Αναδημοσιεύσεις

Όταν, δεκαπέντε περίπου μέρες πριν, ο Κυριάκος Μητσοτάκης βρέθηκε στη Βαλένθια, στο συνέδριο του Λαϊκού Κόμματος της Ισπανίας (Partido Popular), η κυβέρνηση Σοσιαλιστών-Αριστεράς, ο Πέτρο Σάντσεθ και η Γιολάντα Ντίαθ, δεν είχαν καταθέσει ακόμη τον προϋπολογισμό του 2022. Απευθυνόμενος λοιπόν στους ομοϊδεάτες του, ο έλληνας πρωθυπουργός έλεγε : «Είμαι εδώ για να σας μεταφέρω το μήνυμα πως αυτό είναι εφικτό. Οι λαϊκιστές της άκρας αριστεράς, οι αντίστοιχοι των δικών σας Podemos, ηττήθηκαν στις πρόσφατες εκλογές από το προοδευτικό κεντροδεξιό κόμμα. Όταν αναλάβετε εσείς την εξουσία, είμαι βέβαιος πως θα έχετε κι εσείς το ίδιο όραμα με εμάς». Το ίδιο όραμα… Εκ διαμέτρου αντίθετο, προφανώς, από το όραμα της σοσιαλιστικής-αριστερής κυβέρνησης της Ισπανίας και το όραμα των «λαϊκιστών της άκρας αριστεράς», όπως χαρακτήρισε ο Κυριάκος Μητσοτάκης τους Podemos και τον ΣΥΡΙΖΑ. Το ίδιο όραμα… Στον αντίποδα της φροντίδας για τους πολλούς, της μέριμνας για τους ευάλωτους, του νοιαξίματος για τους νέους, που αποτέλεσαν – όπως αποδεικνύεται από τα νούμερα – πρώτη προτεραιότητα για την ισπανική κυβέρνηση. Είναι ενδεικτικό πως στον προϋπολογισμό που κατατέθηκε, τον πιο κοινωνικό προϋπολογισμό στην ιστορία της Ισπανίας, σημειώνεται ρεκόρ κοινωνικών δαπανών αφού θα διατεθούν 248,39 δισ. – το 60% δηλαδή – για στήριξη της κοινωνίας.

Αντί να στέλνει στρατεύματα στην υποσαχάρια Αφρική, στην προκειμένη, θα μπορούσε να αξιοποιήσει την ήπια ισχύ της, ως μιας χώρας που ουδέποτε υπήρξε αποικιοκρατική δύναμη, για να προωθηθούν προγράμματα αναπτυξιακού και ανθρωπιστικού χαρακτήρα στις χώρες του Σαχέλ. Κάτι τέτοιο, όμως, δεν ταιριάζει ούτε με τον μικρομεγαλισμό της ΝΔ του κ. Μητσοτάκη, ούτε με το «χάιδεμα» της ακροδεξιάς πτέρυγας του κόμματός του. Έτσι, αντί να προσπαθήσει, μέσα από μια ενεργό διπλωματία, αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που είχε, να επιλύσει το πραγματικό ζήτημα, δηλαδή τις σχέσεις μας με την Τουρκία, βάζει τη χώρα σε επικίνδυνες περιπέτειες στα βάθη της Αφρικής.

Αντί για ένα μοντέλο που βασίζεται στους χαμηλούς μισθούς, θα πρέπει να προαχθεί ένα μοντέλο που θα στηρίζεται απευθείας στην αύξηση των μισθών και τις καλύτερες θέσεις εργασίας. Αντί αυτού ισχυρίζεται ότι το παν είναι η αξιοπιστία στις αγορές. Είναι όντως; Αν για παράδειγμα υιοθετήσουμε ένα flat tax rate, όπως υποστηρίζουν οι ρεπουμπλικάνοι, σίγουρα θα είμαστε πιο αξιόπιστοι. Γιατί οι πλούσιοι θα γίνουν πιο πλούσιοι και αν εκτροχιαστεί το χρέος θα κόψουμε επιδόματα. Αλλά αυτό θα ήταν τεράστιο λάθος να το κάνουμε. Δεν πρέπει να κάνουμε ότι λένε οι χρηματαγορές. Πρέπει ως χώρα να έχουμε το δικό μας σχέδιο. Ναι χρειάζεται αξιοπιστία αλλά μπορείς να την κερδίσεις με διαφορετικούς τρόπους.  Και τώρα που αλλάζει διεθνώς το παράδειγμα είναι ευκαιρία.

Η ξεδιαντροπιά πάει χέρι χέρι με τον ηγεμονισμό. Ο Λουδοβίκος Ναπολέων Βοναπάρτης, ας πούμε, ο ανιψιός του Μεγάλου Ναπολέοντα, αφού κέρδισε τις εκλογές, με την ξεδιαντροπιά του ηγεμόνα που τον διακατείχε, κατάργησε τη γαλλική δημοκρατία και στέφτηκε αυτοκράτορας (1851). Κι ενώ το αίμα των εργατών, μετά το πέρας των λεγόμενων “τριών αιματηρών ημερών”, δεν είχε καλά καλά στεγνώσει στους δρόμους των Παρισίων, αποφάσισε να φτιάξει νέα βουλεβάρτα. Τα βουλεβάρτα εκείνα θεωρήθηκαν εργαλεία διείσδυσης του κεφαλαίου σε λαϊκές περιοχές της πρωτεύουσας. Με τη δημιουργία τους καταστράφηκαν διάφορες “διαβολικές” συνομοταξίες πολιτών, όπως των βυρσοδεψών επί παραδείγματι, οι οποίες, συχνά πυκνά, χαλούσαν την αστική γαλήνη. Η αρχιτεκτονική τους και ο μνημειακός χαρακτήρας τους απηχούσε την παντοδυναμία του αυτοκράτορα και την κοινωνική και πολιτική κυριαρχία της αστικής τάξης Αλλά τα νέα βουλεβάρτα ήταν, πρωτίστως, δημόσιες επενδύσεις, σχεδιασμένες όμως για να προωθήσουν τα ιδιωτικά κέρδη. Κι επειδή, κατά Χομπσμπάουμπ, μπαίνουμε πια στη λεγόμενη “εποχή του κεφαλαίου”, ο χαρακτήρας της πόλης αλλάζει, η οποία εκπίπτει σε χώρο εμπορικών μοναχά δραστηριοτήτων, κατάσταση που αποκλείει τον λαό. Κι όπως ο Λουδοβίκος Βοναπάρτης ήταν λάτρης της τρυφής, το υπόδειγμά του ακολούθησε, μιμητικά, η κυρίαρχη αστική τάξη. Ιδεολογικοί απόγονοι της λουδοβίκειας πρακτικής υπάρχουν πολλοί, παντού στον κόσμο. Είναι αυτοί “της οικογενείας” με τα κληρονομικά δικαιώματα, οι πορφυρογέννητοι. Που αυταρχικά κι αυθάδικα θαρρούν πως ο κόσμος τους ανήκει κι οι λαοί τους χρωστάνε. Σπαταλούν χρήμα, χτίζοντας, γκρεμίζοντας και πάλι απ’ την αρχή, δίχως να δίνουν λογαριασμό. Στο δήμο της Αθήνας, ο ανιψιός, ο γιος κι ο εγγονός, ο μαστροχαλαστής, ουδόλως κόπτεται για το φιάσκο του Περιπάτου του και την κακή του φήμη. Έχει να ονειρεύεται τα βουλεβάρτα του, μετά βαΐων και πλατάνων, λησμονώντας πως έχει ο καιρός γυρίσματα.

Όλα ξεκίνησαν όταν ο John Tye, ιδρυτής της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης Whistelbower Aid, ήρθε σε επαφή με την 37χρονη Frances Haugen, μηχανικό πληροφορικής με ειδίκευση στους αλγόριθμους και προϋπηρεσία σε Google, Pinterest και Yelp. Η Haugen ήταν product manager στο Facebook για 2 χρόνια. Πρόσφατα παρέδωσε στη Wall Street Journal εσωτερικά έγγραφα του Facebook και έδωσε σχετική συνέντευξη στο CBS. Στις 5 Οκτώβρη τα παρουσίασε σε ακρόαση ενώπιον της Γερουσίας των ΗΠΑ. Αυτά τα έγγραφα αποδεικνύουν αυτό που οι περισσότεροι χρήστες ψηφιακών πλατφορμών γνωρίζουμε, αλλά πάντα μας εκπλήσσει: η αρχιτεκτονική των πληροφοριών ευνοεί τον διχασμό, υποκινεί το μίσος και ενισχύει την παραπληροφόρηση. Η εσωτερική έρευνα του Facebook αποκάλυψε ότι αδυνατεί να ελέγξει την παραπληροφόρηση κατά των εμβολίων, παραδέχεται ότι το Instagram βλάπτει τους εφήβους και ότι υπάρχει ειδικό καθεστώς για την ελίτ. Οι ίδιοι οι ερευνητές του Facebook είχαν τεκμηριώσει τους ψυχολογικούς κινδύνους που ενέχει το Instagram (ιδιοκτησίας Facebook), σε εφήβους και ιδιαίτερα στις έφηβες. Χαρακτηριστικά αναφέρει η έρευνα: «Εμείς (το Instagram) επιδεινώνουμε τα προβλήματα για την εικόνα του σώματος για μία στις τρεις έφηβες» και «Οι έφηβοι κατηγορούν το Instagram για την αύξηση του ποσοστού άγχους και κατάθλιψης». Εσωτερικές μελέτες έδειξαν ότι, μεταξύ των εφήβων που ανέφεραν αυτοκτονικές σκέψεις ,το 13% των Βρετανών χρηστών και το 6% των Αμερικανών, το έκαναν μέσω Instagram. Επίσης Το 40% δήλωσε ότι η χρήση του Instagram τους έκανε να αισθάνονται ότι δεν είναι ελκυστικοί. Η έρευνα αποκάλυψε ότι το Facebook διατηρεί μυστικό ιδιωτικό μητρώο VIP, μέσω του προγράμματος XCheck , κάθε είδους διασημοτήτων και πολιτικών, οι οποίοι εξαιρούνται από τους αυστηρούς κανόνες δημοσίευσης περιεχομένου που διέπουν τους «θνητούς».

Ο Μπακογιάννης επιλέγει να εντείνει την τουριστικοποίηση της Αθήνας που αρέσει και στους Αθηναίους και στους επισκέπτες της. Αυτό είναι όλο το κόλπο με την Πανεπιστημίου και άλλες σημειακές του παρεμβάσεις. Ο δήμαρχος στρώνει δρόμους, κάνει μικρά πάρκα στις γειτονιές, δείχνει και είναι πολύ πιο ενεργός σε σχέση με την προηγούμενη διοίκηση. Θα ξαναβγεί εύκολα και στις επόμενες δημοτικές εκλογές. Επικρατεί η αντίστροφη νοοτροπία στην πλειοψηφία των κατοίκων της Αθήνας από αυτή που θα ήθελαν οι αντίπαλοι της δεξιάς. - Τα έργα βιτρίνας στο κέντρο της πόλης ενθουσιάζουν με το ντεμέκ μεγαλείο τους. - Οι γειτονιές για τους περισσότερους κατοίκους τους είναι υπνουπόλεις αφενός, χώροι που δεν έχουν ελπίδα να σωθούν αφετέρου. - Τα λαμπιόνια τα Χριστούγεννα μπορούν να στοιχίζουν όσο θέλουνε, αποτελούν το μηνιαίο θέαμα που οι μικροαστικές οικογένειες γουστάρουν. - Κανένας δήμαρχος που απλώς θα σώσει οικονομικά το δήμο του δεν πρόκειται να ξαναβγεί. - Οι πολίτες ψηφίζουν πρόσωπο κι όχι πολιτική, εύτακτη και κομψή παρουσία όχι στρατηγική πολιτική και χωρική σκέψη. - Οι ιδιωτικοποιήσεις δημόσιων χώρων είναι συχνά ευκταίες, αν όχι επιβεβλημένες. Μια νοοτροπία πως «ό, τι κάνει καλό είναι» επικρατεί γιατί η εγκατάλειψη είναι η συνήθης κατάσταση των πραγμάτων. Οι ενάντιοι σε αυτά πρέπει να μεταστρέψουν τις πλειοψηφικές αυτές νοοτροπίες μέσω της αλλαγής των δικών τους νοοτροπιών. Χρειάζεται να αρχίζουν να προτείνουν ρεαλιστικά, εύληπτα, επί του πεδίου κι όχι γενικόλογα, χρονοθετημένα και την ίδια στιγμή στρατηγικά και οραματικά. Κι εργαλεία υπάρχουν και άνθρωποι. Αλλιώς και η πόλη θα συνεχίζει να καταστρέφεται ανεπίστρεπτα και οι περισσότεροι πολίτες της θα συνεχίζουν να θέλουν μπακογιάννηδες.

Η αλήθεια είναι ότι ο Νίκος Γραικός «κατοικεί» σε πολλούς χώρους: της παιδικής ηλικίας, της νεότητας, της ενηλικίωσης, της παιδείας, της τέχνης, της πολιτικής… Κατοικεί σε χώρες: τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ευρώπη. Πάνω απ’ όλα, όμως, κατοικεί στο καταδικό του σαλόνι, κατά προτίμηση σ’ ένα «μικρό βιεννέζικο σαλονάκι», της παιδικής ηλικίας, της μύχιας εκμυστήρευσης, των μπερδεμάτων και των εξομολογήσεων. Εκκινώντας από την ατομική κατάσταση, η αφήγησή του καταφέρνει να γίνει συλλογική αποτίμηση, κρίση και –το δίχως άλλο– «Ερωτήματα» (όπως είναι άλλωστε ο τίτλος του βιβλίου του). Οι βασικοί άξονες των κειμένων θα μπορούσαν να ταξινομηθούν σε ζητήματα ανοιχτά, σε θέματα μάχης: αυτοβιογραφία, μετανάστευση, πατρίδα, οικογένεια, πολιτική, κοινότητες, Αριστερά και, βεβαίως, στην αναζήτηση ταυτότητας. Μάλλον, στη διερεύνηση των πολλών ταυτοτήτων: «Νίκος παιδί», «γιος του μπαρμπα-Γραικού» (της θυσιαστικής Αριστεράς), «Νίκος φοιτητής», «Νίκος αστός» (με τις θετικές και αρνητικές συνδηλώσεις του όρου), «Νίκος της ισονομίας των πολιτών», «θείος Νίκος», «Νίκος divin» κ.ο.κ. Τα κείμενα του Νίκου Γραικού είναι γραμμένα με αμεσότητα· με τρυφερή γοητεία για το ταξίδι που διαρκεί και με αγάπη για τους παρόντες και απόντες συνταξιδιώτες του – με καμπύλες αυτογνωσίας, κοινωνικής και ατομικής διερεύνησης, κύματα μνήμης, αποτιμήσεις, παραδοχής σφαλμάτων και αποκαλύψεις. Είναι ένα απολύτως σκόπιμο ταξίδι αφήγησης, με το οποίο –αν ερμηνεύω σωστά τον συγγραφέα– προσπαθεί να καταλάβει ποιος είναι, ποιος είναι ο Αλλος και –στο μέτρο των ατομικών και συλλογικών δράσεων– εάν μπορεί να κάνει κάτι· κάτι να γίνει· κάτι ν’ αλλάξει. Ως προς την αυτοβιογραφική διάσταση των κειμένων, ο συγγραφέας δεν κολακεύει. Δεν κοιμίζει τα θηρία του με κόλπα και τεχνικές του θηριοδαμαστή. Κι αυτή είναι η άλλη, η γλυκόπικρη διάσταση. Μιλάει για τους παρόντες και γι’ αυτούς «που υπόσχονται ότι θα είναι πάντα εδώ, και ίσως να το λένε ειλικρινά, αλλά είναι πάντα απόντες!». Είναι ο περιπατητής, ο μετανάστης, αυτός που ρωτάει, που σκέφτεται φωναχτά, που ανοίγει πόρτες· το ξενάκι που εγκαταστάθηκε κι έμαθε να ανοίγει τα κλουβιά ατομικών και συλλογικών δαιμονίων. Δεν είναι πάντα εύκολο να ξεκλειδώνεις κώδικες, καθώς διαβάζεις ο ίδιος το βιβλίο της ζωής σου. Ωστόσο, ο Γραικός κατορθώνει να μαθαίνει ο ίδιος την πολιτική οικονομία του «κοινωνικού», τις ιδιοτροπίες του Αλλου, χωρίς φτιασίδια· δίχως μασκαρέματα.

Σε όλη την Ελλάδα, μαθητές και εκπαιδευτικοί βιώνουν μια πρωτόγνωρη κατάσταση, αφού το υπουργείο διατάσσει τη μαζική συγχώνευση τμημάτων, για να μην κάνει προσλήψεις αναπληρωτών. Για παράδειγμα, τάξεις με τέσσερα τμήματα των 19-20 μαθητών, συμπτύσσονται ξαφνικά σε τρία των 27-28. Κι αυτό -προσέξτε- εν μέσω πανδημίας! Από Αθήνα, Πειραιά, Θεσσαλονίκη, από την επαρχία, σχεδόν από κάθε νομό, έρχεται το ίδιο μήνυμα, και μάλιστα με εντολές που δίνονται ξαφνικά, και ενώ τα μαθήματα έχουν ξεκινήσει βδομάδες πριν. Δεύτερο, παρόμοιο μήνυμα, επίσης από παντού: τα αιτήματα παράλληλης στήριξης δεν έχουν ικανοποιηθεί ένα μήνα από την έναρξη της σχολικής χρονιάς. Έτσι, μαθητές που χρειάζονται τον πρόσθετο εκπαιδευτικό δίπλα τους, κάνουν μειωμένο ωράριο ή και καθόλου μάθημα. Δεν μπορώ να μη θυμίσω ότι στη διακυβέρνησή μας είχαμε θέσει απόλυτη προτεραιότητα να ξεκινούν τα σχολεία με όλους τους εκπαιδευτικούς στη θέση τους από την πρώτη μέρα. Την ίδια στιγμή, είχαμε αυξήσει δραστικά τους εκπαιδευτικούς και επιστήμονες ειδικής αγωγής. Κι αυτά, με τους μνημονιακούς περιορισμούς που αντιμετωπίζαμε. Η συγχώνευση τμημάτων δημιουργεί μείζονα μαθησιακά και υγειονομικά προβλήματα. Έχει ένα και μόνο στόχο, την εξοικονόμηση πόρων (ενώ ανακοινώνονται υπερ-εξοπλισμοί...) σε βάρος των παιδιών και των εκπαιδευτικών. Επί 18 μήνες ζητούσαμε εμφατικά «αραίωση στην τάξη», όπως και οι ειδικοί ζητούσαν, και παίρναμε απάντηση υποκριτικά φυσικά, «δεν υπάρχουν τάξεις». Τώρα… αφήνουν άδειες και αυτές που είχαν. Και κάνουν δυσκολότερες τις συνθήκες μάθησης, σε παιδιά που έχουν συσσωρεύσει κενά λόγω τηλεκπαίδευσης! Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ απ’ όλη την Ελλάδα καταθέτουν στο Κοινοβούλιο ερωτήσεις και αναδεικνύουν τα δύο αυτά ζητήματα, χωρίς καμιά απάντηση από το υπουργείο. Η μόνη απάντηση της ειδικευμένης στο οργουελικό «newspeak» πολιτικής ηγεσίας του, θα είναι «καλύπτονται τα κενά» -εύκολο όταν τα έχεις τεχνητά μειώσει! Είναι η ίδια ηγεσία που έστειλε τις ενώσεις των εκπαιδευτικών στα δικαστήρια. Να αλλάξουν αμέσως προτεραιότητες. Να καταργήσουν τις απαράδεκτες συγχωνεύσεις και να στείλουν τους εκπαιδευτικούς παράλληλης στήριξης στα σχολεία!

Η άνοδος του πληθωρισμού είναι πολυπαραγοντικό φαινόμενο. Η παγκόσμια εφοδιαστική αλυσίδα και η παράδοση just in time βρίσκονται σε κρίση από την έναρξη της πανδημίας και δεν προβλέπεται να αποκατασταθούν πλήρως ούτε το 2022. Οι διαταραχές σε προσφορά και ζήτηση, η ανισορροπία στις θαλάσσιες μεταφορές, η έλλειψη πρώτων υλών, ειδικά όσων συνδέονται με την πράσινη μετάβαση και την τρέχουσα τεχνολογική επανάσταση και, βέβαια, η υψηλή κερδοσκοπία των πολυεθνικών, συμπληρώνουν το παζλ. Ο Mohammed El-Erian προειδοποιεί ότι τα προβλήματα από την πλευρά της προσφοράς θα μπορούσαν να διαρκέσουν για ένα έως δύο χρόνια, με κίνδυνο στασιμοπληθωρισμού για την παγκόσμια οικονομία. Η Bundesbank εκτιμά ότι ο πληθωρισμός στη Γερμανία, βραχυχρόνια, θα προσεγγίσει το 5% προς το τέλος του έτους. Οι τιμές του φυσικού αερίου στην ΕΕ είναι 10 φορές πάνω από τα επίπεδα της διετίας. Η υψηλή ζήτηση δεν ικανοποιείται και ο χειμώνας στο Β. Ημισφαίριο ακόμα είναι μακριά. Η ενεργειακή φτώχεια δημιουργεί νέα επίπεδα ανισοτήτων.

Έπρεπε η αστυνομία να δει τι σημαίνει η καταδίκη της Χρυσής Αυγής ως εγκληματική οργάνωση σε σχέση με το γεγονός ότι μέλη των σωμάτων ασφαλείας ήταν μέλη αυτής της οργάνωσης ή συνεργάζονταν μαζί της. Έπρεπε η Δικαιοσύνη να διαβάσει τη δικαστική απόφαση και να διδαχτεί από την αβελτηρία και την καθυστέρηση που σημειώθηκε πριν από το 2013 για να μην τις επαναλάβει. Έπρεπε η Εκκλησία να πάρει το μήνυμα ότι δεν γίνεται στελέχη της ιεράρχες να συναγελάζονται με τη Χρυσή Αυγή. Έπρεπε τα ΜΜΕ να λάβουν το μήνυμα τι σημαίνει να προβάλλουν εκπροσώπους εγκληματικής οργάνωσης. Εκεί, έναν χρόνο μετά, θεωρώ πως μπορούμε να πούμε ότι κάποιοι το μήνυμα δεν το διάβασαν, δεν το πήραν. Και άρα υπάρχει μια θεσμική αδράνεια και κίνδυνος να ξαναγίνουν τα ίδια λάθη. Αυτό είναι το ανησυχητικό. Τώρα, ξεχωριστό κεφάλαιο είναι πώς αντιδρά το πολιτικό προσωπικό. Νομίζω πως η θεωρία των δύο άκρων και οι ίσες αποστάσεις που επιχειρήθηκε να κρατηθούν από κυβερνητικά στελέχη, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων του υπουργείου Παιδείας, είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Κατ’ αρχάς διότι, όταν έχεις στο πεδίο ευθύνης σου τη διοίκηση και την ευθύνη για εκπαιδευτικά ιδρύματα στα οποία λειτουργούν ένοπλες νεοφασιστικές συμμορίες, όχι μόνο δεν αντιδράς κρατώντας ίσες αποστάσεις ή εκφράζοντας τη θεωρία των δύο άκρων, αλλά οφείλεις να δεις αυτοκριτικά τι δεν έχεις κάνει και να ελέγξεις πειθαρχικά ή διοικητικά ενδεχομένως τους προϊσταμένους αυτών των μονάδων για δικές τους παραλείψεις ή πράξεις. Ξέρω ότι κινήθηκαν οι διαδικασίες για τους διευθυντές των ΕΠΑ.Λ., αυτό όμως δεν συμβαδίζει με τη στάση του κ. Συρίγου. Δεν έχουμε σύγκρουση ιδεών εδώ. Ούτε δύο άκρα. Ούτε δύο ομάδες.