Μιχάλης Τρίκκας

19
01

Κροίσοι της πανδημίας

Τα παλιά μέλη του κλαμπ των δισεκατομμυριούχων είδαν τα κέρδη τους να απογειώνονται. Οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι του πλανήτη, επιχειρηματίες όπως ο Έλον Μασκ, ο Τζεφ Μπέζος και ο Μπιλ Γκέιτς, διπλασίασαν τις περιουσίες τους αποκτώντας έτσι εξαπλάσιο πλούτο από όσο κατέχουν συλλογικά τα 3,1 δισεκατομμύρια των φτωχότερων κατοίκων του πλανήτη. Την ίδια ώρα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Oxfam, άλλα 160 εκατομμύρια άνθρωποι περνούσαν το κατώφλι της φτώχειας. «Η ενίσχυση των οικονομικών ανισοτήτων, των φυλετικών ανισοτήτων, των ανισοτήτων μεταξύ των δύο φύλων και μεταξύ κρατών καταστρέφουν τον κόσμο μας» τονίζει η η οργάνωση στην έκθεσή της με τίτλο «Η ανισότητα σκοτώνει». Γιατί σκοτώνει; Μα επειδή τουλάχιστον 21.000 άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά εξαιτίας της έλλειψης πρόσβασης στην Υγεία, την ενδοοικογενειακή βία, την πείνα και την κλιματική κρίση. «Ενας έκτακτος φόρος 99% στα έσοδα που συγκέντρωσαν στη διάρκεια της πανδημίας οι δέκα πλουσιότεροι άνθρωποι θα επέτρεπε να παραχθούν αρκετά εμβόλια για όλο τον κόσμο, να προσφερθεί ιατρική και κοινωνική περίθαλψη σε όλους, να χρηματοδοτηθεί η κλιματική προσαρμογή και να μειωθεί η έμφυλη βία σε 80 χώρες» τονίζει η Oxfam. Η οργάνωση υποστηρίζει πως «μπορούμε να αντιμετωπίσουμε την ακραία φτώχεια μέσω της προοδευτικής φορολόγησης» και των δημόσιων και δωρεάν συστημάτων Υγείας για όλους. Παράλληλα, συνιστά να μην παρεμποδίζεται η δημιουργία συνδικάτων και να αρθούν τα πνευματικά δικαιώματα για τα εμβόλια.
25
09

ΗΠΑ: Βαθύ σκοτάδι, χλωμό φως

Η εκλογή του Τραμπ αφύπνισε μεν κοινωνικές δυνάμεις, όχι όμως και τους ίδιους τους Δημοκρατικούς. Το κόμμα που έχασε τις εκλογές του 2015 σέρνεται σήμερα πίσω από την ατζέντα “νόμου και τάξης” την οποία έχει υιοθετήσει ο Τραμπ και, φυσικά, εξυπηρετεί όσο τίποτε άλλο τις επιδιώξεις του. Ο Μπάιντεν πασχίζει να συγκρατήσει την πανικόβλητη μεσαία τάξη δίνοντας τελικά τον αγώνα στο γήπεδο του Τραμπ. Πλειοδοτεί σε κάθε υπόσχεση του Τραμπ για τη χρηματοδότηση της αστυνομίας και παίρνει όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από το κίνημα διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βαναυσότητας. “Θέλω να το ξεκαθαρίσω. Οι ταραχές δεν είναι διαδηλώσεις. Οι λεηλασίες δεν είναι διαδηλώσεις. Είναι ανομία, απλά και καθαρά. Και όσοι τις κάνουν θα διώκονται” ήταν το μήνυμα που επέλεξε να στείλει σε ομιλία του στο Πίτσμπεργκ, τη στιγμή που η κοινωνική οργή ξεσπούσε για ακόμη μια φορά με αφορμή τη δολοφονία κάποιου άοπλου μαύρου από αστυνομικούς. Και, φυσικά, υπάρχει εδώ και ένα ανησυχητικό φλας μπακ. Τις παραμονές των προηγούμενων εκλογών, η Χίλαρι Κλίντον είχε ανεβάσει στα ύψη την ψυχροπολεμική ρητορική απειλώντας ακόμη και μια γενικευμένη στρατιωτική αναμέτρηση με τη Ρωσία. Σήμερα ο Μπάιντεν δείχνει έτοιμος να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε εκείνη. “Οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ”, έγραψε πρόσφατα το περιοδικό του Πενταγώνου “Stars and Stripes” επικαλούμενο δηλώσεις του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ, “ανησυχούν σοβαρά για την αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε τη Ρωσία διπλωματικά ή με άλλους τρόπους”.
19
06

Υπό πολιορκία ο Λευκός Οίκος

Το βιβλίο “Το δωμάτιο όπου συνέβη” δίνει την εικόνα ενός Λευκού Οίκου σε πλήρη αποδιοργάνωση, όπου η κάθε απόφαση υπαγορεύεται από τον ανάγκη επανεκλογής του Προέδρου στις εκλογές του ερχόμενου Νοεμβρίου. (...) Το βιβλίο περιγράφει έναν Πρόεδρο που εκπλήσσεται όταν μαθαίνει ότι η Φινλανδία δεν αποτελεί επαρχία της Ρωσίας και δεν γνωρίζει ότι το Ηνωμένο Βασίλειο διαθέτει πυρηνικά όπλα. Έναν Πρόεδρο αντικείμενο χλευασμού των κορυφαίων συμβούλων του, ο οποίος, όπως υποστηρίζει ο Μπόλτον, έχει διαπράξει πολύ σοβαρότερα ατοπήματα από εκείνα που τελικά οδήγησαν στη διαδικασία της δικής του αποπομπής. (...) Οι εσωτερικές συγκρούσεις στο στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών και τα απανωτά καρφώματα ακόμη και από τους στενότερους πρώην συνεργάτες του έχουν αποτέλεσμα τη συνεχή μείωση της δημοτικότητας του Τραμπ. Έρευνα του Reuters / Ipsos δείχνει ότι ο Πρόεδρος των ΗΠΑ ακολουθεί σε μεγάλη απόσταση τον Δημοκρατικό αντίπαλό του Τζο Μπάιντεν -13 ποσοστιαίες μονάδες.
30
05

HΠΑ: Νόμιμα λιντσαρίσματα

Μαύρος και ύποπτος είναι δύο έννοιες που ταυτίζονται για την αμερικανική Δικαιοσύνη. Πάνω απ’ όλα ταυτίζονται στα μάτια των οργάνων της τάξης. Κάθε χρόνο περισσότεροι από 1.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ πέφτουν νεκροί από τις σφαίρες αστυνομικών -όταν δεν στραγγαλίζονται, όπως στο περιστατικό που πυροδότησε τη σημερινή εξέγερση στη Μινεάπολη. Ελάχιστοι απ’ αυτούς είναι λευκοί. Πολλοί ιστορικοί αναζητούν τις πηγές του θεσμοθετημένου ρατσισμού στο νομικό καθεστώς των χρόνων μετά τον αμερικανικό εμφύλιο. Όταν οι πολιτείες του Νότου πέρασαν ειδική νομοθεσία που επέτρεπε τη σύλληψη ενός μαύρου εφόσον ήταν “άνεργος ή άστεγος”. Ο σημερινός “ύποπτος” βρίσκεται μόνο ένα σκαλοπάτι πιο κάτω στην κλίμακα της αυθαίρετης αυτής ποινικοποίησης.
27
12

Όπλα μαζικής παραπληροφόρησης

Ίσως ότι το πιο αποτελεσματικό όπλο μαζικής καταστροφής παραμένει και σήμερα η παραπληροφόρηση. Η διάδοση πλαστών πληροφοριών που, φιλτραρισμένες κατάλληλα και μεγεθυμένες από προπαγανδιστικούς μηχανισμούς, θα ακουστούν τελικά αρκετά πιστευτές και λογικές ώστε να «δικαιολογήσουν» κάθε τερατωδία.
13
12

Το μάρκετινγκ των φαρμακευτικών: Υπεράνω όλων τα υπερκέρδη

Μια έρευνα που ήρθε στο φως την προηγούμενη εβδομάδα αποκαλύπτει την αλήθεια πίσω από το βασικό αφήγημα της φαρμακοβιομηχανίας: εκείνο που ανεβάζει διαρκώς τις τιμές των φαρμάκων δεν είναι τίποτε άλλο από τη δίψα για την μεγιστοποίηση του κέρδους. Η έρευνα που δημοσιεύεται στην αμερικανική ιατρική επιθεώρηση Neurology πραγματοποιήθηκε από το Πανεπιστήμιο του Όρεγκον και προσπάθησε να δώσει απαντήσεις σε ένα απλό ερώτημα. Τι θα μπορούσε άραγε να δικαιολογεί την ετήσια αύξηση σε επίπεδο 10% με 15% της τιμής των φαρμάκων για τη σκλήρυνση κατά πλάκας στη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας; Για να δώσουν την απάντηση, οι ερευνητές του πανεπιστημίου πραγματοποίησαν μια σειρά από ενδιαφέρουσες συνεντεύξεις με τέσσερα άτομα τα οποία δεν κατονομάζονται και που εργάζονται ή εργάστηκαν τα τελευταία χρόνια ως διευθυντικά στελέχη φαρμακευτικών έχοντας άμεση ανάμειξη στον καθορισμό της τιμής των προϊόντων. Η ειλικρίνειά τους είναι αφοπλιστική. «Θα έλεγα ότι η λογική για τις αυξήσεις των τιμών βρίσκεται ξεκάθαρα στο τι είναι αυτό που μπορεί να αυξήσει τα κέρδη» δηλώνει ένας CEO. «Δεν υπάρχει άλλη αιτιολογία. Το κόστος για την παραγωγή του φαρμάκου δεν αυξήθηκε κατά 10% ή 15%. Θα έλεγα ότι μάλλον μειώθηκε». Είναι μια ομολογία που βέβαια αναιρεί το βασικό επιχείρημα των φαρμακευτικών ότι η άνοδος των τιμών οφείλεται στην προσπάθεια κάλυψης των αυξανόμενων εξόδων για την έρευνα και την παραγωγή των φαρμάκων. «Τα διοικητικά στελέχη λένε ανοιχτά αυτό που παραμένει ανομολόγητο: η αύξηση των τιμών έχει κεντρική θέση στο επιχειρησιακό μοντέλο της βιοηχανίας» σχολιάζει ο Ζέιν Ρίζβι από τη ΜΚΟ Public Citizen's Access to Medicines.
01
11

Deepfake videos: Παραπληροφόρηση σε βάθος

Η έκταση που έχει πάρει το φαινόμενο των fake news απασχόλησε πρόσφατη έρευνα του Pew Research Center. Το κέντρο διαπίστωσε ότι επτά στους δέκα Αμερικανούς δηλώνουν πια ότι οι κατασκευασμένες ειδήσεις και πληροφορίες έχουν κλονίσει σοβαρά την εμπιστοσύνη τους στους θεσμούς. Το πιο ενδιαφέρον συμπέρασμα όμως ήταν πως σχεδόν οι μισοί (54%) υποστήριζαν πως η παραπληροφόρηση επηρεάζει ακόμη και την εμπιστοσύνη στον διπλανό τους. Σε έναν τέτοιο κόσμο γενικευμένης παράνοιας κατανοεί κανείς ότι η πιο επικίνδυνη διάσταση της υπόθεσης δεν είναι η παραπληροφόρηση ούτε οι εξελιγμένες «μονταζιέρες». Μια εικόνα παύει να αξίζει όσο χίλιες λέξεις. Το ψέμα επιβεβαιώνεται με αποδείξεις και η αλήθεια που συλλαμβάνεται από τον φακό γίνεται πια δεκτή με δυσπιστία. Ο ερευνητής Αβίβ Οβάντια προειδοποιεί για την «απάθεια απέναντι στην πραγματικότητα». Η διαρκής παραπληροφόρηση αναγκάζει τους ανθρώπους να αμφιβάλλουν για τα πάντα. Ο μεγαλύτερος κίνδυνος δεν είναι τελικά η χειραγώγηση και η πιθανότητα επηρεασμού εκλογικών αποτελεσμάτων μέσω πλαστών βίντεο, αλλά η εδραίωση της αντίληψης ότι όλα είναι ψέματα και όλοι είναι ψεύτες. Μιας αντίληψης που με τη σειρά της παράγει περισσότερη απάθεια, περισσότερα εντυπωσιακά, εύπεπτα fake news και, αναπόφευκτα, περισσότερους Τραμπ.
14
10

Μια χούφτα επιχειρήσεις πίσω από την κλιματική καταστροφή

«Η μεγάλη τραγωδία της κλιματικής κρίσης είναι ότι 7,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι θα πρέπει να πληρώσουν το τίμημα -με τη μορφή ενός υποβαθμισμένου πλανήτη- προκειμένου ορισμένοι να συνεχίσουν να βγάζουν κέρδη - ρεκόρ. Είναι τεράστια ηθική αποτυχία του πολιτικού μας συστήματος ότι το επιτρέψαμε αυτό να συμβεί» σχολιάζει στην εφημερίδα “Guardian”, ο κορυφαίος περιβαλλοντολόγος Μάικλ Μαν. Η λίστα με τις πιο ρυπογόνες επιχειρήσεις καταρτίστηκε με βάση την ετήσια παραγωγή τους σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άνθρακα και στη συνέχεια με τον υπολογισμό πόσου άνθρακα και μεθανίου απελευθερώθηκαν στην ατμόσφαιρα καθ' όλη τη διάρκεια της παραγωγής, από την εξόρυξη ως τη χρήση του τελικού προϊόντος. Με βάση τα συμπεράσματα, το 90% των εκπομπών που αποδίδονται στις είκοσι εταιρείες οφείλεται στη χρήση προϊόντων όπως το πετρέλαιο, τα καύσιμα αεροσκαφών και το φυσικό αέριο. Μόλις το ένα δέκατο οφείλεται στην εξόρυξη, την επεξεργασία και τη μεταφορά των καυσίμων.