Γιάννης Βούλγαρης

06
05

ΕΔΑ: Μια επανεπίσκεψη

Ξέρουμε από την ιστορία ότι η επιτυχία της ΕΔΑ να συμβάλει στην επιβολή της διαιρετικής τομής Δεξιά – Αντιδεξιά στη δεκαετία του 1960, θα είναι η απαρχή τής υποχώρησής της, καθώς η ΕΚ θα κατακτήσει βαθμιαία την ηγεμονία στον αντιδεξιό χώρο. Ήταν το περίφημο «σταυρικό σημείο» του Ηλία Ηλιού. Τότε η ΕΔΑ-ΚΚΕ θα αναδιπλωθεί ιδεολογικά στη σκληρότερη όψη της ταυτότητάς της: την κομμουνιστική. Είναι ίσως σημαδιακά τα χρόνια 1963-65. Σαν η ΕΔΑ να εκρήγνυται και από την έκρηξη θα βγαίνουν τα μεταπολιτευτικά ΚΚΕ, και ένα μέρος του ΠΑΣΟΚ. ΄Ενα μέρος, γιατί δεν πρέπει να δούμε το ΠΑΣΟΚ του Αντρέα σαν συνέχεια της εθνικής-λαϊκής αντιδεξιάς παράταξης για την οποία πάσχιζε η ΕΔΑ. Η κρίση του 1965 και η δικτατορία είχαν παραγάγει έναν αυτόνομο κεντρογενή Αντιδεξισμό. Πολυπληθέστερο του προηγούμενου, αλλά και διαφορετικό. Όχι μόνο γιατί άλλος ήταν ο κύριος φορέας, το Κέντρο και όχι η Αριστερά, αλλά και γιατί άλλη ήταν η εθνική ατμόσφαιρα. Δεν ήταν πια η ηττημένη Εθνική Αντίσταση, αλλά η «νικηφόρα» (η υποτιθέμενη νικηφόρα) Αντιδικτατορική Αντίσταση. Αλλά εδώ θα ανοίγαμε ένα νέο κεφάλαιο. Μια μόνο παρατήρηση για το ψυχολογικό κλίμα της κάθε εποχής. Κάπου η Λαμπρινού παρατηρεί ότι η μετεμφυλιακή Ελλάδα αντιμετωπίζεται σαν «αντιηρωική» μεταξύ δύο ηρωικών περιόδων, της Εθνικής Αντίστασης και του αντιδικτατορικού αγώνα. Θα ήταν λάθος. Εκτός του ότι επί Δικτατορίας δεν υπήρξε μαζική αντίσταση, θα υποτιμούσαμε τον καθημερινό ηρωισμό του απλού αριστερού της μετεμφυλιακής Ελλάδας.