Macro

20
11

Μπουοναβεντούρα Ντουρούτι: Ο άνθρωπος που «έζησε για αυτό που σκέφτηκε»

Τι σήμαινε «στρατηγός» Ντουρούτι; Ο ωραίος άνδρας, με το παιδικό γέλιο και τα πεντακάθαρα μάτια, ήταν πάντα στην πρώτη γραμμή, δεν είχε ποτέ κανένα προνόμιο. Πολλοί στρατιώτες του είχαν περισσότερα από κείνον -αν λ.χ. υπήρχε έλλειψη στρωμάτων ύπνου, εκείνος θα ήταν μεταξύ αυτών που δεν είχαν – που ζούσε όπως υπαγόρευαν οι αρχές του και ονειρευόταν με τα μάτια ανοικτά ένα επαναστατικό σήμερα.
20
11

Όταν ο Χρόνης Μίσσιος μου τσάκισε τη ζωή…

Ο άνθρωπος που δεν μπόρεσε να αλλάξει το σύστημα, όμως πάλεψε να μην τον αλλάξει αυτό, είναι πάντα στην πιο ήρεμη μεριά του δωματίου μου. Μαζί με φωτογραφίες αγαπημένων ανθρώπων και ένα κολιέ γεμάτο κοχύλια από καλοκαίρια που σκεφτόμασταν καψαλισμένοι στην άμμο, παίρνοντας λαχανιασμένες από βουτιές ανάσες ότι "η ζωή μας μια φορά μας δίνεται, άπαξ, που λένε, σα μια μοναδική ευκαιρία. Τουλάχιστον μ’ αυτή την αυτόνομη μορφή της δεν πρόκειται να ξανα-υπάρξουμε ποτέ. Και μείς τι την κάνουμε ρε, αντί να τη ζήσουμε; Τι την κάνουμε; Τη σέρνουμε από δω κι από κει δολοφονώντας την"... Δεν είμαστε πια παιδιά όμως: "Τολμάτε ρε, τολμάτε! Γράψτε αυτό που θέλετε, αυτό που σκέφτεστε. Απορρίψτε τις σκοπιμότητες".
18
11

Γιώργος Γώγος: Μια νίκη για τους λιμενεργάτες, άλλη μια νίκη για όλους τους εργαζόμενους

Στο πεδίο της Υγείας και Ασφάλειας στην εργασία, οι ελλείψεις στα μέσα και τα μέτρα προστασίας συνολικά είναι δυστυχώς μεγάλες και αποδεικνύεται από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το διάστημα 2013 - 2019 (για το 2020 δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί). Το 2013 είχαν καταγραφεί 3.762 εργατικά ατυχήματα εκ των οποίων 31 θανατηφόρα ενώ το 2019 συνέβησαν 5.107 ατυχήματα από τα οποία τα 51 ήταν θανατηφόρα. Η αύξηση που παρατηρούμε στα εργατικά ατυχήματα είναι κατά 35% και στα θανατηφόρα είναι της τάξης του 60% περίπου. Η αντίληψη ότι η διασφάλιση της υγείας και ασφάλειας κοστίζει χρήματα και γι’ αυτό θα πρέπει να γίνεται με φειδώ είναι διαδεδομένη στις επιχειρήσεις αλλά για τους εργαζόμενους αυτή η τακτική κοστίζει σε ανθρώπινες ζωές. Για να αντιστραφούν αυτοί οι αριθμοί χρειάζεται πολλή δουλειά τόσο σε νομοθετικό επίπεδο όσο και σε κινηματικό. Η σημερινή κυβέρνηση κάνει ό,τι περνά από το χέρι της για να διευκολύνει το μεγάλο κεφάλαιο ικανοποιώντας τα πιο ακραία αιτήματα τους. Είναι όμως μόνο οι ελλείψεις στα μέσα προστασίας και της εκπαίδευσης των εργαζομένων υπεύθυνοι παράγοντες για την αύξηση των εργατικών ατυχημάτων και δυστυχημάτων; Αυτή είναι η μία όψη του νομίσματος, η άλλη όψη και πιο σκοτεινή είναι η εντατικοποίηση στην εργασία και η συνεχής περιστολή των εργασιακών δικαιωμάτων. Η απουσία συλλογικών συμβάσεων εργασίας δίνει τη δυνατότητα στους εργοδότες (κυρίως στις μεγάλες και πολύ μεγάλες επιχειρήσεις) να ρυθμίζουν μονομερώς τις εργασιακές σχέσεις και να μειώνουν τις αμοιβές των εργαζομένων. Η νομοθέτηση τα τελευταία δύο χρόνια βαθιά αντεργατικών νόμων με κορωνίδα τον 4808/21 (νόμος Χατζηδάκη) εκτός του ότι στοιχειοθετούν μια ρεβανσιστική διάθεση του κεφαλαίου δείχνουν και τη διάρρηξη των όποιων σχέσεων μεταξύ του σημερινού πολιτικού προσωπικού που υπηρετεί στην κυβέρνηση και των εργαζομένων. Συμπερασματικά, διανύουμε μια περίοδο που χαρακτηρίζεται από έντονες πιέσεις και υποβάθμιση του κόσμου της εργασίας που ξεκίνησε ραγδαία με το πρώτο μνημόνιο. Η διαφορά όμως από εκείνη την περίοδο είναι ότι έχουν προκύψει σημαντικοί αγώνες το τελευταίο διάστημα και οι κλάδοι που διεκδικούν, καταφέρνουν και κερδίζουν στα αιτήματα τους. Διαμορφώνεται ένα νέο πλαίσιο συντονισμού και συνεννόησης των σωματείων εκτός της ΓΣΕΕ, που λάμπει δια της απουσίας της από αυτούς τους αγώνες. Η πλειοψηφία στο τριτοβάθμιο όργανο έχει επιλέξει πλευρά και ήδη κρίνεται αρνητικά από τους εργαζόμενους. Οι νίκες σε μαχόμενους κλάδους εμπνέουν και δίνουν δύναμη σε όλους μας για να δουλέψουμε συντονισμένα για να ανατρέψουμε τις πολιτικές που μας φτωχοποιούν και υπονομεύουν τις ζωές μας.
18
11

Τασία Χριστοδουλοπούλου: Κάτω τα χέρια από τον Ελαιώνα

Η απέχθεια της ΝΔ για τις ανοιχτές δομές είναι γνωστή. Γιατί όχι μόνο αποδέχεται τον φόβο τμημάτων της κοινωνίας απέναντι στους πρόσφυγες και στους μετανάστες, αλλά γιατί πρωτίστως εκείνη τον καλλιεργεί. Η δηλωμένη προτεραιότητα της κυβέρνησης Μητσοτάκη είναι η δημιουργία κλειστών πολυπληθών κέντρων κράτησης στα νησιά, ώστε και οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις να αισθάνονται ασφαλείς, ότι δεν θα φθάσει κανένας ανεπιθύμητος στο έδαφος τους και η κυβέρνηση να κερδίζει υπεραξία από το ακροδεξιό ακροατήριο στο οποίο απευθύνεται. Το Διεθνές Δίκαιο και η εφαρμογή του δεν αποτέλεσε ποτέ για την κυβέρνηση προτεραιότητα. Το επικαλείται μόνο ως αντίπαλο δέος απέναντι στην Τουρκία. Εξάλλου έχει μετατρέψει επίσημα το προσφυγικό και τα μεταναστευτικά ρεύματα σε ελληνοτουρκική διαφορά, προς δόξα των Βρυξελλών. Τα τείχη και οι φράκτες που όρθωσαν οι πρώτοι οραματιστές (χώρες του Βίζεγκραντ), καθώς και οι επαναπροωθήσεις όσων αποτολμούν να φθάσουν στα ελληνικά ύδατα, είναι το δόγμα της κυβέρνησης. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι τον καταγγέλλουν, έστω και για όσα εν κρυπτώ πραγματοποιεί. Τα push backs και οι φυλακές ανθρώπινων ψυχών τους βολεύουν, αλλά ποτέ δεν θα τα υπερασπιστούν δημόσια, όπως ο Μητσοτάκης και η κυβέρνηση του. Όσο για τον κ. Μπακογιάννη, είναι αλήθεια ότι δεν μας εξέπληξε ποτέ ευχάριστα, με τις καινοτόμες πρωτοβουλίες του. Όσοι στήριξαν την ίδρυση και τη λειτουργία του Ελαιώνα τόσα χρόνια, ίσως χρειάζεται σε αυτή τη χρονική στιγμή να αναλάβουν να στηρίξουν τον Ελαιώνα και τα όνειρα που στεγάζει. Το πότε και αν θα κλείσει «ο κύκλος του Ελαιώνα», δεν είναι ευτυχώς υπόθεση της δημοτικής αρχής, αλλά εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, γεωπολιτικούς και άλλους. Οι παίκτες είναι πολλοί κ. Μπακογιάννη. Λιγότερη αλαζονεία δεν θα σας βλάψει.
18
11

Μια επινοημένη υπόσχεση

Romain Gary «Η υπόσχεση της αυγής», μετάφραση: Μαρία Παπαδήμα, εκδόσεις Στερέωμα, 2020 Τρείς ενότητες χωρίζουν την Υπόσχεση της αυγής: στην αρχική ιστορείται το ταξίδι των δύο απ’ την Ρωσία στην Πολωνία όπου η δυναμική μητέρα δημιουργεί έναν οίκο μόδας, ενώ καθημερινά προτρέπει το γιό της να κυνηγήσει το όνειρό του. Στην επόμενη είναι έφηβος στην Νίκαια. Εκείνη είναι διευθύντρια ξενοδοχείου ενώ διαρκώς ντοπάρει τον Ρομέν. Παρόλα αυτά δεν είναι ακόμη σπουδαίος συγγραφέας. Επίσης, δεν τον δέχονται στην αεροπορική σχολή της Salon-de-Provence. Και αυτός, προσπαθεί εναγωνίως να γράψει το αριστούργημα. Δεν τα καταφέρνει αλλά πάντοτε ελπίζει. Πλησιάζει ο πόλεμος. Πρέπει να γίνει αεροπόρος και να δοξάσει την πατρίδα. Στο τελευταίο κομμάτι μιλά για τις περιπέτειες του κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου χωρίς καθόλου ηρωισμούς και ανδραγαθήματα όντας πικρόχολος και πνεύμα αντιλογίας. Πολεμάει στην Αφρική και παρασημοφορείται. Επιστρέφει στην πατρίδα για να πληροφορηθεί πως η διαβητική μητέρα του είχε πεθάνει πριν από τρία χρόνια αλλά η τελευταία είχε συνεννοηθεί να του απαντάει η φίλη της! Στην πραγματική ιστορία δεν υπάρχει τέτοιο συμβάν αλλά εδώ πρόκειται για επινοημένη αυτοβιογραφία. Χρόνια μετά το χωρισμό τους, η Σίμπεργκ αυτοκτονεί το 1970. Μια δεκαετία μετά αυτοχειριάζεται και ο ίδιος ενώ αποκαλύπτει ότι ο Εμίλ Αζάρ ήταν αυτός.
18
11

Γιώργος Πλειός: Επαναπροωθήσεις: Με ποιους (οφείλουν να) είναι τα ΜΜΕ;

Στο βαθμό που γίνονται παράνομες επαναπροωθήσεις (pushbacks), τότε μια σειρά ενδεχόμενες αρνητικές συνέπειες θα τις πληρώσουν κυρίως οι πολίτες και όχι αυτοί που τις διαπράττουν. Μπορεί κάποιοι πολίτες να είναι ικανοποιημένοι από το γεγονός ότι «τους πέταξαν στη θάλασσα», στηριγμένοι στις τερατώδεις εκ μέρους των ίδων ΜΜΕ περιγραφές των προσφύγων ως απειλής (υγειονομικής, πληθυσμιακής, πολιτιστικής, θρησκευτικής, εθνικής κ.ά.) αξιοποιώντας το φόβο του «ξένου» που νιώθουν οι παραδοσιακές, κλειστές κοινωνίες, προκειμένου να πουλήσουν, και στον οποίο «τζόγαραν» και έχτισαν καριέρες πολιτικοί της κεντρικής, περιφερειακής και τοπικής πολιτικής σκηνής. Όμως οι συνέπειες των pushbacks, θα είναι πραγματικές και θα τις πληρώσουν οι πολίτες. Μεταξύ αυτών μπορούμε να σημειώσουμε: α) τις ενδεχόμενες πολιτικές και ηθικές καταδίκες από διεθνείς οργανισμούς, που πλήττουν τη θέση της Ελλάδας και τα συμφέροντά της στη διεθνή σκακιέρα, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους Έλληνες πολίτες β) οικονομικές κυρώσεις εναντίον της Ελλάδας, επίσης με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους Έλληνες πολίτες γ) οικονομικές συνέπειες στον τομέα του τουρισμού ή συναφών δραστηριοτήτων, κι αυτό με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τους Έλληνες πολίτες, ιδιαίτερα εκείνους που δραστηριοποιούνται στον τομέα του τουρισμού, δ) δυσμενή αντιμετώπιση των Ελλήνων, ιδιαίτερα εκείνων που ζουν στο εξωτερικό κ.ά. Για το λόγο αυτό, και επειδή οι πραγματικοί εργοδότες των Μέσων είναι οι πολίτες, τα ΜΜΕ και οι δημοσιογράφοι τους έχουν μια επιλογή αν θέλουν να ατενίζουν με αισιοδοξία το δικό τους μέλλον, το μέλλον της χώρας, αλλά και των Μέσων που εργάζονται. Να επιτελούν την αποστολή τους, να ελέγχουν τη εξουσία, και στοιχειωδώς να ερευνούν αυτό που όλος ο κόσμος το έχει τούμπανο και η εκτελεστική εξουσία κρυφό καμάρι.
18
11

Χάρης Γολέμης: Ριζοσπαστική Αριστερά και Σοσιαλδημοκρατία: τα όρια μιας σχέσης

Η εμπειρία της Πορτογαλίας και της Σουηδίας μάς υπενθυμίζει ότι, με δεδομένο το χάσμα που τη χωρίζει από τη Δεξιά, η ριζοσπαστική Αριστερά έχει στρατηγικές διαφορές με τη σοσιαλδημοκρατία, οι οποίες καθιστούν εύθραστη την μεταξύ τους σχέση σε κυβερνητικό επίπεδο. Η συστημικότητα των ευρωπαϊκών σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων θέτει κάποια όρια στην αλλαγή της οικονομικής και κοινωνικής πολιτικής τους, παρά τις προσπάθειες που κάνουν ορισμένα από αυτά, για λόγους επιβίωσης, να απομακρυνθούν από το νεοφιλελευθερισμό και την κατά καιρούς συμμαχία τους με τη Δεξιά. Η στάση του Μπλόκο, του ΚΚΠ και του σουηδικού Αριστερού Κόμματος δείχνει ότι ότι η Αριστερά πρέπει και μπορεί να έχει τη δύναμη, χωρίς να είναι σεχταριστική, να αρνείται την ομηρεία της από τους σοσιαλδημοκράτες στο όνομα της αντιμετώπισης της Δεξιάς και της Ακροδεξιάς. Οι εξελίξεις στην Πορτογαλία, και ιδιαίτερα η στάση του Μπλόκο και του ΚΚΠ, ενόχλησαν όσους στην Ελλάδα θα ήθελαν μια κυβερνητική συνεργασία του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ με το ΚΙΝΑΛ/ΠΑΣΟΚ (και αν χρειαστεί με το ΜέΡΑ25 και το ΚΚΕ). Όμως, πέρα από την κατά την γνώμη μου ανυπέρβλητη δυσκολία επίτευξης αυτού του στόχου και στη βάση των αναμενόμενων αποτελεσμάτων των επόμενων εκλογών, οι υποστηρικτές του συγκεκριμένου κυβερνητικού «μοντέλου» πρέπει πρώτα να αποσαφηνίσουν την ιδεολογική και πολιτική ταυτότητα των εταίρων της συνεργασίας. Αυτό, όμως, είναι ένα θέμα με το οποίο θα ασχοληθούμε μια άλλη φορά.
18
11

Άγγελος Τσέκερης: Το Πολυτεχνείο δεν συνέβη ποτέ. Ήταν ηθοποιοί

Για τη σφαγή του Πολυτεχνείου δικάστηκαν το 1975 ο Παπαδόπουλος, ο Ιωαννίδης και ακόμα 30 ανώτερα και κατώτερα στελέχη του στρατού και της αστυνομίας. Από αυτούς, μόνο δύο κατηγορήθηκαν για φυσική αυτουργία σε δολοφονίες: ο ανθυπολοχαγός Πεζικού Ιωάννης Λυμπέρης, που το πρωί της 17.11.1973 από την ταράτσα του ΟΤΕ πυροβόλησε και σκότωσε τον 16χρονο Αλέξανδρο Σπαρτίδη και τον 23χρονο Μάρκο Καραμανή. Και ο επιτελάρχης της ΑΣΔΕΝ Ντερτιλής, ο οποίος στις 18.11.1973 εκτέλεσε εν ψυχρώ στη μέση του δρόμου τον 20χρονο Μιχάλη Μυρογιάννη. Καταδικάστηκαν ο πρώτος σε 25ετή κάθειρξη και ο δεύτερος σε ισόβια. Εκτός από αυτούς, για ηθική αυτουργία σε 23 θανάτους και 1.200 τραυματισμούς καταδικάστηκαν σε ισόβια ο Ιωαννίδης και ο φρούραρχος του υπουργείου Δημόσιας Τάξης Βαρνάβας και σε 25 χρόνια ο Γ. Παπαδόπουλος, οι στρατηγοί Ζαγοριανάκος και Μαυροειδής και ο επίσης εμπλεκόμενος με τα γεγονότα του υπουργείου Δημόσιας Τάξης Καραγιάννης. Δευτεροδίκως, οι ποινές τους μειώθηκαν εξευτελιστικά και όλοι, πλην του Παπαδόπουλου, του Ιωαννίδη και του Ντερτιλή, αφέθησαν ελεύθεροι, ώστε να μπορεί η ακροδεξιά προπαγάνδα να μιλάει για ανύπαρκτα γεγονότα και μύθους.
18
11

Η ιστορική κουλτούρα και το Πολυτεχνείο

«Ξέρω Ιστορία σημαίνει βάζω τα μεγάλα ερωτήματα» «Το ζήτημα δεν είναι να φορτώσουμε τα παιδιά με “περισσότερη Ιστορία”» γράφει η Σαλβάνου, αλλά «να τα μάθουμε να σκέφτονται διαφορετικά πάνω στο παρελθόν, τόσο σχετικά με το αρχικό πλαίσιο των γεγονότων όσο και με τις δεύτερες και τρίτες ζωές τους». Και συμπληρώνει για την «Εφ.Συν.»: «Από τη στιγμή που οι 17άρηδες έχουν δικαίωμα ψήφου, χρειάζεται να έχουν τα εργαλεία για να μπορούν να αναμετρηθούν με τη μνήμη που υπάρχει στον δημόσιο χώρο και να καταλάβουν την ιστορικότητα του παρόντος, αλλά και τη συμβολική γλώσσα της πολιτικής. Αυτό είναι ευθύνη της σχολικής εκπαίδευσης. Δεν αρκεί να αναπαράγει την εθνική ταυτότητα, όπως λέει η υπουργός Παιδείας. Θα πρέπει οι μαθητές να καταλαβαίνουν και ότι οι ταυτότητες είναι σε συνεχή αναδιαπραγμάτευση, να βλέπουν την αρχιτεκτονική τους. Ηταν χαρακτηριστικό λ.χ. ότι οι πολιτικές της μνήμης για τα 450 χρόνια από τη ναυμαχία της Ναυπάκτου που γιορτάστηκαν φέτος έφεραν στο προσκήνιο τη σύγκρουση χριστιανισμού και ισλάμ, όταν την ίδια στιγμή εφαρμόζονται αντιπροσφυγικές πολιτικές». Πότε λοιπόν μπορούμε να πούμε ότι ξέρουμε Ιστορία; «Δεν αρκεί να ελέγχουμε τις πηγές», εξηγεί η Σαλβάνου. «Ξέρω Ιστορία, δεν σημαίνει μόνο ότι γνωρίζω τα πραγματολογικά στοιχεία ή ότι ξέρω να αξιολογώ μια πληροφορία και πώς αυτή εντάσσεται στα συμφραζόμενα και στον ιστορικό της χρόνο. Σημαίνει και αυτά, αλλά και το ότι έχω μάθει να αναδεικνύω τα μεγάλα ερωτήματα που έχουν σημασία στο εκάστοτε παρόν. Ξέρω Ιστορία, σημαίνει ότι έχω μάθει να διαβάζω τα κομμένα νήματα, να διαβάζω τον διάλογο μεταξύ της μνήμης και των “σκληρών δεδομένων” και ότι ξέρω να ανιχνεύω τη νοηματοδότηση του παρελθόντος και τον ρόλο της στο παρόν. Είναι ακριβώς το θέμα αυτού του βιβλίου». Τους λόγους για τους οποίους η επέτειος λαμβάνει υπόψη της κάθε φορά τα πολιτικά διακυβεύματα, απαντώντας και σε αγωνίες του παρόντος, διερευνά στην υπό έκδοση μελέτη της «Πώς μαθαίνουμε Ιστορία χωρίς να τη διδαχθούμε;» (Ασίνη) η ιστορικός Αιμιλία Σαλβάνου, ξεκινώντας την αφήγησή της με ανάλυση της σειράς «Game of Thrones», που παρουσιάζεται ως χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς το παρελθόν γίνεται επιδραστικό στο παρόν.
17
11

Δημήτρης Χριστόπουλος: Το άβολο Πολυτεχνείο

Η πιο αντιπροσωπευτική εκπρόσωπος της μετάλλαξης από εξωκοινοβουλευτική αριστερά σε ακραίο κέντρο και τώρα σε επιφανής alt - right δημόσια διανοούμενος, Σώτη Τριανταφύλλου, προτείνει την κατάργηση της μνήμης του Πολυτεχνείου την 17η Νοέμβρη "επειδή το Πολυτεχνείο έχει γίνει αντικείμενο που έχει ξεφύγει από την ιστορική του ακρίβεια". Ωστόσο, καμία σχολική γιορτή δεν είναι συνεπής στην ιστορική ακρίβεια. Δεν φαντάζομαι η κυρία Τριανταφύλλου να προτείνει και την κατάργηση της 25ης Μαρτίου που κατεξοχήν βασίζεται σε έναν μύθο... Όχι βέβαια! Επομένως, γιατί να καταργηθεί το Πολυτεχνείο και όχι τόσες άλλες σχολικές γιορτές; Διότι απ όλες αυτές, είναι μόνο από το πνεύμα του Πολυτεχνείου που η νέα Δεξιά της κας Τριανταφύλλου θα ήθελε να απαλλαγεί. Διότι, παρά την ενοχλητική μουσειοποίησή του από τις σχολικές γιορτές, εκπέμπει κάτι άβολα αντιστασιακό. Ακόμη τουλάχιστον... Το Πολυτεχνείο ζει λοιπόν.