Αναδημοσιεύσεις

Με αφορμή τις δηλώσεις της Σοφίας Μπεκατώρου, αναδεικνύεται το θέμα της κακοποίησης γυναικών από άνδρες σε θέση ισχύος. Στη συζήτηση στην αριστερά ιδιαίτερα για το γυναικείο ζήτημα, όταν σκάει κάτι τέτοιο μπαίνει το εξής δίλλημα: από τη μία πλευρά, με ενοχλεί η υποκρισία των όψιμα σοκαρισμένων ανθρώπων, που τάχα μου δεν ήξεραν τίποτα, που ξαφνιάστηκαν ή ταράχτηκαν με τις αποκαλύψεις γεγονότων που λίγο πολύ αυτοί έπρεπε να ξέρουν πως κάτι τρέχει. Από την άλλη – και αυτή την άποψη ενστερνίζομαι περισσότερο – η παραδοχή του γεγονότος και η καταδίκη του από όλο το σύστημα, το να βγουν να το πουν δημοσίως, είναι από μόνη της μια νίκη. Δεν μπορεί πλέον κανείς να κάνει εύκολα σχόλια κατά του θύματος, και αυτή η μετατόπιση της πολιτικής ορθότητας είναι πάρα πολύ σημαντική.  Είναι καιρός πια να μη φοβούνται τα θύματα το στιγματισμό που τα εμποδίζει να καταγγείλουν  και να μειωθούν επιτέλους τα περιστατικά κακοποίησης. Ένα βήμα υπέρ μιας δικαιότερης κοινωνίας. (...) Στη Βουλή  για τη συζήτηση προκάλεσε ο πρωθυπουργός για να ενημερώσει για την πανδημία.  Μπαίνει το θέμα της πατέντας του εμβολίου. Αυτή η ανικανότητα της κυβέρνησης να συζητήσει σοβαρά οποιοδήποτε σημαντικό θέμα που αφορά τη ζωή των ανθρώπων. Αντί για μια ανταλλαγή απόψεων για το ρόλο της πατέντας σε σχέση με νέα φάρμακα - τι ποσά χρειάζονται οι φαρμακευτικές για τη χρηματοδότηση έρευνας, ιδιαίτερα σε αυτή την περίπτωση, δεδομένης της μείωσης χρόνου έγκρισης και την ύπαρξη προπληρωμένων παραγγελιών - είχαμε τα γνωστά: ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ξέρει το θεσμικό πλαίσιο, θέλει να κρατικοποιήσει τη Pfizer κλπ. (...) Στις 13/10/2020 έγραφα στο ημερολόγιο για το Social Dilemma και την επίδραση των social media στην κοινωνία και την πολιτική. Το ερώτημα που έμπαινε σχετικά με το ποιοι διαχειρίζονται αυτές τις κατ’ επίφασιν ουδέτερες τεχνολογίες έρχεται ξανά στο προσκήνιο με τον αποκλεισμό του Trump από τα social media μετά την επίθεση των ακροδεξιών και συνομοσιολόγων υποστηρικτών του στο Καπιτώλιο. Το ερώτημα είναι σαφές: ήταν σωστός ο αποκλεισμός του Trump;   Παρότι διαφωνώ μαζί του σε κάθε πιθανό θέμα που μπορεί να σκεφτεί κανείς και τον θεωρώ έναν απόλυτα επικίνδυνο άνθρωπο δεν είμαι καθόλου σίγουρος ότι θα απαντούσα θετικά σε αυτό το ερώτημα. Διότι άμεσα προκύπτουν τουλάχιστον 3 ακόμα ερωτήματα: ποιος και με βάση ποια κριτήρια αποφασίζει έναν τέτοιον αποκλεισμό; Που μπαίνουν τα όρια; Τι συνέπειες θα έχει αυτό; Ο Branko Marcetic, συγγραφέας και συντάκτης στο Jacobin magazine σωστά σημειώνει στον Guardian ότι «η λογοκρισία – αλλά και κάθε είδους καταπίεση - αρχίζει πάντα στοχεύοντας ιδιαίτερα αντιπαθείς ανθρώπους, εκείνους που κανείς δεν θα διαφωνούσε ότι πρέπει να λογοκρίνουν. Αλλά μόλις τεθεί προηγούμενο, αναπόφευκτα τα όρια του τι θεωρείται αποδεκτό να λογοκριθεί καταλήγουν πάντα να επεκτείνονται.»

Γνωρίζουμε ότι δεν γνωρίζουμε πως θα εξελιχθεί η πανδημία, τη ταχύτητα και την αποτελεσματικότητα του εμβολιασμού, τη διάρκεια της ανοσίας, εάν θα υπάρξει τρίτο κύμα. Ίσως όμως περισσότερο σημαντικό είναι ότι γνωρίζουμε ότι δεν γνωρίζουμε εάν οι αλλαγές που επήλθαν εξαιτίας της υγειονομικής κρίσης θα έχουν μόνιμη επίδραση ή θα είναι προσωρινές. Αν θα συνεχίσουν για παράδειγμα να είναι μειωμένα τα ταξίδια για επαγγελματικούς λόγους ή συνέδρια και θα λειτουργούμε με τηλεδιασκέψεις, αν η καθιέρωση της τηλε-εργασίας θα ωθήσει σε στασιμότητα τους ήδη χαμηλούς μισθούς και σε περαιτέρω ελαστικοποίηση τις εργασιακές σχέσεις. Εξίσου άγνωστο είναι εάν οι σημαντικές εξελίξεις το 2020 στη χαλάρωση της νομισματικής και οικονομικής πολιτικής θα έχουν μόνιμο ή προσωρινό χαρακτήρα. Από τη μια μεριά γνωρίζουμε ότι πολλοί επιφανείς νεοφιλελεύθεροι, δημοσιογράφοι, πολιτικοί, τραπεζίτες, στρουθοκαμηλίζουν, αρνούμενοι να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητα της κρίσης που διανύουμε, κρίση που έχει τρεις διαστάσεις, την υγειονομική, την οικονομική και την κλιματική. Οι βουλευτές και το επιστημονικό προσωπικό της ΝΔ αποτελούν χαρακτηριστικό παράδειγμα. Από την άλλη διαφαίνεται μια αλλαγή στάσης σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας, καθώς ο κόσμος επαναξιολογεί την αξία κάποιων αγαθών όπως η υγεία ή ακόμα και το ρόλο που παίζει το δημόσιο ακόμα και στον παραγωγικό τομέα. Άρα δεν γνωρίζουμε ακόμα εάν η κρίση θα οδηγήσει σε μια μόνιμη αλλαγή του οικονομικού υποδείγματος. Για παράδειγμα παρατηρούμε μια σημαντική αύξηση του δημοσίου χρέους. Οι αισιόδοξοι ισχυρίζονται ότι με μηδενικά επιτόκια οι επεκτατικές δημοσιονομικές πολιτικές μπορούν να είναι συμβατές με σταθερότητα του δημοσίου χρέους ως προς το ΑΕΠ. Αντιθέτως οι απαισιόδοξοι υποστηρίζουν ότι τα επιτόκια θα αυξηθούν και αργά ή γρήγορα καθιστώντας απαραίτητη τη δημοσιονομική προσαρμογή. Ακόμα και αν διαφανεί ότι αυτή η προσαρμογή θα γίνει το 2022 θα επηρεάσει την ανάπτυξη το 2021 δυσμενέστατα. Κατά τη γνώμη μου η ανάκαμψη δεν μπορεί να έρθει χωρίς γενναίες επενδύσεις από το δημόσιο τομέα που θα λάβουν σοβαρά υπόψη την απειλή στην πραγματική οικονομία από τις κοινωνικές ανισότητες και την κλιματική αλλαγή. Υπάρχει άλλωστε και το προηγούμενο της αναιμικής ανάπτυξης μετά τελευταία χρηματοπιστωτική κρίση. Το επιχείρημα του κ. Μητσοτάκη ότι λόγω αποταμιεύσεων στην περίοδο της πανδημίας η ανάκαμψη θα έρθει από μόνη της μου φαίνεται τουλάχιστον αδύναμο – για τον απλούστατο λόγο ότι ενώ οι αποταμιευτές θα αισθάνονται πλουσιότεροι οι οφειλέτες θα αισθάνονται φτωχότεροι. Το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας είναι μια πολύ θετική εξέλιξη. Στο επίπεδο της ΕΕ η μεγάλη μάχη θα δοθεί στο εάν η νίκη στην προηγούμενη μάχη των «φειδωλών τεσσάρων» θα είναι μόνιμη ή όχι. Όπως είπα στην αρχή δύσκολο το 2021 ειδικά εάν δεν υπάρξει μια σημαντική αλλαγή στο επίπεδο των ιδεών, των κοινωνικών συσχετισμών και των πολιτικών. Και αυτό χωρίς να πάρουμε υπόψη και εκείνα που δεν γνωρίζουμε ότι δεν γνωρίζουμε. Αλλά για αυτά ισχύει το απόφθεγμα του Wittgenstein «whereof one cannot speak, thereof one must be silent» (Για όσα δεν μπορεί να μιλάει κανείς, για αυτά πρέπει να σωπαίνει).

Η φιλοσοφία του κτήνους, η φιλοσοφία που αποδέχεται πως ο άνθρωπος δύναται να έχει αξιακές διαφορές από τον συνάνθρωπο, η φιλοσοφία που πριμοδοτεί την υπεροχή, και την κυριαρχία άρα, των “αρίστων” απέναντι σε λιγότερο άριστους και διαχωρίζει με όρους βιοπολιτικής τους ζώντες, είναι προορισμένη να γεννά συμφορές.  Το πρότυπο ενός αποϊδεολογικοποιημένου, νομοταγούς πολίτη, που κοιτά την υγειά του και τη δουλειά του, δίχως να συνωστίζεται σε δρόμους και πλατείες διαμαρτυρόμενος, είναι εκείνο ακριβώς το ευεπίφορο πρότυπο σε κάθε λογής ολοκληρωτισμούς. Οι οποίοι περνούν κάθε φορά μέσα από την υποτίμηση, την υπαγωγή του Άλλου σε κατώτερη αξιακή βαθμίδα από την όντως ανθρώπινη.΄Ετσι, ο δρομολογούμενος, στις μέρες μας, διαχωρισμός σε άμυαλους, στους χωρίς ατομική ευθύνη, και στους άλλους, τους σώφρονες, είναι χαρακτηριστικός: το μίσος προς τους Εβραίους, που μαγάριζαν την Άρια φυλή, προσομοιάζει αυτό προς εκείνους που δήθεν μας αρρωσταίνουν. Ας μιλήσουμε, λοιπόν, για τον καπιταλισμό: η 27η Ιανουαρίου, η μέρα που ο κόκκινος στρατός απελευθέρωσε το στρατόπεδο συγκέντρωσης στο Άουσβιτς - Μπίρκεναου στην Πολωνία, καθιερώθηκε ως Διεθνής Ημέρα Μνήμης για τα Θύματα του Ολοκαυτώματος. Αλλά να θυμόμαστε δεν φτάνει. Εκείνο που χρειάζεται είναι αναστοχασμός. Και, πρωτίστως, κριτική απέναντι στο κυρίαρχο διανοητικό κατασκεύασμα που επιβάλλει διαχωρισμούς ακόμα και μπροστά στο θάνατο. Που, ευκαιρίας δοθείσης, κατακρεουργεί δικαιώματα κι ελευθερίες. Που δεν θέλει, ίσως, και πολύ για να ξαναχτίσει στρατόπεδα για τους λαούς που περισσεύουν ή για κείνους που δεν συμμορφώνονται.  Μέρες που είναι, ας μιλήσουμε για το σύστημα που, δυστυχέστατα, ηγεμονεύει δίχως αντίπαλον δέος.

Ο δήμαρχος Αθηναίων, Κώστας Μπακογιάννης, στο πλαίσιο του προγράμματος «υιοθέτησε την πόλη σου», έφερε στο Δημοτικό Συμβούλιο τη δωρεά ύψους ενός εκατομμυρίου ευρώ για τη μελέτη εργασιών στον λόφο του Στρέφη, αιφνιδιάζοντας τις αντιπολιτευόμενες παρατάξεις του δήμου που ενημερώθηκαν κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή. Η δωρεά προέρχεται από την εταιρεία real estate Prodea, η οποία αποτελεί συνέχεια της εταιρείας Εθνική Πανγαία και είχε απορροφηθεί από τον όμιλο MIG. Η πρόταση ψηφίστηκε στη συνεδρίασης της προηγούμενης Δευτέρας παρά τις αντιρρήσεις που διατυπώθηκαν από δημοτικές παρατάξεις, καθώς κατατέθηκε εσπευσμένα και χωρίς καμία διαβούλευση με φορείς και κατοίκους, αλλά και γιατί -σε μια περίοδο που γίνεται προσπάθεια να αλλάξουν φυσιογνωμία τα Εξάρχεια μέσω του real estate- δίνεται αυξημένος ρόλος στην εταιρεία Prodea, η οποία διαχειρίζεται ακίνητα-φιλέτα στο κέντρο της πόλης. (...) Είναι απορίας άξιο το ότι η δημοτική αρχή Μπακογιάννη αποδέχτηκε το αυστηρό χρονοδιάγραμμα στη διαδικασία έγκρισης των μελετών για τις εργασίες, που προσδιορίζεται σε πέντε μόνο ημέρες. Επίσης, για όποια αστοχία στην εκτέλεση των εργασιών, όπως αναφέρεται στο κείμενο της δωρεάς, την ευθύνη έχει αποκλειστικά ο δήμος Αθηναίων. Έκπληξη προκαλεί, επίσης, ότι στην πρόταση γίνεται λόγος για υλικά και τεχνικές προδιαγραφές συγκεκριμένης εταιρείας που απαιτούνται για την υλοποίηση των έργων. Στους όρους καλής εκτέλεσης του έργου η εταιρεία θέτει ως προϋπόθεση ο δήμος Αθηναίων να δεσμευτεί ότι το χρονοδιάγραμμα εκτέλεσης των έργων ανάπλασης θα έχει καταληκτική ημερομηνία την 1η Ιουλίου 2023. Επιπλέον, η εταιρεία ζητάει από το δήμο να δεσμευτεί ότι «θα μεριμνήσει τόσο κατά το κατασκευαστικό στάδιο όσο και μετά την αποπεράτωση του έργου για την ασφάλειά του και την επαρκή αστυνόμευσή του, προς αποφυγή πρόκλησης ζημιών, βανδαλισμών, καταστροφών και θα αποκαταστήσει αυτές σε περίπτωση επέλευσης τυχόν τέτοιων ζημιών, προκειμένου το έργο να διατηρήσει την ωφέλειά του και το αισθητικό του αποτέλεσμα».

Η ποσόστωση φύλου στις διοικήσεις των αθλητικών ομοσπονδιών, που θεσπίσθηκε επί κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, θα μπορούσε να αποτελέσει χρήσιμο εργαλείο για τη γυναικεία χειραφέτηση στον ελληνικό αθλητισμό, για την προστασία των δικαιωμάτων της και φυσικά για την ευαισθητοποίηση στα θέματα της σεξουαλικής βίας ή των παρενοχλήσεων σεξουαλικού χαρακτήρα. Δυστυχώς, η κατάργηση της ποσόστωσης φύλου στα Δ.Σ. των ομοσπονδιών, αποτέλεσε την πρώτη ενέργεια της πιο αδίστακτης κυβέρνησης που έχει δει ποτέ ο τόπος. Μιας ηγεσίας που σήμερα υποκριτικά αξιοποιεί ένα εγκληματικό γεγονός για να δικαιολογήσει την επιχείρηση χειραγώγησης των αθλητικών ομοσπονδιών, που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη. Σήμερα χρειάζονται, επιτακτικά, πολιτικές πρόληψης και εκπαιδευτικά προγράμματα σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, πολιτικές ισότιμης συμμετοχής των φύλων, πολιτικές κατά των αποκλεισμών και των στερεοτύπων, ενίσχυση των αθλητικών σωματείων και των ομοσπονδιών με επιστημονικό δυναμικό, ψυχολόγους, κοινωνικούς λειτουργούς, δομές που θα εμποδίζουν τη δυσμενή μεταχείριση αθλητών, που δεν θα κυριαρχούν πελατειακές σχέσεις και αποκομιδή ωφελημάτων, που θα κατοχυρώνουν τον σεβασμό των δικαιωμάτων των ερασιτεχνών και κύρια των ανήλικων αθλητών, τον σεβασμό των εργασιακών σχέσεων κλπ. Η ζωή απέδειξε με εμφατικό τρόπο ότι κάθαρση στις αθλητικές ομοσπονδίες πρωτίστως σημαίνει κάθαρση στα του «οίκου» του κυβερνώντος κόμματος, της Νέας Δημοκρατίας. Δυστυχώς, η ζωή απέδειξε ότι του ελληνικού αθλητισμού ηγείται ένας υφυπουργός που αντί να τον προστατέψει, αντί να σταθεί δίπλα στους χιλιάδες ανιδιοτελείς εθελοντές, με τις επικοινωνιακές του επιλογές έχει επιτρέψει την ηθική απαξίωσή του. Μετά τα καταστροφικά «λουκέτα» και τα «λοκντάουν», ο ελληνικός αθλητισμός αντί να παλεύει για την επανεκκίνηση, πρέπει να αποδεικνύει ότι οι καταγγελλόμενες ενέργειες με θύτη το «γαλάζιο» κομματικό στέλεχος αποτελούν την εξαίρεση και όχι τον κανόνα.

Ήταν θετικό ότι λίγες μέρες πριν την επανέναρξη του διαλόγου με την Τουρκία, έγινε συζήτηση στη Βουλή, όπου έλαβαν το λόγο ο πρωθυπουργός και οι αρχηγοί των κομμάτων, πέραν των βουλευτών, για την εξωτερική πολιτική. Διότι η κύρωση του νομοσχεδίου για την επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια, στη Δυτική Ελλάδα τέμνει όλα τα ζητήματα της εξωτερικής πολιτικής, ενός θέματος που προσφερόταν. Αν, λοιπόν, προέκυψε ένα συμπέρασμα είναι το πώς δεν πρέπει να ασκείται η εξωτερική πολιτική μιας χώρας. Η ΝΔ έχει πλούσια ύλη εδώ, παλιά και πρόσφατη και βγήκε στη συζήτηση αυτό ιδιαίτερα από την ομιλία του Αλέξη Τσίπρα. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ως πρωθυπουργός, δεν απέφυγε να μπει στα βαθιά νερά της, να κρυφτεί πίσω από τα άλλα προβλήματα. Δυστυχώς, ο Κυριάκος Μητσοτάκης, που ως πρωθυπουργός έχει τώρα την ευθύνη, δε ανταποκρίθηκε, δεν έκανε καμιά παραδοχή, καμιά απολύτως αυτοκριτική, δεν έβγαλε συμπεράσματα χρήσιμα στην αυριανή συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη. Απλώς, κράτησε απόσταση από τις φρικαλεότητες του κόμματός του, των στελεχών του που τώρα είναι υπουργοί του. Σημείωσε μόνο “διευρύνθηκε η εθνική ομοψυχία”. Πάλι καλά καθώς, τότε, ο κ. Βορίδης είχε μιλήσει για κυβέρνηση “εθνικής μειοδοσίας”.

Είναι γνωστό ότι κεντρικός στρατηγικός στόχος της σημερινής Δεξιάς είναι η ματαίωση της Μεταπολίτευσης. Με αυτήν ακριβώς τη δεύτερη έννοια – δηλαδή όχι (κατ’ ανάγκην) η επιβολή ενός νέου δικτατορικού καθεστώτος, αλλά η επιστροφή στο «παλιό, καλό» καθεστώς του κουτσουρεμένου κοινοβουλευτισμού του παρακράτους, της αστυνομοκρατίας και της θεσμικής περιθωριοποίησης της Αριστεράς. Η σκληρή Δεξιά ποτέ δεν είχε συναινέσει στην αναίρεση του μετεμφυλιακού καθεστώτος – απλώς φρόντιζε να συγκαλύπτει τη δυσαρέσκειά της όπου και όποτε έκρινε πως ήταν απαραίτητο. Μετά την απειλητική για το καθεστώς –παρά τα μνημόνια- εμπειρία της τετραετούς αριστερής διακυβέρνησης όμως, αποφάσισε πως «αρκετά κράτησε το καλαμπούρι της Μεταπολίτευσης, έχουν σοβαρέψει πλέον τα πράγματα».  Υπ’ αριθμόν ένα στόχος λοιπόν, το κορυφαίο σύμβολο της Μεταπολίτευσης, το πιο «προκλητικό» φυτώριο δημοκρατικής ζωής και ανάπτυξης προοδευτικών ιδεών: το ελεύθερο, δημοκρατικό, ανοιχτό στην κοινωνία δημόσιο Πανεπιστήμιο. Αν παρακολουθήσει κανείς τις δηλώσεις των στελεχών της Δεξιάς, από χρόνια πριν επανέλθει στην κυβερνητική εξουσία, αλλά και τις θεσμικές παρεμβάσεις της με το που επανήλθε, θα καταλάβει πως πρόκειται για καλοδουλεμένο σχέδιο στρατηγικής εξόντωσης. Πρώτο στάδιο: η χυδαία και συστηματική κατασυκοφάντησή του, η εξομοίωσή του με τόπο όπου οργιάζει ανεξέλεγκτα η πάσης φύσεως εγκληματική δραστηριότητα, ούτως ώστε να υποδεχτεί ο κόσμος θετικά την κατάργηση του πανεπιστημιακού ασύλου. Δεύτερο (τελικό;) στάδιο, η εγκαθίδρυση πανεπιστημιακής αστυνομίας, ώστε να αποκατασταθεί «επί τέλους» η τάξη και να παταχθεί η «ανομία». Η οποία «ανομία» στην οργουελική διάλεκτο της σύγχρονης (Ακρο-)Δεξιάς σημαίνει: δημοκρατία που γεννήθηκε στη Μεταπολίτευση. 

Θύμωσα λίγο. Γιατί δε μας προστάτεψαν; Γιατί δε μας είπαν τις δικές τους ιστορίες;  Δε θα κρύψω ποτέ την δική μου από τα κορίτσια που θα μεγαλώνω. Θα ξέρουν τι γίνεται, πώς γίνεται και πώς μπορεί να το αποφύγουν. Όμως, όσο πλησιάζω στη διαπίστωση, τόσο μαυρίζει η ψυχή μου. Οι μαμάδες μας ήταν πιο μόνες. Πιο "βουβές". Οι μαμάδες μας πιθανότατα δεν θα περίμεναν ποτέ ότι θα σηκωθεί χέρι πάνω στις κόρες τους, ότι θα είχαν την ίδια "ατυχία". Οι γυναίκες που μας μεγάλωσαν, οι θείες, οι γιαγιάδες, άφηναν μόνο υπονοούμενα. Ποτέ για τον εαυτό τούς, μόνο για εμάς. Μη μας κοροϊδέψει κανένας, μη μας αποπλανήσει. Αόριστα. Ας πούμε, ένα βράδυ που γυρίζουμε στο σπίτι. Μόνο αόριστα. Τι θα γινόταν στο ίδιο μας το σπίτι όταν θα μεγαλώναμε, δεν μας το είπαν. Ο σύντροφός σου που σε βιάζει, ο φίλος, ίσως. Αυτά δε μας τα είπαν. Ούτε κι ήταν γενικευμένη παραδοχή ακόμα τότε ότι ναι, ένας ερωτικός σύντροφος μπορεί και να γίνει βιαστής. Εχθροί ήταν μόνο οι νύχτες και αυτό που θα μας έριχνε κανείς στο ποτό μας.