Macro

ΗΠΑ: Βαθύ σκοτάδι, χλωμό φως

Η προσέγγιση των Αμερικανών απέναντι στην πολιτική ήταν πάντοτε λίγο-πολύ μανιχαϊστική. Η επικείμενη εκλογική αναμέτρηση στις ΗΠΑ αλλά και το εξαιρετικά ευμετάβλητο ώς εκρηκτικό κοινωνικό κλίμα μέσα στο οποίο πρόκειται να διεξαχθεί υπόσχονται, ωστόσο, κάτι πραγματικά ασυνήθιστο. Ποτέ οι δυνάμεις του σκότους δεν προέβαλαν τόσο απειλητικές. Όποιος κι αν τελικά τις εκπροσωπεί.

Στο συνέδριο των Δημοκρατικών, που ολοκληρώθηκε στα τέλη του προηγούμενου μήνα με την επίσημη ανακήρυξη της υποψηφιότητάς του, ο Τζο Μπάιντεν προσδιόρισε χωρίς περιστροφές την επικείμενη εκλογική σύγκρουση ως αναμέτρηση ανάμεσα σε φως και σκοτάδι. “Θα είμαι σύμμαχος του φωτός, όχι του σκοταδιού” υποσχέθηκε, τονίζοντας ότι ο σημερινός ένοικος του Λευκού Οίκου “έχει τυλίξει την Αμερική στο σκοτάδι” κάνοντας τους πολίτες της χώρας “πιο οργισμένους, πιο διχασμένους, με λιγότερη ελπίδα”.

Ο Τραμπ δεν έχασε, βέβαια, την ευκαιρία να ανταποδώσει με τα ίδια όπλα. Ο αντίπαλός του υποστήριξε “ελέγχεται από ανθρώπους που καραδοκούν στο σκοτάδι”. Απέφυγε να τους κατονομάσει, αλλά είναι γνωστό ότι στα μυαλά των υποστηρικτών του οι πιστοί υπηρέτες του σκότους ταυτίζονται σχεδόν αποκλειστικά με δύο ονόματα: Ομπάμα και Κλίντον.

Το ότι ο Μπάιντεν αποτελεί κατεξοχήν προϊόν του πολιτικού κατεστημένου, του “βούρκου της Ουάσιγκτον” που υποσχόταν να αποξηράνει πριν από τις εκλογές του 2015, αποτελεί, φυσικά, την ελαφρότερη κατηγορία που του προσάπτει ο Τραμπ. Ο πρώην αντιπρόεδρος των ΗΠΑ εκπροσωπεί κάθε τι αντεθνικό και ύπουλο σε ένα παρανοϊκό αμάλγαμα που μόνο κάποιος σαν τον σημερινό Αμερικανό Πρόεδρο θα μπορούσε να διαμορφώσει.

“Αν ο Μπάιντεν κερδίσει”, τόνισε πρόσφατα, “η Κίνα θα κερδίσει. Αν ο Μπάιντεν κερδίσει, θα κερδίσει ο όχλος. Αν ο Μπάιντεν κερδίσει, θα κερδίσουν οι ταραξίες, οι αναρχικοί, οι εμπρηστές και εκείνοι που καίνε τις σημαίες”. Πίσω από τον αντίπαλό του κρύβονται οι σκοτεινές δυνάμεις της παγκοσμιοποίησης, οι διαλυτικές δυνάμεις για τη συνοχή του έθνους. Και η ρητορική αυτή, την οποία αναπαράγουν πιστά πλέον οι εκπρόσωποι της Ακροδεξιάς σε κάθε γωνιά του πλανήτη, φλερτάρει όλο και πιο απροκάλυπτα με τον φασισμό.

Η πιο συντηρητική επιλογή

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το σκοτάδι στην περίπτωση Τραμπ είναι πραγματικά βαθύ, καθώς ο επιχειρηματίας – τηλεπερσόνα που πέρασε το κατώφλι της πολιτικής εκφράζει ό,τι πιο αντιδραστικό και αποκρουστικό έχει κάνει ποτέ την εμφάνισή του στον Λευκό Οίκο. Το πρόβλημα είναι όμως ότι και το φως που επικαλείται ο Μπάιντεν δείχνει μάλλον χλομό.

Η επιλογή της Κάμαλα Χάρις ως υποψήφιας αντιπροέδρου το επιβεβαιώνει όσο τίποτε άλλο. Σε μια Αμερική που σήμερα καίγεται κυριολεκτικά και μεταφορικά, όπου οι κοινωνικές αντιθέσεις και οι φυλετικοί διαχωρισμοί έχουν βγει δυναμικά στην επιφάνεια και αποκαλύπτονται αλώβητοι από την επέλαση της πολιτικής ορθότητας τα τελευταία χρόνια, ο Μπάιντεν είχε την ευκαιρία να παρουσιάσει μια πραγματικά εναλλακτική επιλογή, που θα κινητοποιούσε τις δυνάμεις που αφύπνισε πρώτα η υποψηφιότητα του Μπέρνι Σάντερς.

Κατέληξε όμως στην πιο συντηρητική επιλογή. Διότι η Χάρις μπορεί μεν να είναι γυναίκα και μειονοτική, αλλά δεν παύει να αποτελεί γέννημα του ίδιου κατασταλτικού μηχανισμού που εκτελεί σήμερα μαύρους “υπόπτους” με συνοπτικές διαδικασίες και απαλλάσσει τους λευκούς δημίους τους με ακόμη μεγαλύτερη ευκολία. Και η νεαρή της ηλικία διασφαλίζει μάλλον ότι οι Δημοκρατικοί θα παραμείνουν στον αστερισμό της συντηρητικής τους πτέρυγας για αρκετά ακόμη χρόνια.

Όλα αυτά σε μια Αμερική που πλήττεται από την πανδημία του κορωνοϊού όπως σχεδόν μια τριτοκοσμική χώρα, με την “ουτοπική” πρόταση του Σάντερς για καθολική πρόσβαση σε ένα εθνικό σύστημα Υγείας να μοιάζει πιο επίκαιρη παρά ποτέ. Σε μια Αμερική που μετρά περισσότερους ανέργους απ’ ό,τι τα χρόνια της Μεγάλης Ύφεσης. Σε μια Αμερική όπου τα ρήγματα που αποκάλυψαν οι προηγούμενες εκλογές βαθαίνουν μέρα με την ημέρα. Σε μια χώρα τα δάση της οποίας καίγονται μετά από παρατεταμένη ξηρασία, την ώρα που ο Πρόεδρός της επιμένει πως η κλιματική αλλαγή αποτελεί “φάρσα”.

Χαμένη ευκαιρία

Οι εκλογές του Νοεμβρίου θα μπορούσαν να αποδειχτούν έτσι μια μεγάλη χαμένη ευκαιρία. Η εκλογή του Τραμπ αφύπνισε μεν κοινωνικές δυνάμεις, όχι όμως και τους ίδιους τους Δημοκρατικούς. Το κόμμα που έχασε τις εκλογές του 2015 σέρνεται σήμερα πίσω από την ατζέντα “νόμου και τάξης” την οποία έχει υιοθετήσει ο Τραμπ και, φυσικά, εξυπηρετεί όσο τίποτε άλλο τις επιδιώξεις του. Ο Μπάιντεν πασχίζει να συγκρατήσει την πανικόβλητη μεσαία τάξη δίνοντας τελικά τον αγώνα στο γήπεδο του Τραμπ.

Πλειοδοτεί σε κάθε υπόσχεση του Τραμπ για τη χρηματοδότηση της αστυνομίας και παίρνει όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις από το κίνημα διαμαρτυρίας κατά του ρατσισμού και της αστυνομικής βαναυσότητας. “Θέλω να το ξεκαθαρίσω. Οι ταραχές δεν είναι διαδηλώσεις. Οι λεηλασίες δεν είναι διαδηλώσεις. Είναι ανομία, απλά και καθαρά. Και όσοι τις κάνουν θα διώκονται” ήταν το μήνυμα που επέλεξε να στείλει σε ομιλία του στο Πίτσμπεργκ, τη στιγμή που η κοινωνική οργή ξεσπούσε για ακόμη μια φορά με αφορμή τη δολοφονία κάποιου άοπλου μαύρου από αστυνομικούς.

Και, φυσικά, υπάρχει εδώ και ένα ανησυχητικό φλας μπακ. Τις παραμονές των προηγούμενων εκλογών, η Χίλαρι Κλίντον είχε ανεβάσει στα ύψη την ψυχροπολεμική ρητορική απειλώντας ακόμη και μια γενικευμένη στρατιωτική αναμέτρηση με τη Ρωσία. Σήμερα ο Μπάιντεν δείχνει έτοιμος να συνεχίσει από εκεί που σταμάτησε εκείνη. “Οι σύμμαχοί μας στο ΝΑΤΟ”, έγραψε πρόσφατα το περιοδικό του Πενταγώνου “Stars and Stripes” επικαλούμενο δηλώσεις του πρώην αντιπροέδρου των ΗΠΑ, “ανησυχούν σοβαρά για την αδυναμία μας να αντιμετωπίσουμε τη Ρωσία διπλωματικά ή με άλλους τρόπους”.

Το πάντα βολικό Ιράν

Και μιας και μιλάμε για “άλλους τρόπους”, θα άξιζε εδώ να επισημανθεί ακόμη ένα βέλος που έχει στη φαρέτρα του ο Ντόναλντ Τραμπ και το οποίο θα μπορούσε να εξαπολυθεί τις παραμονές των εκλογών, όπως έχει γίνει κατ’ επανάληψη τις παραμονές εκλογικών αναμετρήσεων, με πολλούς αναλυτές να επισημαίνουν το προφανές τέχνασμα αλλά τις σημαίες να κυματίζουν ήδη στις αυλές των Αμερικανών.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο Πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ υποσχέθηκε μια απάντηση “χίλιες φορές πιο ισχυρή” σε οποιαδήποτε επίθεση του Ιράν, μετά τις πληροφορίες που ήλθαν ξαφνικά στο φως για υποτιθέμενο σχέδιο δολοφονίας Αμερικανίδας διπλωμάτη από την Τεχεράνη.

«Οποιαδήποτε επίθεση από την πλευρά του Ιράν, οποιαδήποτε μορφή κι αν έχει, εναντίον των ΗΠΑ, θα ακολουθηθεί από μια επίθεση εναντίον του Ιράν που θα είναι χίλιες φορές πιο ισχυρή σε μέγεθος!» έγραψε στο Twitter ο Ντόναλντ Τραμπ.

Είναι, βέβαια, μάλλον περίεργο ότι το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν θα επέλεγε να εκδικηθεί τον φόνο του στρατηγού Κασέμ Σολεϊμανί από αμερικανικό drone τις παραμονές των αμερικανικών εκλογών.

Νέος κύκλος αστάθειας;

Ο πόλεμος όμως ή τουλάχιστον ένας στρατιωτικού τύπου αντιπερισπασμός θα μπορούσε να ανεβάσει αισθητά τα ποσοστά του Τραμπ στις δημοσκοπήσεις. Ενάμιση μήνα πριν από τις εκλογές και ο Μπάιντεν μοιάζει να προηγείται σταθερά σε εθνικό επίπεδο. Η αναμέτρηση όμως σε αρκετές πολιτείες-κλειδιά παραμένει εξαιρετικά αμφίρροπη.

Και δεν χρειάζεται να έχει κανείς ιδιαίτερα ανεπτυγμένη φαντασία για να υποθέσει τι θα μπορούσε να συμβεί στην περίπτωση που ο Μπάιντεν κερδίσει με οριακή διαφορά σε κάποια από αυτές. Ο Τραμπ έχει ήδη φροντίσει να ναρκοθετήσει το πολιτικό τοπίο αμφισβητώντας ανοιχτά τη διαδικασία της επιστολικής ψήφου, που φέτος αναμένεται να λάβει σημαντική έκταση λόγω πανδημίας.

Έρευνα που διενεργήθηκε για λογαριασμό του Politico αποκάλυψε, τον προηγούμενο μήνα, ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Δημοκρατικών ψηφοφόρων πιστεύουν πως ο Τραμπ δεν πρόκειται να αναγνωρίσει ενδεχόμενη ήττα του και πως δεν θα διστάσει να προκαλέσει συνταγματική κρίση.

Την προηγούμενη εβδομάδα, με την εκτίμηση αυτή ήρθε να συνταχτεί και ο πρώην Βρετανός πρεσβευτής στην Ουάσιγκτον Κιμ Ντάροτς, που εξέφρασε αμφιβολίες για το κατά πόσον και ο σκληρός πυρήνας των υποστηρικτών του Τραμπ θα αναγνώριζε το εκλογικό αποτέλεσμα. Από πολλές απόψεις, επομένως, οι κάλπες του Νοεμβρίου ενδέχεται να μην δώσουν τέλος στον σημερινό κύκλο αστάθειας στις ΗΠΑ. Αλλά να ανοίξουν έναν ακόμα χειρότερο.

Μιχάλης Τρίκκας

Πηγή: Η Αυγή