Στις 14 Δεκεμβρίου 2016, ο υπουργός Δικαιοσύνης Σταύρος Κοντονής διαβίβασε στην Εισαγγελέα του Αρείου Πάγου, Ξένη Δημητρίου, δημοσιεύματα του Τύπου που αναφέρονταν στο σκάνδαλο της Novartis και το χρηματισμό δημοσίων λειτουργών και ζητούσε τη διερεύνηση της βασιμότητας των καταγγελιών και την απόδοση ευθυνών, εφόσον αυτές υπάρξουν.
Μετά από την εντολή του υπουργού Δικαιοσύνης, για διερεύνηση των καταγγελιών για χρηματισμό δημοσίων λειτουργών από τη Novartis «οι εξελίξεις είναι καταιγιστικές». Τις εν λόγω καταγγελίες ερευνά και κλιμάκιο του FBI που βρίσκεται εδώ και μήνες στην Ελλάδα, καθώς η υπόθεση ξεκίνησε από τις Ηνωμένες Πολιτείες πριν από δυο χρόνια και αφορά τις πρακτικές της Novartis σε πολλές ακόμη χώρες.
Έτσι, την παραμονή της πρωτοχρονιάς πραγματοποιήθηκε έφοδος με εντολή των εισαγγελικών αρχών στα γραφεία της Novartis, προκειμένου να συγκεντρώσουν στοιχεία για το σκάνδαλο με τις μίζες σε 4.000 γιατρούς και κρατικούς λειτουργούς που προωθούσαν τα φάρμακα της ελβετικού κολοσσού της φαρμακοβιομηχανίας και οι οποίοι στο διάστημα ανάμεσα στο 2006 και το 2014 εμφανίζονται να δωροδοκούνται από τη Novartis προκειμένου να συνταγογραφούνται προνομιακά τα φάρμακά της.
Η απόπειρα αυτοκτονίας μεγαλοστελέχους της Novartis την παραμονή της πρωτοχρονιάς από το ξενοδοχείο Hilton έδωσε δραματική δημοσιότητα στο θέμα.
Τι συμβαίνει;
Οι φαρμακευτικές εταιρείες διαγκωνίζονται για να διευρύνουν την παροχή των δικών τους σκευασμάτων κυρίως στα νοσοκομεία αλλά φυσικά και σε κάθε άλλο σημείο που χορηγούνται. Η Novartis συγκεκριμένα, κορυφαία εταιρεία παραγωγής φαρμακευτικών σκευασμάτων στον κόσμο, έχει απασχολήσει τις αμερικάνικες δικαστικές αρχές και το 2005 (που αναγκάστηκε σε εξωδικαστικό συμβιβασμό δίνοντας περίπου 500 εκατομμύρια δολλάρια) και το 2013[1].
Οι φαρμακευτικές εταιρείες συλλήβδην, και όχι μόνο η Novartis, κινούν νήματα χρηματίζοντας πολιτικούς που παίρνουν τις αποφάσεις για τα σκευάσματα, συμβούλια και διευθυντές νοσοκομείων που ορίζουν τον καταμερισμό, γιατρούς που έχουν εμβέλεια σε πολλούς ασθενείς.
Το σκάνδαλο αυτό είναι παγκόσμιο, ευρωπαϊκό και ελληνικό.
Τα ταξίδια, τα μπόνους, τα συνέδρια χωρίς έξοδα, οι αδροί χρηματισμοί επιτελικών ανθρώπων – κλειδιά σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα είναι μέρος του κύκλου εργασιών τους.
Παράλληλα με αυτό το τεράστιο και διαχρονικό σκάνδαλο διαπλέκονται άλλα τέσσερα διαχρονικά σκάνδαλα:
–Το σκάνδαλο του καρτέλ των κατασκευαστικών εταιριών που βρίσκονταν σε ευθεία συνεννόηση για τον καταμερισμό της ανάληψης δημοσίων έργων από το 1989 και που στοίχισε στο ελληνικό δημόσιο δισεκατομμύρια. Το θέμα αυτό ερευνάται από την Επιτροπή Ανταγωνισμού. To ελληνικό παραγωγικό μοντέλο στηρίχθηκε στο κατασκευαστικό κεφάλαιο με τα μεγάλα δημόσια έργα και την ανάπτυξη των υποδομών. Πολιτική επικάλυψη αυτής της οικονομικής κίνησης που ευνοούσε συγκεκριμένους επιχειρηματίες ήταν η ανάληψη των Ολυμπιακών Αγώνων το 2004 ως «εθνικός στόχος». Η συγκεκριμένη κατεύθυνση ενός τέτοιου οικονομικού μοντέλου δεν μπορεί να αποδώσει παρά μόνο βραχυπρόθεσμα. Έτσι, όταν το βάρος της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης έφτασε στην Ελλάδα, καμία πραγματική υποδομή αποσόβησης των συνεπειών της κρίσης δε μπορούσε να υπάρξει μιας και οι «διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις» αφορούσαν περισσότερο την συνέχιση του πάρτυ συγκεκριμένων «εθνικών πρωταθλητών» και λιγότερο οτιδήποτε άλλο.
– Το σκάνδαλο των εξοπλιστικών, μια ιστορία δεκάδων δισεκατομμύριων ευρώ που λειτουργεί με τον ίδιο μηχανισμό όπως και οι άλλες δυο, μόνο που τα ποσά αφορούσαν κατευθείαν τον κρατικό προϋπολογισμό. Εδώ ο διαγωνισμός των εταιριών μετατρέπεται σε ένα σαφάρι πλειοδοσίας αχρείαστου υλικού μεταξύ των κρατών που παράγουν εξοπλισμούς και αφορά την εθνική τους στρατηγική για το στρατιωτικοβιομηχανικό τους σύμπλεγμα. Είναι δε όρος αμυντικής θωράκισης η αθρόα αγορά στρατιωτικού υλικού μιας και εντάσσεται στην διπλωματία των εξοπλισμών. Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, ο στρατιωτικός εξοπλισμός ήταν δυσανάλογα μεγάλος και για τις ενδεχόμενες απειλές που δέχονταν, καθώς και για το μέγεθός της. Οι υπερτιμολογήσεις χτυπούσαν σχεδόν πάντα κόκκινο, χωρίς ποτέ σχεδόν να εξασφαλίζεται η διατήρηση αυτών των όπλων σε πολεμική ετοιμότητα. Κοντολογίς, μπορεί ο Άκης Τσοχατζόπουλος δικαίως να την πλήρωσε, αλλά προφανώς δεν έφταιγε μόνο αυτός.
–Το σκάνδαλο των τραπεζών δεν αφορά μόνο τις ανακεφαλαιοποίησεις στην Ελλάδα ή τη διάσωση των ευρωπαϊκών και αμερικανικών τραπεζών με άφθονο κρατικό χρήμα. Η δημιουργία ενός τεράστιου σκιώδους τραπεζικού συστήματος σε παγκόσμια κλίμακα, η off shore οικονομική λειτουργία των εταιριών από ένα μεσαίο μέγεθος και επάνω αφορά εκατοντάδες τρισεκατομμύρια ευρώ και δολάρια σε φοροδιαφυγή και φοροαποφυγή. Τα panama papers είναι μόνο ένα εξαιρετικά μικρό μέρος του παζλ του μεγαλύτερου οικονομικού πάρτυ στην παγκόσμια ιστορία. Η χρηματοπιστοτικοποίηση της οικονομίας υπηρέτησε αυτό το σκοπό, με ισχυρότερη τάση αυτή της επιχειρηματικής δραστηριότητας σε βραχυπρόθεσμούς στόχους και την πρόνοια για άνοδο της μετοχικής αξίας με σκοπό την άντληση κεφαλαίων από τις αγορές.
–Το σκάνδαλο του τύπου. Η απόλυτη σχεδόν ηγεμονία του Ακραίου Κέντρου στον τύπο στην Ελλάδα είναι μερική εικόνα. Η αδρή δανειοδότηση πέρα και έξω από κάθε τραπεζικό κανόνα πολλών μέσω μαζικής ενημέρωσης που πρόσφεραν την πολιτική τους στήριξη στις εκάστοτε κυβερνήσεις ήταν μια πραγματικότητα που έχει φεσώσει μέχρι στιγμής με περίπου 1,5 δις τις τράπεζες, χρήματα που είναι πολύ πιθανόν να μην αποπληρωθούν ποτέ. Όμως και αυτό έχει παγκόσμια διάσταση. Η εξέγερση ενάντια στους επαΐοντες που κουνούν το δάχτυλο στους λαούς πριν από κρίσιμες εκλογικές και δημοψηφισματικές αναμετρήσεις έχει δείξει παγκόσμια τα τελευταία δυο χρόνια ότι αυτή η δημοσιογραφία είναι πλήρως αναξιόπιστη και αναδεικνύει ότι ψηφίζεται πλέον το αντίθετο από αυτό που λένε τα ΜΜΕ.
Τα παραπάνω είναι μόνο ένα μέρος της παραγωγής αυτής της σκανδαλώδους πραγματικότητας που έχει όμως την ίδια αιτιολογική βάση. Η απόσυρση του κράτους από την υποχρέωση παροχής δημόσιων αγαθών δωρεάν και για όλους συγκροτεί τους όρους αναπαραγωγής μιας νομιμοποιημένης διαφθοράς που μεταφέρει την παραγωγή αξίας από τα κρατικά μονοπώλια μιας άλλης εποχής, στους ιδιώτες. Η διαδικασία αυτή δεν γίνεται μόνο με τους εκχυδαϊσμένους όρους που συνέβη στην Σοβιετική Ένωση ή στην Ανατολική Γερμανία. Η απόσυρση του κράτους ιδιαίτερα στις χώρες της σοσιαλδημοκρατικής συναίνεσης έγινε από την ίδια τη σοσιαλδημοκρατία. Ο Τρίτος Δρόμος του Blair, η Ατζέντα 2010, η δανέζικη flexicurity επανεμπορευματοποιούν με ρυθμίσεις και χρονοδιαγράμματα μέρος των δημόσιων αγαθών και μεταφέρουν τα βάρη σε εργοδότες και εργαζόμενους, με πολύ χαμένους τους δεύτερους.
Με άλλα λόγια, το τέλος του κεϋνσιανισμού και η άνοδος του υποδείγματος του νεοφιλελευθερισμού είναι η ριζική αιτία διαμόρφωσης ενός καπιταλισμού, του οποίου το μέσο ποσοστό κέρδους ήταν και παρέμεινε χαμηλό μετά τις απορρυθμίσεις σε κάθε πεδίο και δεν επαρκεί για την απρόσκοπτη συνέχειά του. Παράλληλα όμως, η μέση παραγωγικότητα ανέρχεται σε παγκόσμιο επίπεδο και η οργανωτική διοικητική επιτελεστικότητα των υποτελών καθίσταται αναγκαία πραγματικότητα, αρετές που δεν ξεμπλοκάρουν την προσδοκώμενη αύξηση του ποσοστού κέρδους.
Ούτε η τέταρτη τεχνολογική επανάσταση, ούτε βεβαίως η περαιτέρω πίστη στο υπόδειγμα βοηθά στην αέναη αναπαραγωγή. Η ιδέα του εθνικού απομονωτισμού επανέρχεται, διανθισμένη με ηρωισμούς και γελοιότητες αλα Τραμπ σε έναν κόσμο τόσο διασυνδεδεμένο που είναι αδύνατον να γυρίσει στο έθνος – κράτος και τον κρατικομονωπολιακό καπιταλισμό.
Ο κόσμος παρακολουθεί αμήχανος να νικούν οι πιο μπαταχτσήδες από τους καπιταλιστές, χωρίς να νομίζει πως μπορεί να κάνει κάτι, πέραν ενδεχομένως της ψήφου του. Έπειτα από το παγκόσμιο κινηματικό 2011 οι εναντιώσεις κάθισαν. Οποιαδήποτε αλλαγή δεν είναι πιθανόν να μην αφορά την ταξική πάλη. Εκείνη που παρήχθη έως τώρα ήταν ελπιδοφόρα, αλλά αδύναμη. Οι δουλειές των από κάτω ενάντια στους από πάνω χρειάζεται να αλλάξουν ρότα, να διεθνοποιηθούν επαρκώς να αποκτήσουν σχεδιαστικό βάθος και κραταιές οργανωτικές υποδομές. Η μάχη όχι απλώς δεν χάθηκε, χρειάζεται επιτέλους να επανεκκινήσει.
[1] Με πληροφορίες από left.gr και tvxs.gr
