Brexit

Η σκλήρυνση της βρετανικής στάσης έπειτα από την ανάληψη της πρωθυπουργίας από τον Μπόρις Τζόνσον υποχρεώνει, όπως είναι επόμενο, τους αντιπολιτευόμενους Εργατικούς σε άμεση δράση. Έπειτα από τη διαρροή κυβερνητικής έκθεσης που προειδοποιεί για τον κίνδυνο να σημειωθούν ελλείψεις τροφίμων και φαρμάκων στην αγορά έπειτα από ένα «σκληρό Brexit» o ηγέτης του κόμματος Τζέρεμι Κόρμπιν ζήτησε την έκτακτη σύγκληση του Κοινοβουλίου και υποσχέθηκε «να πράξει ό,τι είναι απαραίτητο» για να εμποδίσει την αποχώρηση από την Ε.Ε. χωρίς συμφωνία. Μιλώντας από το Νορθαμπτονσάιρ, ο Κόρμπιν τόνισε ότι η σύγκληση του Κοινοβουλίου πριν τη λήξη των θερινών διακοπών θα στερήσει από τον Μπόρις Τζόνσον τη δυνατότητα για «ελιγμούς» με στόχο την αποχώρηση από την Ε.Ε. χωρίς να έχει προηγηθεί κοινοβουλευτική συζήτηση. Για να υπάρξει έκτακτη σύγκληση του Κοινοβουλίου, η κυβέρνηση θα πρέπει να καταθέσει αίτημα στον πρόεδρό του, Τζον Μπέρκροου. Ο Τζον Μακντόνελ, «δεξί χέρι» του Κόρμπιν και σκιώδης υπουργός Οικονομικών, προανήγγειλε με τη σειρά του συναντήσεις με άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης προκειμένου να συγκροτηθεί κοινό μέτωπο με στόχο την αποτροπή του «σκληρού Brexit».

Η βρετανική αυτοκρατορία, στην οποία δεν έδυε ποτέ ο ήλιος, δεν υπάρχει πια, αλλά η κληρονομιά της βαραίνει στην απροθυμία του νησιού να εναρμονιστεί και να συμβαδίσει με την υπόλοιπη Ευρώπη. Το ανέκδοτο λέει ότι η Τάιμς του Λονδίνου προπολεμικά είχε κυκλοφορήσει με πρωτοσέλιδο τίτλο Fog in Channel. Continent cut off (Ομίχλη στη Μάγχη. Η Ευρώπη αποκλεισμένη). Κατά πάσα πιθανότητα πρόκειται για εύρημα, που όμως εκφράζει εύγλωττα τον τρόπο που αντιμετωπίζουν την (υπόλοιπη) Ευρώπη πολλοί Βρετανοί. Δύσκολα θα βρει κανείς χειρότερα φέικ νιουζ από τα ψέματα που επί δεκαετίες δημοσιεύουν οι βρετανικές ταμπλόιντ εφημερίδες για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Η καταστροφική αντιμετώπιση των διαπραγματεύσεων από τη Μέι και το κόμμα της σημαίνει ότι οι πιθανότητες να ακυρωθεί το Brexit είναι, κατά τη γνώμη μου, 40-50%. Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι εάν η Βρετανία ανακαλέσει το άρθρο 50 (πράξη αποχώρησης από την Ευρώπη), μπορεί να διατηρήσει όλα τα τρέχοντα προνόμιά της, συμπεριλαμβανομένων όχι μόνο της δημοσιονομικής έκπτωσης, αλλά και των ευρωβουλευτών της στο Στρασβούργο και του Επιτρόπου της. Η ήττα του Brexit - αν μπορεί να συμβεί- θα αλλάξει όχι μόνο την κατάσταση στη Βρετανία, αλλά ολόκληρη τη δυναμική της Ευρώπης. Επειδή ακόμα και αν ο Κορμπίν και η Μέι έχουν κολλήσει στο 40% των ψήφων, το 40%, εάν μεταφραστεί σε ψήφους τον Μάιο του 2019, θα δώσει μεγάλη ώθηση στην παρουσία της Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Εάν ο Κόρμπιν μπορεί να πετύχει την ανατροπή της Μέι και κερδίσει τις εκλογές, θα επιλέξει τον επόμενο Βρετανό Επίτροπο.

Οι χαοτικές διαπραγματεύσεις για το Brexit ανάμεσα στη Μεγάλη Βρετανία και την EE εύκολα συσκοτίζουν ορισμένα σταθερά στοιχεία: οι Συντηρητικοί έχουν δώσει προτεραιότητα στην εσωκομματική τους διαμάχη έναντι της επίτευξης μιας συμφωνίας, ενώ η Ευρώπη των 27 βρίσκεται σε πλεονεκτική διαπραγματευτική θέση.

Πολιτικά, η κατάσταση αλλάζει για τους Εργατικούς. Ο κοινοβουλευτικός τους εκπρόσωπος δήλωσε όχι μόνο ότι θα καταψηφιστεί το νομοσχέδιο για την κατάργηση του ευρωπαϊκού δικαίου, αλλά και ότι οι Εργατικοί υποστηρίζουν μια αποχώρηση που θα έχει ως πρωταρχικό μέλημα τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Αποβλέπουν, δηλαδή, σε ένα «Brexit με πλήρη πρόσβαση, χωρίς δασμούς στην ενιαία ευρωπαϊκή αγορά». Ήδη πριν μερικές εβδομάδες, στο τέλος του Αυγούστου, η αλλαγή της γραμμής των Εργατικών καταγράφθηκε ως «δραματική», όταν ο σκιώδης γραμματέας για το Brexit, Keir Starmer, έθεσε έμμεσα αλλά αποφασιστικά, για πρώτη φορά, το Εργατικό κόμμα υπέρ του ήπιου (soft) Brexit. Ανακοίνωσε ότι το κόμμα θα υποστηρίξει την πλήρη συμμετοχή στην ενιαία αγορά και την τελωνειακή ένωση κατά τη διάρκεια μιας μακράς «μεταβατικής περιόδου», που πιστεύει ότι θα μπορούσε να διαρκέσει από δύο έως τέσσερα χρόνια. Μια ενωτική για τους Εργατικούς γραμμή που δίνει περιθώρια για εσωκομματικές διαβουλεύσεις, τόσο σε όσους έχουν τεθεί υπέρ της παραμονής στην ΕΕ, όσο και αυτών που ναι μεν θέλουν την αποχώρηση, αλλά με λιγότερο καταστροφικές ( και ανεξέλεγκτες) συνέπειες από αυτές που προδιαγράφονται από τη ρητορική της Μέι. Ακόμα και όσοι υποστηρίζουν μια σκληρή «αριστερή» αποχώρηση, και δεν είναι μικρή η επιρροή τους στην ηγεσία, διαβλέπουν πως αυτή η στροφή μπορεί να φέρει σύντομα τους Εργατικούς στην εξουσία και να χαράξει μια ξεκάθαρη αντιπολίτευση. Από εκεί και πέρα όλα παίζονται…