντας πράξη το δικαίωμα στην πόλη ως κοινωνικά συλλογικό χώρο».

Η κοινωνική και αλληλέγγυα οικονομία, αρνείται τον εκχρηματισμό όλων των ανθρώπινων πράξεων και όλων των φυσικών στοιχείων και την εμπορευματοποίησή των. Επιπλέον, συμβάλλει στην προστασία ακόμα και στην επέκταση των μη εμπορευματικών και μη εγχρήματων πεδίων, με πρωτοβουλία των πολιτών (και όχι των ειδικών). Τέλος, προσπαθεί να διευρύνει την αξία χρήσης, διακρίνοντας το πεδίο της από αυτό της ανταλλακτικής αξίας. Από αυτή την άποψη, η διάκριση ανάμεσα στην αλληλέγγυα οικονομία και την καπιταλιστικο-εμπορευματική σηματοδοτεί και το πραγματικό νόημα της (οικονομικής) επιστήμης: η πρώτη εκφράζει μια ποιοτική, μη ποσοτικοποιήσιμη (μη μετρήσιμη) κανονικότητα, άμεσα συνταυτισμένη με τη βιωμένη σχέση και την «πρωτεύουσα» ιδιότητα των πραγμάτων (όχι δηλαδή την αφηρημένη όψη αυτών), ενώ στη δεύτερη η ουσία του πράγματος ανάγεται στην ανταλλακτική του αξία, η οποία σταδιακά απορροφά όλες τις ποιοτικές αξίες (Φ. Τερζάκης, 2012). | Δημήτρης Καπογιάννης - Τάκης Νικολόπουλος