Αντώνης Φράγκος

23
02

Μεσογειακή εμφύλια βία με άρωμα υποκόσμου

Ο Μασσαλιώτης νουαρίστας και δοκιμιογράφος Φρανσουά Τομαζώ θεωρείται, μαζί με τον Ζαν -Κλωντ Ιζζό και τον Φιλίπ Καρρές, εκ των ιδρυτών του νέο-πολάρ της πόλης. Σημαντικός ιστορικός, με 40 βιβλία στο ενεργητικό του, δημοσιογράφος, γνώστης των αθλητικών, μεταφραστής και εκδότης - διευθυντής δύο βιβλιοπωλείων σε Παρίσι και Μασσαλία. Το βιβλίο του «Μασσαλία Εμπιστευτικό» (εκδ. Οκτάνα), σε μετάφραση Λίνας Σιπητάνου, αναφέρεται στην άνοιξη του 1936, με τον Ισπανικό Εμφύλιο στην αρχή του - μια εβδομάδα πριν τη σίγουρη νίκη του Λαϊκού Μετώπου στη Γαλλία. Σε τούτο το αντιφατικό ευρωπαϊκό τοπίο ο Τομαζώ στήνει τους ήρωες με αφορμή την απόπειρα δολοφονίας του αμφιλεγόμενου Κορσικανού αστυνομικού Αντουάν Καρντέλα. Πυροβολείται πισώπλατα ενώ εξέρχεται των γραφείων του Σοσιαλιστικού Κόμματος, τοποθετημένων απέναντι από εκείνα του ακροδεξιού Λαϊκού Κόμματος. Το ενδιαφέρον είναι πως το θύμα είχε λίγα λεπτά πριν εκφράσει την αφοσίωσή του στον τοπικό σοσιαλιστή ηγέτη έχοντας αυτομολήσει από τους φασίστες. Με τον τρόπο που ο Τζέιμς Ελρόι διαρθρώνει το κλασικό «Λος Άντζελες Εμπιστευτικό» (εκδ. Άγρα), ούτως δουλεύει και ο Τομαζώ, στην πολιτική ζούγκλα της πόλης πριν την έκρηξη του πιο άγριου πολέμου.
16
02

Γυμνά φαντάσματα, καρτονέρος και νυχτόβιοι πότες

Σέσαρ Άιρα «Τα φαντάσματα», μετάφραση: Κώστας Αθανασίου, εκδόσεις Καστανιώτη, 2021 Κορυφαίος συγγραφέας της Λατινικής Αμερικής και μόνιμος κάτοικος Μπουένος Άιρες από το 1967, ο Αργεντινός Σέσαρ Άιρα δίδαξε επί χρόνια στα πανεπιστήμια της πρωτεύουσας και του Ροσάριο –μεταφραστής και επιμελητής στον χώρο των εκδόσεων– έχει χρηματίσει, επίσης, συνεργάτης της γνωστής ισπανικής εφημερίδας El País. Πολυγραφότατος έχει γράψει πάνω από 120 έργα – βασικά νουβέλες, αλλά και διηγήματα, θεατρικά κείμενα και δοκίμια πολυβραβευμένα. Παρόλο τον όγκο της δουλειάς του πέντε μόνο βιβλία κυκλοφορούν στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Καστανιώτη, Μεταίχμιο και Angelus Novus. Θα μπορούσε να πει κανείς πως ο Άιρα είναι απ’ τους λογοτέχνες που επηρέασαν τον Ρομπέρτο Μπολάνιο και τη γενιά του, τη λεγόμενη Σχολή του Εκλεκτικισμού – με το ιδιότυπο και συνάμα ακατάτακτο παραπλανητικό ύφος που εκκινεί με την τρέχουσα πραγματικότητα για να την υπονομεύσει με ισχυρές δόσεις παραλόγου. Είναι τέτοιος ο τρόπος παράθεσης των γεγονότων ώστε η πλάστιγγα γέρνει αποφασιστικά προς το φανταστικό. Αν σε αυτό προσθέσουμε το υπονομευτικό χιούμορ στις καταστάσεις των ηρώων και την καλοδουλεμένη και λιτή ακρίβεια στην έκφραση, τότε έχουμε ένα απολαυστικό κείμενο που απαιτεί απ’ τον αναγνώστη/στρια να αφήσει τη λογική εξέλιξη της ίντριγκας στην πίσω θέση. Στην απορία μας ο Άιρα απαντά με ένα συνεχές μειδίαμα και απαιτεί να τον ακολουθήσουμε στη σουρεαλιστική του απογείωση. Ο λογοτέχνης αρέσκεται να περιγράφει λεπτομερειακά κινήσεις και αντικείμενα σε κάθε στροφή της διήγησης. Ένας φανατικός αναγνώστης, που αποφάσισε με την ενηλικίωσή του να γίνει συγγραφέας για να διαβάζει απερίσπαστα, αυτός είναι ο Άιρα.