Συνεντεύξεις

Χαρά Ματσούκα: Η κυβέρνηση έχει ιδεοληψίες έναντι του ΕΣΥ

Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος Γιαννόπουλος

Πείτε μας πώς είναι δυνατόν να απομακρύνεστε από μία τόσο νευραλγική θέση, πριν τη λήξη της θητείας σας και εν μέσω πανδημίας;
Πρόκειται προφανώς για ρητορική ερώτηση! Πράγματι, είναι παράδοξη όχι η αντικατάσταση της διοίκησης του Ε.ΚΕ.Α., καθώς δεν παρέμεινε καμία διοίκηση φορέα τοποθετημένη από την προηγούμενη κυβέρνηση, αλλά το timing αυτής της αντικατάστασης που όντως ξενίζει. Δεν αλλάζεις μια διοίκηση ενός κρίσιμου για όλο το Σύστημα Υγείας φορέα, όπως είναι το Εθνικό Κέντρο Αιμοδοσίας, εν μέσω πανδημίας η οποία μάλιστα έχει αντίκτυπο στα αποθέματα αίματος. Τείνω να πιστέψω ότι υπάρχει άγνοια κινδύνου! Παρά ταύτα, ελπίζω να μην υπάρξουν κραδασμοί για τον ευαίσθητο χώρο της αιμοδοσίας και εύχομαι καλή επιτυχία στη νέα διοίκηση, καθώς είμαι από αυτούς που πιστεύουν στη συνέχεια της διοίκησης.

Η κατάσταση στο ΕΣΥ

Συνυπήρξατε πάντως πάνω από έξι μήνες με τη νέα κυβέρνηση. Ποιες είναι οι εντυπώσεις από τον τρόπο που χειρίστηκε τα πράγματα πριν και κατά τη διάρκεια της κρίσης του κορωνοϊού;
Η νέα κυβέρνηση βρήκε στον τομέα της Υγείας μια πολύ βατή κατάσταση εν συγκρίσει με αυτήν του 2015 που βρήκε η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Στο διάστημα 2015-2019 εν  μέσω μνημονίου (μέχρι Αύγουστο 2018) ανατάχθηκε σε σημαντικό βαθμό το ΕΣΥ που ήταν έτοιμο να καταρρεύσει με νοσοκομεία υποστελεχωμένα, με ογκώδη χρέη στους προμηθευτές, 2.5 εκατ. ανασφάλιστους χωρίς πρόσβαση στο ΕΣΥ, διάλυση της έτσι κι αλλιώς ελλιπούς πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας (ΠΦΥ). Παρότι το δημόσιο σύστημα υγείας στηρίχθηκε σημαντικά με προσλήψεις, πόρους, εξοπλισμό υπάρχουν ακόμα πολλά κενά, κυρίως σε στελέχωση. Η νέα κυβέρνηση πάγωσε δρομολογημένες και κοστολογημένες προσλήψεις και προκηρύξεις που θα έβρισκαν το ΕΣΥ σε πλεονεκτικότερη θέση εν όψει της πανδημίας COVID 19. Επίσης, υπάρχουν ελλείψεις σε προστατευτικά μέσα που οφείλουν γρήγορα να καλυφθούν ώστε οι υγειονομικοί που βρίσκονται στην πρώτη γραμμή να προστατευθούν. Υπάρχει καθυστέρηση στο άνοιγμα κλινών ΜΕΘ και χαρισματική αντιμετώπιση του ιδιωτικού τομέα, με διπλάσιες τιμές αποζημίωσης των κλινών του. Τα μέτρα απομόνωσης που έχουν ληφθεί είναι ορθά και βασίζονται στις εκτιμήσεις των ειδικών και τη διεθνή εμπειρία, έχουν δε στόχο τον περιορισμό της ταχύτητας εξάπλωσης της επιδημίας ώστε να δοθεί χρόνος στο σύστημα υγείας να ανταποκριθεί. Όσον αφορά το Ε.ΚΕ.Α., η νέα κυβέρνηση δε στάθηκε εχθρικά στη μεταρρύθμιση της Αιμοδοσίας που πραγματοποιούμε, αν και πρέπει να πω ότι επί οχτάμηνο δεν στάθηκε δυνατό να δω τον υπουργό και να του παρουσιάσω το στρατηγικό μας σχεδιασμό.

Όταν θα λήξει αυτή η κρίση, τι θα έχουμε διδαχθεί και τι πρέπει να γίνει για να είναι πλήρως εξοπλισμένο το ΕΣΥ;
Όταν λήξει η κρίση φοβάμαι ότι τίποτα δε θα είναι ίδιο, ούτε εμείς. Νομίζω ότι πρέπει να γίνει μακρόπνοος σχεδιασμός για την πλήρη λειτουργική αναβάθμιση του ΕΣΥ με προοδευτική κάλυψη όλων των κενών σε προσωπικό (που φθάνουν τις 25-30.000), γενναία αύξηση της χρηματοδότησης, καθώς υπάρχει και χαλάρωση των δημοσιονομικών περιορισμών, βελτίωση του αριθμού κλινών ΜΕΘ ανά πληθυσμό και βέβαια ολοκλήρωση της σημαντικότερης ίσως μεταρρύθμισης που άρχισε η προηγούμενη κυβέρνηση, αυτή της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), που αποτελεί τη βάση όλων των Συστημάτων Υγείας με επίκεντρο τον άνθρωπο μέσα στην κοινότητα. Σήμερα, εν μέσω επιδημίας, η ενεργοποίηση όλων των μονάδων και δομών ΠΦΥ μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στον περιορισμό της διασποράς της λοίμωξης στην κοινότητα, αλλά και στον περιορισμό «παράπλευρων» απωλειών από τη συνήθη νοσηρότητα με τη διαχείριση τέτοιων περιστατικών στο σπίτι. Ωστόσο, το ποια θα είναι η επόμενη μέρα για το ΕΣΥ μετά την κρίση θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εγκατάλειψη ή μη από την κυβέρνηση της ιδεοληψίας έναντι του δημοσίου συστήματος υγείας, μιας στάσης που παρά τα χειροκροτήματα δε φαίνεται μέχρις στιγμής να έχει αναθεωρηθεί και η συνειδητοποίηση ότι ειδικά σε καταστάσεις κρίσης είναι το δημόσιο σύστημα υγείας εκείνο που σηκώνει το βάρος και μπορεί να προστατεύσει αποτελεσματικά την υγεία του πληθυσμού.

Ήδη επιχειρήσατε έναν απολογισμό του έργου σας. Θα μπορούσατε να μας τον κωδικοποιήσετε περισσότερο;
Το Ε.ΚΕ.Α. από τον Ιούλη του 2015 μέχρι σήμερα επιχείρησε μια διαρθρωτική μεταρρύθμιση της αιμοδοσίας της χώρας σε Εθνικό Σύστημα Αιμοδοσίας, με κεντρικό σχεδιασμό και συντονισμό και συγκεντροποίηση διαδικασιών και λειτουργιών. Μεταξύ των τομών που έγιναν σταχυολογώ :
Οργανισμός του Ε.ΚΕ.Α., Αύγουστος 2016 και στελέχωση του φορέα, 45 εργαζόμενοι το 2015 και 170 εργαζόμενοι 2019.
Συγκεντροποίηση ορολογικού ελέγχου αίματος από 96 αιμοδοσίες σε 4 κέντρα, Ιούλιος 2017, εξοικονόμηση 15 εκ € ετησίως.
Συγκεντροποίηση μοριακού ελέγχου αίματος από 4 σε 2 κέντρα, εξοικονόμηση  2εκ€ ετησίως, χαμηλότερη τιμή διεθνώς.
Από τον Φεβρουάριο 2020, ορολογικός και μοριακός έλεγχος σε 2 Κέντρα.
Συγκεντροποίηση επεξεργασίας αίματος στην Αττική στο ΕΚΕΑ, βρίσκεται σε εξέλιξη. Σήμερα επεξεργαζόμαστε αίμα από 4 αιμοδοσίες.
Βιωματικές ψυχοεκπαιδευτικές δράσεις με σχολεία στο Ε.ΚΕ.Α.
Αύξηση του εθελοντικά προσφερόμενου αίματος κατά 8 εκατοστιαίες μονάδες την περίοδο 2015 – 2018 (από 55% σε 63%).
Η Μοριακή τυποποίηση ομάδας αίματος των ασθενών με θαλασσαιμία, έχουν ήδη τυποποιηθεί 1500 από τους 2500 ασθενείς και ήδη αναφέρεται ευκολότερη εξεύρεση αίματος και μείωση των μεταγγίσεων.

Πανδημία και αιμοδοσία

Έχει γίνει πολύς λόγος για την αιμοδοσία εν μέσω της πανδημίας. Οι εθελοντές αιμοδότες μπορούν να δίνουν άνετα και άφοβα αίμα;
Η αιμοδοσία εν μέσω πανδημίας αντιμετωπίζει κίνδυνο μείωσης των αποθεμάτων αίματος, διεθνώς. Οι αιμοδότες φοβούνται, δικαίως, να μεταβούν στα νοσοκομεία που στη χώρα μας αποτελούν σταθερό χώρο αιμοληψιών, σε αντίθεση με το εξωτερικό όπου η αιμοδοσία γίνεται εκτός νοσοκομείων. Πάντως, και οι εκτός νοσοκομείων αιμοδοσίες μειώνονται λόγω του φόβου συνάθροισης σε κλειστό χώρο. Οι ενέργειές μας για να αποφευχθεί η μείωση των αποθεμάτων αίματος ήταν πολλαπλές. Απευθύναμε εκκλήσεις στα ΜΜΕ, στο διαδίκτυο σε συνεργασία με τους Συλλόγους εθελοντών αιμοδοτών για συνέχιση των αιμοδοσιών, εισηγηθήκαμε στο υπουργείο την εξεύρεση αιθουσών αιμοδοσίας εκτός νοσοκομείων με την αρωγή των Δήμων, κάλεσμα στο οποίο υπάρχει ήδη ανταπόκριση. Δώσαμε οδηγίες για τη διοργάνωση των αιμοδοσιών με τήρηση όλων των κανόνων ασφαλείας και προστατευτικών μέτρων και με φροντίδα για ελεγχόμενη ροή αιμοδοτών. Η διαδικασία της αιμοδοσίας είναι ασφαλής και όλα τα χρησιμοποιούμενα υλικά είναι αποστειρωμένα και μιας χρήσης. Επίσης, δεν υπάρχει καμία ένδειξη από τα μέχρι τώρα επιστημονικά δεδομένα ότι ο κορωνοϊός μεταδίδεται με το αίμα ή τα παράγωγά του, οπότε και οι μεταγγιζόμενοι ασθενείς πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς. Ήδη, παρατηρείται ομαλοποίηση της συλλογής αίματος που είχε μειωθεί περίπου κατά 25%, αλλά είναι σημαντικό να περνάμε το μήνυμα της τακτικής και συστηματικής προσφοράς, καθώς το αίμα διατηρείται μόνο 35 έως 42 ημέρες. Μένουμε σπίτι λοιπόν, εκτός αν δίνουμε αίμα. Να μην αφήσουμε καμιά ζωή να κινδυνεύσει!

Πηγή: Η Εποχή