Παύλος Κλαυδιανός

Τα εμβόλια, όμως, έφεραν στο προσκήνιο και άλλα πολλά και σοβαρότερα θέματα: τη λειτουργία της ΕΕ και την αποτελεσματικότητά της ως ενιαίας οντότητας, το ρόλο της φαρμακοβιομηχανίας, το ρόλο της πατέντας σε σχέση με την κυκλοφορία των φαρμάκων, τις πρωτοβουλίες –που δεν πήρε– της κυβέρνησης για να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που ανέκυψαν. Ο πρωθυπουργός διέπραξε δυο, τουλάχιστον, λάθη και κάποιες παραλείψεις. Πρώτον λοιδόρησε την πρωτοβουλία του Αλέξη Τσίπρα να τεθεί ζήτημα πατέντων. Σήμερα, το θέτουν οι πάντες, σχεδόν. Ο Κ. Μητσοτάκης αφού είπε ότι είναι ικανοποιημένος από τις 220.000 εμβολιασμούς αρκέστηκε να πει «χαίρομαι διότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εισάκουσε τις παροτρύνσεις πολλών αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων και διαπραγματεύεται πια πιο αποφασιστικά, πιο αυστηρά, πιο σκληρά, με τις μεγάλες εταιρείες παραγωγής εμβολίων». Αντίθετα, ο Αλέξης Τσίπρας με άρθρο του στο Politico σημειώνει ότι «η ΕΕ πρέπει επειγόντως να επανεξετάσει την προσέγγισή της. Ήδη, ορισμένες χώρες της ΕΕ προσπαθούν να αποκτήσουν εμβόλια σε εθνικό επίπεδο, παραβιάζοντας τις δεσμεύσεις τους. Βρισκόμαστε, σε ένα σημείο όπου το πιο αναγκαίο και πολύτιμο προϊόν στον κόσμο –του οποίου η έρευνα και ανάπτυξη χρηματοδοτήθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους Ευρωπαίους φορολογούμενους– δεν μπορεί να διανεμηθεί όσο το δυνατόν ευρύτερα λόγω των εταιρικών προτεραιοτήτων».

Ήταν θετικό ότι λίγες μέρες πριν την επανέναρξη του διαλόγου με την Τουρκία, έγινε συζήτηση στη Βουλή, όπου έλαβαν το λόγο ο πρωθυπουργός και οι αρχηγοί των κομμάτων, πέραν των βουλευτών, για την εξωτερική πολιτική. Διότι η κύρωση του νομοσχεδίου για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, στη Δυτική Ελλάδα τέμνει όλα τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, ενός θέματος που προσφερόταν. Αν, λοιπόν, προέκυψε ένα συμπέρασμα είναι το πώς δεν πρέπει να ασκείται η εξωτερική πολιτική μιας χώρας. Η ΝΔ έχει πλούσια ύλη εδώ, παλιά και πρόσφατη και βγήκε στη συζήτηση αυτό ιδιαίτερα από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ως πρωθυπουργός, δεν απέφυγε να μπει στα βαθιά νερά της, να κρυφτεί πίσω από τα άλλα προβλήματα. Δυστυχώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που ως πρωθυπουργός έχει τώρα την ευθύνη, δε ανταποκρίθηκε, δεν έκανε καμιά παραδοχή, καμιά απολύτως αυτοκριτική, δεν έβγαλε συμπεράσματα χρήσιμα στην αυριανή συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη. Απλώς, κράτησε απόσταση από τις φρικαλεότητες του κόμματός του, των στελεχών του που τώρα είναι υπουργοί του. Σημείωσε μόνο “διευρύνθηκε η εθνική ομοψυχία”. Πάλι καλά καθώς, τότε, ο κ. Βορίδης είχε μιλήσει για κυβέρνηση “εθνικής μειοδοσίας”.

Έως πού μπορεί να φθάσει η κυβέρνηση; Δεν είναι σαφές, όπως δεν είναι σαφές πόσο συμφωνούν όλοι στη ΝΔ ότι τα πράγματα είναι ελεγχόμενα. Για παράδειγμα, η Ντόρα Μπακογιάννη στο Σκάι παρατήρησε ότι πρέπει να αφήσουμε να βγει λίγος ατμός από τη «χύτρα», την κοινωνία εννοείται, γιατί όντως υπάρχει εξάντληση της υπομονής του κόσμου. Η κυβέρνηση, εντούτοις, δεν ανησυχεί. Αντίθετα, συνεχίζει να φέρνει στη Βουλή τα πιο ακραία νομοσχέδιά της όπως αυτό για την αστυνομία στα ΑΕΙ. Και κατεβάζει κατά των φοιτητών και τα ΜΑΤ! Ο Κ. Μητσοτάκης ακολούθησε την τακτική να αγνοεί το, τραγικό σε επιδόσεις, δεύτερο κύμα και να αποκρύβει αυτό ακριβώς που τον εκθέτει. Ότι μια καλή πορεία στο πρώτο κύμα, λόγω ανεύθυνης διαχείρισης, ακολούθησε ένα τρομακτικό δεύτερο κύμα. Μάλιστα συγχάρηκε τους πολίτες επειδή πειθάρχησαν Χριστούγεννα και Πρωτοχρονιά και τα πράγματα πήγαν καλά! Προφανώς, δεν πίστευε τα λεγόμενά του γι’ αυτό έσπευσε να αυξήσει το πρόστιμο και από το ήδη υψηλό 300 ευρώ –από 150 αρχικά– να το πάει στο εξοντωτικό 500 ευρώ! «Είναι αδιανόητο το ποσό του προστίμου να είναι μεγαλύτερο από οποιαδήποτε μηνιαία ενίσχυση δίνει το κράτος, και αυτή σε ελάχιστο αριθμό δικαιούχων. Αφήνω κατά μέρος το γεγονός ότι 500 ευρώ πρόστιμο δεν πονούν το ίδιο όλους τους συμπολίτες μας», σημείωσε ο Νίκος Φίλης.

Κορυφώνεται η ανησυχία των πολιτών για την πορεία της υγειονομικής κρίσης, με βάση τα επιδεινούμενα στοιχεία στην Ελλάδα, και διεθνώς, και την πιθανότητα τρίτου κύματος. Την ανησυχία, όμως, επιτείνει η κυβέρνηση με την αμφιθυμία της, τις εσωτερικές διαφωνίες, τις επιλογές της μην ενισχύοντας το ΕΣΥ, μην παίρνοντας αυστηρά μέτρα πρόληψης, τις κραυγαλέες ελλείψεις σε συγκοινωνίες, σχολεία, χώρους εργασίας. Αυτά θα οδηγήσουν σε αναζωπύρωση «που θα φέρει τη σφραγίδα “Μητσοτάκης”», όπως σημείωσε ο Νάσος Ηλιόπουλος. Μετά την εφεκτική στάση της κυβέρνησης έναντι της εκκλησίας, τη μη αποδοχή των οδηγιών των επιστημόνων για τα σχολεία, τα μπρος – πίσω χωρίς μέτρα, οι κίνδυνοι πολλαπλασιάζονται. Το μείζον ζήτημα έθεσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ – ΠΣ, Αλέξης Τσίπρας, την Παρασκευή στην πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κατερίνα Σακελλαροπούλου. «Πρέπει να δράσουμε τώρα», τόνισε μετά ο Αλέξης Τσίπρας εκφράζοντας έντονες ανησυχίες για τους αργούς ρυθμούς στη διαδικασία εμβολιασμού. «Να αναλάβει πρωτοβουλία η χώρα μας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, προκειμένου να εξασφαλίσει η ΕΕ τις πατέντες των εμβολίων και να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε χώρα-μέλος να τις διαχειριστεί, ώστε με τις εγχώριες δυνάμεις φαρμακοβιομηχανίας της να παράγει τις απαραίτητες δόσεις. Όταν τα θέματα αγγίζουν την υπέρτατη αξία της ανθρώπινης ζωής, ευθύνη όλων μας είναι να καταθέτουμε και προτάσεις». Στο πλαίσιο αυτό εξέθεσε την άποψη να συγκληθεί το συμβούλιο των πολιτικών αρχηγών, μαζί με επιστήμονες, για να εξετάσει το όλο πρόβλημα. Κάλεσε επίσης τον πρωθυπουργό «έστω και την ύστατη στιγμή να αφήσει το εγώ απέναντι στο εμείς, απέναντι στην ανάγκη ενίσχυσης της προστασίας της δημόσιας υγείας. Αλλιώς είναι προφανές ότι θα αναλάβει την ευθύνη σε σχέση με όσα συμβούν στην εξέλιξη της πανδημίας».

Ο ανασχηματισμός, δεν ήταν φιάσκο, όπως χαρακτηρίστηκε, αλλά σχεδιασμός. Με βασικούς, βέβαια, περιορισμούς, όμως ο κ. Μητσοτάκης κρίνεται ακόμη απαραίτητος απ’ όλες τις πτέρυγες του κόμματός του. Δεν είναι, απ’ αυτή την άποψη, αδύναμος πρωθυπουργός. Αδύναμος μπορεί να αποδειχθεί το αμέσως επόμενο διάστημα σε επίπεδο κοινωνίας, όσο η κατάσταση θα εκτραχύνεται και η επιλογή «σύγκρουση με την κοινωνία» θα προκαλεί ρωγμές στο ίδιο του το κόμμα, την επιρροή του. Δείγματα, ήδη, υπάρχουν. Η εκτίμηση ότι η απόσταση των 15 μονάδων από τον ΣΥΡΙΖΑ–ΠΣ είναι ακατανίκητη, είναι αλαζονική. Η επανάπαυση ότι δεν έχει συγκροτηθεί ακόμη ολοκληρωμένη εναλλακτική πρόταση διακυβέρνησης στη συνείδηση της κοινωνίας, είναι, επίσης, βιαστική και επισφαλής. Όλα αυτά είναι εύκολα ανατρέψιμα. Το πρώτο που θα συμβάλλει σ’ αυτό, είναι ακριβώς αυτός ο ανασχηματισμός ως καθοριστικά κοντόφθαλμος ή και τυφλός. Όσα παράγει η πολιτική της ΝΔ, δεν εξαφανίζονται επειδή τώρα κυριαρχεί ο φόβος.

Ταλαντεύεται κανείς να αποδεχτεί το λεγόμενο ότι κάποιες από τις πολιτικές γκάφες της κυβέρνησης «αφήνονται» να συμβούν για να παρέμβει σαν ύστατος σωτήρας ο Κ. Μητσοτάκης ή αν οι υπουργοί δρουν, στο πλαίσιο της κυβερνητικής πολιτικής, και λόγω κατακραυγής, μετά τα μαζεύουν. Όπως και νά ’ναι όλα αυτά που συμβαίνουν δεν είναι «αμέλειες» ή «αστοχίες», όπως ειπώθηκε επισήμως, αλλά οι φυσικοί καρποί της αλαζονείας και των αντιλήψεων που διαπερνούν την κυβέρνηση και τους αξιωματούχους της. Προφανώς, οι επικοινωνιακοί σύμβουλοί του σπεύδουν και έτσι ενισχύεται η εικόνα του ως η «ύστατη καταφυγή». Μάλιστα αυτή τη φορά με πιο κραυγαλέο τρόπο. Γιατί από πού κι ως πού ένας πρωθυπουργός, π.χ. στην περίπτωση των φαρμάκων των συνταξιούχων, μπορεί να λέει «είναι προσωπική μου επιλογή να διατηρηθεί το ευνοϊκό καθεστώς που, με κυβερνητική απόφαση, ίσχυσε και το 2020». Το συμπέρασμα, σε επίπεδο κοινωνίας, κατασταλάζει σιγά - σιγά: αυτή είναι η κυβέρνηση χωρίς λούστρο. (...) Σε προστατευμένο περιβάλλον κινήθηκε ο πρωθυπουργός κατά την επίσκεψή του στη Λέσβο. Στα στρατιωτικά σημεία αυτό ήταν εύκολο. Αστυνομία, Λιμενικό, Πολεμικό Ναυτικό. Στο νοσοκομείο όμως ή στο Καρά Τεπέ δεν ήταν και τόσο εύκολο, όπως και στη (μη) επαφή του με τους δημοσιογράφους. Πολύ σωστά σε ανακοίνωσή της η οργάνωση Λέσβου του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ παρουσίαζε την κενή περιεχομένου πρωθυπουργική επίσκεψη με ερωτήματα: «Τι ακριβώς είδε στο νοσοκομείο; Μήπως το κενό των αναγκαίων προσλήψεων γιατρών και νοσηλευτών, που η κυβέρνησή του δεν έκανε ποτέ; Μήπως πληροφορήθηκε ότι λόγω της επίσκεψής του το νοσοκομείο δεν δεχόταν πολίτες για τεστ το πρωί; Είδε άραγε όταν το επισκέφθηκε το αίσχος του Καρά Τεπέ, λάσπες όπου μέσα κοιμούνται οι αιτούντες άσυλο; Μήπως έμαθε ότι επί μήνες δεν γίνονται μαζικά τεστ στα στρατόπεδα;» Η επίσκεψη βέβαια είχε άλλο κύριο στόχο: τα σύνορα, την εκλαΐκευση του δόγματος της κυβέρνησής του για τη φύλαξή τους. Και ενήμερος για όσα δυσφημιστικά γράφονται για τη χώρα και την κυβέρνησή του είπε χαρακτηριστικά: «Σημειώνεται ότι οι προσφυγικές μεταναστευτικές ροές έχουν μειωθεί δραστικά φέτος, με εντατικοποίηση στη φύλαξη των θαλασσίων συνόρων, δίχως εκπτώσεις στην προσφορά βοήθειας». Ποιος τον πιστεύει;

Η κακή ποιότητα της διαχείρισης της πανδημίας -όπως είπε και ο πρόεδρος του Πανελλήνιου Ιατρικού Συλλόγου θα είχαμε γλυτώσει ζωές αν είχαμε εφαρμόσει σκληρό λοκντάουν- προκύπτει καθαρά από τη μηνιαία έκθεση κατάταξης του Bloomberg στη λίστα αξιολόγησης της ανταπόκρισης των κρατών στην πανδημία. Βλέπουμε το, φαινομενικά, αντιφατικό ότι ενώ η χώρα κατέχει την 50ή χειρότερη, ανάμεσα σε 53, επιδημιολογικά θέση, την ίδια στιγμή κατατάσσεται στην κορυφή των χωρών από πλευράς αυστηρότητας και διάρκειας λοκντάουν. Είμαστε στις τελευταίες θέσεις όσον αφορά τους θανάτους σε σχέση με τα κρούσματα τον τελευταίο μήνα. Πώς συμβαίνει αυτό; Η ποιότητα και ευρύτητα των μέτρων το ορίζει αυτό, η έγκαιρη πρόβλεψη. Αυτή η έλλειψη κάνει την κυβέρνηση να τρέχει πίσω από την έξαρση της πανδημίας. Το ζήσαμε στη Θεσσαλονίκη, το επανέλαβε στη Δυτική Αττική! Έχει ενδιαφέρον, όμως, ένας πιο γενικός και ιδεολογικός σχολιασμός για την αντίφαση αυτή από τον Ευκλείδη Τσακαλώτο: «Ίσως αυτό θα έπρεπε να χτυπήσει ένα καμπανάκι στους κυβερνώντες ότι χρειάζονται και άλλα μέτρα πέραν των περιοριστικών. Σαν αυτά που φώναζε η αντιπολίτευση, πχ τη μείωση του συνωστισμού στα ΜΜΜ και τους χώρους δουλειάς, την καθολική πρόσβαση σε τεστ κλπ». Αυτά ακριβώς τα κενά διαπίστωσε το περασμένο Σάββατο και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, κατά την επίσκεψή του στην Ελευσίνα. Και είχαν προειδοποιήσει, αυτοδιοικητικοί και συνδικαλιστές της Ελευσίνας. Και ο Ε. Τσακαλώτος συνεχίζει: «οι δύο καλύτεροι δείκτες για τη χώρα μας είναι αυτός της καθολικής υγειονομικής κάλυψης του πληθυσμού, όπου έχουμε 80/100 και αυτός της ανθρώπινης ανάπτυξης που έχουμε 89/100. Και οι δύο δείκτες έχουν άμεση σχέση με το κοινωνικό κράτος και βελτιώθηκαν επί ΣΥΡΙΖΑ παρά τους δημοσιονομικούς περιορισμούς. Συμπέρασμα: ο νεοφιλελευθερισμός κοστίζει ζωές και το κοινωνικό κράτος τις σώζει».

Όλες οι εκδοχές κρίσης που μαστίζουν τη χώρα, χειροτέρεψαν την προηγούμενη εβδομάδα. Η υγειονομική, η κοινωνική - οικονομική και η κρίση στις εξωτερικές σχέσεις της χώρας με την Τουρκία, πρωτίστως, αλλά και με την ΕΕ, πυκνώνουν τις εξελίξεις και πιέζουν την κυβέρνηση που, πλέον, πείθει ότι δεν μπορεί να τις διαχειριστεί. Αυτό θα κληροδοτήσει, δυστυχώς, σοβαρές δυσκολίες και δυσεπίλυτα προβλήματα το αμέσως επόμενο, μετά την πανδημία, διάστημα, με κίνδυνο να επιβληθεί μνημονιακή πολιτική. Μπροστά σ’ αυτά τα αδιέξοδα, η κυβέρνηση εμφανίζεται αμήχανη και χωρίς σαφές σχέδιο σε κανένα από τα τρία μέτωπα. Αντιλαμβάνεται το αδιέξοδό της, αλλά αντί να αναζητεί σωστότερες λύσεις επέλεξε σαν σωσίβιο αντιπερισπασμό την πιο νοσηρή από τις παραδόσεις της μεταπολιτευτικής δεξιάς. Τη διαβολή των αντιπάλων της, εν προκειμένω του Αλέξη Τσίπρα. Με παντελώς ψευδή δημοσιεύματα, όπως αποδείχθηκε αμέσως. Έτσι, απέδειξε ότι έχει σοβαρό πρόβλημα να κρύψει: την ανικανότητα και την πολιτική της.

Το αν θα σταθεροποιηθεί η κυβερνητική επιρροή σ’ ένα επίπεδο επιρροής που θα πείθει για τη νίκη της θα εξαρτηθεί από σειρά λόγων. Πρώτο, την εξέλιξη της πανδημίας που δεν φαίνεται άμεσα αισιόδοξη. Ακόμη και απ’ την αρχή του χρόνου να υπάρξει το εμβόλιο αυτό δεν αρκεί, μέτρα για την υγεία θα είναι αναγκαία. Δεύτερο, είναι η εξέλιξη της οικονομίας. Τα τελευταία στοιχεία του ΟΟΣΑ είναι τρομοκρατικά, όχι αποκαρδιωτικά. Προβλέπει ύφεση για το 2020 10,1% έναντι 8% τον Ιούλιο. Ανάκαμψη για το 2021 0,9% από 4,5%. Ανάπτυξη 6,4% το 2022, αλλά πώς διασχίζεται το 2021 με ανεργία 17,8%; Τρίτο, είναι η ποιότητα του αυτοθαυμαζόμενου, ακόμη, επιτελικού κράτους. Οι έντονες αρρυθμίες τελευταία λογικά απελευθερώνουν τις «πειθαρχημένες» έως τώρα δυνάμεις της κομματικής δεξιάς που είναι παραγκωνισμένη. Ο τέταρτος λόγος και σπουδαιότερος είναι η πολιτική και η επιτυχής ή όχι διαδρομή του ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ. Οπωσδήποτε προκαλεί προβληματισμούς το ότι κερδίζει πολύ λίγο από τη φθορά της ΝΔ προς το παρόν ή και μένει στάσιμος. Αυτό ως φαινόμενο στην πολιτική είναι συνηθισμένο όμως δεν πρέπει και να αργήσει η αντιστροφή του.

Η κυβέρνηση αναγνωρίζει έμπρακτα την αποτυχία της έως τώρα πολιτικής στο υγειονομικό και εξαγγέλλει, και σωστά, παράταση του γενικού απαγορευτικού. Άρχισαν, επιπλέον, και αεροδιακομιδές, ενώ μάλλον δεν φθάσαμε ακόμη στην κορυφή της τραγωδίας. Η κυβέρνηση μοιάζει, παρ’ όλα αυτά, να κινείται με το άγχος της οικονομίας και να υποβαθμίζει την τραγικότητα στην υγεία. Προκύπτει και από τις διατυπώσεις του πρωθυπουργού που αναφέραμε πιο πάνω – «αναστάτωση», «πολλές δυσκολίες», «εξαιρετικά προβληματική συγκυρία». Η κυβέρνηση δρα αναντίστοιχα των ιστορικών ευθυνών της. Αψευδές τεκμήριο αυτής της πολιτικής είναι ο προϋπολογισμός για το 2021 και τα άμεσα μέτρα που παίρνει τώρα για αντιμετώπιση των επειγόντων προβλημάτων. Προϋπολογισμός που δεν συγκινείται καθόλου από τα έξτρα δεινά που θα αντιμετωπίσει η κοινωνία το 2021. Για κρίσιμους, κοινωνικά, κωδικούς η στήριξη είναι μηδενική αλλά «πίσω από κάθε μηδενικό σας βρίσκονται οι ιστορίες χιλιάδων ανθρώπων, που μ’ αυτές τις αποφάσεις φτωχοποιούνται, χάνουν κάθε αίσθημα ασφάλειας», όπως εύστοχα παρατήρησε η Τομεάρχης Οικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. Έφη Αχτσιόγλου μιλώντας στην Επιτροπή της Βουλής. Ο προϋπολογισμός, συνέχισε, δεν κρύβει ότι «είναι ενταγμένος στο στρατηγικό της σχέδιο που είναι η αναδιάρθρωση της αγοράς σε βάρος των εργαζόμενων, των μικρομεσαίων και μικρών επιχειρήσεων με στόχο τη συσσώρευση υπέρ των μεγάλων ομίλων και τη δημιουργία φθηνού, πλήρως ελαστικοποιημένου εργατικού δυναμικού». (Ολόκληρη η πολύ περιεκτική εισήγηση της Ε. Αχτσιόγλου, δημοσιεύεται στο epohi.gr). Τα επείγοντα μέτρα που ανακοίνωσε ο κ. Σταϊκούρας διέψευσαν ως και τα ρεπορτάζ των προηγούμενων ημερών στον φιλικό Τύπο παραβιάζοντας, για μια ακόμη φορά, τη βασική οικονομική αρχή ότι σε περιόδους ύφεσης το ζητούμενο είναι οι δαπάνες.