Κώστας Καναβούρης

Αυτό νομίζω πως είναι το μέγα διακύβευμα των ημερών: «Η ελευθερία μας μέσα στον κόσμο». Η μόνη ελευθερία που υπάρχει. Ή όπως το έλεγε και ο παππούς Κάρολος: «Η ελεύθερη ανάπτυξη του ενός (να) είναι προϋπόθεση για την ελεύθερη ανάπτυξη όλων». Γι’ αυτό πρέπει να βγούμε από το τούνελ του θανάτου. Γι’ αυτό πρέπει να σκεφτούμε από την αρχή την ελευθερία μας, μέσα στην συνθήκη του περιορισμού. Κυρίως μέσα σ’ αυτή τη συνθήκη. Γιατί ελευθερία είναι να φτάσουμε, καταλύοντας τους έσω εγκλεισμούς, στον πυρήνα της ομορφιάς, στον πυρήνα του ποιητικού αιτήματος που είναι ο άνθρωπος. Εκεί που δεν μπορούν να φτάσουν τα θηρία: στην Άκρα Μινώα και την Ακραία Ήρα του καθημερινού μεγαλείου. Αυτό να σκεφτούμε: «Δε μας εξευτελίζουν οι μικρές ανάγκες μας∙ / αυτές μας σώζουν μάλιστα∙ μας δίνουν / ένα έδαφος πάλι να πατήσουμε, να μείνουμε όρθιοι, να δουλέψουμε, / κι η γνώση τους κι η αποδοχή τους είναι η νέα αδελφοσύνη μας, / είναι η αρχή της βαθιάς ελευθερίας μας, / είναι η άγια εκείνη ειλικρίνεια / η πρώτη και ύστατη του ανθρώπου, τόσο που κάποτε / μπορείς να κλάψεις από τρυφερότητα/ γι’ αυτή σου την ομολογία, γι’ αυτή σου την ταπεινοσύνη, / γι’ αυτή την περηφάνεια που γεννήθηκες και θα πεθάνεις, / γι’ αυτό σου το έργο που ξεκίνησε απ’ αυτές τις ανάγκες σου/ να προσφερθεί στις ανάγκες του άλλων, / στις αιώνιες ανάγκες του ανθρώπου - αιώνιο έργο». Αυτό το αιώνιο έργο της ελευθερίας να σκεφτούμε. Το χειροποίητο έργο από ένα χέρι που «θά 'χει χάσει το στρεβλό σχήμα της κλοπής, της παράκλησης, της επαιτείας, της ελεημοσύνης». Αλίμονο λοιπόν αν ο κόσμος που θα αντικρίσουμε αύριο είναι ο κόσμος της στρεβλής χειρονομίας. Ο αγεφύρωτος κόσμος του πάνδημου εγκλεισμού. Εφ’ όρου ζωής.

Tο μέγα διακύβευμα αυτών των άγριων ημερών δεν είναι απλώς να αντέξει το λοιδορημένο, κατασυκοφαντημένο, αποσαθρωμένο Εθνικό Σύστημα Υγείας. Αυτό είναι το σημείο αιχμής, που για να έχει αποτελέσματα θα πρέπει να αντέξει το σύστημα που λέγεται δημοκρατία. Και τώρα και την επόμενη μέρα

Αλίμονο όμως στη χώρα που σχεδιάζει ξερονήσια. Αλίμονο στη χώρα που τη σώζει το κτήνος που έχει κρεμάσει στην πετονιά του ένα μωρουδίστικο καλτσάκι και την ανεβάζει, χαμογελαστός, στο Διαδίκτυο με τη λεζάντα «απομεινάρι από πνιγμένο προσφυγόπουλο». Αλίμονο στη χώρα που οι πολίτες της βρίζουν χυδαία έγκυους γυναίκες και τις σπρώχνουν να πνιγούν. Αλίμονο στη χώρα που έχει εθελοντές στη φρίκη. Αλίμονο στη χώρα που προπηλακίζει «...τα δροσερά Ελληνόπουλα» (Νίκος Καρούζος) που θέλουν να παρηγορήσουν και «ανεμίζει τους αμέτρητους γραικύλους» που είναι έτοιμοι για κάθε βαρβαρότητα.

Τις μπουλντόζες στο Ελληνικό τις περιμέναμε, αλλά στη Λέσβο έκαναν απόβαση. Τάχει αυτά η ευελιξία. Το παν είναι το σχέδιο. Και η ικανότητα να το προσαρμόζεις αναλόγως. Στα κεφάλια των νησιωτών, των φοιτητών, των συνταξιούχων και άλλων εμποδίων στον οδοστρωτήρα της κυβέρνησης. Θα έλεγα, σχέδιο διά πάσαν νόσον, αλλά άσε μην το πάρει στραβά ο κύριος Πέτσας κι έχουμε νέες κορώνες ρατσισμού.

Θάνατος στους απελπισμένους. Φωνάζεις από τη φυλακή σου. Κι αντέχεις ακόμα πολύ θάνατο. Είναι τόσο άδειο αυτό το πρόσωπο, ώστε μπορεί να χωρέσει όλους τους θανάτους. Γι’ αυτό με τρομάζει.

Τ’ ακούς; Μέσα στη Μόρια τα παιδιά «θα πεθάνουν από ασιτία». Κι έξω από τη Μόρια ολόκληρος στρατός από Γεωργιάδηδες αγρυπνεί μήπως και αλλοιωθεί ο ελληνικός πολιτισμός. Και νεαροί φασίστες περιπολούν, ελέγχουν και δέρνουν. Τ’ ακούς; Μέσα στη Μόρια η γιατρός εξέταζε «είκοσι ανθρώπους την ημέρα και όλοι τους είχαν μια φρικιαστική ιστορία» . Κι έξω από τη Μόρια η φρίκη του Μηταράκη, του περιφερειάρχη Μουτζούρη, του Μπ. Παπαδημητρίου, του Ά. Πορτοσάλτε και τόσων άλλων αναμάρτητων με τις πέτρες των λιθοβολισμών ανά χείρας. Τ’ ακούς; Μέσα στη Μόρια -θυμήσου λίγο παλιότερο ρεπορτάζ- τα παιδιά θέλουν ν’ αυτοκτονήσουν. Κι έξω από τη Μόρια ο πρωθυπουργός, όταν δεν λείπει σε ταξίδι για διακοπές, αρπάζει το μυστρί και ντύνεται αρλεκίνος του παλαιοκομματισμού μέρες που είναι. Τ’ ακούς; Μέσα στη Μόρια συμβαίνει κτηνωδία. Κι έξω από τη Μόρια έχει στηθεί ένας τερατώδης χορός μεταμφιεσμένων, ένα καρναβάλι της φρίκης. Να το προσέξουμε πολύ αυτό. Γιατί αν κοιτάξουμε πολύ προσεκτικά, μπορεί να διακρίνουμε και τον εαυτό μας κάτω από κάποια μάσκα...

Όλοι ξεχνούν ένα πράγμα: ότι ο αγώνας για αξιοπρέπεια δεν έχει τέλος «μέχρι η αξιοπρέπεια να γίνει το έθιμο όλων μας», όπως λέει και το βασικό σύνθημα του πάνδημου ξεσηκωμού των υποκινούμενων στη Χιλή. Ένα όνειρο δρόμος από τη Μόρια...

Η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ το έκανε: έσπασε τον εαυτό της για να μπορέσει να βρει τις λέξεις της. Έσπασε τον εαυτό της για να μπορέσει να βρει το ποίημα. Έσπασε ακόμα και τη γενναιότητα της εγκατάλειψης, με το βαρύ σφυρί της ποίησης. Αμόνι και δάκρυ. Χάλυβας και χαμόγελο. Χορός και εικόνισμα. Εξάρθρωση και λόγος. Συμπληγάδες και Ερινύες. Α, ναι. Από πολλές Συμπληγάδες πέρασε η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ ώσπου να φύγει. Χρόνια και χρόνια χαμηλώνοντας τις λέξεις, χρόνια και χρόνια χαμηλώνοντας τη σιωπή μέσα στα ζήτω των άλλων. Αυτή τη χοάνη που καταπίνει τους ποιητές. Και τους ξεβράζει σε ασήμαντες ημερομηνίες. Σε μια σιωπή ασήμαντη. Αυτό είναι το θηρίο: Η ασήμαντη σιωπή. Λες και δεν έγινε τίποτα που πέθανε η ποιήτρια Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ που τίμησε τη σιωπή, τον έρωτα, τον θάνατο, το πολεμικό κορμί, το άλλο βλέμμα, τον παλμό, την υστέρηση που λέγεται στυγνότητα όταν το δάκρυ καθυστερεί για λίγα δευτερόλεπτα κι ο κόσμος για αιώνες. Γι’ αυτό θα πω πως είναι μεγάλο πράγμα να έχεις υπάρξει η Κατερίνα Αγγελάκη Ρουκ. Γιατί μαζί σου, για όλα αυτά, υπήρξαμε κι εμείς. Δεν γίνεται λοιπόν να σε αφήσουμε από τα χέρια μας, να πούμε ότι πέθανες και να τελειώσει έτσι η κατάσταση. Δεν γίνεται να σε αφήσουμε να μας αφήσεις. Συνεχίζουμε. Θα γράψουμε τα ποιήματα που δεν πρόλαβες να γράψεις. Αύριο πάλι, Κατερίνα. Αύριο, στον αιώνα τον άπαντα.