Δημήτρης Παπανικολόπουλος

18
06

Το πνευματικό Grexit της Κεραμέως είναι casus belli

Έχουμε ανεχτεί πολλά από αυτή την κυβέρνηση που πλιατσικολογεί το δημόσιο ταμείο και μετατρέπει τη χώρα σε μπανανία όσον αφορά στον τομέα της ενημέρωσης. Μετά το Grexit όμως ως προς την ενημέρωση, κινδυνεύουμε πλέον να υποστούμε και εκπαιδευτικό/πνευματικό Grexit, αν κρίνουμε και από τις τελευταίες αλλαγές της Κεραμέως στο ωρολόγιο σχολικό πρόγραμμα. Περιορίζονται οι ώρες των κοινωνικών επιστημών και των εικαστικών, όχι όμως και των θρησκευτικών, που θεωρούνται μάλλον πιο σημαντικά από τα προαναφερθέντα μαθήματα και που έγινε προσπάθεια να μετατραπούν από μάθημα θρησκειολογίας σε κατηχητικό. Ενώ έχει προηγηθεί ένα σαρωτικό νομοσχέδιο που στοχεύει στην εγκαθίδρυση ενός αυταρχικού εκπαιδευτικού συστήματος της αγοράς. Ενώ, επίσης, έχουν προηγηθεί διάφορες γραφικές τοποθετήσεις αντιϊστορικού (το ΟΧΙ ήταν ενάντια στο λαϊκισμό) και αντιεπιστημονικού (περί ιού και εκκλησιασμού) περιεχομένου. Θα το πω χωρίς περιστροφές: «ανήκομεν εις την Δύσιν» και δεν έχει δικαίωμα να το αμφισβητεί αυτό καμία θρησκόληπτη υπουργός. Δεν είναι υπό διαπραγμάτευση ο φιλελεύθερος προσανατολισμός της ελληνικής κοινωνίας, σε όλες της τις εκφάνσεις, γι αυτό δεν έχει θέσει στο Υπουργείο Παιδείας μια υπουργός που συμπεριφέρεται σαν λομπίστρια της Εκκλησίας. Αν η Κεραμέως, για παράδειγμα, νιώθει άβολα με τις κοινωνικές επιστήμες και τις τέχνες είναι πρόβλημα δικό της. Όπως, όμως, η Δεξιά διεμήνυσε σε όλους τους τόνους στο ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν είχε δικαίωμα να προχωρήσει σε Grexit, διότι αυτό θα αντιστρατευόταν τον ιστορικό προσανατολισμό της ελληνικής κοινωνίας, έτσι και η Κεραμέως δεν έχει δικαίωμα να ενορχηστρώνει με τις παρεμβάσεις της ένα εκπαιδευτικό, και κατ’ επέκταση πνευματικό, Grexit. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να ζητήσει την τοποθέτηση όλων των επιστημονικών συλλόγων, τη στήριξη των καθηγητών και των σπουδαστών, και να δεσμευτεί ότι θα ξηλώσει όλη την αντιφιλελεύθερη μεταρρύθμιση της Κεραμέως.
26
05

Ο πολιτικός και προγραμματικός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στις επικείμενες εκλογές λιτότητας και ταυτότητας

Οι αριστεροί/ες πρέπει να καταλάβουν ότι και οι δεξιοί/ες έχουν εξίσου πνευματικές και ταυτοτικές ανησυχίες, οι οποίες τρέφονται από (και τρέφουν με τη σειρά τους) έντονα συναισθήματα. Δεν θέλω να σταθώ στον παραλογισμό που συνδέεται με αισθήματα αδυναμίας και φόβου απέναντι σε έναν πολύπλοκο κόσμο ή πραγματικές και φανταστικές απειλές, που τους κάνει τόσο επιρρεπείς σε υπεραπλουστευτικές και εσφαλμένες θεωρίες συνωμοσίας. Ούτε θέλω να σταθώ στις ρατσιστικές ιδέες τους που εκβάλουν σε μίσος κατά των αλλοφύλων. Ούτε στην ανασφάλειά τους απέναντι στους διαφορετικούς που τους κάνει να αποζητούν με βίαιο τρόπο τον αποκλεισμό των τελευταίων και τη μόνωση μια κοινωνίας «κανονικών». Θέλω να σταθώ στο αίτημα των συντηρητικών για ταυτότητα, που τροφοδοτεί έντονα τον (ακρο)δεξιό ακτιβισμό. Ποιο είναι το «εμείς» στο οποίο μπορούν οι άνθρωποι αυτοί να προσβλέπουν; Τι σημαίνει να είσαι Έλληνας και Ελληνίδα την εποχή της αρνητικής παγκοσμιοποίησης; Ποιος είναι ο ιστορικός προσανατολισμός της κοινωνίας μας, μετά την κατάρρευση του ονείρου του ευρωπαϊκού ενσυγχρονισμού, του πλουτισμού και της περιφερειακής ηγεμονίας; Τα ερωτήματα αυτά δεν μπορεί κανείς να τα αποφύγει. Μπορεί απλώς να δώσει εναλλακτικές απαντήσεις. Αν η κοινωνία μας δεν μπορεί να παράξει νέες σημασίες, ουτοπίες και ταυτότητες, τότε είναι υποχρεωμένη να καταναλώνει τις προηγούμενες. 
13
04

Σκέψεις για την επικοινωνία της αξιωματικής αντιπολίτευσης με την κοινωνία

Τους επόμενους μήνες, που θα διαρκεί η κρίση του κορονοϊόύ και θα πάρει ισόχρονη παράταση το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, είναι εξαιρετική ευκαιρία να δοθεί η δυνατότητα στα παλιά και καινούργια μέλη του ΣΥΡΙΖΑ να διαβουλευτούν πάνω σε συγκεκριμένες ατζέντες και να συνεισφέρουν στο πρόγραμμα της επόμενης δεκαετίας. Η διαβούλευση έχει de facto γιγαντωθεί στην ψηφιακή κοινωνία. Γιατί να μην συνδεθεί με αυτή τη διαδικασία ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσω της ψηφιακής του πλατφόρμας; Η αιτιολογία ήταν πάντα ότι δεν υπήρχε χρόνος και έτρεχαν οι εξελίξεις. Τώρα, όμως, δεν συμβαίνει αυτό. Χρόνος, αλλά και αναγκαιότητα, επίσης, υπάρχει και για επαφές με τους συνδικαλιστικούς φορείς όλων των επιπέδων και των κλάδων. Μόνο με τη συνεργασία των αριστερών κομμάτων και οργανώσεων με τα συνδικάτα μπορεί να αποφευχθεί ο καινούργιος νεοφιλελεύθερος οδοστρωτήρας και η νέα υποβάθμιση της ζωής των εργαζομένων. Ένα αριστερό κόμμα πρέπει να επενδύει στην αδιαμεσολάβητη επικοινωνία με την κοινωνία και να μην εξαρτάται από την τηλεοπτική διαμεσολάβηση. Και αν θέλει να συμβάλει καθοριστικά στην προσπάθεια της κοινωνίας να ξεφύγει από το σπιράλ της (οικονομικής, υγειονομικής, κλιματικής) κρίσης και της επακόλουθης υποβάθμισης, δεν πρέπει να χάνει καμία ευκαιρία να συντονιστεί με τους φορείς των εργαζομένων, ώστε να φτιαχτεί μια κοινωνική δύναμη από τα κάτω, απρόσβλητη από την τηλεοπτική προπαγάνδα.
07
04

Πρόκειται για νεοφιλελεύθερη δικτατορική φαντασίωση. Να αντισταθούμε!

Και τι θα γίνει, όταν ο κόσμος αρχίσει να αντιδρά, γιατί δεν θα έχει λεφτά και υπομονή να αντέξει τον εγκλεισμό; Ό, τι γίνεται κάθε φορά που η ΝΔ αμφισβητείται: θα χρησιμοποιήσουν τα ΜΜΕ για να αποσυνδέσουν τους πραγματικούς φόβους από τις πραγματικές αιτίες και για να σπείρουν τον τρόμο που θα τον συνδέσουν με εξωτερικούς και εσωτερικούς εχθρούς, τους μετανάστες, τους Τούρκους, το ΣΥΡΙΖΑ, τους διαδηλωτές. Οι κυβερνώντες ζουν την απόλυτη φαντασίωσή τους: μας λένε ότι πρέπει να φοβόμαστε τα πάντα και ότι μόνο αυτούς έχουμε να μας προστατεύουν, ακόμα και αν μας κακομεταχειρίζονται, μας αφήνουν φτωχούς και άνεργους. Τα λεφτά που υπάρχουν στην άκρη είναι γι αυτούς που τα έβαλαν, όχι γι αυτούς που χειροκροτάνε το μνημόνιο Βρούτση. Δεν θα κάτσουμε αιωνίως στα σπίτια μας, επειδή η κυβέρνηση δεν θα ξέρει τι της γίνεται με την εξάπλωση του ιού και επειδή θα έχει φέρει στα όριά του το δημόσιο σύστημα υγείας. Ας δώσουν λεφτά στις επιχειρήσεις και στους εργαζομένους και ανέργους, για να μπορέσουμε να μείνουμε στα σπίτια μας όσο χρειαστεί και να βγούμε όρθιοι και όρθιες από αυτή την περιπέτεια. Ας δώσουν λεφτά στο ΕΣΥ και ας κάνουν μαζικά τεστ για να μπορέσουμε να βγούμε με ασφάλεια κάποια στιγμή. Αλλιώς θα βγούμε ούτως ή άλλως, για να παλέψουμε για τη ζωή μας, όπως παλεύουμε και τώρα που μένουμε μέσα.
03
12

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Τρεις ενστάσεις επί του πολιτικού και προγραμματικού λόγου του ΣΥΡΙΖΑ

Σίγουρα πρέπει να εμπεδωθεί στον κόσμο ότι με το ΣΥΡΙΖΑ 1) θα υπάρχει καλύτερη δημόσια παιδεία-υγεία-κοινωνική ασφάλιση για όλους και όλες, 2) θα επεκταθούν τα κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα, και 3) θα μειωθεί η ανεργία και οι ανισότητες. Όμως, τώρα μιλάμε για το μέλλον της κοινωνίας μας σε ένα καινούργιο παγκόσμιο περιβάλλον. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να γίνει το όχημα της ελληνικής κοινωνίας στην προσπάθειά της α) να μετασχηματίσει την οικονομία και την καθημερινότητά της, ώστε να μπορέσουν να ζήσουν και οι επόμενες γενιές, β) να διαφοροποιήσει την οικονομία (δημόσια αγαθά - ιδιωτικός καπιταλισμός - κοινωνική οικονομία και Κοινά), ώστε να προστατευθούμε από τις καταστροφικές ανισότητες που παράγει ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, και γ) να μετασχηματίσει το πολιτικό σύστημα, ώστε να πάρουμε τις ζωές μας στα χέρια μας (τόσο μέσα στο κόμμα όσο και μέσα στους θεσμούς).
05
11

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Όχι στην πράσινη ανάπτυξη, ναι στην περιβαλλοντική και στην ανθρώπινη ανάπτυξη

Οι δείκτες της ανθρώπινης και περιβαλλοντικής ανάπτυξης θα πρέπει να είναι πιο σημαντικοί για τη στοχοθεσία και τον απολογισμό των κυβερνήσεων από τους δείκτες της οικονομικής ανάπτυξης. Το ίδιο και ο δείκτης της πολιτικής ανάπτυξης, του βαθμού δηλαδή που οι πολίτες συμμετέχουν στη λήψη αποφάσεων. Είναι ωραίο να συμμετέχει κανείς σε τοπικές συνελεύσεις όπου αναπτύσσεται η διαβουλευτική ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και υλοποίησης κοινών σχεδίων, αντί να βουλιάζει στον καναπέ του μπροστά στην τηλεόραση. Με άλλα λόγια, λοιπόν, η λέξη-κλειδί «ανάπτυξη» δεν χρειάζεται να εγκαταλειφθεί, καθώς έχει θετικές συνδηλώσεις και κινητοποιεί τους ανθρώπους. Είναι λάθος, επομένως, να μιλάμε για «ανάπτυξη» της οικονομίας και «διατήρηση» της δημοκρατίας και του περιβάλλοντος. Όλοι οι άνθρωποι θέλουν να επενδύσουν την ενεργητικότητά τους κάπου, να συσχετιστούν ενεργητικά με τη ζωή. Δεν μπορούμε να τους λέμε ότι το μοναδικό πράγμα που έχουν να κάνουν είναι να «διατηρήσουν», να μην κάνουν τίποτα. Και που θα επενδύσουν την ενέργειά τους τότε; Τι θα αναπτύξουν; Πρέπει να καταλάβουμε ότι η ρητορική μας έχει προβλήματα, ακούγεται συντηρητική. Θα έπρεπε να επιχειρήσουμε μια θεμελιώδη αντιστροφή: να «διατηρήσουμε» την οικονομική παραγωγή στα επίπεδα που είναι και να «αναπτύξουμε» έτι περαιτέρω τη δημοκρατία, το περιβάλλον, τις κλίσεις και τις σχέσεις μας. Δεν μπορεί μια ουσιωδώς συντηρητική ιδέα να εκφέρεται ως προοδευτική και μια ουσιωδώς προοδευτική ως συντηρητική.
14
10

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Ο Βαρουφάκης δεν ήταν πολιτικός. Εξ ου και κάποια λάθη δωματίου

Ο Βαρουφάκης επαναλάμβανε σε όλους τους κλειστούς χώρους των εγχώριων συνεδριάσεων ότι πρέπει να απειλήσουμε με ένα Grexit, για να τους κάνουμε να υποχωρήσουν. Στους αντίστοιχους κλειστούς χώρους στην Ευρώπη, όμως, έλεγε πως το Grexit δεν είναι επιλογή. Στον ελληνικό λαό, επίσης, επαναλάμβανε αυτό που ήθελε να ακούσει: ότι δεν υπάρχει καμία περίπτωση Grexit, γιατί δεν το θέλει κανείς. Ο ίδιος ο πρώην υπουργός μάλιστα σημειώνει ότι γνώριζε ότι η κυβέρνηση δεν είχε νομιμοποίηση για Grexit. Σε αυτό το πλαίσιο, όμως, ακόμα και η δημοσιοποίηση της πρόθεσης για Grexit θα λογίζονταν ως πραξικόπημα, γιατί θα φαινόταν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ κορόιδευε τον κόσμο και χρησιμοποιούσε την εντολή του για αλλότριους σκοπούς. Ο Βαρουφάκης, όμως, συμβούλεψε τον Τσίπρα να προτιμήσουν το Grexit, αν η Γερμανία δεν τους αφήσει άλλο περιθώριο (σ.755). Μα, για να γίνει κάτι τέτοιο ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΕΚΛΟΓΕΣ, αλλιώς THIS IS A COUP! Η στρατηγική Βαρουφάκη δεν συνυπολόγιζε τον πλέον σημαντικό παράγοντα στη δημοκρατική πολιτική, τη νομιμοποίηση. Γι αυτό και δεν συμμεριζόταν το ότι ο Τσίπρας ενδιαφερόταν για το αν θα συμφωνούσε το κόμμα με τις επιλογές του.
12
09

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Ο ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στην τρίτη του καινοτομία. Ή τι να κάνουμε με την ψηφιακή πλατφόρμα

Στις ψηφιακές πλατφόρμες μπορούν όλα τα μέλη να συζητούν οριζόντια, να διαμορφώνουν πολιτικές, να ψηφίζουν προτεραιότητες και ώριμες πολιτικές, να δημιουργούν ομάδες, να καλούν σε κινητοποιήσεις, να «ανεβάζουν» και να «κατεβάζουν» προπαγανδιστικό υλικό, να συνεισφέρουν χρήματα, κ.λπ. Κατά τη γνώμη μου, το βάρος πρέπει να δοθεί στη διαβούλευση και στην εκπόνηση πολιτικών, όχι στην εκλογή οργάνων και στα δημοψηφίσματα. Είναι αλήθεια ότι οι χρήστες των ψηφιακών πλατφορμών αρέσκονται περισσότερο να ψηφίζουν παρά να διαβουλεύονται. Γι αυτό και θεωρώ πως πρέπει να δοθούν πλήρη δικαιώματα συμμετοχής στην πλατφόρμα (με μια απλή ταυτοποίηση) στον κάθε φίλο/η που θέλει να συμμετάσχει, αλλά να δοθούν δικαιώματα εκλογής των οργάνων μόνο σε όσους/ες θέλουν να γραφτούν σε μια τοπική η κλαδική ΟΜ, συμμετέχοντας και πληρώνοντας συνδρομή. Έτσι, και θα ενισχυθεί η δημοκρατική διαβούλευση και παραγωγή πολιτικής από τα κάτω και θα αποφευχθούν τα παιχνίδια εξουσίας που μπορεί να θελήσει να παίξει οποιαδήποτε ηγεσία ή παράγοντες που θα επιδιώξουν να «αλώσουν» το κόμμα στηριζόμενοι σε απλούς followers.
31
08

Περί οργάνωσης, οριζοντιότητας και ψηφιακότητας: Καλώς ήρθατε στον 21ο αιώνα!

Οι ψηφιακές πλατφόρμες επιτρέπουν στα μέλη ενός κόμματος να συζητούν (forum), να προτείνουν και να ρωτούν πάνω σε μεγάλες θεματικές. Έτσι, θα γίνεται οριζόντιος διάλογος σε όλο το κόμμα και για όλα τα θέματα και θα διαφαίνονται αδιαμεσολάβητα οι βασικές απόψεις και τα επιχειρήματα. Τα μέλη θα συνεισφέρουν πραγματικά στο κόμμα ιδέες και λύσεις, τα εκλεγμένα σώματα θα μαθαίνουν έγκαιρα και σε βάθος τις απόψεις των μελών και θα αντλούν από τη σοφία του συλλογικού διανοούμενου, θα μπορούν να διαμορφώνονται μεγάλα διαδικτυακά events, όπως η «ώρα του Προέδρου» ή του τάδε τομεάρχη, θα τίθενται σε ψηφοφορία διάφορα ζητήματα το εύρος των οποίων μπορεί να αποφασιστεί σε δεύτερη φάση, κ.λπ. Οι τοπικές οργανώσεις, τα τμήματα και τα όργανα του κόμματος μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν, όμως αν κάποιος/α θέλει να συμμετέχει μόνο στην πλατφόρμα, καλό θα ήταν να μπορεί να το κάνει. Δεν πρόκειται για κατάργηση των ενδιάμεσων σωμάτων, αλλά για ενδυνάμωση της βάσης. Τα ενδιάμεσα σώματα πάντα θα είναι χρήσιμα για να μπορεί να λειτουργεί το κόμμα σε περιόδους πολιτικής άπνοιας, όπου το πολιτικό ενδιαφέρον και η συμμετοχή υποχωρεί. Και για τον κίνδυνο ενδυνάμωσης της ηγεσίας; θα ρωτήσουν κάποιοι/ες. Μα ακριβώς αυτή δεν είναι η κατάληξη όταν ένα κόμμα μαζών (χωρίς μάζες στο εσωτερικό του) ψηφίζεται από εκατομμύρια πολιτών; Ας επιχειρήσουμε να εντάξουμε αυτές τις μάζες ψηφοφόρων με τον τρόπο που αποδέχονται οι εκατοντάδες χιλιάδες προσοντούχοι που (ευτυχώς ή δυστυχώς) δεν θεωρούν τον εαυτό τους προλετάριο. Ας κρατήσουμε, λοιπόν, ό,τι καλό έχει ακόμα να προσφέρει η έμμεση δημοκρατία και ας τη συνδυάσουμε με την άμεση δημοκρατία. Οι αριστεροί ριζο-σπάστες δεν πρέπει να προσκολλώνται σε «αριστερές παραδόσεις» και δεν πρέπει να κηρύσσουν «το τέλος της (οργανωτικής) ιστορίας», ενώ οι δημοκράτες πρέπει να αντέχουν την απροσδιοριστία και τα ρίσκα που εμπεριέχει η δημοκρατική συνθήκη.
01
08

Δημήτρης Παπανικολόπουλος: Δεξιές ρητορικές απρέπειες και ασυναρτησίες – Μια εξήγηση

Τα δευτεροκλασάτα στελέχη της ΝΔ, που μοιάζουν να διαγκωνίζονται στο ποιος/α θα πει τη μεγαλύτερη σαχλαμάρα, είναι καθημερινοί άνθρωποι που η έλευση της εποχής και της κοινωνίας του διαδικτύου, χάρη στις κατά το ήμισυ ιδιωτικές και κατά το ήμισυ δημόσιες δικτυώσεις, λένε (επιτέλους!) δημόσια αυτό που σκέφτονταν πάντα ιδιωτικά. Με λίγα λόγια, το διαδίκτυο έφερε στην επιφάνεια το μάγμα της ημιμάθειας και της διανοητικής «λουμπενιάς» που έκρυβε κάθε κοινωνία στους κόλπους της και αναδιπλασίασε το δημόσιο χώρο βυθίζοντάς τον στα έγκατα των απόψεων που δεν αντέχουν σε σοβαρή κριτική. Έτσι, τα στελέχη που διαπρέπουν στις απρέπειες και τις ασυναρτησίες δεν είναι άλλοι από τους ανθρώπους της διπλανής πόρτας. Είναι κοινοί άνθρωποι, κοινή γνώμη. Είναι οι άνθρωποι που πάντα έλεγαν ότι «καθένας έχει την άποψή του, η οποία πρέπει να γίνεται σεβαστή». Είναι αυτοί που θα απέφευγαν να εκτεθούν σε μεγάλα ακροατήρια ή θα «μαζεύονταν» σε μια συζήτηση με σοβαρούς ανθρώπους. Είναι αυτοί που βίωναν τη μορφωτική ανισότητα. Είναι αυτοί που εξαρτιόνταν πάντα από τους άλλους που ήξεραν. Αυτοί που δεν μετείχαν του κλειστού κλαμπ όπου τα κριτήρια εγκυρότητας, η τεκμηρίωση, η μέθοδος, η επιστήμη, είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να έχεις πραγματικά «άποψη», να σε λαμβάνουν υπόψη όταν μιλάς. Αυτοί που, όταν οι δεξιοί μιλάνε για «αριστερό ελιτισμό», «αριστερή διανόηση», «κουλτουριάρηδες» και «αριστερή ηγεμονία», αισθάνονται ότι υπερασπίζονται το δικαίωμά τους να λένε ό,τι θέλουν και όπως το θέλουν, απελευθερωμένοι από τα δεσμά των ισχυόντων κανόνων. Μην απορείτε: το αίτημα για μορφωτική και ιδεολογική εξίσωση (προς τα κάτω) είναι για τους φτωχούς τω πνεύματι ό,τι το αίτημα για οικονομική εξίσωση προς τα πάνω για τους οικονομικά φτωχούς. Αυτό που νομιμοποίησε η trash tv, που τόσα χρόνια έβλεπαν τα βράδυα του οχτάωρου οι πεσόντες, ήρθε το διαδίκτυο να το απελευθερώσει πλήρως και να το καταστήσει λαϊκό αίτημα.