Η διαδοχή στην ηγεσία του ΚΙΝ.ΑΛΛ.-ΠΑΣΟΚ είχε αδιαφιλονίκητο νικητή τον Νίκο Ανδρουλάκη, ο Γιώργος Παπανδρέου δεν επαλήθευσε τα προγνωστικά για κούρσα των δύο, υστέρησε. Χαμένος ο Ανδρέας Λοβέρδος, ο οποίο ποντάρισε όλα τα λεφτά στα αντιΣΥΡΙΖΑ ανακλαστικά των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ. Ηττήθηκε γιατί είχαν δίκιο μεν οι δημοσκόποι, ότι η εκλογική βάση του ΚΙΝ.ΑΛΛ. έχει μετατοπιστεί σε ακροκεντρώα κατεύθυνση, οι φίλοι και τα μέλη του όμως, που προσήλθαν, επιθυμούν την αυτόνομη καταγραφή του. Να μη θεωρείται δεδομένο, να διαπραγματεύεται σε κάθε συνθήκη με ποιόν θα πάει και ποιόν θα αφήσει. Το ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. έχει εκπαιδευτεί να αντλεί πόρους από το κράτος και η συμμετοχή στην κυβέρνηση, την όποια κυβέρνηση, ανοίγει πόρτες.
Οι εκλογές για την ανάδειξη αρχηγού είχαν ενδιαφέρον από όποια σκοπιά να το δεις. Μιλάμε για το 3ο κόμμα στην κατάταξη ισχύος του κομματικού συστήματος, με μεγαλύτερη, πολύ μεγαλύτερη επιρροή στα υποσυστήματα αντιπροσώπευσης: των συνδικάτων, της αυτοδιοίκησης των επιμελητηρίων, σε σύγκριση με τις φτωχές επιδόσεις του στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Το ΠΑΣΟΚ κατέρρευσε εκλογικά την περίοδο των Μνημονίων, άντεξε στους περιφερειακούς θεσμούς. Η ανθεκτικότητά του έχει να κάνει με πολλούς λόγους, μεταξύ των οποίων ότι σε περιόδους άπνοιας των κοινωνικών αγώνων, των κοινωνικών διεκδικήσεων, οι έμπειροι στη διαμεσολάβηση και στη διαπραγμάτευση κοινωνικών αιτημάτων είναι χρήσιμοι. Οι «τεχνικοί της εξουσίας» είναι περιζήτητοι, ακόμα και ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. δεν μένει αδιάφορος. Σε προηγούμενους χρόνους αυτό το προσωπικό εμπλεκόταν καθοριστικά στις εκλογικές διαδικασίες του κόμματος, στην εκλογή του Σημίτη για παράδειγμα. Στην παρούσα, δεν φαίνεται να έπαιξε σπουδαίο ρόλο. Ισως γιατί εδώ και πολύ καιρό δεν έχει λόγο στη γραμμή και τη φυσιογνωμία του κόμματός του, δεν αποτελεί μέρος του πολιτικού σώματος του κόμματος αναφοράς του. Οπως δεν είχε σπουδαίο λόγο στην εκλογή το κομματικό σώμα, τα μέλη, αφού το μόνο ιδιαίτερο πολιτικό δικαίωμα που του αποδόθηκε ήταν η συνυπογραφή στην αίτηση αποδοχής των υποψήφιων αρχηγών.
Στις γραμμές της Αριστεράς κυκλοφορούσε ένα περιπαικτικό σύνθημα: «είσαι μέλος, γίνε φίλος», με την έννοια ότι οι φίλοι είχαν την αμέριστη προσοχή της ηγεσίας, ενώ τα μέλη τα… γράφανε. Το ανέκδοτο στις μέρες μας έγινε κανόνας, τουλάχιστον στο ΚΙΝ.ΑΛΛ. Στη Ν.Δ. αυτά τα έχουνε λυμένα από καιρό, λόγο έχει ο αρχηγός, οι βουλευτές –υπό την απειλή της εξαίρεσης από την επόμενη εκλογική λίστα– και το στενό επιτελείο του αρχηγού. Οταν μεταφράζεται στο κυβερνητικό πεδίο αποκαλείται «επιτελικό κράτος». Συγκεντρωτισμός, αδιαφάνεια, παράκαμψη κάθε αντιπροσωπευτικού θεσμού όπου εκφράζεται στοιχειωδώς η κοινωνική βούληση, όσο και η βούληση των μελών.
Η ίδια η διαδικασία εκλογής από κάθε ενδιαφερόμενο με μοναδική χρέωση τα 3 ευρώ είναι μια virtual πολιτική συμμετοχή, μια θεσμοποίηση της μεταδημοκρατίας και της μεταπολιτικής. Ο ηγέτης «αδιαμεσολάβητος», χωρίς δέσμευση και λογοδοσία, μέχρι τις επόμενες εκλογές όπου ή είναι νικητής ή απορρίπτεται με συνοπτικές διαδικασίες. Αυτού του τύπου οι διαδικασίες είναι η χαρά των καναλιών και των συγκροτημάτων του τύπου, θέαμα και ευκαιρία. Ευκαιρία να παίξουν ρόλο στην εκλογή, να υπογράψουν συναλλαγματικές. Το ατύχημα ότι οι στοιχηματικές είναι πιο αξιόπιστες στα προγνωστικά. Είναι αστείο όταν στελέχη και διανοούμενοι της Αριστεράς υποστηρίζουν ότι αυτές οι διαδικασίες είναι το μέτρο της «ανοικτότητας» για ένα κόμμα. Απέναντι στο κόμμα-φρούριο υποστηρίζουν χωρίς επιφυλάξεις το κόμμα-στούντιο.
Είναι εύλογο ο Νίκος Ανδρουλάκης να επιθυμεί το κόμμα του να γίνει σήμερα ο «χαλίφης» της αντιπολίτευσης και αύριο o εταίρος με ειδικό βάρος σε μια κυβέρνηση. Μόνο που η φιλοδοξία για να γίνει πραγματικότητα απαιτεί τρεις τουλάχιστον προϋποθέσεις: προγραμματικό λόγο που να συνομιλεί με αυθεντικές και δυναμικές κοινωνικές εκπροσωπήσεις και πολιτικές συμμαχίες, με ποιους θα πας και ποιους θα αφήσεις. Δεν μάθαμε πολλά πράγματα κατά τη διάρκεια της διαδικασίας εκλογής. Ο Ν. Ανδρουλάκης δεν άνοιξε τα χαρτιά του, από σκοπιμότητα ή από απουσία λόγου.
Ο Χ. Καστανίδης, τουλάχιστον, ανέδειξε στις ομιλίες του την κοινωνική υπόσταση του pasokification, της κρίσης δηλαδή της σοσιαλδημοκρατίας. Ενώ ο Π. Γερουλάνος στις ομιλίες του προσπάθησε να αναδείξει μια πιο σύγχρονη ατζέντα με έμφαση στα δικαιώματα, τα ψηφιακά, και την πράσινη μετάβαση, μόνο που το μήνυμά του δεν πέρασε, ίσως δεν υπήρχε ζήτηση. Αντίθετα, ο Ανδρ. Λοβέρδος ήταν σαφής, τη συμπάθειά του στη Ν.Δ. την ήξερε όλος ο κόσμος, εκείνος ανέδειξε τον ιδεότυπο του ακραίου κέντρου, τη συνδρομή του στις αυταρχικές και ταξικές διευθετήσεις του Κ. Μητσοτάκη, στη γενίκευση της ποινικής καταστολής. Το πρόβλημα για τη νέα ηγεσία είναι ότι οι απόψεις του έχουν αφοσιωμένους οπαδούς στην Κοινοβουλευτική Ομάδα.
Η ανάλυση του δείγματος όσων προσήλθαν στην κάλπη δεν αφήνει μεγάλα περιθώρια αισιοδοξίας στον Ν. Ανδρουλάκη, απουσίαζε χαρακτηριστικά η νεολαία, μόνο το 6,65% ήταν κάτω από τα 30. Σε σύγκριση μάλιστα με τον ΣΥΡΙΖΑ, που έχει ανθεκτικές σχέσεις εκπροσώπησης με τους εργαζόμενους, τη νεολαία και τα λαϊκά στρώματα, τα πράγματα μάλλον γκρίζα είναι παρά πράσινα. Από την άλλη, μπορεί να έχει προσδοκίες από εκείνα τα υψηλά μεσαία εισοδήματα που μετακόμισαν στη Ν.Δ. και οι προσδοκίες τους διαψεύστηκαν.
Γραφικό θα είναι ΚΙΝ.ΑΛΛ. και ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. να κονταροχτυπιούνται για το ποιος από τους δύο θα εκπροσωπήσει τον λεγόμενο μεσαίο χώρο, τους κεντρώους ψηφοφόρους, ιδιαίτερα από τη μεριά του ΣΥΡΙΖΑ που κατανάλωσε πολύτιμο πολιτικό κεφάλαιο, σε μια περίοδο πολλαπλών κρίσεων, διεκδικώντας ένα κοινωνικά άμορφο και πολιτικά απροσδιόριστο εκλογικό κοινό. Η πολιτική όμως πάντα θα μας εκπλήσσει.
*Ο Χριστόφορος Παπαδόπουλος είναι μέλος της ΚΕΑ του ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ., πρώην βουλευτής
Πηγή: ΕΦΣΥΝ
