Πέτρος Λινάρδος-Ρυλμόν

Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από διακρατικούς οργανισμούς σχετικά με την κλιματική κρίση, επιδιώκουν στην πραγματικότητα να διατηρήσουν το νεοφιλελεύθερο σύστημα και την κυριαρχία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, επαναλαμβάνοντας την προσέγγιση που επέλεξαν μετά την οικονομική κρίση του 2008. Η κλιματική και περιβαλλοντική κρίση ευρύτερα είναι δυναμικές που συμπληρώνουν τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα που έχει η παρακμή του καπιταλιστικού συστήματος, και αναδεικνύουν την ανάγκη να υιοθετηθούν νέες μέθοδοι οι οποίες να βασίζονται στο σχεδιασμό στόχων υπεράσπισης των πολλών, των λαϊκών τάξεων, απέναντι σε όλες τις σοβαρές και διογκούμενες απειλές που γεννάει η καπιταλιστική κρίση. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου αναγκαίου προσανατολισμού απαιτεί να παλέψει η Αριστερά σε πολλά μέτωπα. Να αποκτήσει και να διαδώσει τις γνώσεις που επιτρέπουν την κατανόηση των διαστάσεων και της δυναμικής της κλιματικής και της περιβαλλοντικής κρίσης. Να αφιερώσει δυνάμεις για τη συγκρότηση των θεσμών που κάνουν δυνατή την υιοθέτηση των πρακτικών του σχεδιασμού σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Να εξασφαλίσει μέσα από την ενημέρωση και την εκπαίδευση, την ικανότητα των τοπικών πληθυσμών να αποφασίζουν δημοκρατικά για τα τοπικά ή ευρύτερα σχέδια και να παρακολουθούν την υλοποίησή τους.

Η Αριστερά πρέπει να αποκτήσει τη δυνατότητα της πλήρους κατανόησης της σημασίας που έχουν για το προσεχές μέλλον οι επιπτώσεις της κλιματικής κρίσης, της επεξεργασίας των στρατηγικών στόχων που προκύπτουν, να περιγράψει και στη συνέχεια να έχει τη δυνατότητα να διαμορφώσει το θεσμικό πλαίσιο που θα επιτρέψει το σχεδιασμό των κατάλληλων ενεργειών, και να αξιοποιήσει όπως και να διαμορφώσει το κατάλληλο ανθρώπινο δυναμικό. Πρέπει δηλαδή να οικοδομήσει ένα εντελώς νέο καθεστώς, που απορρίπτει πλήρως τη μέθοδο της αποσπασματικής επιλογής πολιτικών και παρεμβάσεων του δημόσιου τομέα, την οποία έχουμε κληρονομήσει από το πελατειακό σύστημα. Οι αποφάσεις που λαμβάνονται από διακρατικούς οργανισμούς σχετικά με την κλιματική κρίση, επιδιώκουν στην πραγματικότητα να διατηρήσουν το νεοφιλελεύθερο σύστημα και την κυριαρχία του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος, επαναλαμβάνοντας την προσέγγιση που επέλεξαν μετά την οικονομική κρίση του 2008. Η κλιματική και περιβαλλοντική κρίση ευρύτερα είναι δυναμικές που συμπληρώνουν τον ολοκληρωμένο χαρακτήρα που έχει η παρακμή του καπιταλιστικού συστήματος, και αναδεικνύουν την ανάγκη να υιοθετηθούν νέες μέθοδοι οι οποίες να βασίζονται στο σχεδιασμό στόχων υπεράσπισης των πολλών, των λαϊκών τάξεων, απέναντι σε όλες τις σοβαρές και διογκούμενες απειλές που γεννάει η καπιταλιστική κρίση. Η υιοθέτηση ενός τέτοιου αναγκαίου προσανατολισμού απαιτεί να παλέψει η Αριστερά σε πολλά μέτωπα. Να αποκτήσει και να διαδώσει τις γνώσεις που επιτρέπουν την κατανόηση των διαστάσεων και της δυναμικής της κλιματικής και της περιβαλλοντικής κρίσης. Να αφιερώσει δυνάμεις για τη συγκρότηση των θεσμών που κάνουν δυνατή την υιοθέτηση των πρακτικών του σχεδιασμού σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο. Να εξασφαλίσει μέσα από την ενημέρωση και την εκπαίδευση, την ικανότητα των τοπικών πληθυσμών να αποφασίζουν δημοκρατικά για τα τοπικά ή ευρύτερα σχέδια και να παρακολουθούν την υλοποίησή τους.

Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας που αναπαράγει το σύστημα της εξυπηρέτησης μεμονωμένων επιχειρηματιών, με βάση τις γνωστές μεθόδους του μεταπολεμικού πελατειακού μοντέλου, θα χάσει τον έλεγχο γιατί δεν έχει ούτε εργαλεία για να αντιμετωπίσει με ολοκληρωμένο τρόπο την αναγκαία μετάβαση του οικονομικού συστήματος, ούτε τέτοια πρόθεση. Αυτή η μετάβαση απαιτεί αποφάσεις και μεθόδους που ξεκινούν από την κατοχύρωση του δημόσιου συμφέροντος και αξιοποιούν θεσμούς που το υπερασπίζονται. Η Αριστερά είναι η μόνη πολιτική δύναμη που μπορεί να κατανοήσει ότι είναι αναγκαίος ένας νέου τύπου σχεδιασμός για την ένταξη καθοριστικών περιβαλλοντικών στόχων στη διαδικασία της παραγωγικής ανασυγκρότησης και της εξασφάλισης κοινωνικής δικαιοσύνης. Το γεγονός ότι η κυβέρνηση της Αριστεράς έκανε μικρά μόνο βήματα προς αυτή την κατεύθυνση δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει τώρα να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ ένα άλμα.

Το κράτος των ημετέρων της Νέας Δημοκρατίας και των υπηρετών επιχειρηματικών συμφερόντων δεν πρόκειται να ανορθώσει την παραγωγή, ούτε να αντιμετωπίσει τη διεύρυνση των ανισοτήτων, λόγω μεταξύ άλλων των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Αλλά η απάντηση της Αριστεράς δεν μπορεί να περιοριστεί και πάλι στην αναμονή των αναπτυξιακών επιδιώξεων μιας συρρικνωμένης και ασύδοτης τάξης καπιταλιστών, ούτε στις επιταγές της παγκοσμιοποίησης. Η προτεραιότητα στον σχεδιασμό της ανάπτυξης, με στόχο την ενίσχυση παραγωγικά, εισοδηματικά και πολιτικά της συμμαχίας των λαϊκών τάξεων, με τη δημιουργία των κατάλληλων θεσμικών λειτουργιών σε όλες τις περιοχές της χώρας αποτελεί τον μονόδρομο για τον οποίο πρέπει να προετοιμαστεί και να παλέψει η Αριστερά, αν θέλει να συνεχίσει να υπάρχει και να αποκτήσει την ηγεμονία βασισμένη στην τόλμη και την αποτελεσματικότητα των επιλογών της. Σε αυτές τις επιλογές πρέπει να περιληφθεί η αμφισβήτηση της απόλυτης κυριαρχίας της παγκοσμιοποίησης. Η ιδέα ότι ένα καζίνο στο Ελληνικό ή μια start-up στο κέντρο της Αθήνας μπορούν να προκαλέσουν διαρθρωτικές αναβαθμίσεις της παραγωγής στη Βόρεια Ελλάδα είναι ένας παραλογισμός του νεοφιλελεύθερου δόγματος. Αναπτυξιακά σχέδια σε τοπικό επίπεδο, που αξιοποιούν τοπικές παραγωγικές δυνατότητες και αντιμετωπίζουν τοπικά περιβαλλοντικά ζητήματα, σε συνδυασμό ενδεχομένως με διεθνοποιημένους τομείς, και μπορούν να επιτύχουν ταχεία αύξηση της απασχόλησης, επιτυγχάνοντας συγχρόνως κατά τόπους την ενσωμάτωση μικρών πληθυσμών προσφύγων, πρέπει να αποτελέσουν βασική επιλογή της Αριστεράς. Για να αντιμετωπιστεί η βαθιά ελληνική κρίση, σε συνθήκες διεθνούς στασιμότητας και αβεβαιότητας, και να ανασυγκροτηθεί η αποδιοργανωμένη σε όλη τη χώρα υποδομή για την οικονομία, την κοινωνία και το περιβάλλον.

Το Podemos και οι «επαναστατημένοι» δήμοι είναι προϊόντα του κινήματος 15Μ, του κινήματος των «αγανακτισμένων». Δεν είναι τυχαίο ότι οι θεσμοί που βρίσκονται πιο κοντά στους πολίτες μπόρεσαν να προχωρήσουν περισσότερο προς το να δώσουν απτή μορφή στα αντιολιγαρχικά και αμεσοδημοκρατικά οράματα του 2011. Η θεαματική πρωτοβουλία του Iñigo Errejon μπορεί να συμβάλει στο να ξεμπλοκαριστεί μια κατάσταση όπου όλα τα σημαντικά πολιτικά ζητήματα αντιμετωπίζονται στην κεντρική πολιτική σκηνή, με αποτέλεσμα να επαναλαμβάνονται οράματα του παρελθόντος και να μην είναι δυνατό να οικοδομηθούν δεσμοί με τον κόσμο της εργασίας, της επισφάλειας και της ανεργίας. Ο Errejon δείχνει σε θεωρητικό και πρακτικό επίπεδο πώς η προβληματική του «αριστερού λαϊκισμού», που ώς τώρα φαινόταν να χρησιμεύει μόνο για το πώς αριστερά κόμματα μπορούν να κερδίσουν τις εκλογές, είναι μια προβληματική που μπορεί να επεκταθεί προς την κατεύθυνση της οικοδόμησης των πρακτικών ενός εναλλακτικού σχεδίου και όχι να οδηγήσει στην υποχώρηση σε έναν παραδοσιακό αριστερό πολιτικό λόγο.

Το να πάρουμε τις τύχες μας στα χέρια μας, το να επεξεργαστούμε και να διαχειριστούμε έναν περιβαλλοντικό, κοινωνικό και παραγωγικό ορθολογισμό, μίλια μακριά από την αναμονή των αυτοματισμών της αγοράς και των αναπτυξιακών χειρισμών μέσω τεσσάρων ή πέντε μακροοικονομικών μεγεθών, σημαίνει ότι ως πολίτες, ως εργαζόμενοι, ως πολιτικά στελέχη και ως στελέχη της παραγωγής και των υπηρεσιών, έχουμε τη γνωσιακή ικανότητα να επωμιστούμε αυτή την αναγκαία προσέγγιση. Οι διψασμένοι για γνώσεις εργάτες του 19ου αιώνα ή του μεσοπολέμου, οι οργανικοί διανοούμενοι που οραματίστηκε ο Γκράμσι, έχουν σχεδόν χαθεί από τον πληθυσμό της Αριστεράς. Σε σημαντικούς τομείς σκέψης και προγραμματικού λόγου είναι σαν να έχουν αντικατασταθεί από αυτάρεσκους μεσοαστούς, ημιμαθείς και συντηρητικούς, που δεν μπορούν κατά κανόνα να φανταστούν και να σχεδιάσουν το ριζοσπαστικά διαφορετικό, αλλά αρέσκονται στο γνώριμο και την επανάληψη. Δεν μπορεί να υπάρξει επίκαιρη αριστερή στρατηγική χωρίς θεωρητική σκέψη, αλλά μια θεωρητική σκέψη που είναι προϊόν και κτήμα των πολλών, που είναι το αποτέλεσμα ενός γενικευμένου γνωσιακού άλματος.