Άγγελος Τσέκερης

Όπως ήταν επόμενο, η εισβολή ήταν σοβαρό πλήγμα για τα δυτικά Κομμουνιστικά Κόμματα, ιδιαίτερα τα δύο μεγαλύτερα, το ιταλικό και το γαλλικό. Προσπαθώντας να ενισχύσουν την εκλογική και την κοινωνική τους απήχηση, αλλά και την επιρροή στον προοδευτικό κόσμο των χωρών τους, οι Ιταλοί και οι Γάλλοι κομμουνιστές είχαν ανάγκη να μιλούν ολοένα και περισσότερο για ειρηνική μετάβαση σε έναν σοσιαλισμό όπου όλες οι δημοκρατικές ελευθερίες θα είναι απόλυτα κατοχυρωμένες. Μπροστά σε αυτή την ανάγκη, η εισβολή δεν ήταν υπερασπίσιμη. Στην ίδια γραμμή ήταν και το ισπανικό Κ.Κ., που φιλοδοξούσε να διαδραματίσει εθνικό ρόλο σε ένα σχέδιο μετάβασης της Ισπανίας από τον φρανκισμό στη δημοκρατία. Έτσι, η εισβολή στην Τσεχοσλοβακία είναι κατά κάποιον τρόπο το ορόσημο δημιουργίας του ευρωκομμουνιστικού ρεύματος, που, τη δεκαετία του '70, έπειτα από πολλές προσπάθειες σύνθεσης, θα έκοβε οριστικά τους δεσμούς του με την ΕΣΣΔ και θα διακήρυττε ότι «ο σοσιαλισμός ή θα είναι δημοκρατικός, ή δεν θα υπάρξει». Την εισβολή καταδίκασαν επίσης τα Κ.Κ. της Αυστρίας, του Βελγίου, της Βρετανίας, της Δανίας, της Ελβετίας, της Ολλανδίας, της Νορβηγίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, η γιουγκοσλαβική κυβέρνηση καθώς και τα κόμματα της Αυστραλίας, της Ιαπωνίας, του Καναδά, του Μαρόκου και του Μεξικού. Με εντελώς διαφορετικό σκεπτικό, καταδίκασαν επίσης οι κυβερνήσεις της Αλβανίας και της Κίνας.

Η πρωτοβουλία βρίσκεται σήμερα στην πλευρά της Αριστεράς και αφορά τη συγκρότηση ενός προοδευτικού μετώπου με ξεκάθαρη στρατηγική για την επόμενη ημέρα. Λέγοντας προοδευτικό μέτωπο, δεν εννοούμε φυσικά ούτε ευκαιριακές πολιτικές συμμαχίες μεταξύ κομμάτων -για τις οποίες, άλλωστε, δεν υπάρχουν σήμερα στοιχειώδεις προϋποθέσεις- ούτε μετεγγραφές άστεγων πολιτικών παραγόντων, αρκετοί από τους οποίους κινούνται με βάση το προσωπικό τους όφελος... Προοδευτικό μέτωπο μπορεί να συγκροτηθεί μόνο στη βάση μιας ηγεμονικής γραμμής. Επομένως, αυτό που προέχει είναι να προσδιοριστούν με ακρίβεια οι άξονες που θα καθορίζουν το πρόγραμμά του και οι οποίοι ανταποκρίνονται στις μεγάλες αλλαγές που έχει ανάγκη σήμερα η ελληνική κοινωνία. Σε κάθε περίπτωση, το ζητούμενο δεν είναι απλώς να διατυπώσεις τους στόχους. Το κρίσιμο για τη συγκρότηση ενός προοδευτικού μετώπου, είναι η Αριστερά -εκ των πραγμάτων βασικός κορμός του μετώπου αυτού- να πείσει για την αποφασιστικότητα, την ειλικρίνεια και την εντιμότητα με την οποία είναι διατεθειμένη να υπηρετήσει μια τέτοια ηγεμονική στρατηγική.

Οι συλλήψεις εκδοτών, μεταφραστών και πωλητών τις ημέρες εκείνες πλήθαιναν, μαζί με τις μαζικές κατασχέσεις βιβλίων, τα οποία κυκλοφορούσαν απολύτως νόμιμα. Ήταν λοιπόν προφανές ότι οι σκοτεινοί μηχανισμοί του μετεμφυλιακού κράτους είχαν ξεκινήσει οργανωμένη δίωξη εναντίον του προοδευτικού βιβλίου και των ανθρώπων του. Αλλά δεν ήταν μόνο η Αριστερά το θύμα. Τις ημέρες εκείνες μεγάλος θόρυβος είχε ξεσπάσει, από την πρωτοβουλία της Ιεράς Συνόδου να αφορίσει τον Καζαντζάκη και το βιβλίο του «Τελευταίος πειρασμός», ενώ, με αφορμή τα 100 χρόνια από τη γέννηση του Ψυχάρη, είχε εξαπολυθεί ένα πρωτοφανές οργανωμένο κύμα υβριστικής αρθρογραφίας εναντίον του θεμελιωτή του δημοτικισμού.

Εν πρώτοις πρέπει να δούμε τα αίτια. Έχει παρατηρηθεί π.χ. ότι, όταν δεν υπάρχουν δασικοί χάρτες, τα δέντρα είναι γενικώς πιο εύφλεκτα. Δεν έχει διευκρινιστεί γιατί, μάλλον οφείλεται στην κλιματική αλλαγή. Επιπλέον, αν πρόκειται για εμπρησμό, κάποιος έχει συμφέρον. Και αυτός που έχει συμφέρον κάποια στιγμή θα εμφανιστεί. Να σημειωθεί αυτό, γιατί όποτε πιάνουν κάποιον για εμπρησμό συνήθως πουλάει τρελίτσα και καταδικάζεται δεκαοχτώ μήνες με αναστολή. Απεναντίας αυτοί που ρίχνουν τίμια και υπερήφανα μπετά στα καμένα συνήθως μένουν ανενόχλητοι. Λογικό, δεν θα ποινικοποιήσουμε και την επιχειρηματικότητα.

Σήμερα, το “Να τελειώνουμε με τη Μεταπολίτευση” αποτελεί πλέον σύνθημα της Ακροδεξιάς, η οποία, αφού ξεπλύθηκε από τον Σαμαρά, εγκαταστάθηκε για τα καλά στο κέντρο της Νέας Δημοκρατίας. Στο στόχαστρό τους βρίσκονται η “ιδεολογική ηγεμονία” και το “ηθικό πλεονέκτημα” της Αριστεράς. Κατά την άποψή τους, τα δύο αυτά χαρακτηριστικά συνδέονται με τη Μεταπολίτευση, καθώς εμφανίστηκαν το 1974, όταν η Αριστερά επανήλθε νόμιμα στο πολιτικό προσκήνιο, περιβεβλημένη με το τεράστιο ηθικό κύρος που είχε αποκτήσει έπειτα από δεκαετίες δημοκρατικών αγώνων και διώξεων. Παρά τις σοβαρές αντιφάσεις της Αριστεράς, δεν καταφέρνουν να αμφισβητήσουν ούτε την ιδεολογική της ηγεμονία, ούτε το ηθικό της πλεονέκτημα. Γιατί η ιδεολογική ηγεμονία που πολεμούν ανήκει επί της ουσίας στη δημοκρατία και την κοινωνική δικαιοσύνη, αξίες τις οποίες η Αριστερά υπηρέτησε σε όλη τη διάρκεια της ύπαρξής της.

Αυτοί που είχαν δηλώσει άνευ όρων υποταγή στους Ευρωπαίους, αυτοί που φώναξαν “βάστα, Σόιμπλε” και “Γερούν, γερά”, νιώθουν τώρα προδομένοι από εκείνους που θεωρούσαν αφεντικά τους. Γι' αυτό τα βάζουν πλέον ανοιχτά με τις ευρωπαϊκές πολιτικές τους οικογένειες και με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Ή το ρίχνουν στο “Μακεδονικό”. Η πολιτική τους ανεπάρκεια και ο παθιασμένος ρεβανσισμός τούς καθιστούν ανίκανους να αποδεχτούν τις νέες συνθήκες, να επανακαθορίσουν την πολιτική τους και να λειτουργήσουν σε δημοκρατικό πλαίσιο. Δεν ξέρουν πώς θα ζήσουν χωρίς Μνημόνια.