Κατέ Καζάντη

28
04

Υποκριτές πρωτοψάλτες της δεξιάς

Όταν, όμως, εκδιπλώνεις -και καλά κάνεις- τα πολιτικά σου φρονήματα, διαμορφώνοντας επιπλέον, εκ της διάσημης θέσεώς σου, συνειδήσεις, οφείλεις να είσαι ανοιχτή στον αντί-λογο. Όταν, μάλιστα, η χλεύη των ΜΜΕ κατευθύνεται προς οτιδήποτε αντίκειται στη σημερινή κυβέρνηση και στον περίγυρό της, μια καλλιτεχνική, λεγόμενη, ψυχή, τούτο οφείλει να το ξέρει. Οφείλει να κοιτάει γύρω της, να ακούει και να κατανοεί. Διότι εδώ το μείζον δεν είναι, βεβαίως, η τραγουδιστική διαδρομή καθεαυτή. Είναι η στάση στο Μαξίμου, οι θωπείες με τους κυβερνώντες και, προπάντων, η σιωπή. Η σιωπή όλων εκείνων των καλλιτεχνών–διασκεδαστών που κάνουν πως δεν υπάρχει φτώχεια και ανέχεια, πως δεν υπάρχουν εκμεταλλευτές και εκμεταλλευόμενοι, δεν υπάρχει πόνος ταξικός στα 40 τετραγωνικά, παρά μοναχά συλλογικός και ολίγον φιλολογικός, είναι μια βαθιά πολιτική υπόθεση. Η χειρότερη πολιτική μεροληψία είναι η υποκρισία όλων εκείνων που διαλογίζονται πλάι στην πισίνα, μελετούν στην ηλιόλουστη βεράντα, μαγειρεύουν γκουρμέ σε λαμπερές κουζίνες και συμβουλεύουν τους πληβείους να δουν τον κορονοϊό ως ευκαιρία. Γνωστοί από παλιά, είναι οι εκείνοι που αποκαλούσαν την κρίση του καπιταλισμού “κρίση αξιών”, οι υμνητές του “όλοι μαζί τα φάγαμε”, οι μεταπηδήσαντες στους μπαξέδες της αφθονίας. Κι ενώ όλοι οι άλλοι “σπέρνουν διχασμό” και “χύνουν δηλητήριο”, αυτοί, οι τάχα μου ανθρωπιστές, που, επίσης τάχα μου, δεν έχουν πολιτικές αναφορές και δεσμεύσεις, είναι επί της ουσίας οι πρωτοψάλτες της δεξιάς. Ηθελημένα. Εμπαίζοντας το λαό, όχι εξαιτίας των φρονημάτων τους αλλά με την προκλητικά υποκριτική συμπεριφορά τους.
Περισσότερα »
17
04

«Άρον άρον, σταύρωσον αυτόν»: με τον Ιησού ή τον Βαραββά;

Αληθεύουν δεν αληθεύουν τα αντικρουόμενα των πηγών για το τι όντως συνέβη στον Γολγοθά, εδώ ακριβώς, στον ανθρωποποιημένο “γιο του θεού”, τον  Βαρ-αββά, και στην επιλογή να κρατηθεί ζωντανός, εδράζεται ο εξουσιαστικός χαρακτήρας της θρησκείας: η παντελώς λανθασμένη απόφαση των από κάτω, συνέχεια του προπατορικού αμαρτήματος, έρχεται να αποδείξει πως τα σφάλματα που διαπράττει ο λαός δεν είναι “απείρως προτιμότερα και πολυτιμότερα” από τα αλάθητα των, φυσικών και μεταφυσικών, ηγεσιών, μα το αντίθετο. Εάν οι Ιουδαίοι διέσωσαν τον επαναστάτη, τόσο το χειρότερο για τους Ιουδαίους. Το “λάθος” έπεσε στα κεφάλια τους, ο ίδιος ο σωτηριολογικός χαρακτήρας του “λάθους” -δίχως σταύρωση δεν έρχεται ανάσταση- ξεχάστηκε κι ένας ολόκληρος λαός, ο εβραϊκός, έμεινε στη συνείδηση της κατόπιν χριστιανικής ανθρωπότητας ως προδοτικός. Ώσπου οι διαρκείς επιστρώσεις του ρατσιστικού λόγου, μαζί με άλλα, επέφεραν το Ολοκαύτωμα.  Ιησούς, λοιπόν, ή Βαραββάς; Διαχωρίζονται τα πρόσωπα; Διαχωρίζεται η φυσική, της ζωής, από τη μεταφυσική, της ψυχής, σωτηρία; Διαχωρίζεται η ανάγκη του, έστω, βίαιου, αγώνα για την ελευθέρωση από τους ζυγούς, από την τάση του ανθρώπου να διάγει βίο ειρηνικό; Ως διιστορικό, το δίλημμα δεν απαντιέται, όπως δεν απαντιέται, ορθολογικώ τω τρόπω, η ύπαρξη του θεού. Μπορεί όμως να γίνει ένα διαρκές ερέθισμα αναστοχασμού των δεσμεύσεων της ύπαρξης από τις βίαιες σχέσεις εξουσίας που αναπτύσσονται στην εγκόσμια ζωή, υπενθυμίζοντας ταυτόχρονα τη ματαιότητά της. Η επίγνωση του λιγοστού χρόνου του καθενός επί Γης έπρεπε, κανονικά, να κάνει τον άνθρωπο  ανθρωπινότερο. Αλλά και πιο μαχητικό. 
Περισσότερα »
12
04

Η φασιστική «αντικειμενικότητα» των ΜΜΕ

Η αρρώστια του καιρού μας είναι ο υφέρπων ολοκληρωτισμός, με την επιβαλλόμενη “αντικειμενικότητα”. Οι είλωτες της δημοσιογραφίας υποτάσσονται στους ολίγους εκλεκτούς -καμιά 20αριά ονόματα όλοι/ες κι όλοι/ες- της κυρίαρχης τάξης και ιδεολογίας, των οποίων ο ρόλος εναλλάσσεται: πότε αφεντικά και πότε εργαζόμενοι, τα συμφέροντά τους πάντοτε ταυτίζονται με εκείνα των από πάνω. Η συστημική κρίση αφαίρεσε, επιπλέον, τα προσχήματα. Οι δημοσιογράφοι - “αριστερά άλλοθι”, όσοι δεν συμμορφώθηκαν, εκκαθαρίστηκαν. Η “αλήθεια” θριαμβεύει, ο ολοκληρωτισμός επελαύνει. Ανεξαρτησία, όμως, στα ΜΜΕ με ομοφωνίες, χωρίς τις γνώμες των αιρετικών και άλλων δαιμονίων, δεν μπορεί να υπάρξει. Οι δε “αντικειμενικοί” αναλυτές, οι επονομαζόμενοι και “έγκριτοι”, είναι φενάκη, που πριμοδοτείται πάλι από αυτούς που ανέχονται μία και μόνον άποψη, εκείνην ακριβώς που τους εξυπηρετεί. Από όπου κι αν το δεις, πάλι στον ολοκληρωτισμό καταλήγεις. Ο φασισμός εξάλλου δεν είναι μοναχά καθεστώς, είναι και ιδεολογία υφέρπουσα. Σε περιόδους όπως τούτη, η φοβερή, που διανύουμε, των διακυβευμάτων της ζωής και του θανάτου, να επιβάλεις τέτοιες λογικές και τέτοιους τρόπους σκέψης και να διαμορφώνεις τέτοιας λογής συνειδήσεις, για τους ιδιοκτήτες των ΜΜΕ, οι οποίοι ταυτίζονται ιδεολογικά και διαπλέκονται εν τοις πράγμασι με την παρούσα κυβέρνηση, είναι το έργο τους το καθημερινό. Που, με τον εγκλεισμό, γίνεται ευκολότερο. Να κρίνεις, να επικρίνεις, να αποδομείς τη λειτουργία τους, να στέκεις απέναντι στην εξουσία τους είναι χρέος. Για κάθε αντιφασίστα.
Περισσότερα »
28
03

Ο τοτεμικός χαρακτήρας του Σ. Τσιόδρα και άλλες σκοτεινές ιστορίες

Ο μειλίχιος Τσιόδρας είναι, επιπλέον, το κατεξοχήν ανθρωπολογικό πρότυπο της κυρίαρχης δεξιάς, αυτής του Κυρίου αλλά και της άλλης του Μαμμωνά. Έλλην άριστος, ορθόδοξος πολύτεκνος -οι συνειρμοί με τα πρόσφατα αναθεωρητικά περί των αμβλώσεων αναπόφευκτοι -, ευσυγκίνητος ιεροψάλτης με υποδειγματικό βίο, δεν βλέπει όμως τις υπερκοστολογήσεις και τα δωράκια στους κλινικάρχες, δεν μιλά για τις ελλείψεις του ΕΣΥ, κωφεύει στις εκκλήσεις των συναδέλφων του για υλικά προστασίας και, προφανώς, διαφωνεί με την ανάγκη μαζικής διενέργειας τεστ. Παρά τις σαφείς οδηγίες του ΠΟΥ για το αντίθετο. Επιμένει, όμως ευλαβικά, να μιλά για “ατομική ευθύνη”. Κάθε λογής επιστήμονες, οι οποίοι κατέχουν γνώσεις λιγάκι απρόσιτες στο μέσο άνθρωπο -γιατροί, μαθηματικοί κ.ο.κ.- στις σύγχρονες κοινωνίες τείνουν να λάβουν θέση τοτέμ. Σημαία κάθε φυλής, αν πειράξεις την αυθεντία τους, είναι σαν να πειράζεις τη συλλογική υπερηφάνεια. Πίσω από αυτή την ιερότητα, και υπό τον ίσκιο της, λαμβάνουν χώρα, όμως, πάμπολλες, μικρές και μεγάλες, ιστορίες εκμετάλλευσης και κερδοφορίας. Όχι, ίσως, με τη συμμετοχή τους, σίγουρα όμως με την ανοχή τους. Επινοήματα της μεταμοντέρνας κοινωνίας, η οποία, συχνά πυκνά, χρειάζεται μυστικιστικά σύμβολα για να διατηρήσει τη συνοχή της, οι σύγχρονοι άνθρωποι - τοτέμ πέφτουν στην παγίδα: βάζουν πλάτες σε όλες εκείνες τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις που πάντα λαμβάνουν χώρα στις καταστάσεις “έκτακτης ανάγκης”. Να τους αποδομείς δημόσια είναι καθήκον.
Περισσότερα »
21
03

Η πανδημία ως «δημιουργική καταστροφή»

Σήμερα βρισκόμαστε σε καθεστώς πολέμου. Οι επιζήσαντες θα κληθούν να επιβιώσουν σε ένα νέο καθεστώς, με μια καινούργια συνθήκη. Αλλά η ουσιαστική επιστροφή στην “κοινότητα”, την αλληλεγγύη και το προνοιακό κράτος, παρά τις διάφορες μεγαλοστομίες, δεν είναι δεδομένη. Αν και ο καπιταλισμός δημιουργεί και τα αίτια μιας πιθανής καταστροφής του, «είναι μία απίθανη μηχανή παραγωγής ευημερίας, διότι ο πλούτος που παράγει ξεπερνά κατά πολύ τα ερείπια που αφήνει πίσω του», έλεγε ο Γιόζεφ Σουμπέτερ. Διαφωνώντας με τον Μαρξ, θεωρεί πως μέσον επιβίωσης του καπιταλισμού είναι ετούτη ακριβώς η «δημιουργική καταστροφή» του, “η οποία ασταμάτητα και εκ των έσω επαναστατικοποιεί τις οικονομικές δομές, καταστρέφοντας τις παλαιές και δημιουργώντας καινούργιες». Αν και ο Σουμπέτερ θεωρεί απαραίτητη για την επιβίωση του καπιταλισμού τη στροφή του στην κοινωνία, η μικρή ιστορία του τελευταίου αιώνα δείχνει πως ακόμα και ένας “καπιταλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο”, κάθε φορά που κατατρώγεται από τις αντιφάσεις του, ρημάζει κυρίως, μόνο τις υποτελείς τάξεις. Έτσι και σήμερα: μετά την επερχόμενη καταστροφή κεφαλαίου, που θα ακολουθήσει την πανδημία, όσο το πνεύμα του Ριγκανοθατσερισμού θα πλανάται πάνω από τον δυτικό κόσμο και όσο θα κυβερνούν οι ακροφιλελεύθεροι, που μοναχά κατά περίπτωση ενθυμούνται το ρόλο του κράτους, η “ανθρώπινη τρυφερότητα” που μνημονεύει ο Καμύ θα μείνει προσχηματική. Για να καλύπτει τις πομπές του υπερκέρδους εκείνων που αντιμετωπίζουν τον θάνατο ως πηγή κερδοφορίας.
Περισσότερα »
12
03

Αρνησίθεοι και θεομπαίχτες

Μη φιλιέστε και μην πιάνεστε, λέει, ξεδιάντροπα, η Ιερά Σύνοδος, λάβετε φάγετε όμως απ’ το ίδιο κουτάλι και μην νοιάζεστε. Έχει ο Θεός. Θα κατέρχεται και θα καθαρίζει τα κουταλάκια των ορθοδόξων -ποιος νοιάζεται για τους λοιπούς τους κακόδοξους; Αρνησίθεοι, επί της ουσίας θεομπαίχτες, από πρόθεσή ή αβελτηρία, λίγη σημασία έχει. Έχουν πολυποίκιλες δυνάμεις, ως η ενσάρκωση, όχι, βέβαια, του θείου, αλλά του κυρίαρχου, εξουσιαστικού, καταπιεστικού λόγου. Και το πιο σημαντικό: στο ρυθμό τους χορεύουν επιστήμονες και πολιτικοί που κλίνουν το γόνυ σε έναν κατασταλτικό, επί της ουσίας, μηχανισμό στον οποίο δεν τολμούν να πάνε κόντρα.
Περισσότερα »
03
03

Δυστοπικός, πολεμοχαρής καπιταλισμός

Εκείνοι που τότε, αλλά κι αργότερα, την εποχή των κινημάτων του ‘60 και του ‘70, σήκωσαν το βάρος των αντι-δράσεων, σήμερα στέκουν αμήχανοι μπροστά στη νέα συνθήκη του μίσους. Η ιδεολογική ηγεμονία των αντιπολεμικών ιδεών χάθηκε. Η αλλοτριωτική, ετοιμόρροπη έστω, ευζωία της κατανάλωσης, εισάγει στέρεους, αδιαπέραστους ατομισμούς και στους από κάτω, που, πια, τρέμουν στην ιδέα να μοιραστούν τους χιτώνες τους. Ας (ξανα)μιλήσουμε, λοιπόν, για τον απλό, ατόφιο καπιταλισμό, που αναπαράγεται αδιάκοπα με δημιουργικές καταστροφές (Σουμπέτερ), για να μπορούμε, έτσι, να μιλήσουμε και για τον εκφασισμό. Ας (ξανα)μιλήσουμε για την αλλοτρίωση που ο καπιταλισμός επιφέρει στην ιδέα του ανθρώπου ως αγαθού, ας (ξανα)μιλήσουμε για την αφλογιστία της Ευρώπης στην παραγωγή νέων, συμφιλιωτικών ιδεών. Οι μόνοι/ες που μπορούν να το κάνουν δεν είναι παρά όσοι/ες εμφορούνται από τις ιδέες της Αριστεράς. Απέναντι, όμως, στη νέα ριζοσπαστική ακροφιλελεύθερη δεξιά χρειάζεται ένας νέος αριστερός ριζοσπαστισμός. Που αν δεν υπάρχει, επείγει να (εφ)ευρεθεί.
Περισσότερα »
19
02

Κατέ Καζάντη: Οι αρμοί του «βαθέος κράτους» και η Αριστερά

Αρμοί της εξουσίας εκείνης που βαραίνει τους υποτελείς, τον λαό κοινώς, περί του οποίου απαξάπαντες κόπτονται, είναι εκείνοι οι μηχανισμοί που εξασφαλίζουν, στα πλαίσια του κράτους, ως ανεξάρτητης οντότητας, και της κοινωνίας, την αναπαραγωγή της κυρίαρχης τάξης. Και, προφανώς, την εξυπηρέτηση των συμφερόντων της. Πασίγνωστοι από εποχής Μαρξ, οι αντιδραστικοί “θεσμοί” της Εκκλησίας, των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων (σχολεία, πανεπιστήμια κ.ο.κ.) αλλά και οι διάφορες δήθεν ανεξάρτητες αρχές, αναμασώντας τα ηγεμονικά ιδεολογήματα, αναπαράγουν την ταξική δομή της κοινωνίας και τις σχέσεις εκμετάλλευσης. Το δε κράτος, ως εποικοδόμημα, συγκροτείται ταξικώ τω τρόπω: όχι ως προστάτης των από κάτω αλλά ως, περίπου, τιμητής των από πάνω. Με αρμούς της εξουσίας, τους ιδεολογικούς και κατασταλτικούς μηχανισμούς του, όλα δηλαδή τα παραπάνω. Για την Αριστερά, η εξουσία, αντανάκλαση της ίδιας της συγκρότησης του κράτους καθεαυτού, αντιστοιχεί στην αστική εξουσία. Η οποία και ιδιωτικοποιεί εν τέλει το κράτος, ώστε εκείνο που έπρεπε να λειτουργεί επ’ ωφελεία των πολλών, λειτουργεί εντέλει και σε κάθε περίπτωση προς όφελός της αστικής τάξης. Τούτη ακριβώς τη σχέση ιδιοκτησίας, αστικής τάξης-δομών του κράτους, η Αριστερά επιχειρεί να την ανατρέψει. Στο βαθμό δε που ο αυταρχικός χαρακτήρας του βαθέος κράτους γεννά νέες μορφές λαϊκών αγώνων ή κινημάτων, με νέα αιτήματα, η Αριστερά οφείλει πάντοτε να στέκει αρωγός, δίπλα τους.
Περισσότερα »
28
01

Κατέ Καζάντη: Για τις συμμαχίες και το μέλλον της Αριστεράς

Οι συμμαχίες απαιτείται να είναι αμφίπλευρες. Να συμπαρασύρεις, με επαναστατικό οίστρο, εκείνους τους πεπλανημένους που βρίσκονται δεξιότερα των θέσεών σου, είναι η μία πλευρά του αγώνα. Η άλλη, η ίσως σημαντικότερη, είναι να εντάσσεις στις γραμμές σου όλες εκείνες τις δυνάμεις της σκόρπιας, ας πούμε, αριστεράς, οι οποίες στέκουν κριτικά απέναντί σου. Η κίνηση μοιάζει αντιφατική: μεταξύ πρώτων και δεύτερων χάσμα μέγα εστήρικται, ιδεολογικοπολιτικής υφής, που εκτείνεται από τις φιλοσοφικές κληρονομιές, πώς διαβάζει κανείς την ιστορία, μέχρι τις οραματικές πολιτικές για την κοινωνία του αύριο. Η σχάση είναι επίσης υπόθεση κουλτούρας, εγγίζει δε πλείστα όσα θέματα: από κείνα που θα έλεγε κανείς «χαμηλής πολιτικής» ή και από κείνα που δεν ομολογούνται. Από τη θέση που λαμβάνει κανείς απέναντι στη βία ως εναντίωση στο σύστημα -το διαβόητο «καταδικάστε τη βία από όπου κι αν προέρχεται»- έως τους τρόπους του αγωνίζεσθαι, τις μορφές του αγώνα. Αλλά όλα τούτα -πρέπει να- ξεπερνιούνται. Όταν, μάλιστα, οι δυνάμεις της δεξιάς συντήρησης επελαύνουν δυναμικά, να θεωρείς μοναδική ρωγμή εναντίον του συστήματος να του κλέβεις περσόνες, που κατ’ επανάληψη το στήριξαν, η δε δράση τους υπήρχε έως χτες μοναχά στις μηχανές αναζήτησης του διαδικτύου, μοιάζει ματαιοπονία. Όχι πως περισσεύει κανείς, απεναντίας. Δεν φτάνει όμως. Δίχως αναφορές, δίχως αντιστοίχηση με το κοινωνικό εκείνο σώμα που βρίσκεται στην πρωτοπορία, δίχως εκείνες τις μειοψηφίες που επεξεργάζονται τις πλειοψηφικές θέσεις του αύριο -τούτο έπραξε ο κόσμος ΣΥΡΙΖΑ του πολύπαθου 3%-, δίχως βροντώδες κάλεσμα των αποκαλούμενων ανένταχτων, ή και των ενταγμένων, αριστερών, η «πρόοδος» των συμμαχιών εύκολα μπορεί, παρά τις καλές προθέσεις, να κατρακυλήσει σε άλλες ατραπούς.
Περισσότερα »
28
12

Κατέ Καζάντη: Queer ο όντως Χριστός

Ο Χριστός, αυτός που προ ημερών γιορτάστηκε στη Δύση, είναι queer: αν ο Ιησούς γεννήθηκε για να διακόψει τη ροή του υπάρχοντος, άδικου, κόσμου, αν γεννήθηκε για να σταθεί στο πλευρό των κατατρεγμένων και των περιθωριακών, αν γεννήθηκε για να φέρει στο προσκήνιο την πόρνη έναντι του υποκριτή και τον αδελφό τον ελάχιστο έναντι του πλούσιου αξιωματούχου, σήμερα θα κατέβαινε από τους ουρανούς όχι μοναχά ως πρόσφυγας, όπως συχνά λέγεται και γράφεται, αλλά και ως queer.
Περισσότερα »