Macro

Η έμφυλη βία δεν είναι ακόμα μια έννοια, είναι μια πραγματικότητα βαθιά εδραιωμένη στην κοινωνία που ζούμε. Αποτέλεσμα της αναπαραγωγής της πατριαρχίας, των τοξικών στερεοτύπων περί αρρενωπότητας και του ρόλου των φύλων στην κοινωνία και την οικογένεια, με βία, λεκτική ή φυσική, που συχνότερα από ό,τι θα θέλαμε να πιστεύουμε φτάνει μέχρι τις γυναικοκτονίες, τους βιασμούς κ.λπ. Η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ένα πολύ σημαντικό κείμενο για την πρόληψη και την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών και της ενδοοικογενειακής, υπογράφηκε στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 2011, ωστόσο κυρώθηκε από την Ελλάδα το 2018 από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ. Δύο διαδοχικές κυβερνήσεις της Ν.Δ. δεν έφεραν την κύρωσή της, ωστόσο σπεύδουν να ιδιοποιηθούν ακόμα κι αυτό, βασίζοντας όλη την επιχειρηματολογία τους σε κάτι που ποτέ δεν τόλμησαν να φέρουν. Η Σύμβαση θέτει ένα ισχυρό θεσμικό πλαίσιο, χρειάζονται όμως πρωτοβουλίες και δράσεις για να μπορέσει να υπάρξει αποτέλεσμα. Τα Συμβουλευτικά Κέντρα γυναικών και θυμάτων έμφυλης βίας των δήμων παίζουν κομβικό ρόλο σ’ αυτό και χρειάζονται επάρκεια προσωπικού, πόρων και υποδομών. Ομοίως, η εκπαίδευση του προσωπικού της ΕΛ.ΑΣ., ώστε να μπορεί να χειρίζεται αποτελεσματικά περιπτώσεις έμφυλης βίας και να αντιμετωπίζει άμεσα, θεσμικά και ουσιαστικά, τις καταγγελίες ώστε να πάψει ο φόβος των θυμάτων. Και σίγουρα η συμπερίληψη του όρου η γυναικοκτονία στον Ποινικό Κώδικα που ζητούν επιτακτικά οργανώσεις δικαιωμάτων, αλλά και ο ΣΥΡΙΖΑ-Π.Σ. μαζί με άλλες προοδευτικές δυνάμεις στη Βουλή.

Με 90, 100, 110 νεκρούς καθημερινά, η χώρα θα έπρεπε να πενθεί. Ή, πάντως, να…

Συστάδες από σκαλωσιές μπροστά σε παλιά κτήρια και μπετονιέρες που γυρίζουν. Εργοτάξια στην Πανεπιστημίου κι…

Ενα βουνό χρέους σκιάζει την παγκόσμια οικονομία, αλλά και κράτη και τις κοινωνίες, προκαλώντας σοβαρές…

Το φόντο της ιστορίας είναι η διαρκής σύγκρουση ανάμεσα σε δύο ομάδες νέων («συμμορίες») της πόλης: τους Άριστους, που είναι «οι φραγκάτοι, τα πλουσιόπαιδα των Βορείων Προαστίων», και τους Γκρήζερς, τους «Λίγδες», όνομα που «χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει όλα τ’ αγόρια απ’ τις Δυτικές Συνοικίες», τους φτωχούς και κατά κανόνα αποκλεισμένους, τους νέους χωρίς αύριο. Εκεί, η ταξική άβυσσος δεν ξεπερνιέται, όσες φορές κι αν νικήσουν στις συγκρούσεις οι Γκρήζερς, το ξέρουν όλοι, το ξέρουν και οι Άριστοι και οι Λίγδες. Όπως λέει ένας Άριστος: «Δεν γίνεται να νικήσετε, ακόμα κι αν μας κατατροπώσετε. Θα εξακολουθείτε να βρίσκεστε όπου και πριν, στον πάτο. Και εμείς θα εξακολουθούμε να είμαστε οι τυχεροί με όλες τις άκρες». Σε αυτόν τον κόσμο αντιπαράθεσης και βίας, αλλά και φιλίας και αλληλεγγύης, παρακολουθούμε τη ζωή των βασικών πρωταγωνιστών της ιστορίας, του Πόνιμποϊ και του Τζόνι: δύο νεαρών παιδιών που θα εμπλακούν σε έναν «συνηθισμένο» καβγά που θα αλλάξει τη ζωή και (κυρίως, ίσως) τη σκέψη τους, μέχρι τελικά να δουν αυτό το κενό στο οποίο νιώθουν ότι ζουν να μετατρέπεται σε τραγωδία χωρίς επιστροφή. Μες στην τραγωδία όμως υπάρχει ρωγμή για λίγο φως και γι’ αυτούς που «ζούνε στη λάθος συνοικία της πόλης», μιας και κάποιος τελικά θα «αφηγηθεί τη δική τους εκδοχή για τον κόσμο». Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το 1967 και θεωρείται ότι εισήγαγε στη λογοτεχνία ένα είδος που αναφέρεται και απευθύνεται σε νέους αναγνώστες και αναγνώστριες (αν και όχι μόνο, προφανώς). Η συγγραφέας έγραψε το βιβλίο όταν ήταν μαθήτρια στο λύκειο, αλλά το βιβλίο έχει απαγορευθεί κατά καιρούς από σχολεία των ΗΠΑ. Η Χίντον είναι συγγραφέας και του Rumble fish (1975), που επίσης μεταφέρθηκε στην κινηματογραφική οθόνη από τον Κόπολα.

Η κλήση για ανωμοτί κατάθεση, που έλαβε ο δημοσιογράφος Νίκος Γιαννόπουλος του News247 και της Εποχής από τον αρμόδιο εισαγγελέα, μόνο και μόνο γιατί πήρε συνέντευξη από μαθητή σχολείου σε κατάληψη και τη δημοσίευσε σε σχετικό ρεπορτάζ πριν από ενάμιση σχεδόν χρόνο, δεν αποτελεί απλά μια αδιανόητη ενέργεια. Είναι μια νομικά χρωματισμένη και πολιτικά εξαιρετικά επικίνδυνη κίνηση, καθώς ο δημοσιογράφος δεν καλείται ως μάρτυρας που πιθανόν έχει κάτι σημαντικό να προσθέσει στην έρευνα της εισαγγελικής αρχής. Κι αυτό ακόμα θα ήταν συζητήσιμο, γιατί κάτι έχουμε ακούσει όλοι για δημοσιογραφική δεοντολογία. Εδώ, όμως, καλείται με την υποψία ότι έχει διαπράξει το αδίκημα της ηθικής αυτουργίας σε κάποιο, κατά την εισαγγελική αρχή, ποινικό αδίκημα. Μια τέτοια ενέργεια δεν θα ήταν νοητή χωρίς το απαράδεκτο πολιτικό κλίμα, για το οποίο ευθύνεται η κυβέρνηση της ΝΔ, που από την πρώτη στιγμή έσπευσε να επιδείξει τον αυταρχισμό της, ιδίως στον χώρο της εκπαίδευσης, υποδεικνύοντας κάθε είδους διαμαρτυρία από την πλευρά μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας σαν ποινικά κολάσιμη και πολιτικά υποκινούμενη πράξη. Όταν για να «προστατευτούν» τα ΑΕΙ χρειάζεται κατά την κυβέρνηση της ΝΔ κι από ένα αστυνομικό τμήμα σε καθένα από αυτά, γιατί να μην κληθεί για ανωμοτί κατάθεση κι ένας δημοσιογράφος ως πιθανός υπεύθυνος για ηθική αυτουργία σε μια μαθητική κατάληψη; Αυτό είναι το κλίμα που διαμορφώνει η κυβέρνηση και δεν φαίνεται να ανησυχεί καθόλου γι’ αυτό. Ισα ίσα, φαίνεται να περιμένει πως κάποιους θα τρομοκρατήσει ευνοώντας την επέκταση του αυταρχισμού της και των διώξεων εναντίον των δημοσιογράφων, όπως βλέπουμε ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα. Δεν της αρκεί που με την πολιτική της έχει καταντήσει την Ελλάδα στον πάτο των κρατών με κριτήριο την ελευθερία του Τύπου. Γιατί η αντίληψή της περί αυτής της ελευθερίας είναι ακριβώς εκείνη που περιγράφει ο στίχος του Σούτσου: « Είν’ ελεύθερος ο τύπος, φτάνει μόνο να μη γράψεις». Από τη θέση μας ως άνθρωποι του Τύπου, την διαβεβαιώνουμε ότι θα δυσκολευτεί αφάνταστα για να το πετύχει. Και περιμένουμε την κατάλληλη και άμεση αντίδραση από όλα τα σωματεία του Τύπου, αρχίζοντας από την ΕΣΗΕΑ.

Μόνο τυχαίοι δεν ήταν οι θάνατοι. Και ποτέ οι μαζικοί θάνατοι, ποτέ, το τονίζω, σε τέτοια κλίμακα μπορούν να θεωρηθούν τυχαίοι. Ούτε τότε, ούτε τώρα. Το κέρδος, το όποιο κέρδος, βρίσκεται πίσω από τη φρικωδία. Ας μην ξύνουν την ιστορική οδύνη ο Γιάννης Οικονόμου και το αφηνιασμένο καθεστώς που κυβερνά. Γι' αυτό όμως χρειάζεται να επιστρέφουμε σε αποστάγματα σοφίας όπως του Ηράκλειτου: «Ο λαός πρέπει να υπερασπίζεται τον νόμο σαν να είναι το τείχος (σ.σ.: της πόλης)». Ακριβώς αυτή την ανάγκη υπερασπίστηκε το άρθρο 107 του συντάγματος του 1844. Την ίδια ανάγκη υπερασπίστηκε το ακροτελεύτιο άρθρο, 114, του συντάγματος του 1952. Του άρθρου που έγινε σύνθημα στον αγώνα για Παιδεία, δημοκρατία, ελευθερία και νομιμότητα στη δεκαετία του '60. Και ήταν ο Ανδρέας Λεντάκης, φριχτά βασανισμένος αργότερα στην ταράτσα της Μπουμπουλίνας, που το εμπνεύστηκε. Από την ΕΔΑ ήταν ο Λεντάκης, όχι από την ΕΚΟΦ του φοιτητικού παρακράτους της ΕΡΕ. Πολιτικοί υφιστάμενοι του Παττακού ήταν οι βασανιστές του και με τον Άδωνι Γεωργιάδη αντάλλασσε επιστολές εκτίμησης ο Παττακός, όχι με τον Τσίπρα και τον Κουτσούμπα και τον Βαρουφάκη και τον Ανδρουλάκη. «Θα σας ταράξουμε στη νομιμότητα» έλεγε ο μέγας Ηλίας Ηλιού της ΕΔΑ, την ώρα που ο «εθνάρχης» την κοπανούσε για το Παρίσι, ατιμωτικά, με ψευδώνυμο. Ναι! Χρειάζεται να θυμόμαστε την Ιστορία. Γιατί όταν δεν τη θυμόμαστε, την προκαλούμε να επαναληφθεί.

Στην πρόσφατη συζήτηση που προκλήθηκε με την "πρόταση Τσίπρα" για την εκλογή του ιδίου και…

Σε κάθε πολιτική κοινότητα υπάρχουν πλειοψηφίες και μειοψηφίες. Η αρμονική συνύπαρξή τους, που αποτελεί αναγκαία προϋπόθεση για την επιδίωξη του κοινού καλού, ρυθμίζεται από διαδικαστικούς κανόνες. Οι κανόνες αυτοί, που αφορούν τον τρόπο λήψης αποφάσεων και ανάδειξης των αντιπροσωπευτικών οργάνων, πρέπει να είναι εκ των προτέρων γνωστοί σε όλους. Οι αιφνιδιασμοί της μειοψηφίας από την πλειοψηφία πρέπει να αποφεύγονται. Για τον λόγο αυτό το ελληνικό σύνταγμα, για παράδειγμα, ορίζει ότι "το εκλογικό σύστημα και οι εκλογικές περιφέρειες ορίζονται με νόμο που ισχύει από τις μεθεπόμενες εκλογές, εκτός και αν προβλέπεται η ισχύς του άμεσα από τις επόμενες εκλογές με ρητή διάταξη που ψηφίζεται με την πλειοψηφία των δύο τρίτων του όλου αριθμού των βουλευτών". Η συνταγματική αυτή διάταξη λέει δύο απλά πράγματα: α) δεν αλλάζουν οι κανόνες του παιχνιδιού λίγο πριν αρχίσει το παιχνίδι. β) εξαίρεση μπορεί να υπάρξει μόνο αν διαμορφωθεί ευρύτατη συναίνεση. Ένα κόμμα της Αριστεράς, που οραματίζεται την επέκταση και εμβάθυνση της δημοκρατίας, καλό είναι να μη βρίσκεται πίσω από τις κατακτήσεις του κόσμου που θέλει να αλλάξει.

Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος δεν θα πάψεις ούτε στιγμή ν’ αγωνίζεσαι για την ειρήνη και για το δίκιο. Θα βγεις στους δρόμους, θα φωνάξεις, τα χείλια σου θα ματώσουν απ’ τις φωνές το πρόσωπό σου θα ματώσει από τις σφαίρες — μα ούτε βήμα πίσω. Κάθε κραυγή σου μια πετριά στα τζάμια των πολεμοκάπηλων Κάθε χειρονομία σου σα να γκρεμίζεις την αδικία. Και πρόσεξε: μη ξεχαστείς ούτε στιγμή. Έτσι λίγο να θυμηθείς τα παιδικά σου χρόνια αφίνεις χιλιάδες παιδιά να κομματιάζονται την ώρα που παίζουν ανύποπτα στις πολιτείες μια στιγμή αν κοιτάξεις το ηλιοβασίλεμα αύριο οι άνθρωποι θα χάνουνται στη νύχτα του πολέμου έτσι και σταματήσεις μια στιγμή να ονειρευτείς εκατομμύρια ανθρώπινα όνειρα θα γίνουν στάχτη κάτω απ' τις οβίδες. Δεν έχεις καιρό δεν έχεις καιρό για τον εαυτό σου αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος μπορεί να χρειαστεί ν’ αφίσεις τη μάνα σου, την αγαπημένη ή το παιδί σου. Δε θα διστάσεις. Θ’ απαρνηθείς τη λάμπα σου και το ψωμί σου θ’ απαρνηθείς τη βραδινή ξεκούραση στο σπιτικό κατώφλι για τον τραχύ δρόμο που πάει στο αύριο. Μπροστά σε τίποτα δε θα δειλιάσεις κι ούτε θα φοβηθείς. Το ξέρω, είναι όμορφο ν’ ακούς μια φυσαρμόνικα το βράδι, να κοιτάς έν’ άστρο, να ονειρεύεσαι είναι όμορφο σκυμένος πάνω απ’ το κόκκινο στόμα της αγάπης σου να την ακούς να σου λέει τα όνειρά της για το μέλλον. Μα εσύ πρέπει να τ’ αποχαιρετήσεις όλ’ αυτά και να ξεκινήσεις γιατί εσύ είσαι υπεύθυνος για όλες τις φυσαρμόνικες του κόσμου, για όλα τ’ άστρα, για όλες τις λάμπες και για όλα τα όνειρα αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος μπορεί να χρειαστεί να σε κλείσουν φυλακή για είκοσι ή και περισσότερα χρόνια μα εσύ και μες στη φυλακή θα θυμάσαι πάντοτε την άνοιξη, τη μάνα σου και τον κόσμο. Εσύ και μες απ’ το τετραγωνικό μέτρο του κελλιού σου θα συνεχίζεις τον δρόμο σου πάνω στη γη. Κι’ όταν μες στην απέραντη σιωπή, τη νύχτα θα χτυπάς τον τοίχο του κελλιού σου με το δάχτυλο απ’ τ’ άλλο μέρος του τοίχου θα σου απαντάει η Ισπανία. Εσύ, κι ας βλέπεις να περνάν τα χρόνια σου και ν’ ασπρίζουν τα μαλλιά σου δε θα γερνάς. Εσύ και μες στη φυλακή κάθε πρωί θα ξημερώνεσαι πιο νέος Αφού όλο και νέοι αγώνες θ’ αρχίζουνε στον κόσμο αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό. Αποβραδίς στην απομόνωση θα γράψεις ένα μεγάλο τρυφερό γράμμα στη μάνα σου θα γράψεις στον τοίχο την ημερομηνία, τ’ αρχικά του ονόματός σου και μια λέξη: Ειρήνη σα να ’γραφες όλη την ιστορία της ζωής σου. Να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό να μπορείς να σταθείς μπροστά στα έξη ντουφέκια σα να στεκόσουνα μπροστά σ’ ολάκαιρο το μέλλον. Να μπορείς, απάνω απ’ την ομοβροντία που σε σκοτώνει εσύ ν’ ακούς τα εκατομμύρια των απλών ανθρώπων που τραγουδώντας πολεμάνε για την ειρήνη. Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος. [πηγή: Τάσος Λειβαδίτης, Ποίηση, Κέδρος, Αθήναι 21979, σ. 121-124]