Παύλος Κλαυδιανός

η μόνιμη τάση προς τον αυταρχισμό και την καταστολή διαχέεται, με αξιοπρόσεκτη επιμέλεια, παντού. Τελευταίο παράδειγμα είναι το νομοσχέδιο για την τοπική αυτοδιοίκηση, απίθανα περιοριστικό, ασφυκτικό κάθε ίχνους δημοκρατίας, έκφρασης ομάδων πολιτών, κάθε μορφής τοπικότητας. Οι ρυθμίσεις για τη συνεπιμέλεια είναι το άλλο παράδειγμα που αποκαλύπτει μια αυταρχική αντίληψη, οπισθοδρομική με αισθητό ακόμη και τον μισογυνισμό. Το νομοσχέδιο για τα εργασιακά είναι το άλλο αντιπροσωπευτικό παράδειγμα, εδώ της νεοφιλελεύθερης δεξιάς. Λίγο καιρό πριν ψηφίστηκε ο “αστυνομικός νόμος” για τα πανεπιστήμια. Και λίγο πριν ο περιβόητος νόμος για το περιβάλλον που τον αποκάλεσαν δίκαια αντιπεριβαλλοντικό, καθώς πυρήνας του είναι η αντίληψη ότι η προστασία του περιβάλλοντος είναι επενδυτικό αντικίνητρο. Μπορεί να προχωρήσει κανείς όσο θέλει, τα παραδείγματα αφθονούν. Αυτή την εβδομάδα είχαμε το βίαιο σφράγισμα με τσιμεντόλιθους του “Εμπρός”, πράξη που αποκτά το πλήρες περιεχόμενό της αν τη δούμε στο πλαίσιο της αδυσώπητης στάσης έναντι του πολιτισμού. Είχαμε και τις εξετάσεις για την απόδοση ιθαγένειας όπου περισσεύει ο ρατσισμός και φτάνει στα όρια του σαδισμού. Τα καθημερινά δολοφονικά push back που κάνουν τη χώρα δακτυλοδεικτούμενη, παγκοσμίως. Έχουμε το απαύγασμα αυταρχισμού και βίας με την απόπειρα –προς το παρόν– κατακρήμνισης ενός υποδειγματικά λειτουργικού κοινωνικού παραδείγματος όπως το ΚΕΘΕΑ. Μην ξεχάσουμε και την αφαίρεση δικαιωμάτων ελέγχου εργαζομένων όπου μπορεί. Τελευταίο παράδειγμα –ακολουθούν άραγε και εναπομείνασες επιχειρήσεις με πλειοψηφία του Δημοσίου;- η κατάργηση των δυο θέσεων αντιπροσώπων των εργαζομένων στο ΔΣ των ΕΛΠΕ. Έχουμε και την υποκριτική δήλωση του πρωθυπουργού για την ημέρα των ΛΟΑΤΚΙ, όταν η ΝΔ δεν είχε ψηφίσει ούτε ένα νομοσχέδιο του ΣΥΡΙΖΑ που απέδιδε μέρος των δικαιωμάτων τους. Ούτε έχει προχωρήσει τώρα στη διεύρυνσή τους.

Γιατί όμως προχωρεί η ΝΔ σε μια τροπολογία που κατεδαφίζει με θόρυβο ό,τι φιλοτεχνούσε έως τώρα για το “άριστο της διαχείρισης της πανδημίας” από την κυβέρνησή της; Διότι τώρα αρχίζει να αποκαλύπτεται, σιγά – σιγά, η πραγματικότητα που απέκρυβε. H πιο σπουδαία πτυχή της είναι ότι παρακάμπτει και φαλκιδεύει τη γνώμη των επιστημόνων, με τις παρεμβάσεις της, για να προχωρεί σε αποφάσεις με προβάδισμα την οικονομία και το πολιτικό κόστος και όχι την υγεία των πολιτών. Είναι μια ανεύθυνη και μυωπική, συνάμα, στάση που εγείρει βαρύτατες πολιτικές ευθύνες για την κυβέρνηση και τον Πρωθυπουργό. Μια δεύτερη πτυχή είναι η “σύγκρουση καθηκόντων” που μπορεί να υποκρύπτεται σε διάφορες αναθέσεις–αποφάσεις που μερικές, μάλιστα, ακυρώνονται  από την ίδια την κυβέρνηση. Υπάρχει, όμως, και η στιγμή όπου ήλθε η τροπολογία. Ο κόσμος ανησυχεί, αντιδρά και διαμαρτύρεται γιατί έχει χάσει την εμπιστοσύνη στην αποτελεσματικότητα της πολιτικής που ακολουθεί η κυβέρνηση. Συνεχώς, παίρνει αποφάσεις που αναιρούνται αμέσως. Όλες οι πράξεις της, λοιπόν, έπρεπε να στοχεύουν στην ενίσχυση της εμπιστοσύνης όχι στην υπονόμευσή της. Αντίθετα τώρα πρώτον, υπονομεύει το κύρος των επιστημόνων, διότι αποκαλύπτεται ότι δεν τους ακούει και διότι τους προστατεύει με νόμο, άρα μειώνει και εξ αυτού το κύρος τους. Δεύτερον, κατεδαφίζει τα δικά της ιδεολογήματα περί “ατομικής ευθύνης”, σπεύδοντας να καλύψει την “ατομική ευθύνη” των στελεχών της.  Σωστά η ανακοίνωση του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ επισημαίνει ότι “η διάταξη αυτή προσβάλλει το κύρος της επιτροπής στην κοινή γνώμη και δίνει στρεβλή εντύπωση για τα μέλη της”. Όπως και ότι η διάταξη εμποδίζοντας τους ειδικούς να “κληθούν να καταθέσουν στις δικαστικές αρχές για τη διαχείριση της πανδημίας, μην τυχόν και αποκαλυφθούν οι παρεμβάσεις της κυβέρνησης, εξηγεί για ποιο λόγο εδώ και ένα χρόνο η κυβέρνηση αρνείται να δημοσιοποιήσει τα πρακτικά των συνεδριάσεων”.

Η κυβέρνηση, ωστόσο, ακολουθεί τον σχεδιασμό της, τη νεοφιλελεύθερη ανασυγκρότηση της κοινωνίας και της οικονομίας. Ο τομέας της εργασίας, όσο και αν δίσταζε έως τώρα, πήρε σειρά. Τόσο ο κ. Χατζηδάκης με συνέντευξή του όσο και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μιλώντας στην κοινοβουλευτική του ομάδα γνωστοποίησαν αρκετά σημεία του, θέλοντας να, εξοικειώσουν την κοινωνία, πριν το φέρουν στη Βουλή. Όσο και αν επιχειρείται με διάφορα θετικά μέτρα, δευτερεύοντα, να αμπαλάρει τα σκληρά μέρη του νομοσχεδίου, αυτά που θα περιορίζουν τα εργασιακά δικαιώματα των εργαζομένων, εν μέσω κρίσης σε μια απορυθμισμένη αγορά εργασίας, και τα συνδικαλιστικά ανατρέποντας τον γνωστό συνδικαλιστικό νόμο 1264/82, ματαιοπονεί. Η κυβέρνηση κάνει το λάθος να θεωρεί ότι στο θέμα αυτό θα βρει συμμάχους ευρύτερα κοινωνικά στρώματα, όσο και αν χρησιμοποιεί μοντέρνα γλώσσα. Ο Κ. Μητσοτάκης υποστηρίζει ότι η κυβέρνηση «ανοίγει τα αυτιά της στην αλήθεια και συνομιλεί με τον υπαρκτό κόσμο της εργασίας και όχι με ένα φάντασμα που έρχεται από το παρελθόν». Η μάχη, λοιπόν, και η σύγκρουση θα είναι ιδεολογική. Και έτσι πρέπει να δοθεί. Θα είναι όμως και μια ευκαιρία να ξανατεθεί στην πράξη το πολιτικό ζήτημα της συνεργασίας της αριστερής και δημοκρατικής αντιπολίτευσης: ΚΙΝΑΛ - ΚΚΕ - ΜέΡΑ25 - ΣΥΡΙΖΑ. Και αυτή τη φορά η συνεργασία δεν μπορεί να είναι στα χαρτιά, αλλά στο δρόμο. Η κυβέρνηση μπορεί να βρεθεί μπροστά σε ένα ευρύ κίνημα για πρώτη φορά, το οποίο θα υπερβαίνει το εργασιακό νομοσχέδιο. Θα είναι μια καθαρά πολιτική αντιμετώπιση της πολιτικής της δεξιάς κυβέρνησης.

Αφού μείωσαν, κάπως, να καταγγέλλουν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι «αυξάνει τα κρούσματα με τις διαδηλώσεις και την ανευθυνότητά του», η κυβέρνηση αναζητά τρόπους να αλλάξει την ατζέντα. Αλλά κι αυτό δεν είναι εύκολο. Καταρχάς όλο και προστίθενται νέα γεγονότα που την εκθέτουν όπως η περίπτωση Φουρθιώτη ή η πρόθεση της κ. Μενδώνη για αναμνηστική πλάκα στην Ακρόπολη, ως η πιο γνήσια εκδήλωση αλαζονείας αυτής της κυβερνητικής περιόδου. Αλλά και διότι είναι εμφανώς κατασκευασμένα ή διαστρεβλωμένα. Η περίπτωση της Προανακριτικής για τον Νίκο Παππά, δηλαδή μια ευκαιρία, μέσω πολιτικής δίωξης αντιπάλου, για προπαγάνδα εναντίον του ΣΥΡΙΖΑ, είναι χαρακτηριστική. Φάνηκε με την πρώτη συνεδρίαση όπου θέλησαν να ελέγξουν τον κατάλογο των μαρτύρων για να περιφρουρήσουν την κατασκευή τους. Η άλλη περίπτωση είναι η τραγική υπόθεση της Marfin που ξανάρχεται στην επικαιρότητα. Άραγε αναλογίστηκαν το ψυχολογικό κόστος των συγγενών των τραγικών θυμάτων με τη συνεχή πολιτική εκμετάλλευση και όχι διαλεύκανση της υπόθεσης; Ασφαλώς όχι, και προχωρούν στο ακατανόητο να προαναγγέλλουν νέες αποκαλύψεις για την ημέρα της επετείου του τραγικού συμβάντος! Το άγχος ωστόσο και η αβεβαιότητα που αρχίζει να αισθάνεται η κυβέρνηση για τις μελλοντικές πολιτικές εξελίξεις την οδηγεί σε πρωτοβουλίες επίσπευσης των νεοφιλελεύθερων αναδιαρθρώσεών της. Μετά το σχέδιό της για το Ταμείο Ανάκαμψης –αναλύεται σε άλλες σελίδες– που προετοιμάζεται για τους λίγους και πλούσιους, εναντίον των μεσαίων και μικρών επιχειρήσεων και της απασχόλησης, ακολουθεί το ν/σ του υπουργείου Εργασίας που ανατρέπει ό,τι θετικό έχει απομείνει στον τομέα της εργασίας και τον συνδικαλισμό. Η σύγκρουση που αναμένεται θα είναι οξεία και σκληρή επομένως και η μάχη, που σωστά την ονόμασε ο Αλέξης Τσίπρας «μητέρα των μαχών». Αναμένεται να έχει μεγάλο εύρος ο αγώνας αυτός καθώς όλα τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα εναντιωθούν αλλά και τα συνδικάτα μη εξαιρουμένης της ΓΣΕΕ.

Η συζήτηση στη Βουλή, που προκάλεσε ο ΣΥΡΙΖΑ –ΠΣ, για την επικείμενη ανακεφαλαιοποίηση – δηλαδή επαναϊδιωτικοποίηση– της Τράπεζας Πειραιώς δεν άφησε καμιά αμφιβολία ότι ως απόφαση είναι πολιτική και όχι οικονομική. Η πρώτη, και κρίσιμη, ήταν όταν αποφασίστηκε, λίγους μήνες πριν, η μη πληρωμή υποχρεώσεων της Τράπεζας προς το Δημόσιο κατόπιν “ρητής εντολής από το SSM (δηλαδή την ΕΚΤ) να μην πληρώσουμε. Να είμαστε ξεκάθαροι γι’ αυτό το πράγμα. Εντάξει;”, πρόσθεσε – για ευνόητους λόγους – και πολύ καθαρά ο πρόεδρος της Τράπεζας Γιώργος Χατζηνικολάου. Αυτό έδινε στο Δημόσιο το 61% των μετοχών της, πληρώνοντάς το, όμως, σε αφάνταστα υψηλές τιμές, για να επιβάλουν τώρα να τις πωλήσει σε απίστευτα χαμηλές τιμές. (...) Για να εξυγιανθεί η Τράπεζα δεν υπάρχει άλλη λύση υποστήριξε ο κ. Σταϊκούρας, κι αυτό είναι κάτι απαραίτητο αν θέλουμε να χρηματοδοτήσουμε την οικονομική δραστηριότητα. Και αμέσως προχώρησε στο γνωστό του σωσίβιο ότι γι’ αυτά που συμβαίνουν και στις τράπεζες φταίει ο ΣΥΡΙΖΑ. Ο Αλέκος Φλαμπουράρης του υπενθύμισε, εύλογα, ότι έναντι των αδιέξοδων καταστάσεων που κληρονομήθηκαν το 2015 “σας παραδώσαμε τη χώρα με 37 δισ. μαξιλάρι ασφαλείας, δηλαδή γεμάτα ταμεία και με ανάπτυξη που έτρεχε με 2,8%”. Όμως, γιατί θέλουμε να διασωθεί η Πειραιώς, να μείνει το Δημόσιο με – τουλάχιστον – ικανή καταστατική πλειοψηφία; Ασφαλώς για να παίξει θετικό ρόλο στην οικονομία. Υπάρχει ωστόσο και η κοινωνία. Είναι τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά που τα έχει δανειοδοτήσει. Πώς θα ρυθμισθούν; Αλλά και οι τραπεζοϋπάλληλοι. Η Πειραιώς, αυτή τη στιγμή, απολύει υπαλλήλους, κλείνει καταστήματα. Συνδέονται κι αυτά με το σχέδιο επαναϊδιωτικοποίησής της. Η συζήτηση γι’ αυτή πρέπει να τα περιλαμβάνει.

Στο μήνυμά του, ωστόσο, ο πρωθυπουργός δεν το βάζει κάτω. Θα μιλήσει για ένα προβλεπόμενο «άλμα δεκαετίας μετά τον κάβο της πανδημίας». Θα έπρεπε, κάποιος από τους συμβούλους του να συστήσει στον Κ. Μητσοτάκη να είναι πιο συγκρατημένος όταν μιλά σε έναν πληθυσμό που έχει περάσει –η μεγάλη πλειοψηφία- στην πλάτη του δέκα χρόνια μνημονίων και μπαίνει ήδη σε μία νέα κρίση. Πολύ περισσότερο που η διαχείριση της πανδημίας από τη ΝΔ δεν είναι απλώς μία δύσκολη περίοδος που αντιμετωπίστηκε με λάθη και σωστά. Αφήνει για το μετά, βαθιά τραύματα και πληγές, κυρίως από τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν λόγω των αντιλήψεων της κυβέρνησης και των θεσμικών ανατροπών που καθορίζουν το περιβάλλον -αντίξοο, εκμεταλλευτικό, που καθηλώνει την οικονομία- όπου θα κινηθούμε. Τα έως τώρα νομοσχέδια που έχουν ψηφιστεί και το σχέδιο Πισσαρίδη δεν αφήνουν καμία αμφιβολία. Τρεις-τέσσερις πρόσφατες πράξεις της κυβέρνησης περιγράφουν καθαρά τις αντιλήψεις της. Αυτές είναι η νέα σύμβαση για την Ελληνικός Χρυσός, η νέα σύμβαση για το Ελληνικό, η ιδιωτικοποίηση της Τράπεζας Πειραιώς, με πολύ μεγάλο δημοσιονομικό κόστος και η ιδιωτικοποίηση της μεγαλύτερης ασφαλιστικής εταιρείας Εθνικής Ασφαλιστικής. Είναι ένα άλμα στην οπισθοδρόμηση.

Ποια πρέπει να είναι η επιλογή της δημοκρατικής αντιπολίτευσης και πρώτα απ’ όλα της αξιωματικής αντιπολίτευσης, ως του μεγαλύτερου κόμματος της Αριστεράς; Το διάγγελμα Μητσοτάκη, ως επιβεβαίωση της έως τώρα πολιτικής του, επιβάλει μια ανάλογη απάντηση. Υπάρχει ζήτημα λειτουργίας της δημοκρατίας στη χώρα, υπάρχει ζήτημα ανεπαρκούς –τουλάχιστον– πολιτικής για την πανδημία, υπονόμευσης του βιοτικού επιπέδου της μεγάλης πλειονότητας της κοινωνίας, απίσχνασης  των δικαιωμάτων των πολιτών. Οι περιορισμοί της πανδημίας τείνουν να γίνουν μόνιμο καθεστώς. Για όλα αυτά τα ζητήματα μπορεί να συγκροτηθεί ένα μέτωπο, δημοκρατικό που θα ενθαρρύνει τα κινήματα αντίστασης στην κυβερνητική πολιτική και προοπτικά θα την ανατρέψει. Αυτό είναι και το κρίσιμο καθήκον αυτής της περιόδου για τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Έως εδώ! Να μπει φραγμός στη στρατηγική του διχασμού, της έντασης. Καθόλου φοβικά. Ενότητα, για να μην περάσει ο φόβος, να ανακαταληφθεί ο δρόμος. Η κυβέρνηση, βέβαια, μέσω και των ελεγχόμενων ΜΜΕ θα προσπαθήσει να τρομοκρατήσει τη δημοκρατική αντιπολίτευση και ιδίως τον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Δεν πρέπει ούτε να αυτοπεριοριστεί ούτε να μπει στην παγίδα της λογικής του δικομματισμού και της πλειοψηφίας. Ο ΣΥΡΙΖΑ, όσο είναι απαραίτητο ασφαλώς να είναι ένας αριστερός θεσμικός παίκτης, δεν πρέπει να περιοριστεί μόνο σ’ αυτό. Σωστά ο Αλέξης Τσίπρας με το διάγγελμά του δεν παρασύρεται από την ένταση και πόλωση, που επιθυμεί και επιχειρεί η Δεξιά, προφυλάσσει τον αποδώ χώρο από προκλήσεις για να μπορεί να είναι αποτελεσματικά ηγεμονικός. Γι’ αυτό επιβάλλεται ενότητα, κοινή δράση και πρωτοβουλίες. Εξάλλου, είναι και ο πιο αποτελεσματικός και πολιτικά αξιόπιστος τρόπος να σπάσει το αντιΣΥΡΙΖΑ ρεύμα, που ακόμη υπάρχει και η ΝΔ επιχειρεί να τροφοδοτεί.

Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο οργανισμός προστασίας  περιβάλλοντος  «Aegean Rebreath» έλεγξε δείγμα ιζήματος από τον πυθμένα του λιμένα της Ερμούπολης, στο πλαίσιο προγράμματος για την ποιότητα των θαλάσσιων υδάτων  που διεξήγαγε εκείνη την περίοδο. Το συγκεκριμένο δείγμα απεστάλη στο Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και τα αποτελέσματα των αναλύσεων, σύμφωνα με την «Aegean Rebreath», έδειξαν τιμές συγκεντρώσεων βαρέων μετάλλων, κατά πολύ ανώτερες από τα όρια που αναφέρονται στην επιστημονική βιβλιογραφία (Ν. 3983/2011). Τα ανησυχητικά αυτά αποτελέσματα έχρηζαν συστηματικής έρευνας. Το θέμα προώθησε στην Βουλή με επίκαιρη ερώτησή του στις 21/2/2020, ο βουλευτής του ΜέΡΑ25 Κρίτωνας Αρσένης. Ο τότε υφυπουργός Περιβάλλοντος Δημήτρης Οικονόμου, στη συνεδρίαση εκείνης της μέρας, ανακοίνωσε πως το υπουργείο σε συνεννόηση με το ΕΛΚΕΘΕ, αποφάσισε να προτείνει στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, την εκπόνηση συστηματικής μελέτης και ότι, μέχρι να ολοκληρωθεί, θα προβεί σε ελέχχους μέσω των Επιθεωρητών Περιβάλλοντος. Στη συνέχεια, τον Μάιο του 2020, το ΕΛΚΕΘΕ κατέθεσε στο Δήμο Σύρου-Ερμούπολης  πρόταση για εκτεταμένη έρευνα, σύμφωνη με τους στόχους του υπουργείου, η οποία κοινοποιήθηκε και στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, αρμόδια κατά τον νόμο για τον έλεγχο των εκπομπών ρύπων στα παράκτια ύδατα. Έκτοτε, η Περιφέρεια δεν έχει προβεί σε κάποια επίσημη ενέργεια. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να μην έχει γίνει ακριβής καταγραφή του επιπέδου της ρύπανσης  ούτε καταλογισμός ευθυνών (εάν αποδειχθεί ότι υπάρχουν). Το πιο σημαντικό πρόβλημα όμως, είναι η έλλειψη μέτρων απορρύπανσης.

Μιλώντας στη Βουλή, ο Ευκλείδης Τσακαλώτος έθεσε το ζήτημα αυτό με θάρρος και πληρότητα. «Αυτό που ανησυχεί τους πολίτες όλο και περισσότερο είναι ότι βάζετε σε κίνδυνο την ίδια τη δημοκρατία. Κανένας δεν αρνείται ότι κερδίσατε τις εκλογές, ότι έχετε δικαίωμα να φέρετε κοινοβουλευτικό έργο και να περάσετε νομοσχέδια» σημείωσε. Πρόσθεσε όμως αμέσως: «αλλά η δημοκρατία δεν είναι η μινιμαλιστική θεωρία της δημοκρατίας όπως πιστεύουν κάποιοι ακραίοι ρεπουμπλικάνοι της δεξιάς, ότι κάθε τέσσερα χρόνια που μπορούμε να διώξουμε την κυβέρνηση. Εμπεριέχει αντιδράσεις, έχει διάλογο, κινητοποιήσεις, ουσία, έχει συμμετοχή. Δεν μπορείτε να λέτε ότι λόγω πανδημίας δεν μπορεί να υπάρχουν δημοκρατικός διάλογος, συναθροίσεις και την ίδια ώρα να λέτε "εμείς, μπορούμε να κυβερνήσουμε" […] Οι πολίτες έχουν δικαίωμα να αμφισβητήσουν τα νομοσχέδιά σας και εσείς το αφαιρείτε αυτό το δικαίωμα […] Άρα, δεν έχουμε μια τριπλή μόνο κρίση: κλιματική, οικονομική, υγειονομική έχουμε και κρίση δημοκρατίας». Κλείνοντας μάλιστα την τοποθέτησή του υπήρξε, αυστηρά, προειδοποιητικός. «Η κυβέρνηση προσπαθεί να είναι μαζί με όλες αυτές τις δυνάμεις, πέρα από την Ελλάδα, που θεωρούν ότι η πανδημία είναι ευκαιρία για περιορισμό της δημοκρατίας. Και αυτό, ελπίζω, να το πληρώσετε πριν είναι αργά. Γιατί ο φόβος μου είναι ότι δεν θα επωφεληθείτε ούτε εσείς από τέτοια προσέγγιση αλλά άλλες δυνάμεις που μ’ αυτές δεν έχετε σχέση εσείς».