Macro

Μην ξεχνάμε τον στιγματισμό, όταν η γυναίκα δεν ήταν πλήρως ενταγμένη στο μοντέλο "κορίτσι για σπίτι". Προσωπικά και εγώ η ίδια, παιδί των φιλελεύθερων σίξτις και σέβεντις, άκουσα ουκ ολίγες φορές: «Ε, με τη δουλειά που κάνεις, πού μυαλό για παιδιά». Ένα ακόμα από τα στερεότυπα με το οποίο είχε να παλέψει μια γυναίκα, πέρα από όλα όσα πρέπει να αντιμετωπίσει μπαίνοντας αβοήθητη στον μαγικό χώρο των υποσχέσεων και των θαυμάτων της προόδου της επιστήμης. Όσες γυναίκες έκαναν έστω και μία φορά εξωσωματική, θα με καταλάβουν. Χορός ορμονών, αγωνία να πείσεις το σώμα να μιμηθεί τη φύση, να παρακολουθείς με το μικροσκόπιο κάτι που η φύση από μόνη της ξεπετάει κατά χιλιάδες φορές μέσα στο χρόνο. Πόσες φορές τον μήνα κάνουμε σεξ και δεν έχουμε εγκυμοσύνη; Πόσες φορές το ενδομήτριο απορρίπτει τα γονιμοποιημένα μας ωάρια; Ε, εδώ τραγωδία. (...) Όσες πέρασαν ή περνούν αυτή τη δοκιμασία, σίγουρα δεν θα ξεχάσουν ποτέ το πλέγμα ενοχής, θυμού, νεύρων, κατάθλιψης, απώλειας (ίσως χειρότερης και από αποβολή) που νιώθουν σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Υπάρχουν ζευγάρια που δεν άντεξαν αυτή τη δοκιμασία και διαλύθηκαν, υπάρχουν γυναίκες που οδηγήθηκαν και 20 φορές σε ορμονοθεραπεία και μεταφορά ωαρίων για να συλλάβουν τον πολυπόθητο διάδοχο, υπάρχουν άντρες που ένιωσαν άχρηστοι γιατί το σπέρμα τους δεν είχε την επιθυμητή ταχύτητα ή κατέφυγαν σε δότη γιατί το δικό τους σπέρμα δεν απέδωσε τελικά τα ποθούμενα. Υπάρχουν γυναίκες που έδωσαν τα ωάριά τους ή δάνεισαν τη μήτρα τους σε άλλες γυναίκες ή άλλου τύπου οικογένειες. (...) Οικογένεια είναι άνθρωποι που αγαπιούνται και τους δένουν δεσμά όχι απαραίτητα συγγένειας ή φύλου, ταυτότητας ή καταγωγής. Ήρθε η ώρα να σταματήσει το ιδιοκτησιακό καθεστώς των παιδιών και η παιδοκεντρική ελληνική αντίληψη είναι κάτι παραπάνω από παθογενής. Αυτά είναι θέματα για συζήτηση σε ημερίδες και συνέδρια, σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία και που παγκοσμίως πια συζητά το ποσοστό ανθρωπινότητας των cyborgs.

Στην γείτονα δολοφονήθηκαν, όπως εκτιμάται, 312 γυναίκες από τους συζύγους τους μεταξύ Ιανουαρίου και Οκτωβρίου 2020. Αν σε επίπεδο κοινωνίας η έμφυλη βία δείχνει να επιδεινώνεται, ακόμη πιο ανησυχητική θα πρέπει πάντως να θεωρηθεί η πολιτική εργαλειοποίηση πατριαρχικών αξιών από τους κυβερνώντες – πρωτοστατούντος του Κόμματος Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, το οποίο έχει συμπήξει την "Λαϊκή Συμμαχία” με το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) του Ερντογάν. Και στα μεν θέματα των γυναικών η εμφανής συντηρητική στροφή συναντά μεταξύ άλλων αντιστάσεις και στην ισχυρή γυναικεία οργανωμένη βάση του ΑΚΡ. Όμως η LBGT κοινότητα θεωρείται περισσότερο εύκολος στόχος. Είναι χαρακτηριστικό το πώς το "LGBT πικ-νικ” που επιχειρήθηκε να διοργανωθεί στο πλαίσιο του "Μήνα Υπερηφάνειας” την περασμένη εβδομάδα στο πάρκο της Μάτσκα (ένα από τα λίγα της Κωνσταντινούπολης) διαλύθηκε άνευ προφανούς αιτίας από τις αστυνομικές δυνάμεις. Ή το πώς προ μηνών η αντιπαράθεση με τους φοιτητές του Πανεπιστημίου του Βοσπόρου που κινητοποιούνταν κατά του διορισμού κυβερνητικού εγκάθετου ως νέου πρύτανη μετατοπίσθηκε από τους ιθύνοντες σε μια πολεμική για την ανάρτηση της LBGT σημαίας του ουράνιου τόξου στο φοιτητικό μπλοκ. Ήταν τότε που ο Τούρκος πρόεδρος αποκάλεσε τους διαδηλωτές φοιτητές τρομοκράτες, ενώ δήλωσε και ότι στην Τουρκία "δεν υπάρχει αυτό που λέγεται LBGT”. Μιλώντας στο Ahval News, ο ερευνητής στο Πανεπιστήμιο Humbolt του Βερολίνου Τουνάι Αλτάι εκτίμησε ότι η "πολιτική ομοφοβία” αποτελεί τη νέα συγκολλητική ύλη μεταξύ ΜΗΡ και ΑΚΡ, προκειμένου να γεφυρώσουν άλλες, κληροδοτημένες από το παρελθόν, διαφορές τους, ενώ δίνει και μια πρώτης τάξεως ευκαιρία για να διασπαστούν οι δυνάμεις της αντιπολίτευσης. Λ.χ. το Λαϊκό Ρεπουμπλικανικό Κόμμα (CHP) της αξιωματικής αντιπολίτευσης στέκεται μάλλον δειλά και "διακριτικά” στο θέμα, ενώ αντίθετα το φιλοκουρδικό HDP καταγγέλλει ευθέως την ομοφοβική ρητορική.

Η Ελλάδα εκσυγχρονίζεται. Αλλάζει. Γίνεται Ευρώπη. Στον τομέα της αποτροπής τίθεται μάλιστα επικεφαλής της. Η δίωξη των ξένων κατά το στιλ του Άδωνι Γεωργιάδη, που προτρέπει «να κάνουμε τη ζωή δύσκολη στους μετανάστες» (αναγκάζοντας τους, για παράδειγμα, να κάνουν «το ταξίδι από την Ανάβυσσο στην Αθήνα καμία 15αριά φορές με τα πόδια», ή με απανωτές προσαγωγές στην Ασφάλεια), μπαίνει σε δεύτερη μοίρα. Στο προσκήνιο έρχεται ο ψυχρός ορθολογισμός της υψηλής τεχνολογίας. Με αυτήν κατασκευάζονται φράχτες και τείχη με ψηφιακά υλικά, όχι πλέον με συρματοπλέγματα και μπετόν. Τα όπλα της λέγονται τεχνητή νοημοσύνη, μη επανδρωμένα αεροχήματα, ηλεκτροκάμερες νυκτός και «ξεφυλλώματος» δέντρων, ανιχνευτές ψεύδους και πάει λέγοντας. Αυτά είναι απείρως πιο αποτελεσματικά από τα αναχρονιστικά καψόνια των «μπάτσων», των λιμενοφυλάκων και των σαδιστών πολιτικών στη Νότια και Νοτιοανατολική Ευρώπη. Στην αρχή είναι όμως ο πολιτικός εκσυγχρονισμός. Αυτός είναι βέβαια πολύ πιο δύσκολος από τον τεχνολογικό. Με φόντο την κατάρρευση της συμφωνίας του Σένγκεν και αδυνατώντας να συμφωνήσουν σε μια κοινή «ευρωπαϊκή» πολιτική για το προσφυγικό, οι ιθύνοντες της Ευρωπαϊκής Ένωσης καταφεύγουν σε αποσπασματικά μέτρα με όλο και πιο απάνθρωπο χαρακτήρα. Ένα από αυτά είναι η επικαιροποίηση της «βρώμικης», όπως την αποκαλούν πολλές ανθρωπιστικές οργανώσεις, συμφωνίας Ευρωπαϊκής Ένωσης-Τουρκίας – βρώμικης επειδή συνομολογήθηκε εν απουσία και εις βάρος των προσφύγων (βλ. πλαίσιο). Με τη συμφωνία αυτή, που συνυπογράφηκε το Μάρτιο του 2016, η Τουρκία αναγνωρίσθηκε ως ασφαλής χώρα. Αυτό δεν αφαιρούσε καταρχάς το δικαίωμα στο άσυλο σε όσους κατόρθωναν να φτάσουν σε ελληνικό έδαφος. Όμως, ύστερα από την κοινή υπουργική απόφαση της 7ης Ιούνη 2021, με την οποία, στο πλαίσιο αυτής της επικαιροποίησης, η ελληνική κυβέρνηση αναγνωρίζει την Τουρκία ως ασφαλή χώρα ειδικά για αιτούντες διεθνούς προστασίας με καταγωγή από την Συρία, το Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Μπαγκλαντές και την Σομαλία, το δικαίωμα αυτό κατά μέγα μέρος καταργείται, ήτοι για το 66% των προσφύγων στην Ελλάδα, όσων δηλαδή προέρχονται από τις παραπάνω χώρες. Οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο επιχαίρουν. Παράλληλα, μελετούν την εφαρμογή και άλλων παρόμοιων μέτρων –μόνο στην περιοχή του Έβρου δοκιμάζονται, ή δοκιμάστηκαν πιλοτικά τους τελευταίους μήνες μια ντουζίνα εξ αυτών. Το συμπέρασμα της ανθρωπιστικής οργάνωσης Pro Asyl, ότι «η Ευρωπαϊκή Ένωση μετατρέπει την Ελλάδα σε εργαστήριο της αντιπροσφυγικής πολιτικής», δεν είναι λοιπόν καθόλου αστήρικτο.

Την 1 Ιουλίου θα γίνει η πραγματική επανεκκίνηση του τουρισμού, καθώς οι αναστολές συμβάσεων θα λήξουν και τα ξενοδοχεία θα αναγκαστούν να ανοίξουν για να επαναπροσλάβουν το προσωπικό τους. Τις προηγούμενες εβδομάδες, λιγότεροι από τους μισούς εργαζόμενους επέστρεψαν στις θέσεις εργασίας τους. Την 15η Ιούνη μπήκε σε ισχύ και η κλαδική τους σύμβαση των ξενοδοχοϋπαλλήλων «Μέχρι να κυρωθεί η γενική σύμβαση των ξενοδοχοϋπαλλήλων από τον υπουργό Εργασίας υπήρχε ένας κανιβαλισμός στον κλάδο» καταγγέλλει ο Τάκης Κούκος, γενικός γραμματέας της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων Επισιτισμού-Τουρισμου και συμπληρώνει «απειλούσαν τους εργαζόμενους να υπογράψουν συλλογικές συμβάσεις εργασίας με 700 ευρώ το μήνα». Οι επιχειρήσεις θα μπορούν και φέτος να ενταχθούν στο πρόγραμμα «Συνεργασία», το οποίο θα είναι διαθέσιμο μέχρι τον Σεπτέμβριο. Οι ξενοδόχοι ωστόσο διεκδικούν να επεκταθεί και στα ξενοδοχεία συνεχούς λειτουργίας, τα οποία έμειναν ανοιχτά καθ’ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Δυσαρέσκεια έχει προκαλέσει, ακόμα, η απόφαση της κυβέρνησης να πληρώνουν οι εργοδότες το ένα από τα δύο self test την εβδομάδα, τα οποίο θα πρέπει να κάνουν οι ξενοδοχοϋπάλληλοι. «Κοιτάξτε είναι ένα κόστος το οποίο δεν θα θέλαμε να το έχουμε, γιατί τα κόστη μας είναι ήδη υψηλά. Από εκεί και πέρα, πιστεύουμε αν δεν ισχύσει για τους πλήρως εμβολιασμένους, θα βοηθήσει και θα πιέσουμε και εμείς το προσωπικό μας να εμβολιαστεί, ώστε να μην είναι τόσο μεγάλο το κόστος» σημειώνει ο Μπάμπης Βούλγαρης. Από τη μεριά τους οι εργαζόμενοι ανησυχούν ότι στο τέλος θα φορτωθούν και τα έξοδα για το self test, όπως συνέβη και με τις μάσκες. «Αν δεν υπάρξει έλεγχος το βάρος θα το επωμιστούν οι εργαζόμενοι. Γιατί αυτό που βλέπω είναι ότι δεν δίνονται μάσκες ή προστατευτικό υλικό. Δόθηκε κάποτε μια πάνινη μάσκα και από τότε δεν έχει ξαναδοθεί τίποτα» αναφέρει ο Γιάννης Σώζος, ξενοδοχουπαλληλος και μέλος του συνδικάτου Επισιτισμού-Τουρισμού Αττικής.

Ο σύγχρονος, δηλαδή ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός δεν είναι ένα αναγκαίο στάδιο στην ιστορική πορεία της ανθρωπότητας που κάποτε «μοιραία» θα ξεπεραστεί. Είναι ένα τεράστιο πρόβλημα των σύγχρονων κοινωνιών, άμεσα υπεύθυνο για όλα τα επιμέρους σοβαρά προβλήματα, που επιζητεί επειγόντως τη λύση του –η οποία δεν μπορεί παρά να συνίσταται στην ανατροπή του. Η Αριστερά θα ξανακερδίσει τον κόσμο της, τις λαϊκές τάξεις, αν τις πείσει ότι δεν έρχεται απλώς για να «διαχειριστεί καλύτερα» τα επιμέρους προβλήματά τους, αλλά ότι είναι ικανή να τους λύσει ΤΟ πρόβλημα– που δεν είναι άλλο από τον καπιταλισμό. Η έμπρακτη διασύνδεση των ειδικότερων προβλημάτων με το γενικότερο που τα περικλείει θα της επιτρέπει να αυτοπροσδιορίζεται ως ταυτόχρονα ρεαλιστική και οραματική.

Αν δούμε το χάρτη και την κατάσταση των δυνάμεων της δημοκρατικής αντιπολίτευσης, το λογικό συμπέρασμα είναι ότι, χωρίς οι επιμέρους πολιτικές δυνάμεις να απαρνηθούν τις φυσιολογικές ανταγωνιστικές σχέσεις τους, μπορούν να αμφισβητήσουν άμεσα την πλειοψηφία της ΝΔ (που στην πραγματικότητα είναι μειοψηφία…) με την υπόσχεση αναζήτησης μιας προοδευτικής κυβέρνησης συνεργασίας με βάση μια πειστική προγραμματική συμφωνία. Μόνο έτσι μπορούν, όλοι και ο καθένας ξεχωριστά, να ωφεληθούν από ένα κύμα καλλιέργειας της εμπιστοσύνης σε ένα εναλλακτικό κυβερνητικό πρόγραμμα, αντίπαλο του προγράμματος της ΝΔ, που μπορεί να γίνει πλειοψηφικό ρεύμα. Την πρωτοβουλία και την ευθύνη για έναν τέτοιο στόχο δεν μπορεί παρά να την έχει –από τη θέση του– το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που ως κόμμα της αριστεράς θα δώσει και τον τόνο στο εγχείρημα. Πράγμα που σημαίνει ότι δεν θα μείνει σε δηλώσεις χωρίς αντίκρισμα, αλλά θα κάνει δημόσια γνωστή την επιλογή του –και ο καθένας ας αναλάβει τις ευθύνες του– αναπροσαρμόζοντας ανάλογα την τακτική του απέναντι στα άλλα κόμματα της δημοκρατικής αντιπολίτευσης. Από τα οποία δεν μπορεί να προσδοκά μικροκομματικά οφέλη επιδιώκοντας την απομείωσή τους, αλλά θα διεκδικεί σαν πραγματική ηγέτιδα πολιτική δύναμη το μερίδιο που της αναλογεί από την οικοδόμηση αυτού του πλειοψηφικού ρεύματος. Μια τέτοια ρητή επιλογή και στρατηγική διάταξη θα απαντήσει με το μόνο τρόπο που αρμόζει στην αριστερά, με μια συνεκτική πολιτική συμμαχιών, και σε αβάσιμα διλήμματα που αναζωπυρώνονται κάθε τόσο: άνοιγμα προς το κέντρο ή ριζοσπαστικό εναλλακτικό πρόγραμμα;

Οι παρέες και οι ομάδες συχνά και μέσα από την δύναμη που τους παρέχουν οι ευκολίες των σόσιαλ μίντια φτιάχνουν πρότυπα ομορφιάς που τα επιβάλλουν ως χαρακτηριστικά για την αποδοχή ή όχι του ατόμου μέσα σε αυτές. Η βασανιστική κυριαρχία των τάσεων για συγκεκριμένο τρόπο ζωής, συμπεριφοράς, έκφρασης και επικοινωνίας είναι ο δυνατός ήχος που αποπλανεί παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας και συχνά οι τάσεις αυτές γίνονται «παγίδες» που τα εμποδίζουν να αναζητήσουν τα προσωπικά και ιδιαιτέρα χαρακτηριστικά τους, που δεν θα τα διαχωρίζουν από τους άλλους συνομηλίκους, αλλά θα τα διακρίνουν ως μοναδικές υπάρξεις. Όταν τα πρότυπα της ομορφιάς προβάλλονται από ενήλικες και εφήβους ως «κλειδιά και εισιτήρια» για τη συμμετοχή στην κοινωνική ζωή τότε τα παιδιά μπορεί να αναπτύξουν διάφορες διαταραχές, τροφής, αυτοτραυματισμού και χαμηλό επίπεδο αυτοεκτίμησης που πάλι μέσα από προβεβλημένα καταναλωτικά πρότυπα αναζητούν ως πελάτες άμεσες και συχνά γρήγορες λύσεις χωρίς επεξεργασία των θεμάτων και των δυσκολιών τους με αμφίβολα ή μοιραία αποτελέσματα για την ζωή τους. Το πρότυπο καραδοκεί ύπουλα να επιβάλει το μέτρο, τις διαστάσεις, τα χαρακτηριστικά, γίνεται τοτέμ της μοντελοποίησης μιας ζωής που δεν την ορίζει το άτομο παρά το φέρει ως ετικέτα, «αποδεκτής» επιλογής, σαν ένα πουκάμισο αδειανό, χωρίς προσωπικό νόημα, για τα μάτια του κόσμου.

Στη συνεδρίαση τέθηκε για συζήτηση, εκτός ημερησίας διάταξης, από μέλη του οργάνου και το θέμα της στάσης του κόμματος, σχετικά με την έγκριση καταβολής αποζημίωσης στη Fraport λόγω πανδημίας. Η συζήτηση σε επίπεδο υπευθύνων κοινοβουλευτικής ομάδας, που κατέληγε στο «υπέρ» της αποζημίωσης, δεν κρίθηκε ορθή και πολιτικά τεκμηριωμένη. (...) Η συμβιβαστική πρόταση στο «παρών» συγκέντρωσε μεν την πλειοψηφία, ωστόσο υπήρξαν και αρκετά «κατά» και αποχές (να σημειωθεί ότι στο «παρών» στάθηκε τελικά και το ΚΙΝΑΛ). Ύστερα από το Ελληνικό –που όμως δεν είχε συζητηθεί στο ΠΣ– ήταν η δεύτερη περίπτωση όπου ανακύπτει το ίδιο θέμα και διαφωνία: Ποιο το περιεχόμενό της πολιτικής του κόμματος στη μεταμνημονιακή περίοδο και πόσο δεσμεύεται απ’ αυτή που υποχρεώθηκε να υιοθετήσει υπό τους καταναγκασμούς του μνημονίου; Και τι σημαίνει για ένα κόμμα της Ανανεωτικής και Ριζοσπαστικής Αριστεράς να «υπολογίζει» πολύ μην κατηγορηθεί από τους αντιπάλους του ότι είναι εναντίον των επενδύσεων; Μάλιστα, στη νέα φάση της τετραπλής κρίσης του καπιταλισμού, που υποχρεώνει για θέσεις που απαντούν, ιδίως, στις ανάγκες που επιτάσσει η κλιματική κρίση; Τέθηκε επίσης και ζήτημα αποτίμησης της πολιτικής του κόμματος στην αντιπολιτευτική διετία. Η συζήτηση αυτή, όπως τονίστηκε από μέλη του οργάνου, έχει καθυστερήσει πολύ και δεν είναι το σωστότερο κάθε φορά μια θέση να παίρνεται εκ των –κοινοβουλευτικών– ενόντων με παράκαμψη των οργάνων που θα μπορούσαν να εκφράζουν πιο ολοκληρωμένα την άποψη του κόμματος. Ένας πρώτος προσανατολισμός, πολύ χρήσιμος, θα υπάρξει από την προγραμματική συνδιάσκεψη. Ωστόσο αυτά τα ζητήματα, όπως και ο απολογισμός, είναι ζητήματα συνεδρίου. Η αναγκαία και πιθανότερη πραγματοποίησή του είναι εντός του 2021, πανδημίας επιτρεπούσης, διότι το 2022, τονίστηκε στο ΠΣ, μπορεί να είναι εκλογικό έτος και το κόμμα πρέπει να είναι έτοιμο και εξοπλισμένο.

Οι άνθρωποι φτιάχνουν λέξεις όταν τις χρειάζονται οι ιδέες και τα αισθήματά τους, ενώ συχνά πλουτίζουν με νέα σημασία λέξεις παλαιές. Ο όρος «γυναικοκτονία», με το νέο νόημά του, δεν είναι παραξενιά των «δικαιωματιστών». Δηλώνει, με τρόπο μοναδικό και αναντικατάστατο, τη δολοφονία γυναικών που συντελείται ακριβώς επειδή είναι γυναίκες, όντα κατώτερα, εκ φύσεως πονηρά και προδοτικά, υποχρεωμένα να υπακούουν και να υπηρετούν. Δεν είναι φιλολογικό το ζήτημα. Πολιτικό είναι. ΄Η μάλλον πολιτισμικό: Αντέχει το πολιτισμικό μας μοντέλο την αυτοκριτική και την αυτοανατροπή του; Εστω στο επίπεδο της ρητορικής;

Η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ φοβάται την επικοινωνιακή υπεροπλία της ΝΔ. Λογικό. Όμως, υπάρχουν και καλά νέα: η επικοινωνιακή κυριαρχία αυτοκαταστρέφεται, η μονομέρεια και η μεροληψία της κουράζει, η μεγάλη έκθεση φέρνει φθορά. Τα social media, άλλωστε, δεν μπορούν να φιμωθούν και η προσπάθεια να φιμωθούν εκνευρίζει τους χρήστες τους και χαλυβδώνει τους πολιτικούς αντιπάλους. Οι δε κινητοποιήσεις αμφισβητούν το αφήγημα της κυβέρνησης, και γι’ αυτή την αμφισβήτηση μαθαίνουν όλοι/ες μέσω των συμμετεχόντων. Σε τελική ανάλυση, ο ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να λέει ότι η ΝΔ φοβάται τον πλουραλισμό στην ενημέρωση που επικρατεί στα ανεπτυγμένα κράτη, γι’ αυτό ελέγχει τα ΜΜΕ λες και είμαστε στο πρώην ανατολικό μπλοκ. Εκείνο που θα έπρεπε να απασχολεί εξίσου, όμως, τον ΣΥΡΙΖΑ είναι η δική του ρητορική, η οποία είναι αρκετά αμυντική, γιατί δεν θέλει να αποξενώσει ένα μετριοπαθές κεντροαριστερό ακροατήριο, θεωρώντας ελεγχόμενες τις απώλειες στα αριστερά του. Έχω μερικές δεύτερες σκέψεις για το αν είναι αποτελεσματική αυτή η επιλογή. Όπως έγραφε ο διεθνώς αναγνωρισμένος μελετητής του κομματικού φαινομένου Peter Mair, σήμερα «στη σφαίρα της συμβατικής πολιτικής υπάρχει λιγότερο η αίσθηση διαρκούς αντιπολίτευσης και περισσότερο η ιδέα της προσωρινής απώλειας της εξουσίας» (Κυβερνώντας το κενό, Επίκεντρο, 2021, σ. 132). Αυτή την εντύπωση δίνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Μιλά για «κανονικότητα», ενώ χρειαζόμαστε αλλαγή. Όμως, όταν δεν μιλάς για αλλαγή, ενώ ειδικά οι νέες γενιές την αποζητούν, ο Μητσοτάκης φαντάζει σαν να ταράζει τα νερά. Αντιθέτως, ο ΣΥΡΙΖΑ φαντάζει δύναμη συντήρησης, ότι δεν θέλει την απελευθέρωση των συστημάτων, αφού όλο μιλάει για «προστασία». Κατηγορεί τη ΝΔ για «απόπειρα διχασμού», λες και είναι τίποτα τρομερό για τον κόσμο, ενώ δεν είναι. Ονομάζει «απόπειρα διχασμού» ή «πόλωσης» τη σύγκρουση που επιλέγει η Δεξιά και αναμφίβολα πυροβολεί τα πόδια του. Με το να μην αποδύεται σε ιδεολογικό αγώνα για να μην τον πουν ακραίο, αφήνει χώρο στις δεξιές ακρότητες. Και ακόμα χειρότερα: η ΝΔ επιτίθεται στον ΣΥΡΙΖΑ με χυδαίο τρόπο και ο τελευταίος, με την αμυντική του στάση, αφήνει την εντύπωση ότι η ΝΔ μπορεί και να έχει δίκιο. Ρωτάνε: «Τι θα γινόταν αν ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία;». Φυσικά και θα ήταν καλύτερα, θέλει και ρώτημα; Η μη επιθετική και κατηγορηματική απάντηση υπονομεύει όχι μόνο το μελλοντικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και την ίδια την τομή που συνιστούσε η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Σίγουρα δεν χρειάζεται εξαλλοσύνη, ούτε και βεντέτες τύπου Πολάκη, αλλά μην πάμε πίσω και από το «σκληρό ροκ» του Λαλιώτη, γιατί τότε θα ακούσουμε γρήγορα το «δεν αρέσουμε πρόεδρε» της Μελίνας.