Κύρκος Δοξιάδης

16
06

Κύρκος Δοξιάδης: Ο ΣΥΡΙΖΑ του 3%

Ο ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι το 2010-12, ήταν ένα κόμμα που στις εκλογές έπαιρνε γύρω στο 3%. Ως τέτοιο, είχε συγγένειες, ιδεολογικές και οργανωτικές, με την εξωκοινοβουλευτική Αριστερά. Με άλλα λόγια, βρισκόταν τελείως εκτός πολιτικής πραγματικότητας. Πιο πολύ εκτός και από το ΚΚΕ, που αρκείται στα αξιοπρεπώς χαμηλά ποσοστά του και δεν έχει διανοηθεί ποτέ του στα σοβαρά να κυβερνήσει. Με την κρίση και τα μνημόνια, ο ΣΥΡΙΖΑ εκτινάχτηκε σε παράλογα υψηλά ποσοστά και -εκτός πραγματικότητας όπως ήταν- πήραν τα μυαλά του αέρα. Πίστεψε ότι μπορούσε να κυβερνήσει ως Αριστερά. Ευτυχώς όμως, ως κυβέρνηση από το 2015, και με τη γερή στάση του Γερούν και άλλων φίλων μας, αναγκάστηκε να προσγειωθεί στην πραγματικότητα και να εφαρμόσει κι αυτός το δικό του μνημόνιο. Κάποιοι όμως εκεί μέσα δεν έχουν βάλει ακόμα μυαλό. Πιστεύουν ότι και μετά τα μνημόνια, στην εφαρμογή των οποίων συμμετείχε και το κόμμα τους, υπάρχουν περιθώρια για αριστερή διακυβέρνηση της χώρας. Ετσι, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ ως αξιωματική αντιπολίτευση παραμένει κόμμα εξουσίας, εκείνοι σκέφτονται όπως το 2010 – όπως ο ΣΥΡΙΖΑ του 3%. Πίσω λοιπόν από όλο αυτό το αφήγημα, το οποίο κρύβεται στη φράση «ΣΥΡΙΖΑ του 3%», βρίσκεται ο ακόλουθος στρατηγικός στόχος: η ήττα που υπέστη ο ΣΥΡΙΖΑ το καλοκαίρι του 2015, που ήταν ξεκάθαρα μια ήττα υλικών συσχετισμών δύναμης, να μετατραπεί σε ιδεολογική ήττα της Αριστεράς. Να δεχτεί δηλαδή η τελευταία πως αν θέλει να ξανακυβερνήσει, πρέπει να αποβάλει τον αριστερό της χαρακτήρα.
Περισσότερα »
12
06

Κύρκος Δοξιάδης: Κορονοϊός και επικαθορισμός

Οι πρωτοφανείς ταραχές που συγκλονίζουν τώρα τις Ηνωμένες Πολιτείες με αφορμή τον θάνατο του Αφροαμερικανού Τζορτζ Φλόυντ από λευκό αστυνομικό έχουν βαθιές ρίζες στην κρίση του κορονοϊού. Είναι γνωστό ότι το ρατσιστικό πρόβλημα στην Αμερική είναι βαθύτατα ταξικό. Οι Αφροαμερικανοί στη μεγάλη τους πλειονότητα ανήκουν στις κατώτερες κοινωνικές τάξεις, που στην περίπτωση των ΗΠΑ σημαίνει στις τάξεις εκείνες που είναι «ριγμένες» από το σύστημα εν γένει – όσον αφορά τη στοιχειώδη υγειονομική φροντίδα, την κοινωνική ασφάλιση, τις συνθήκες και το περιβάλλον διαβίωσης. Κατά συνέπεια, ήταν η κοινωνική ομάδα που επλήγη περισσότερο από τον κορονοϊό. Οι τωρινές ταραχές αποτελούν ένα γενικότερο ξέσπασμα κοινωνικής οργής που επικαθορίζεται από τις πολιτικές που οδήγησαν στον κορονοϊό, αλλά και που επελέγησαν για την αντιμετώπισή του. Στη χώρα μας παρατηρούμε, έστω σε μικρότερο (προς το παρόν) βαθμό, αντίστοιχες καταστάσεις με τους Ρομά και με τους πρόσφυγες. Η συγκεκριμένη συνάρθρωση πολιτικής και επιστημονικής πρακτικής επικαθορίζει κατά συνέπεια τόσο το ταξικό-οικονομικό επίπεδο όσο και το ιδεολογικό (ρατσισμός). Κατά τα φαινόμενα, η ιδιάζουσα αυτή συγκυρία, με τις εξαιρετικά περίπλοκες συνέπειες, δεν πρόκειται να μας αφήσει σύντομα. Θα είναι στρατηγικής σημασίας λάθος για την Αριστερά αν απλώς περιμένει να παρέλθει για να επιστρέψει στη δική της (αριστερή) κανονικότητα. Προνομιακό πεδίο παρέμβασης είναι η επανίδρυση του κοινωνικού κράτους στον τομέα της υγείας και η κατάργηση της παντοδυναμίας των μεγάλων φαρμακευτικών εταιρειών.
Περισσότερα »
01
03

Κύρκος Δοξιάδης: Αρχηγισμός, η παιδική αρρώστια του ΣΥΡΙΖΑ

Ο όρος «πασοκοποίηση» είναι κάτι σαν τον όρο «νεοφιλελευθερισμός» - πολλοί την θέλουν αλλά οι περισσότεροι εξ αυτών αποφεύγουν να χρησιμοποιούν τον όρο. Εκτός του ότι είναι και κακόηχος νεολογισμός, η αποφυγή ίσως οφείλεται και στο ότι είναι γνωστό πως στο εξωτερικό τουλάχιστον ο όρος «pasokification» (υπάρχει και ως λήμμα στην αγγλική Wikipedia) έχει ένα πασιφανώς αρνητικό πρόσημο: σηματοδοτεί τη ραγδαία –εκλογική και όχι μόνο- παρακμή των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων που παρασύρθηκαν από νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Αν όμως κοιτάξει κανείς την –όποια– επιχειρηματολογία πολλών σχολιογράφων από τον χώρο της πολιτικής, της δημοσιογραφίας ή ευρύτερα της διανόησης, είναι σαφές ότι αυτό ακριβώς θέλουν: τη μετατροπή του ΣΥΡΙΖΑ σε κόμμα της Κεντροαριστεράς που θα αντικαταστήσει το χρεοκοπημένο και ανύπαρκτο πλέον ΠΑΣΟΚ. Οσο και αν αυτό δεν αρέσει, «πασοκοποίηση» είναι ο όρος – δεν υπάρχει καλύτερος. Και επί της ουσίας, όσο και αν διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους ότι δεν επιθυμούν τη νεοφιλελευθεροποίηση του ΣΥΡΙΖΑ, οι υπέρμαχοι της μετάλλαξης του ΣΥΡΙΖΑ σε νέο ΠΑΣΟΚ αυτό επιδιώκουν. Στη σημερινή εποχή, η ειδοποιός διαφορά της ριζοσπαστικής Αριστεράς από την όποια «Κεντροαριστερά» ή «σοσιαλδημοκρατία» δεν είναι παρά η σταθερή, έμπρακτη και ταυτόχρονα ρεαλιστική εναντίωση στον νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό. Αριστερές μεταρρυθμίσεις σημαίνει πρώτα και κύρια αντι-νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις.
Περισσότερα »
27
02

Κύρκος Δοξιάδης: Η διατύπωση του απευκταίου

Ο σκοπίμως ασαφής όρος «προοδευτική μετα-Αριστερά» αντιδιαστέλλεται με την Αριστερά του ρεαλισμού και της κοινωνικής γείωσης. Το πρόθημα «μετα-» δεν παραπέμπει κατ’ ανάγκην στο «μεταμοντέρνο» – θα ήταν κατά μία έννοια και αντιφατικό, δεδομένου ότι η «μεταμοντέρνα» θεωρία αμφισβητεί μεταξύ άλλων και την έννοια της «προόδου». Ο όρος «προοδευτική μετα-Αριστερά» εκφράζει μια ανησυχία – είναι η διατύπωση του απευκταίου. Είναι αυτό που θα «απομείνει» από την Αριστερά αν ο ΣΥΡΙΖΑ μετατραπεί σε «ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία» και κατόπιν σε «Προοδευτική Συμμαχία» (σκέτα). Και προφανώς εδώ δεν αναφέρομαι μόνο στο ζήτημα του τίτλου.
Περισσότερα »
11
02

Κύρκος Δοξιάδης: Ο ΣΥΡΙΖΑ και η σύγχρονη μιντιοκρατία

Δεν είναι τυχαίο βέβαια ότι στη νεοφιλελεύθερη εποχή μας κρίνονται ιδιαίτερα ευκολοχώνευτα τα προπαγανδιστικά σχήματα που στηρίζονται στην προσωποποίηση. Η παρουσίαση του όποιου εσωκομματικού διαλόγου ως διαμάχης μεταξύ προσωπικοτήτων ταιριάζει γάντι στη νεοφιλελεύθερη κοσμοαντίληψη που βλέπει τα πάντα με όρους ατομοκεντρικού ανταγωνισμού. Η ερμηνεία των διαφορετικών τάσεων ως «καπετανάτων» που «ελέγχονται» από ισχυρούς κομματάρχες και των διαφοροποιήσεων μεταξύ απόψεων ή πολιτικών θέσεων ως προσωπικών ανταγωνισμών μεταξύ «αρχηγού» και «δελφίνων» δεν είναι παρά η εφαρμογή της εν λόγω κοσμοαντίληψης στην «ανάλυση» ενός κόμματος της Αριστεράς. Οταν η «ανάλυση» προέρχεται από δεδηλωμένους δεξιούς και νεοφιλελεύθερους αντιπάλους της Αριστεράς, ουδέν πρόβλημα. Οταν όμως συγκροτεί την προσέγγιση κάποιων «φίλων» της Αριστεράς, απλώς αποκαλύπτεται σε τι είδους «Κεντροαριστερά» θέλουν να μετατραπεί ο ΣΥΡΙΖΑ.
Περισσότερα »
30
01

Κύρκος Δοξιάδης: Η αληθινή εσωστρέφεια

Δεν υπάρχει τίποτε πιο εσωστρεφές –στην κυριολεξία κιόλας– από το να αποφασίζεται η τύχη του κόμματος και η μετάλλαξή του πίσω από κλειστές πόρτες – είτε από μη εκλεγμένα όργανα είτε σε «πρωινούς (ή απογευματινούς) καφέδες» με «προσωπικότητες» και «ειδικούς συμβούλους». Δεν υπάρχει πιο άγονη ομφαλοσκόπηση από τη μάταιη προσπάθεια εξεύρεσης λύσης στο άλυτο πρόβλημα διοργάνωσης συνεδρίου ενός φορέα που δεν θα είναι ούτε κόμμα ούτε συμμαχία, αλλά κάποιο απίθανο «υβρίδιο» μεταξύ των δύο. Δεν υπάρχει πιο μίζερη εσωκομματική «φαγωμάρα» από το να αναλώνονται Νομαρχιακές Επιτροπές στο πώς θα «διευρυνθούν» κατά τρόπο ούτως ή άλλως αυθαίρετο, ώστε να συμπεριλάβουν άτομα τα οποία θα συναποτελούν μη εκλεγμένα όργανα του κόμματος, που θα υποκαθιστούν στην πράξη τα ήδη υπάρχοντα εκλεγμένα. Το αντίθετο της εσωστρέφειας είναι η επικέντρωση όλων των δυνάμεων του ΣΥΡΙΖΑ στα επίμαχα πολιτικά ζητήματα που απασχολούν την κοινωνία σε παγκόσμιο επίπεδο και που ήδη έχουν εντοπιστεί ως τέτοια: κοινωνικές ανισότητες, κλιματική κρίση, προσφυγικό ζήτημα, άνοδος της Ακροδεξιάς – και πιο συγκεκριμένα όσον αφορά την Ελλάδα, στη νεοφιλελεύθερη και αυταρχική ολομέτωπη επίθεση που έχει εξαπολύσει εναντίον της ελληνικής κοινωνίας η κυβερνώσα Δεξιά. Ολα αυτά βέβαια όχι ανεξάρτητα από το συνέδριο αλλά σε άμεση συνάφεια με αυτό. Το άνοιγμα στην κοινωνία εν προκειμένω συνίσταται στη συνεργασία με τους κοινωνικούς φορείς κατά τη διαδικασία της κατάρτισης του προγράμματος που θα παρουσιαστεί και θα συζητηθεί στο συνέδριο.
Περισσότερα »
02
01

Κύρκος Δοξιάδης: Γιατρέ μου, γιατί θα ξαναχάσω στις εκλογές;

Ο «κυνικός ρεαλισμός» επιβάλλει μια «διεύρυνση» με συνοπτικές διαδικασίες σε επίπεδο κορυφής, από προσωπικότητες που με το κύρος τους θα εξασφαλίσουν την εισροή των μαζών που αναμένεται πως θα ακολουθήσουν, είτε εντασσόμενες στο ίδιο το κόμμα είτε ως μελλοντικοί ψηφοφόροι. Το ότι τούτη η εκτίμηση στηρίζεται σε μια ελιτίστικη σύλληψη της πολιτικής που ουδεμία σχέση έχει με αριστερή ανάλυση και στρατηγική είναι το λιγότερο σημαντικό. Πιο πρακτικά και συγκεκριμένα, η άποψη που βλέπει τις «προσωπικότητες» να ακολουθούνται από μάζες οπαδών που θα προσχωρούν στον «ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία» θυμίζει την κλασική σκηνή με τον Ντόναλντ Ντακ που βαδίζει στο κενό και το συνειδητοποιεί με καθυστέρηση. Οι «οπαδοί» των πρώην στελεχών του ΠΑΣΟΚ έχουν ήδη φύγει – είτε έχουν ήδη έρθει στον ΣΥΡΙΖΑ είτε ψήφισαν άλλα κόμματα ή απείχαν. Κι αν έχει κάποια επίπτωση στους δεύτερους η στελέχωση του «ανασυγκροτημένου» ΣΥΡΙΖΑ με πρώην πασόκους, αυτή σίγουρα θα είναι αρνητική. Γιατί να εισρεύσουν στον ΣΥΡΙΖΑ που θα τους θυμίζει το κόμμα που εγκατέλειψαν; Στην ανάμνηση ποιανού παλιού αγαπημένου ΠΑΣΟΚ; Του ανδρεο-παπανδρεϊκού της διαφθοράς και του σκανδάλου Κοσκωτά; Του σημιτικού της νεοφιλελευθεροποίησης και της πάση θυσία ένταξης στην ευρωζώνη; Του ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου που μας έφερε το ΔΝΤ και τα μνημόνια; Ή μήπως του βενιζελικού που δεν ήταν παρά το δεκανίκι της κυβέρνησης Σαμαρά; Για πόσους πια μετράει εκείνη η υπερβολικά εξιδανικευμένη στα μυαλά μερικών τετραετία 1981-1985; Είναι πολύ περισσότεροι απ’ όσους γεμίζουν το σαλόνι ενός κεντρικού ξενοδοχείου; Το θλιβερό λοιπόν δεν είναι μόνον η απο-ριζοσπαστικοποίηση του ΣΥΡΙΖΑ που επιχειρείται με αδιαφανείς διαδικασίες. Είναι και το ότι οδηγεί σε αποτέλεσμα μάλλον αντίθετο προς το επιδιωκόμενο.
Περισσότερα »
18
12

Κύρκος Δοξιάδης: Γιατρέ μου, γιατί έχασα στις εκλογές;

Το ζήτημα της «αξιακής ουδετερότητας» στις κοινωνικές επιστήμες, ιδωμένο αφαιρετικά και μέσα στη «γυάλα» της «καθαρής ακαδημαϊκής εργασίας», είναι κάτι πολύ συζητήσιμο ούτως ή άλλως. Οταν όμως οι κοινωνικές επιστήμες χρησιμοποιούνται για να καθορίζουν πολιτικές αποφάσεις, η «αξιακή ουδετερότητα» είναι απλώς το –συχνά άρρητο- άλλοθι των «ειδικών συμβούλων» για να κάνουν ό,τι τους καπνίσει. Απολύτως ιδεολογικοί και πολιτικοί στις επιλογές τους, οχυρώνονται πίσω από τις περγαμηνές του «ειδικού», άρα του «αξιακά ουδέτερου», ήτοι του «αμόλυντου» από ιδεολογικές θέσεις και πολιτικές επιρροές. Οταν οι «ειδικοί» προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε νεοφιλελεύθερα ή νεοφιλελευθεροποιημένα κόμματα, ουδέν πρόβλημα. Εκεί το ιδεολόγημα της «αξιακής ουδετερότητας» συμβαδίζει αρμονικά με την ιδεολογία και την οργάνωση του κόμματος που εξυπηρετούν. Η ηγεσία του κόμματος τους χρησιμοποιεί όπως ο μάνατζερ τους τεχνικούς συμβούλους της επιχείρησής του. Το νεοφιλελεύθερο ιδεολόγημα της αδιαμφισβήτητης -καθ’ ότι ακριβώς «ιδεολογικά ουδέτερης»- ευθυκρισίας των «ειδικών» είναι τόσο διάχυτο και επιδραστικό που φαίνεται πως συμπαρασύρει και αριστερές ηγεσίες. Και εκεί τα πράγματα είναι λιγάκι πιο προβληματικά.
Περισσότερα »
03
12

Κύρκος Δοξιάδης: Ρεαλισμός και οπορτουνισμός

Παρά την κατάρρευση της επικρατειακής διπολικότητας του Ψυχρού Πολέμου, με την παγκόσμια επικράτηση του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού, η λειτουργική διπολικότητα που κυριαρχεί στον εικοστό πρώτο αιώνα είναι πιο απόλυτη, καθότι παρέχει λιγότερες «ευκαιρίες» εναντίωσης στο σύστημα. Αφήνοντας απ’ έξω τις διαφορετικές παραλλαγές της Ακροδεξιάς και τον ισλαμικό εξτρεμισμό, η επιλογή τώρα είναι μία: υπέρ ή κατά του νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού. Η «προοδευτική» ιδεολογική πολυσυλλεκτικότητα είναι πλέον ανέφικτη. Η μία μετά την άλλη, οι οπορτουνιστικές ηγεσίες της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, προσπαθώντας να αυτοπροβάλλονται ως πιο «λάιτ» εκδοχές του νεοφιλελευθερισμού, έπεσαν στην παγίδα και απορροφήθηκαν από το σύστημα. Ο πιο αποτυχημένος οπορτουνισμός αυτού του είδους υπήρξε η περίπτωση του ΠΑΣΟΚ από το 2012. Η «πασοκοποίηση» είναι το κραυγαλέο παράδειγμα προς αποφυγήν σε διεθνές επίπεδο. Θα ήταν τραγωδία με ανυπολόγιστες συνέπειες αν το ισχυρότερο κόμμα της ευρωπαϊκής ριζοσπαστικής Αριστεράς ακολουθούσε αυτή την αυτοκαταστροφική πορεία.
Περισσότερα »
21
11

Κύρκος Δοξιάδης: Από τον αντιιμπεριαλισμό στον αντινεοφιλελευθερισμό

Μέχρι πριν από λίγες δεκαετίες, και από την εποχή του Εμφυλίου, η ντόπια άρχουσα τάξη και οι πολιτικές δυνάμεις που συντάσσονταν με δαύτην είχαν ως διεθνές στήριγμα την άμεση απειλή της ιμπεριαλιστικής επέμβασης είτε με στρατό είτε με οργάνωση στρατιωτικού πραξικοπήματος. Γενικό χαρακτηριστικό του καπιταλισμού στη νεοφιλελεύθερη φάση του είναι πως τείνει να αντικαθιστά τα πολιτικά εργαλεία άσκησης της εξουσίας του με οικονομικά. Τώρα το διεθνές στήριγμα των εγχώριων αστικών δυνάμεων είναι οι «θεσμοί». Αν καθιερώναμε ένα σύγχρονο «Πολυτεχνείο» -π.χ. το «πραξικόπημα» στη σύνοδο κορυφής τη νύχτα 12 προς 13 Ιουλίου 2015-, η διαδήλωση που θα το διατηρούσε στη λαϊκή μνήμη δεν θα μπορούσε να κατευθύνεται στην πρεσβεία κάποιας χώρας, π.χ. της Γερμανίας, ούτε στα γραφεία της Ε.Ε. – ούτε το γερμανικό κράτος ούτε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε το τρίτο μνημόνιο. Θα έπρεπε να κατευθύνεται στα γραφεία κάποιας μεγάλης ξένης τράπεζας – σε ποιας απ’ όλες όμως; Η άσκηση της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής εξουσίας είναι διάχυτη, που σημαίνει όχι εύκολα εντοπίσιμη με επικρατειακούς ή ευρύτερα χωρικούς όρους. Αυτό το χαρακτηριστικό εξηγεί και την αποτελεσματικότητά της. Δεν μπορείς εύκολα να στρέφεσαι «εναντίον» πιστωτικών ιδρυμάτων όπου έχουν καταθέσει τα λεφτά τους ή από όπου παίρνουν δάνεια πολίτες των κατώτερων και μεσαίων τάξεων. Η αντινεοφιλελεύθερη πρακτική της Αριστεράς επομένως δεν μπορεί παρά να είναι και πάλι πρώτιστα πολιτική – με άλλους όρους όμως από εκείνους της αντιιμπεριαλιστικής περιόδου. Η έμφαση δεν μπορεί παρά να είναι στο «πεζό» πεδίο της οικονομικής πολιτικής. Οχι και τόσο «πεζό» βέβαια αν λάβουμε υπ’ όψιν ότι σήμερα η «οικονομική πολιτική» περιλαμβάνει και νομικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν σε μεγαλοεπιχειρηματίες και τραπεζίτες το ξέπλυμα βρόμικου χρήματος.
Περισσότερα »