Κοινωνικά κινήματα

20
06

Donatella della Porta: Πώς τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα μπορούν να σώσουν τη δημοκρατία στον καιρό της πανδημίας

Εκτός από τη διεκδίκηση κοινωνικής και περιβαλλοντικής δικαιοσύνης, τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα που δραστηριοποιούνται στην πανδημία προτείνουν επίσης ο δρόμος για την επίτευξή των στόχων τους να μην είναι μέσω του συγκεντρωτισμού της λήψης πολιτικών αποφάσεων, πολλώ δε μάλλον μέσω τεχνοκρατικών κινήσεων, αλλά μάλλον μέσω την αύξηση της συμμετοχής των πολιτών. Η εποχή της πανδημίας ήταν καιρός όπου αναζητήθηκαν αποδιοπομπαίοι τράγοι, οι άλλοι, οι φτωχοί, οι μετανάστες, που κατηγορούνται από τους δεξιούς πολιτικούς για τη διάδοση του ιού. Αυτές ήταν εποχές έλλειψης διαφάνειας και χαμηλής λογοδοσίας, με τις διακηρύξεις κατάστασης έκτακτης ανάγκης να χρησιμοποιούνται, σε διάφορες μορφές και βαθμούς, για τον περιορισμό της διαφωνίας. Ξενοφοβικές κυβερνήσεις αύξησαν τον αναγκαστικό επαναπατρισμό και έκλεισαν τα σύνορα ακόμη και στους πρόσφυγες. Μέσα από αυτοκινητοπομπές (όπως στο Ισραήλ) ή τις ποδηλατικές πορείες (όπως στη Σλοβενία), προοδευτικές ομάδες διαμαρτυρήθηκαν για τις κυβερνητικές προσπάθειες εκμετάλλευσης της κρίσης για τον περιορισμό της πολιτικής συμμετοχής και των δικαιωμάτων των πολιτών. Σε αυτήν την κατεύθυνση, τα κινήματα μπορούν να χτίσουν πάνω στις δημοκρατικές καινοτομίες που αναπτύχθηκαν ως απάντηση στην οικονομική κρίση την τελευταία δεκαετία. Μέσω διαβουλευτικών πειραμάτων, άμεσης δημοκρατίας, συνταγματικών διαδικασιών που προέρχονται από πλήθος, καθώς και της οικοδόμησης κινηματικών κομμάτων, οι ιδέες των κοινών αναπτύσσονται και στρέφονται προς τα δημόσια αγαθά που πρέπει να τα διαχειριζόμαστε μέσω της ενεργού συμμετοχής των πολιτών, των χρηστών και των εργαζομένων. Επομένως, οι καιροί βαθιάς κρίσης μπορούν (βεβαίως όχι αυτόματα) να προκαλέσουν την επινόηση ενός εναλλακτικού, αλλά πιθανού μέλλοντος. Καθώς η πανδημία αλλάζει την καθημερινή ζωή, τα προοδευτικά κοινωνικά κινήματα δημιουργούν τους απαραίτητους χώρους για προβληματισμούς σχετικά με έναν κόσμο μετά την πανδημία, έναν κόσμο που δεν μπορεί να γίνει αντιληπτός ως η συνέχεια του προ της πανδημίας κόσμου.
Περισσότερα »
17
11

Γιώργος Τσιρίδης: Δημοκρατία – συλλογική δράση, μνήμη και συνείδηση

Η σημερινή δημοκρατία δεν μπορεί να νοείται ως έργο ανδρών επιφανών ή κάποιων «αρίστων», για να το πούμε με τρέχοντες όρους, ούτε ως αποτέλεσμα μιας απροσδιόριστης και αυτόματης θεσμικής τυχαιότητας, αλλά ως προϊόν της αδιάλειπτης δράσης συλλογικοτήτων και κινημάτων και βέβαια του αθροιστικού τους ιστορικού αποτυπώματος. Ο ρόλος των προσώπων, υπαρκτός στην Ιστορία, αποκτά βαρύτητα αποκλειστικά σε συνάρτηση με την - υλική ή ιδεολογική - επίδραση που αυτά έχουν στις μάζες, αλλά και με την επιρροή που δέχονται από αυτές. Αυτό ισχύει τόσο για τις πολιτικές ή οικονομικές ελίτ όσο και για μεμονωμένα μέλη των οργανώσεων με αναφορά στην κοινωνία. Η διαπίστωσή αυτή, αντίστοιχα, μπορεί να αποκτήσει αυξημένη πολιτική βαρύτητα μόνο στο βαθμό που αποτελεί συλλογική διαπίστωση.
Περισσότερα »
01
11

Ευγενείς σκοποί: Πάρκο Ναυαρίνου, Golden Dawn Watch, Justice for Zak, Λόφος Φιλοπάππου

Μετά από οκτώ χρόνια μνημόνια και τα ρέστα τους, οι άνθρωποι φαίνεται να διατίθενται ξανά για δημόσιες δράσεις, για συνεισφορές αλληλεγγύης, για την προστασία και τον καλλωπισμό του δημόσιου χώρου, για ζωές ζωντανές, διεκδικητικές, περισσότερο δίκαιες. Τέσσερα μόνο παραδείγματα, ανάμεσα ευτυχώς και σε άλλα, είναι ενδεικτικά μιας μετατόπισης στις διαθέσεις αρκετών. 
Περισσότερα »
01
11

Τόνι Νέγκρι: «Τα κινήματα οφείλουν να εφεύρουν τους δικούς τους θεσμούς»

Όταν σήμερα μιλούμε για κομμουνισμό, εννοούμε κατά βάση την ικανότητα, τη δυνατότητα, να οργανωθεί η κοινωνική συνεργασία με τρόπο δημοκρατικό. Τι πάει να πει αυτό; Ότι θα δημιουργούνται θεσμοί. Όχι όμως θεσμοί κυριαρχίας, αλλά θεσμοί που θα παράγονται από τη βάση. Θεσμοί που θα νομιμοποιούνται όχι από το κράτος το ίδιο, αλλά από την άσκηση μιας άμεσης δημοκρατίας, από μια άμεση δυνατότητα συμμετοχής. Θα οικοδομούν τις ίδιες τις δομές παραγωγής και ακριβώς τούτο θεωρώ ότι αποτελεί το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του κομμουνισμού. Διότι ο κομμουνισμός, πέρα από μια συγκεκριμένη πολιτική μορφή, αντικατοπτρίζει συνάμα κι έναν ιδιαίτερο τρόπο παραγωγής, μια μορφή πάνω στην οποία παράγεται και αναπαράγεται η ίδια η ζωή, αλλά με βάση τις υλικές συνθήκες. Είναι ένας τρόπος οργάνωσης της κοινωνίας, είναι ένα πράγμα ριζωμένο βαθιά μέσα στην ανθρώπινη και την κοινωνική πραγματικότητα, είναι αυτό το ίδιο, υλικότητα.
Περισσότερα »
02
05

Για ένα ευρωπαϊκό κοινωνικό κίνημα

Ο ανανεωμένος αυτός συνδικαλισμός θα απευθυνόταν σε φορείς με δυνατότητες κινητοποίησης, οι οποίοι θα διαπνέονταν από ένα βαθιά διεθνικιστικό πνεύμα και θα ήταν ικανοί να υπερβούν τα εμπόδια που συνδέονται με τις εθνικές, νομικές και διοικητικές παραδόσεις, καθώς επίσης με τους κοινωνικούς φραγμούς στο εσωτερικό κάθε έθνους οι οποίοι διαχωρίζουν τους επαγγελματικούς κλάδους και τις επαγγελματικές κατηγορίες, όπως συμβαίνει και με τις κατηγορίες κατά φύλο, ηλικία και εθνική προέλευση.
Περισσότερα »
23
01

Η ακροδεξιά του Τραμπ: μια ευκαιρία για την αμερικανική Αριστερά

Διανοούμενοι, ηγεσία και κοινωνική κίνηση συνδέονται με έναν κάπως μεταμοντέρνο κι όμως λειτουργικό τρόπο. Θα καταφέρουν να μετουσιωθούν σε δύναμη αντιπαράθεσης με το νέο καθεστώς που θα επιβάλει ο Τραμπ; Θα κινηθούν πέρα και ενάντια από το Δημοκρατικό Κόμμα ή θα συνεχίσουν τον εισοδισμό σε αυτό;
Περισσότερα »
02
08

Το Προαύλιο ως Πεδίο Κινηματικής Δράσης

Ποιο είναι εκείνο το στοιχείο που αναδεικνύει το χώρο της εκπαίδευσης ως εκκολαπτήριο ευρύτερων κοινωνικών κινημάτων; Τι συνδέει το κίνημα για την Ειρήνη στην Αμερική των 60s, το γαλλικό Μάη του 1968, την εξέγερση του Πολυτεχνείου το 1973 με το κίνημα «nuit debout» του σήμερα; Τα παραπάνω αποτελούν μερικά μόνο από τα κινηματικά γεγονότα που εξέφρασαν, όχι μόνο τα στενά αιτήματα της ιστορικής τους συγκυρίας, αλλά αμφισβήτησαν ευρύτερες πρακτικές, πολιτικές, ακόμη και εκφάνσεις της καθημερινότητας. Σε όλα ανεξαιρέτως τον τόνο έδωσε η εκπαιδευτική κοινότητα, οι φοιτητές και οι μαθητές, γεγονός που μας αναγκάζει να αναρωτηθούμε ποιοι είναι εκείνοι οι παράγοντες που διαχρονικά αναδεικνύουν το χώρο του σχολείου και του πανεπιστημίου ως δυνάμει πλαίσιο ανάδυσης κινημάτων διεκδίκησης και αμφισβήτησης.
Περισσότερα »
12
05

Γουέντι Μπράουν: «Χωρίς το κίνημα “Occupy” δεν θα υπήρχε ο Σάντερς»

Η Γουέντι Μπράουν είναι καθηγήτρια Πολιτικής Θεωρίας στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ. Τα πεδία ενδιαφέροντός της περιλαμβάνουν την ιστορία της πολιτικής θεωρίας, αλλά και τα σύγχρονα προβλήματα πολιτικής θεωρίας με έμφαση στην κυριαρχία, την κριτική και τον ανθρωπισμό, στην αυτονομία του πολιτικού και τον νεοφιλελευθερισμό.
Περισσότερα »
19
04

Νύχτες ξεσηκωμού

Τα αποτελέσματα της κινηματικής δράσης συνήθως αργούν να γίνουν ορατά. Ωστόσο ήδη στο κίνημα «Νύχτα στο πόδι» η ριζοσπαστικοποίηση ευρέων τμημάτων της γαλλικής κοινωνίας, ιδίως της νέας γενιάς, έχει μετατρέψει τη διαδικασία από κίνημα αντίδρασης στην εργασιακή μεταρρύθμιση σε κίνημα ευρείας αμφισβήτησης του υπάρχοντος πολιτικού συστήματος. Μια τέτοια δυναμική, ανεξάρτητα από το πού τελικά θα καταλήξει, είναι προορισμένη να συντροφεύει τα κινήματα στη Γαλλία και αλλού, όσο υφίστανται οι αιτίες που αποξενώνουν μεγάλα τμήματα της νεολαίας από το σύστημα εξουσίας.
Περισσότερα »