Εφημερίδα Εποχή

Η δυνατότητα για την ταξική αυτονομία είναι το κλειδί για την ανάλυσή μας. Και αυτή η δυνατότητα μπορεί να κατανοηθεί σαφέστερα από την άποψη των μετασχηματισμών της παραγωγικής συνεργασίας. Σε πολύ γενικές γραμμές, υποστηρίζουμε ότι ενώ στη βιομηχανική εποχή η παραγωγική συνεργασία έτεινε να επιβάλλεται από πάνω -ο καπιταλιστής που παρείχε τον τόπο, τα εργαλεία και την πειθαρχία για συνεργασία στο εργοστάσιο- στη σύγχρονη κοινωνική παραγωγή η συνεργασία τείνει να προκύπτει από κάτω. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι άνθρωποι είναι λιγότερο εκμεταλλευόμενοι ή λιγότερο διοικούμενοι -αντιθέτως. Αλλά το κεφάλαιο τείνει να διοικεί από απόσταση. Οι άνθρωποι συχνά πρέπει να επινοούν τους τρόπους με τους οποίους συνεργάζονται στην παραγωγή με άλλους, δημιουργώντας και διατηρώντας κοινωνικές σχέσεις στην παραγωγική διαδικασία. Σκεφτείτε πως οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, οι εκπαιδευτικοί, οι εργαζόμενοι στην ψηφιακή παραγωγή και οι εργαζόμενοι στον τομέα των υπηρεσιών πρέπει συνεχώς να ανακαλύπτουν το πώς να συνεργάζονται στην παραγωγή, δημιουργώντας συναισθηματικές και πνευματικές σχέσεις. Αλλά πραγματικά πρέπει κανείς να μελετήσει ένα ευρύ φάσμα μορφών εργασίας.

Είναι καίριο να αποδείξει η κυβέρνηση το επόμενο διάστημα ότι είναι πηγή δημιουργίας και σταθερότητας στην περιοχή. Ν’ αλλάξει, δηλαδή, την εικόνα της χώρας, να γίνει πιο δημιουργικός και θετικός ο ρόλος της στο διεθνές στερέωμα. Αν καταφέρει αυτό σιγά – σιγά τα στοιχεία που έχουν σχέση κυρίως με ζητήματα του παρελθόντος θα υποχωρήσουν και θα ισχυροποιηθούν εκείνα τα στοιχεία που αφορούν το παρόν, το μέλλον. Αυτά τα χαρακτηριστικά είναι βασικά ταυτοτικά στοιχεία της Ανανεωτικής Αριστεράς, έχουν, θα έλεγα τις ρίζες τους, στον κίνημα του δημοτικισμού, και αργότερα, κάποια και στη Γενιά του ’30. Έτσι θα ξεφύγουμε από άγονες αντιμαχίες του παρελθόντος που μας ταλάνισαν τόσο πολύ και συνεχίζουν, εν μέρει, να μας ταλανίσουν. Πολλά από τα σημερινά προβλήματα θα είχαν λυθεί εδώ και δεκαετίες αν οι πολιτικοί μας ήταν πιο τολμηροί. Η λύση του Μακεδονικού, η ενδεχόμενη συμφωνία με την Αλβανία, η συμφωνία στο Eurogroup, οι πρωτοβουλίες Τσίπρα στον Ευρωπαϊκό Νότο ενισχύουν την αξιοπιστία της κυβέρνησης, δίνουν την αίσθηση ότι μπορεί να λύσει χρόνια προβλήματα.

Η κυβέρνηση, όντως, έχει πλέον βάσιμα επιχειρήματα για τη θετική πορεία της οικονομίας. Αυτό αποσυντονίζει το αφήγημα της ΝΔ. Ζήτησε τη συζήτηση υπολογίζοντας στην επικοινωνιακή υπεροπλία που διαθέτει όχι ως κόμμα, αλλά ως σύστημα συναλλασσόμενων οικονομικών και πολιτικών συμφερόντων. Ποντάροντας σε αυτήν την υπεροπλία, τρέμει στην ιδέα να αισθανθούν οι πολίτες ελπίδα και αισιοδοξία. Πάση θυσία επιδιώκουν να μην κεφαλαιοποιήσει πολιτικά η κυβέρνηση όσα πέτυχε, καθόσον είναι αυταπόδεικτο ότι με τους δικούς της χειρισμούς και με τις μεγάλες θυσίες βέβαια, φτάσαμε σ’ αυτό το θετικό αποτέλεσμα. Είναι εφιάλτης για την αντιπολίτευση κάθε κυβερνητική επιτυχία. Αποσταθεροποιεί το καταστροφολογικό αφήγημά της και της προκαλεί πανικό.

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι η αλαζονεία του Ερντογάν θα συνεχιστεί. Πορεύεται πολιτικά όπως ο Τραμπ και ο Πούτιν. Την ώρα, όμως, που θεωρητικά γίνεται πιο δυνατός, λόγω ακριβώς των νέων εξουσιών που θα έχει στα χέρια του, μπαίνει και σε μία περίοδο πολιτικής αδυναμίας. Γιατί; Διότι δεν έχει τίποτα καινούργιο να πει στην τουρκική κοινωνία. Είναι λαϊκιστής και αυτό το στοιχείο δεν μπορεί να κάνει την πολιτική του καριέρα βιώσιμη εσαεί. Δεν πρέπει να ξεχνάμε επίσης και την οικονομική κρίση. Η κυβέρνηση δεν παραδέχεται ότι υπάρχει, αλλά όλοι ξέρουν ότι αυτό είναι το κύριο πρόβλημα με το οποίο πρέπει να αναμετρηθεί το AKP. Αν τα κόμματα της αντιπολίτευσης καταφέρουν να χτίσουν μία νέα οικονομική πολιτική, έχουν πιθανότητες να φτάσουν σε πιο πλατιά ακροατήρια.

Νομίζω ότι οι χρυσαυγίτες μπορούν να κάνουν μια καλή συμμαχία με τον Γκρούεφσκι και να τελειώνουμε. Οι άνθρωποι όμως που θέλουν να ζήσουν επιτέλους σε μια σταθερή χώρα δεν έχουν κανένα καημό αν το άγαλμα του Μεγαλέξανδρου θα γράφει από κάτω ότι είναι μνημείο του ελληνικού πολιτισμού, για το πώς θα λέγεται το αεροδρόμιο κτλ. Οι άνθρωποι θέλουν να εξασφαλίσουν πρώτα απ’ όλα την ησυχία τους, δηλαδή να μη γίνει η χώρα τους πεδίο αντιπαραθέσεων, όπως συμβαίνει με τη ρευστή κατάσταση σήμερα, να βελτιωθεί η ζωή τους, να μπουν ή όχι στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ. Και εγώ διαφωνώ με το ΝΑΤΟ, αλλά σε αυτούς τους δίνει αίσθηση ασφάλειας, και, σε τελευταία ανάλυση, δεν θα αποφασίσουμε εμείς για αυτούς αν είναι κακό ή όχι. Η Βουλγαρία πρέπει να πω ότι μου έκανε εντύπωση το πώς υποδέχτηκε τη συμφωνία στο θέμα της γλώσσας, γιατί, παρότι λένε ότι τα Makedonski είναι μια βουλγαρική διάλεκτος, δεν σχολίασαν αρνητικά το θέμα. Άρα πιστεύω ότι κάποια στιγμή θα προσέλθουν και αυτοί σε εποικοδομητικές συζητήσεις.

Υπάρχουν όπλα για διαπραγμάτευση. Οι περικοπές των συντάξεων και η μείωση του αφορολόγητου είναι υφεσιακά μέτρα. Όταν έχεις ένα πλεόνασμα που καλύπτει τους στόχους σου τότε σαφώς μπορείς να δεις τις δυνατότητες που υπάρχουν να μην μειωθεί η συνταξιοδοτική δαπάνη ή έστω να μετακινηθεί, έτσι που να επιτρέπει στην οικονομία ν’ αναπτυχθεί.

Η ανάπτυξη δεν διατάσσεται, ούτε αποφασίζεται. Μπορεί κανείς να την εύχεται. Σε αυτή τη φάση τουλάχιστον οι ευρωπαίοι την εύχονται μαζί με την ελληνική κυβέρνηση ενώ και το Eurogroup την εντάσσει στις αποφάσεις του. Σημαντικά ποσά για ανάπτυξη δεν απελευθερώνονται από αυτή τη ρύθμιση. Γενικόλογες ευρωπαϊκές υποσχέσεις υπάρχουν, γενικές ευκαιρίες κονδυλίων υπάρχουν. Αλλά το γεγονός ότι υπάρχει πλέον ορίζοντας σταθερότητας είναι πολύ αναπτυξιακό από μόνο του. Το γεγονός ότι μπαίνει ταβάνι στο κόστος του χρέους και ότι οι αγορές βλέπουν ότι δεν θα μπορέσουν να δανείζουν με πολύ ψηλά επιτόκια (όταν δηλαδή αρχίσουν να δανείζουν), έχει επίσης αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Όσο συμπιέζεται το κόστος εξυπηρέτησης για το κράτος, τις τράπεζες και τις επιχειρήσεις τόσο υπάρχει αναπτυξιακό περιθώριο.

H έξοδος από τα μνημόνια είναι ένας άθλος, ο οποίος επιτεύχθηκε όχι μόνο λόγω της αταλάντευτης θέλησης της κυβέρνησης και των ικανοτήτων της διαπραγματευτικής ομάδας αλλά και λόγω της ύπαρξης ενός στρατηγικού σχεδίου, βάσει του οποίου οικοδομήθηκαν συμμαχίες έτσι ώστε να μη βρεθούμε ξανά στο 2015, όπου δίναμε τη μάχη με μοναδικούς συμμάχους την ευρωπαϊκή ριζοσπαστική Αριστερά και τα κοινωνικά κινήματα. Το προχθεσινό Γιούρογκρουπ ήταν πολύ σημαντικό όχι μόνο γιατί επισημοποίησε την έξοδο από τα μνημόνια, αλλά γιατί έδωσε και πρακτικές λύσεις για τη βιωσιμότητα του χρέους και για το μαξιλάρι ασφαλείας. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η καπιταλιστική κρίση δεν έχει τελειώσει, πως θα μπορούσε εξ’ άλλου χωρίς διαγραφή κεφαλαίων να ξεπεραστεί η κρίση υπερσυσσώρευσης; Για την επόμενη μέρα, οι στόχοι που έχουν τεθεί από το κόμμα και την κυβέρνηση αφορούν το κοινωνικό κράτος, την υπεράσπιση της εργασίας, την εξυγίανση από τη (μικρή και μεγάλη) διαφθορά, την κοινωνική αποδοτικότητα των δημόσιων υπηρεσιών, καθώς και τη μείωση της ανεργίας με νέες θέσεις εργασίας πλήρους απασχόλησης. Δεν πρέπει να ξεχνάμε βέβαια τα ζητήματα ιδεολογίας και κοινωνικής απεύθυνσης. Τα κόμματα είναι κυρίως οι επιλογές σε ποια κοινωνικά στρώματα απευθύνονται και ποιες κοινωνικές δυνάμεις θέλουν να εκπροσωπήσουν. Στον ΣΥΡΙΖΑ έχουμε επιλέξει να απευθυνόμαστε, τόσο δια του λόγου, όσο και δια της πράξης, στον κόσμο της εργασίας και στα φτωχά λαϊκά στρώματα και αυτό πρέπει να το τηρήσουμε και στις νέες συνθήκες. Το δικαιωματικό επίσης αποτελεί μέρος του σκληρού ιδεολογικού πυρήνα του ΣΥΡΙΖΑ και αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε, ιδιαίτερα, σήμερα που διακυβεύονται πολλά στα δικαιώματα των μεταναστών και των προσφύγων.