Αναδημοσιεύσεις

Όταν παρατηρούμε ότι δεν χρειάζεται να μιμηθεί ο ΣΥΡΙΖΑ τις κατάρες και τις θριαμβολογίες, προφανώς δεν γίνεται λόγος για ένα είδος «συναινετικής αντιπολίτευσης», αλλά για μια δραστική αντιπολίτευση, που καλλιεργεί στα λαϊκά στρώματα τη συναίσθηση ότι υπάρχει διαφορετικός τρόπος και δρόμος, εντελώς εφικτός, αντί να προβάλλει και να προτάσσει κυρίως την ανικανότητα της κυβέρνησης ή την καταστροφικότητα των επιλογών της. Αυτές είναι πρωτογενώς αισθητές. Τη δική σου εκδοχή και υπόδειξη χρειάζεται να κάνεις αισθητή. Τον κίνδυνο αυτό τον αντιλαμβάνεται ο κ. Μητσοτάκης, γι’ αυτό και ματαίωσε την προγραμματισμένη για χθες, Παρασκευή, συζήτηση στη Βουλή με την ερώτηση του Αλ. Τσίπρα προς τον πρωθυπουργό για τις δημόσιες συγκοινωνίες. Προφανώς δεν ήθελε τη στιγμή που, με ίχνη αυτοκριτικής αλλά χωρίς ίχνος έμπρακτης μεταμέλειας, ανακοινώνει το νέο γενικευμένο απαγορευτικό, να βρεθεί αντιμέτωπος στη Βουλή όχι μόνο με μια σκληρή κριτική για την απουσία μέτρων στις δημόσιες συγκοινωνίες και τη σημασία της, αλλά και με τη σκιαγράφηση ενός προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ γι’ αυτές. Και, τελικά, με μια επιχειρηματολογία που εξηγεί γιατί με τη ΝΔ δεν είναι εφικτό να υπάρξει κάτι τέτοιο. Θα μπορούσαμε έτσι να έχουμε στη διάθεσή μας ένα υπόδειγμα αντιπολιτευτικής στρατηγικής, που δεν έχει ανάγκη ούτε από κατάρες ούτε από θριαμβολογίες. Έχει ανάγκη μόνο από ένα κοινωνικό κίνημα υποστηρικτικό της διάσωσης, του εκσυγχρονισμού και της ανάπτυξης των δημόσιων συγκοινωνιών ως κοινού αγαθού.

Στην περίπτωση του συμβάντος στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο, ο συμβολισμός εμπεριέχεται στη φωτογραφία του συμβάντος την οποία διακίνησαν οι ίδιοι οι δράστες. Η λογική της φωτογράφισης θυμίζει βιντεοσκοπημένους αποκεφαλισμούς ομήρων από ισλαμιστές τρομοκράτες. Σχεδιασμένος συνειρμός προφανώς. Το ίδιο το περιεχόμενο της φωτογραφίας παραπέμπει στη διαπόμπευση των «τεντιμπόηδων» από το αυταρχικό κράτος της προδικτατορικής περιόδου. Εδώ ο (πάντοτε σχεδιασμένος) συμβολισμός είναι λίγο πιο σύνθετος: Αυτοί που «κανονικά» θα έπρεπε να διαπομπεύονται, οι αντίστοιχοι «τεντιμπόηδες» της σύγχρονης εποχής, έχουν το θράσος να αντιστρέφουν τους όρους και να διαπομπεύουν τον πρύτανη. Η προβοκάτσια σπανίως αποδεικνύεται ως τέτοια με αδιάσειστα στοιχεία. Σημασία έχει η δομή της ως ακροδεξιάς προπαγανδιστικής πρακτικής. Και τούτη είναι κρυστάλλινη και συνοψίζεται στο ακόλουθο σχήμα: Σκηνοθεσία κάποιου συμβάντος τόσο κραυγαλέα αντιδημοκρατικού, που δικαιώνει και τον πιο ακραίο αυταρχισμό για την αντιμετώπισή του.

Για μεγάλο διάστημα αυτό που ζητούσαμε από τους καλλιτέχνες ήταν να πορεύονται μέσα ένα περίπλοκο ιστό δομών, σχέσεων και ρυθμίσεων, είτε σε παγκόσμιο είτε σε τοπικό επίπεδο, τις περισσότερες φορές έναντι μικρής αμοιβής ή δωρεάν. Αυτό που αρχίζει στο ατελιέ ως δημιουργία, συνήθως μοναχική, εξαρτάται από την ύπαρξη ενός εύρωστου κλάδου εικαστικών τεχνών, αλλά και από το κοινό, των σχέσεων και τις επαφές. Όταν αυτά αναστέλλονται, αναστέλλεται και η δυνατότητα της δημιουργίας. Αντί να ζητούμε και να απαιτούμε, ας αναρωτηθούμε με ποιόν τρόπο μπορούμε να συμβάλουμε στο μετασχηματισμό αυτής της μορφής εργασίας, ώστε να μην είμαστε υποχρεωμένοι να κανονικοποιήσουμε πάλι την εικόνα του καλλιτέχνη που ζει μέσα στη χρόνια ανασφάλεια, υπό- ή υπέρ-απασχολούμενος, πάντα με τη σκέψη του στο επόμενο πρότζεκτ που θα του επιτρέψει να επιβιώσει. Είθε αυτές οι μέρες της απόστασης και της ηλεκτρονικής υπερ-σύνδεσης να μας υπενθυμίσουν, περισσότερο από ποτέ άλλοτε, το καθήκον που έχουμε ως κοινωνία να μεριμνούμε για τους καλλιτέχνες μας.

*62 κρούσματα στις φυλακές Διαβατών - 10 στην Κέρκυρα *Βίαιη μεταγωγή Κ. Σακκά από Κορυδαλλό στις φυλακές Νιγρίτας Σερρών "Απίθανα" πράγματα συμβαίνουν στις ελληνικές φυλακές. Την ίδια ώρα, που στο πλαίσιο των μέτρων για τον κορονοϊό αναστέλλονται οι άδειες, τα ελεύθερα επισκεπτήρια και οι μεταγωγές, το γνωστό υπουργείο, η γνωστή γενική γραμματεία, η γνωστή εκδικητική λογική, προχώρησε σε βίαιη μεταγωγή του κρατούμενου φοιτητή Κ. Σακκά από τον Κορυδαλλό στις φυλακές Σερρών. Φυσικά δεν εκπλαγήκαμε από τη τακτική αυτή. Είναι ίδια με αυτήν στην περίπτωση του Βασίλη Δημάκη και τόσων άλλων. Μόνο, που τώρα οι συνθήκες είναι διαφορετικές. Θα περίμενε κανείς από το γνωστό υπουργείο να προχωρήσει σε αποσυμφορητικά μέτρα, καθώς τα κρούσματα του ιού πληθαίνουν: στις φυλακές Διαβατών ο αριθμός έφτασε τους 62! Κανένα μέτρο, καμιά μέριμνα, κανένα ενδιαφέρον. Στις φυλακές σήμερα κρατούνται πάνω από 12.000 κρατούμενοι, γυναίκες, άντρες και παιδιά. Γιατί, ναι, κρατούνται και παιδιά, ακόμα και βρέφη. Όπως κρατούνται ηλικιωμένοι, ανάπηροι, ασθενείς, μωρομάνες. Και όλα αυτά σε φυλακές που η πραγματική τους χωρητικότητα, με βάση τις διεθνείς προδιαγραφές, είναι μέχρι 9.000. Δεν υπάρχει φυλακή, εκτός φυσικά από τις αγροτικές, που κρατούμενοι να μην κοιμούνται στο πάτωμα, σε απελπιστικά μικρούς χώρους, χωρίς τη τήρηση στοιχειωδών κανόνων υγιεινής. Το γνωστό υπουργείο, το υπουργείο καταστολής, όμως, δεν παίρνει κανένα μέτρο, ούτε καν αυτά τα οποία είχε εξαγγείλει την πρώτη περίοδο της πανδημίας. Σφυρίζει αδιάφορα, εγκληματικά αδιάφορα. Κι όμως, υπήρχαν και υπάρχουν λύσεις, τις οποίες έχουν διατυπώσει θεσμικοί φορείς... υπεράνω "ελευθεριακής" και αντιπολιτευτικής υποψίας! Αλλά είπαμε, η κυβέρνηση έχει τη δική της φιλοσοφία. προτεραιότητά της δεν είναι οι μάσκες, τα αντισηπτικά, τα γάντια, οι συνθήκες υγιεινής, οι γιατροί, οι νοσηλευτές, αλλά η τιμωρητική μεταγωγή του Σακκά και του κάθε Σακκά. Ας το ξαναπούμε για άλλη μια φορά. Η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας απαγορεύει τις συναθροίσεις ως μέτρο προστασίας. μάλιστα. Στις φυλακές, όμως, όπως και σε ιδρύματα και σε χώρους που ζουν ανάπηροι, οι συναθροίσεις είναι υποχρεωτικές, εξαναγκαστικές, εντέλει τιμωρητικές και εξοντωτικές.

Και οι δύο Αμερικές μας αφορούν. Τόσο αυτή της λαϊκιστικής, αντιδραστικής και συνωμοσιολογικής δεξιάς, διότι οι απολήξεις της και οι μιμητές της βρίσκουν, δυστυχώς, ευήκοα ώτα και κοινό και στην Ευρώπη. Αλλά, κυρίως, μας ενδιαφέρει και μας αφορά η άλλη Αμερική, αυτή της ελπίδας, των αγώνων υπό αφάνταστα αντίξοες συνθήκες, η Αμερική των διεκδικήσεων. Θα ήταν χρήσιμο, η ευρωπαϊκή Αριστερά, όχι μόνο να προσφέρει την αλληλεγγύη της, αλλά και να αντλήσει πολύτιμα συμπεράσματα, από αυτήν τη νέα, πολύμορφη, κοινωνική αριστερά της άλλης πλευράς του Ατλαντικού. Όπως, επίσης, οφείλει να βγάλει συμπεράσματα από το γεγονός ότι πλατιά λαϊκά στρώματα στήριξαν (ξανά) τον Τραμπ. Το μεγάλο στοίχημα είναι πώς η Αριστερά θα βρεθεί δίπλα σε όλους όσοι ζουν τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης, της αποβιομηχάνισης, της νεοφιλελεύθερης λιτότητας και στις 2 πλευρές του Ατλαντικού και προσελκύονται από μια ακραία και λαϊκιστική δεξιά, δήθεν αντισυστημική, αλλά στην πραγματικότητα βαθιά καθεστωτική.

Δεν ενδιαφέρονται άραγε η πανεπιστημιακή και η ευρύτερη κοινότητα για ακαδημαϊκή ελευθερία ή για ασφάλεια; Ούτε προβοκάτορες δεν τολμούν αυτό να το υποστηρίξουν. Ομως το θέμα δεν είναι το δέον, στα «πρέπει» όλοι συμφωνούν άνετα. Αν όχι όλοι, άλλωστε, οι συντριπτικά περισσότεροι επίσης συμφωνούν: Παιδεία με τον αστυνόμο εντός των αμφιθεάτρων και των γραφείων, όπως αντίστροφα με την εγκληματική βία και την απειλή παρούσες, είναι απλώς αδύνατη. Στον τρόπο είναι που κολλάμε, στις μεθόδους που αποκαλύπτουν πάντοτε την πραγματική κοινωνική δυναμική και τις προθέσεις. Σήμερα η ακαδημαϊκή ελευθερία δεν κινδυνεύει μόνο από παρεμβάσεις κρατικών οργάνων ή από οργανωμένες επιχειρήσεις εκφοβισμού, αλλά και από εκείνους τους ισχυρούς ιδιώτες που μέσω των χρηματοδοτήσεων προσπαθούν να χειραγωγούν την έρευνα. Η νεοφιλελεύθερη λιτότητα έχει πλήξει τη δημόσια επιχορήγηση της έρευνας, και ευτυχώς που υπάρχουν κάποιοι ανιδιοτελείς χορηγοί να αιμοδοτούν την προστασία του περιβάλλοντος ή βασικές και ωφέλιμες για όλους έρευνες ή την εύρεση π.χ. φθηνών φαρμάκων. Ανάμεσά τους όμως παρεισφρέουν και πλείστοι που κατευθύνουν σε εφαρμογές χρήσιμες για τα ανταγωνιστικά τους συμφέροντα. Η Παιδεία κινδυνεύει από όσους αντί να είναι ανοικτοί, προωθούν το κερδοφόρο και αποκλείουν το φθηνό και κοινωφελές ή ριζοσπαστικό. Εντέλει η ελευθερία, συνθήκη επιστημονικής σκέψης και παραγωγής, δεν διασφαλίζεται με απλουστευτικές αστυνομεύσεις και με δήθεν τεχνοκρατικές διαχειρίσεις. Με δυο λόγια: Η απελευθέρωση και η γνώση προϋποθέτουν μια σύνθετη προσπάθεια. Εξισωτική δυναμική και αγώνα απέναντι σε αγκυλώσεις βίαιες επιβολές και συμφέροντα. Αυτό είναι το ζητούμενο, από το οποίο αποπροσανατολίζουν –ή το χειρότερο απομακρύνουν– οι περί το άσυλο «τρύπες στο νερό».

Όμως ο τραμπισμός κερδίζει. Για την ακρίβεια, αποτελεί τη συνταγή της επόμενης μάχης. Αύξησε τις ψήφους του, τσιμεντάρισε τη βάση του, την τράβηξε ακόμα πιο δεξιά, ακόμα πιο μισαλλόδοξα, ακόμα πιο πολεμικά. Οι Αμερικανοί δεν απέρριψαν τον τραμπισμό κι ας κερδίζει ο Μπάιντεν. Γιατί ο τραμπισμός δείχνει το δρόμο: αμφισβήτηση κάθε δομικής αρχής του πολιτικού συστήματος, αποδόμηση θεμελιωδών αρχών πολιτικής συνύπαρξης, μνησικακία, κατασκευή μιας «μη πραγματικής πραγματικότητας», διχαστική ρητορική, σύγκρουση. Ο δημαγωγικός εθνισμός και η ένταση κινητοποιούν περισσότερους οπαδούς από το ενωτικό συμπεριληπτικό μήνυμα που τον αντιπαλεύει. Άρα η Αμερική έχει μπει για τα καλά σε μια δεξιόστροφη σπειροειδή, το μόνο ερώτημα είναι ποιος θα επιβληθεί ως επίγονος του Τραμπ για να επιχειρήσει το comeback. Η συνταγή είναι έτοιμη. Απευθύνεται στη λευκή Αμερική που συρρικνώνεται. Τα μη λευκά παιδιά θα είναι σε λίγους μήνες η πλειονότητα των 74 εκατομμυρίων παιδιών στις ΗΠΑ και το 2040 οι λευκοί θα είναι το 49%. Σε όσους νιώθουν δυσφορία, φόβο, οργή από αυτή την προοπτική απευθύνεται ο λόγος του Τραμπ. Κι αυτοί τον έβλεπαν σαν το μόνο ανάχωμα στην εξάπλωση των μη λευκών. Οι δύο Αμερικές θα αναμετρηθούν σύντομα ξανά. Γιατί οι ρεπουμπλικάνοι έχασαν αλλά τώρα ξέρουν τι πρέπει να κάνουν για να κερδίσουν ξανά: να έχουν Τραμπ. Και οι Δημοκρατικοί κέρδισαν αλλά δεν έπαψαν οι επιλογές τους να είναι κοινωνικά προβληματικές και μακριά από όσους νιώθουν ότι το αύριο δεν τους περιλαμβάνει. Το γεγονός ότι η παταγώδης αποτυχία στη διαχείριση της πανδημίας δεν ήταν αρκετή να γκρεμίσει τον Τραμπ είναι από μόνο του κόκκινος συναγερμός. Ο φόβος του Τραμπ αποδείχθηκε ισχυρός στο τέλος, αλλά οι μορφωμένες ελίτ θα ξαναβρεθούν γρήγορα απέναντι στους οργισμένους λευκούς των μεσοδυτικών πολιτειών και του νότου. Γράφει ο Thomas Friedman: «Γιατί πολλοί εργαζόμενοι αγκαλιάζουν έναν πλουτοκράτη-λαϊκιστή, του οποίου οι πολιτικές δεν τους βοηθούν πολύ; Οι δημοκρατικοί πρέπει να μελετήσουν την αίσθηση της ταπείνωσης που αισθάνονται οι εργαζόμενοι που πιστεύουν ότι η οικονομία τους έχει αφήσει πίσω και ότι οι αξιόπιστες ελίτ τους κοιτάζουν αφ’ υψηλού». Πολλοί ψηφοφόροι του Τραμπ από την εργατική τάξη όχι μόνο αισθάνονται υποτιμημένοι, αλλά επίσης αγανακτούν για αυτό που βλέπουν ως πολιτισμική λογοκρισία από τις φιλελεύθερες μορφωμένες ελίτ.