Ευκλείδης Τσακαλώτος

Ο Πρωθυπουργός από το βήμα της ΔΕΘ μίλησε για «αυτοπεποίθηση». Όμως για την αυτοπεποίθηση του κόσμου της εργασίας, των ευάλωτων, της μεσαίας τάξης ο κύριος Μητσοτάκης δεν είπε ουσιαστικά τίποτα καινούριο. Ανακοίνωσε 15.000 προσλήψεις στις ένοπλες δυνάμεις αλλά ούτε μια στην παιδεία. Ανακοίνωσε νέες εξοπλιστικές δαπάνες αλλά τίποτα ουσιαστικό για τους εργαζόμενους, τους ανέργους, τις μικρές επιχειρήσεις. Τα περίφημα 12 βήματα είναι δυστυχώς μια από τα ίδια. Δάνεια και αναστολές, χωρίς καμία ουσιαστική ενίσχυση της οικονομίας. Εκτός από τις νεοφιλελεύθερες εμμονές ότι μόνη συνταγή για ανάπτυξη είναι η μείωση των φόρων με έμφαση μάλιστα στους ισχυρούς. Μέτρα αποσπασματικά που αδυνατούν να απαντήσουν στην εκρηκτική ύφεση, τον αποπληθωρισμό, τα χρέη των πολιτών που όλο διευρύνονται, την ανεργία, τις απολύσεις τα λουκέτα. Η κυβέρνηση συνεχίζει να εθελοτυφλεί. Δεν καταλαβαίνει ότι κάθε μέρα που μένει άπραγη η ύφεση βαθαίνει. Ότι όσο εκείνοι αρνούνται να πάρουν αποφάσεις εκατομμύρια άνθρωποι αγωνιούν. Παράλληλα Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για «κατάργηση παρωχημένων ρυθμίσεων» σηματοδοτώντας την κατάργηση κεκτημένων εργασιακών δικαιωμάτων. Γιατί, όπως έχει φανεί, στο μόνο πράγμα που είναι άριστοι είναι στο να μειώνουν τα δικαιώματα των εργαζόμενων. Όμως ένα από τα πιο τρομακτικά πράγματα που ακούσαμε σήμερα είναι η αντικατάσταση του νόμου δημοσίων συμβάσεων και η επανάληψη της πρότασης αλλαγής του ΑΣΕΠ από τον κ. Μητσοτάκη. Γιατί οποίος έχει δει τις πολιτικές που ακολουθεί η ΝΔ γνωρίζει καλά τι σημαίνει αυτό. Λιγότερη διαφάνεια στο δημόσιο χρήμα, λιγότερη διαφάνεια στις προσλήψεις. Με άλλα λόγια το πελατειακό κράτος της δεξιάς ξανά προς την δόξα τραβά. Ο κ. Μητσοτάκης απέδειξε σήμερα ότι ούτε θέλει ούτε μπορεί να κατανοήσει τα προβλήματα του κόσμου, πολλώ δε μάλλον να τα επιλύσει.Όμως ο κόσμος γνωρίζει ότι όταν ακούει για εξοπλιστικά «και καιρους δοξασμένους και πάλι» οι δικές του αγωνίες θα παραμένουν η δουλειά του, το εισόδημα του και το μέλλον του. Και για αυτά ο κ. Μητσοτάκης σήμερα σιώπησε εκκωφαντικά.

Τις τελευταίες μέρες οι υπουργοί του οικονομικού κύκλου επιδεικνύουν μια χαλαρότητα σχετικά με την ύφεση 15,2% το δεύτερο τρίμηνο: «Είναι κοντά στο μ.ο. της Ευρώπης», «Είναι εντός του σχεδιασμού για το σύνολο της ύφεσης του έτους», κλπ Δεν θα ήθελα να τους αγχώσω υπερβολικά ενόψει και του σαββατοκύριακου, αλλά ίσως θα έπρεπε να αγχωθούν για το χθεσινό αρνητικό ρεκόρ αποπληθωρισμού στο -2,3%, όπως αυτό προκύπτει από τον εναρμονισμένο δείκτη τιμών καταναλωτή. Και παρότι είναι γεγονός ότι αυτό είναι ένα πανευρωπαϊκό πρόβλημα, στην Ελλάδα είναι σαφώς εντονότερο. Ο αποπληθωρισμός δημιουργεί έναν «φαύλο κύκλο» υπό-ανάπτυξης και δημοσιονομικών προβλημάτων ειδικά όταν εμφανίζεται σε μια χώρα με υψηλό χρέος (ιδιωτικό και δημόσιο) και μεγάλο ύψος κόκκινων δανείων όπως η Ελλάδα. Και αυτό συμβαίνει γιατί τα χρέη είναι ονομαστικά, άρα όταν έχουμε αποπληθωρισμό δηλαδή μείωση του επιπέδου τιμών, το πραγματικό χρέος αυξάνεται. Ταυτόχρονα οι άνθρωποι που έχουν χρέη - συνήθως οι πιο αδύναμοι - είναι εκείνοι που πλήττονται περισσότερο και αυτοί που χρησιμοποιούν μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους για κατανάλωση. Αυτοί οι άνθρωποι που βλέπουν τα (πραγματικά) χρέη τους να αυξάνονται θα μειώσουν την κατανάλωση. Και αυτό όπως έχουμε μάθει με τον πιο άσχημο τρόπο στην χώρα οδηγεί σε βαθιά και παρατεταμένη ύφεση. Παράλληλα σε συνθήκες αποπληθωρισμού οι επενδυτές αναβάλλουν τις επενδυτικές αποφάσεις ενισχύοντας τις υφεσιακές τάσεις. Η κυβέρνηση οφείλει να ενισχύσει τώρα τα εισοδήματα των πολιτών, να στηρίξει τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες, τους ευάλωτους, τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις. Έχει ήδη καθυστερήσει εξαιρετικά να το κάνει και τα σημάδια ενός νέου κύκλου βαθιάς ύφεσης είναι παραπάνω από εμφανή. Και όσο και να εθελοτυφλεί η ίδια οι ευθύνες της είναι παραπάνω από προφανείς.

Η κυβέρνηση έχει βάλει την οικονομία σε μια ελεύθερη πτώση και μονολογεί αυτάρεσκα «ως εδώ όλα καλά». Όμως όπως πολύ καλά γνωρίζουμε σημασία δεν έχει -μόνο- η πτώση αλλά -κυρίως- η πρόσκρουση. Και για να αποφευχθεί αυτή η πρόσκρουση η κυβέρνηση οφείλει να αλλάξει σήμερα λογική. Η οικονομία, οι εργαζόμενοι και οι επιχειρήσεις χρειάζονται στήριξη άμεσα. Οι λογικές περιστολής των δικαιωμάτων των εργαζομένων που η ΝΔ εμμονικά επιλέγει βαθαίνουν την ύφεση. Είναι αδιανόητο ότι η κυβέρνηση αυτή τη στιγμή, με το νομοσχέδιο για το πτωχευτικό που έχει βάλει στη διαβούλευση, επιλέγει να προωθήσει τις ρευστοποιήσεις έναντι της προστασίας. Αυτή τη στιγμή για να αλλάξουμε πορεία απαιτείται πολύ πιο γενναίο πρόγραμμα από αυτό που θα χρειαζόταν στην αρχή της πανδημίας. Έστω και τώρα ας μας ακούσει η κυβέρνηση. Αλλά σημασία δεν έχει μόνο το πόσο, αλλά και το πώς. Η κατάσταση δεν μπορεί να σωθεί με αποσπασματικές λύσεις. Χρειάζεται συνολική αλλαγή λογικής. Άμεσα. Με ζεστό χρήμα και όχι με δανεισμό. Με άμεσες ενισχύσεις. Που θα κατευθυνθούν στους εργαζόμενους, στους ευάλωτους, στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Που θα αποτρέψουν έναν νέο κύκλο χρέους. Και όπως πλέον γράφουν και οι Financial Times (που κανείς δεν μπορεί να κατηγορήσει ότι αποτελούν όργανο του ΣΥΡΙΖΑ) έχουμε μάθει ότι η δημοσιονομική επέκταση δεν θα προκαλέσει προβλήματα με το χρέος. Το αντίθετο. Γιατί η στήριξη της οικονομίας με πραγματικά μέτρα θα μειώσει την ύφεση και άρα τον λόγο Χρέους/ΑΕΠ. Γιατί ο μόνος τρόπος να ενισχυθούν οι ιδιωτικές επενδύσεις είναι να μειωθούν οι δημόσιες αποταμιεύσεις. Η κυβέρνηση έχει ήδη αργήσει. Τώρα πρέπει να αναλάβει τις ευθύνες της. Έχουμε ήδη μπει σε ύφεση, με ευθύνες της ΝΔ πριν από την πανδημία. Η ύφεση είναι ήδη εξαιρετικά βαθιά. Το ζήτημα είναι να μην γίνει και παρατεταμένη.

Το μεγάλο θέμα είναι τι κόμμα θέλουμε. Κανείς, νομίζω, δεν διαφωνεί στο ότι θέλουμε ένα μεγάλο, ηγεμονικό αριστερό κόμμα. Ένα κόμμα που θα κυβερνήσει ξανά τη χώρα για να ενισχύσει τους ανθρώπους της κοινωνικής πλειοψηφίας. Για να μειώσει τις ανισότητες, να οικοδομήσει κοινωνικό κράτος, να ενισχύσει τα ατομικά και συλλογικά δικαιώματα. Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι για να τα πετύχουμε όλα αυτά πρέπει να αποδεικνύουμε κάθε μέρα πως ανήκουμε σε άλλον κόσμο από τις δυνάμεις που κατέστρεψαν και χρεοκόπησαν την χώρα. Αυτό που ισχυρίζομαι είναι ότι, για αυτό το λόγο μας στήριξε ο κόσμος και μας έκανε κυβέρνηση, για αυτό θα μας ξανακάνει. Με μία προϋπόθεση. Ένα κόμμα της Αριστεράς δεν μπορεί να θεωρεί τον εαυτό του έναν απλό αποδέκτη αιτημάτων, αν δεν τα ιεραρχεί και δεν τα ενσωματώνει σε μια ανάλυση για την πολυσύνθετη και πολύπλοκη κρίση που αντιμετωπίζουμε και μια στρατηγική εξόδου από την κρίση. Να σκεφτόμαστε ότι δεν είναι μόνο η επιδημία, αλλά ταυτόχρονα συμβιώνει με τις ανισότητες, την κλιματική κρίση, τον ψηφιακό καπιταλισμό και ιδιαίτερα με την κρίση της δημοκρατίας και τη βιοεξουσία. Να συμφωνήσουμε ότι το κόμμα έχει και έναν παιδαγωγικό ρόλο, μεταλαμπαδεύει αξίες. Με αυτή την έννοια οφείλει να έχει ισχυρή ταυτότητα, να παρεμβαίνει στις ιδεολογικές διαμάχες και να πείθει ότι μια αριστερή πολιτική είναι η μόνη που μπορεί να μας βγάλει από το αδιέξοδο που αντιμετωπίζουν οι κοινωνίες τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Να καταστήσει ηγεμονικό το ρεύμα της κοινωνικής προόδου. Να πείσουμε για παράδειγμα ότι η ισότητα είναι εντελώς συμβατή με μια νέα αναπτυξιακή πορεία ή ότι ο εθνικισμός δεν αποτελεί καλό σύμβουλο στην εξωτερική πολιτική. Δεν λέω λοιπόν ότι οφείλουμε να συμφωνήσουμε σε όλα. Ένα κόμμα της κοινωνικής πλειοψηφίας δεν θα μπορούσε να είναι ένα κόμμα αρραγούς ιδεολογικής ενότητας -δεν υιοθετώ βέβαια ούτε την παλιά κατάσταση του κόμματος πολιτικής ενότητας, που μας κόστισε είτε με το πλαδαρό κόμμα χωρίς ταυτότητα είτε με τον ΣΥΡΙΖΑ των συνιστωσών. Λέω όμως να συμφωνήσουμε στη μέθοδο.  Όχι επειδή έτσι αόριστα πρέπει ή επειδή μας έλειψαν τα γραφεία. Ζήσαμε όλη μας τη ζωή χωρίς αυτά. Αλλά διότι πιστεύουμε ότι η κοινωνία μάς έχει ανάγκη ενωμένους. Διότι και θέλουμε και μπορούμε να αλλάξουμε τα πράγματα.

Θέλω να ευχηθώ καλό καλοκαίρι στους γνωστούς μου εκσυγχρονιστές που νοιώθουν μια βαθιά απέχθεια για τον «λαϊκισμό του ΣΥΡΙΖΑ», αλλά νοιώθουν πολύ άνετα με την «αντιλαϊκιστική ΝΔ». Τόσο άνετα που δεν φαίνεται να επηρεάζονται από δηλώσεις, όπως τις παρακάτω, που νομίζω αποτελούν ένα best of στην κατηγορία «τοποθετήσεις στελεχών της ΝΔ που θα μπορούσαν να έχουν γίνει από στελέχη ακροδεξιού λαϊκίστικου κόμματος που δεν θα ντρόπιαζαν έναν Σαλβίνι ή έναν Όρμπαν».   Μπογδάνος: (inter allia) «η χώρα έπαψε να είναι μια ισλαμολάγνα νεοαριστερή λαθροντίσνεϋλαντ»   Κυρανάκης: που έβγαινε «για μπύρα και χοιρινό σουβλάκι» για να προκαλέσει πρόσφυγες   Μαρκόπουλος: που είπε ότι είναι οκ να «τρέξει λίγο αιματάκι από κάποιον μπαχαλάκια»   Βαρβιτσιώτης: που είπε ότι «έκαναν [ο ΣΥΡΙΖΑ] τρανσέξουαλ (sic) τη φωνή της χώρας στο εξωτερικό»   Γεωργιάδης: που δήλωνε ότι «έχουμε πέσει θύμα ομαδικής προσπάθειας αλλοίωσης της χώρας»    Βορίδης: που για «αντίποινα» στην μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε Τζαμί μίλησε για  μετατροπή του μουσείου Κεμάλ στη Θεσσαλονίκη σε μουσείο μνήμης Γενοκτονίας του Ελληνισμού.    Κατσαφάδος: που αναρωτιόταν «που είναι το κακό στα push back;»   Βούλτεψη: που έγραφε ότι «και σα να μην έφθαναν όλα αυτά, τον Ιούνιο του 2015 – λες και δεν είχαμε άλλον καημό – οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ψήφισαν και νόμο που διευκόλυνε τα θέματα της ιθαγένειας. Άλλο γενικό προσκλητήριο και αυτό»   Πλεύρης: που δήλωνε ότι «όποιος ψήφισε ΣΥΡΙΖΑ για να τον στηρίξει έμπρακτα να πάρει και έναν λαθρομετανάστη σπίτι του. Ψήφος ΣΥΡΙΖΑ μπόνους λαθρομετανάστης»   Κύρτσος: που δήλωνε ότι «όσοι έρχονται θα εγκλωβίζονται σε απομακρυσμένο ακατοίκητο η αραιοκατοικημένο νησί, επιτηρούμενοι σε συνθήκες ασφάλειας» Στέργιος Γιαννάκης: που έλεγε από βήματος Βουλής  για την ταυτότητα φύλου  «Αν αυτές οι καταστάσεις ήταν φυσιολογικές, τότε ο Θεός δεν θα δημιουργούσε τον Αδάμ και την Εύα.. αλλά τον Αδάμ και τον…Γιώργο»   Τι άλλο, δηλαδή, πρέπει να ειπωθεί για να θεωρήσουν, οι του ακραίου κέντρου, τη ΝΔ ως ακραία;

Νοέμβριος 2019- Προστασία πρώτης κατοικίας με ΝΔ: «Σύμφωνα με το νέο πλαίσιο, θα διασφαλίζεται η ελεύθερη επιβολή όλων των εξασφαλίσεων, (σημ. εννοεί πλειστηριασμούς) συμπεριλαμβανομένης της πρώτης κατοικίας.» σελ. 20-21 Μάιος 2020 -Προστασία πρώτης κατοικίας με ακόμη περισσότερη ΝΔ: «Το σχέδιο κώδικα περιέχει επίσης πρόταση για σχέδιο πώλησης και εκμίσθωσης, σύμφωνα με το οποίο η κύρια κατοικία των επιλέξιμων δανειοληπτών θα μπορούσε να αγοραστεί από κρατική οντότητα και να εκμισθωθεί στον οφειλέτη, με δυνατότητα επαναγοράς, ενώ οι ευάλωτοι επιλέξιμοι δανειολήπτες θα δικαιούνται επιδότηση για το ενοίκιο του μισθωμένου ακινήτου.» σελ. 111 (Δηλαδή κάποιοι θα δικαιούνται επιδότηση ενοικίου για το πρώην σπίτι τους)». Τούτων δοθέντων, ο Χρ.Σταϊκούρας είναι ο μόνος υπουργός Οικονομικών από το 2010 και μετά που δικαιούται να έχει τον τίτλο "Ο Υπουργός των Πλειστηριασμών". Γιατί άλλο οι πλειστηριασμοί γενικά και άλλο οι πλειστηριασμοί κύριας κατοικίας και σπιτιών ευάλωτων κοινωνικών ομάδων.

Σκέφτομαι ότι παγκόσμια ο νεοφιλελευθερισμός παραμένει μεν κυρίαρχος αλλά σε καμία περίπτωση δεν είναι ηγεμονικός. Και αυτό συμβαίνει γιατί αδυνατεί να παρουσιάσει ένα όραμα εντός του οποίου οι λαϊκές και οι μεσαίες τάξεις μπορούν να δουν τον εαυτό τους. Πεδίο δόξης λαμπρό για την Αριστερά, υπό την προϋπόθεση ότι θα είναι ξεκάθαρη. Ξεκάθαρη στο «Για ποιους». Αν απαντήσουμε σε αυτό θα απαντηθούν πιο εύκολα και τα υπόλοιπα ερωτήματα. (...) Το ακραίο κέντρο είναι κατά βάση ακραίο, και δευτερευόντως κέντρο. Σε περιόδους κρίσης δε, το ακραίο κέντρο είναι σκέτο ακραίο. Ακραίο, αντιδημοκρατικό, αυταρχικό, αντιεκπαιδευτικό. Και είμαι ακόμα στο Α... Η Άννα Διαμαντοπούλου βράβευσε τον Άδωνη Γεωργιάδη. Και έτσι απλά (;) επικαιροποιεί την μεγάλη διαχωριστική γραμμή που πρωτοεμφανίστηκε, στη χώρα μας τουλάχιστον, με την οκταετία Σημίτη. Και για να θυμηθούμε τον T.S. Eliot, έτσι τελειώνουν οι εκσυγχρονιστές, όχι με ένα κρότο αλλά με ένα λυγμό. (...) Το ινστιτούτο για την Ελεύθερη Αγορά της φανατικής αντικρατίστριας [Ayn Rand], που απεχθάνεται τους φτωχούς και την κοινωνία,  αλλά και την κρατική παρέμβαση, ενισχύθηκε οικονομικά από το κράτος, μέσω και των φόρων που πληρώνουν οι φτωχοί, με ένα κρατικό δάνειο ύψους έως ενός εκατομμυρίου για να συνεχίσει να μας λέει πόσο κακές είναι οι κρατικές παρεμβάσεις. Είναι μια υπέροχη ειρωνεία. Φαντάζομαι ο εκδότης του «Φιλελευθέρου» που πρόσφατα ενισχύθηκε από την λίστα Πέτσα θα  κάνει  τον οργανισμό τιμώμενο μέλος του νέου του club «Κρατικοδίαιτοι Αντικρατιστές». (...) O Βουλευτής του συντηρητικού κόμματος της Αγγλίας  Mark Francois απειλεί ανώτατο στρατηγό ότι αν δεν συμμορφωθεί θα του στείλει τον Cummings (τον ενορχηστρωτή των πολιτικών του Boris Johnson στο Downing Street ) «και αυτό δεν σας αρέσει». Όταν ο κ. Μητσοτάκης μιλάει για ένα σύγχρονο ευρωπαϊκό κράτος μάλλον κάτι τέτοιο έχει στο μυαλό του. (...) Είμαι στη Βουλή όπου συζητάμε για το αντιδημοκρατικό νομοσχέδιο που κατεβάζει η κυβέρνηση για τις πορείες. Το τηλέφωνο μου χτυπάει και μαθαίνω για πολύ κόσμο, κόσμο που ξέρω, που έχει χτυπηθεί από την αστυνομία. Ο Μ. Χρυσοχοΐδης παίρνει τον λόγο και περιγράφει μια άλλη πραγματικότητα. Του φωνάζω, του ζητάω να απαντήσει σε όσα ακούγονται, στα βίντεο στις μαρτυρίες. Σιωπή. Ο Υπουργός ΠροΠο αρνείται να απαντήσει. Ο Υπουργός ΠροΠο φαίνεται να έχει πλέον διακηρυγμένο στόχο να τρομοκρατήσει τον κόσμο και την νεολαία. Ακόμη να καταλάβει πως το δίκαιο δεν περιορίζεται. Ακόμα να καταλάβει πως η καταστολή δεν σταματά την κοινωνία, αλλά την εξοργίζει. (...) Διαβάζω την δημοσκόπηση της Pulse, και βλέπω το ερώτημα «Πόσο επηρεάζουν την άποψη σας για την αξιωματική αντιπολίτευση οι πρόσφατες καταγγελίες Καλογρίτσα;». Ψάχνω εναγωνίως να βρω το ερώτημα «Πόσο επηρέασε τη γνώμη σας για την κυβέρνηση η λίστα Πέτσα;» Δεν το βρίσκω. Η παλιά ιστορία όπου οι δημοσκοπήσεις δεν καταγράφουν απλά την κοινή γνώμη αλλά με το είδος και την σειρά των ερωτήσεων την κατευθύνουν. Βέβαια ο κόσμος της αριστεράς μας κρίνει με πιο αυστηρά κριτήρια από ότι κρίνει την ΝΔ ο κόσμος της δεξιάς. Και δεν θα ήθελα ποτέ να ήταν αλλιώς. Γιατί δεν είμαστε ίδιοι, και αυτό οφείλουμε να το αποδεικνύουμε κάθε μέρα.

H παιδεία είναι ένα οικουμενικό δημοκρατικό εγχείρημα. Και για αυτό οι κοινωνίες αποφάσισαν να μην επιτρέψουν στους γονείς να διδάξουν τα παιδιά του όπως νομίζουν, με τις δικές τους αρχές, αλλά να το κάνουν συλλογικά. (...) Χρειάζεται να υπάρχει στα σχολεία ένα ευρύ κοινωνικό μείγμα παιδιών όλων των κοινωνικών τάξεων. Χρειάζεται να πληρείται και μια δεύτερη προϋπόθεση, να υπάρχει ένα μείγμα διαφορετικών ικανοτήτων, μείγμα από διαφορετικού είδους νοημοσύνες θα έλεγα. (...) Αναρωτιέμαι για τους αρχιτέκτονες του νομοσχεδίου για την παιδεία και απορώ: Δεν είναι γονείς; Δεν έχουν καταλάβει ότι διαφορετικά παιδιά έχουν διαφορετικές αρετές, ότι άλλα είναι καλά στα μαθηματικά, άλλα στη φιλολογία, άλλα έχουν συναισθηματική νοημοσύνη; Το σχολείο πρέπει να αγκαλιάζει όλα αυτά τα χαρακτηριστικά για να μπορεί να υπηρετήσει το δημοκρατικό, οικουμενικό εγχείρημα της παιδείας. Υπάρχει βέβαια και η κριτική ότι το σχολείο είναι ένας ιδεολογικός μηχανισμός του κράτους, ότι παράγει και αναπαράγει την κυρίαρχη ιδεολογία. Μόνο που η κυρίαρχη ιδεολογία συγκρούεται με τις ζωντανές εμπειρίες των μαθητών και των καθηγητών. Γιατί έρχεται το παιδί μετανάστης και καταλαβαίνει και εκφράζει ότι τα πράγματα δεν είναι όπως τα λένε στο σχολείο και η ιστορία μπορεί να είναι διαφορετική. Μπορεί να έρθει μια άλλη μαθήτρια και να θέσει το θέμα ότι ο ρόλος της οικονομικής πολιτικής δεν είναι ακριβώς αυτός που λέει το βιβλίο. Και μέσα στο πλαίσιο αυτό δημιουργούνται ρήγματα στον ιδεολογικό μηχανισμό του κράτους και αναδεικνύεται μια τάση προς τη δημοκρατία, στο βαθμό, βέβαια, που υπάρχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις. (...) Το σχολείο, λοιπόν, όπως και το πανεπιστήμιο, δεν είναι θέμα ανταγωνισμού. Το έχω αναφέρει και άλλες φορές ως πανεπιστημιακός, που έχω υπηρετήσει σε 2 πανεπιστήμια της Αθήνας, ότι είμαι πολύ περήφανος αν τα Γιάννενα ή η Κομοτηνή πάνε καλά, δεν είναι στόχος μου να πάει η Αθήνα καλύτερα. Δεν μπαίνει θέμα ανταγωνισμού, μπαίνει θέμα φωνής, βελτίωσης όλων των πανεπιστημίων. Πολύ σωστά ο Νίκος Φίλης διερωτάται στη Βουλή με ποιον μιλάει η κυβέρνηση, ποιους συμβουλεύεται, τι συμβουλές παίρνει, πώς λαμβάνει υπόψη την ιστορία της ελληνικής παιδείας. Πώς η γνώση μεγάλων θεωρητικών, όπως ο Γληνός ή ο Παπανούτσος, αλλά και αυτή των ανθρώπων της πρώτης γραμμής, των δασκάλων, των καθηγητών, των πανεπιστημιακών, ενσωματώνεται στο νέο νομοσχέδιο. Πρέπει να σας πω ότι η γνώση αυτή δεν φαίνεται να ενσωματώνεται πουθενά. (...) Η πολιτική της Νέας Δημοκρατίας είναι ταξική και αυτό φαίνεται, όχι μόνο από το νομοσχέδιο. Η κυβέρνηση θέλει να το κρύψει, αλλά δεν μπορεί. Αν μου ζητούσε κανείς να διαλέξω ένα μόνο πράγμα, μια μόνο πολιτική της Νέας Δημοκρατίας που να δηλώνει την ταξικότητά της, αυτή θα ήταν η ρύθμιση για τα διετή προγράμματα που θα πήγαιναν τα παιδιά από τα ΕΠΑΛ. Η ρύθμιση αυτή έδειξε ακριβώς πώς αισθάνονται για την παιδεία. Για να θυμηθούμε και τον Ντάντε, είναι σαν να λέτε στα ΕΠΑΛ ότι όποιος μπει εδώ μέσα, ας διώξει οποιαδήποτε ελπίδα από μέσα του. Σαν να λέει η κυβέρνηση ότι «δεν μας νοιάζει για τα παιδιά των ΕΠΑΛ». Η κριτική της Νέας Δημοκρατίας απέναντι στο ΣΥΡΙΖΑ στο πλαίσιο της συζήτησης για την παιδεία, ότι δεν τον ενδιαφέρει η αξιοκρατία και ότι θέλει την ισότητα προς τα κάτω, ουσιαστικά επιβεβαιώνει ένα πράγμα: ότι το κυβερνητικό κόμμα δεν έχει καταλάβει τι είναι το σχολείο. Τι είναι αυτό το δημοκρατικό, οικουμενικό εγχείρημα που εμείς οι αριστεροί και αριστερές θέλουμε να υπηρετήσουμε. Εμείς δεν επιδιώκουμε να κάνουμε τους φοιτητές και τους μαθητές αριστερούς και αριστερές, αλλά αντιθέτως πολίτες ικανούς να κρίνουν και την αριστερά και το κέντρο και τη δεξιά. Ικανούς να κρίνουν για θέματα που τους αφορούν. Να γίνουν πολίτες και όχι πελάτες.