ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ 1974: Ο ΚΑΤΑΛΥΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΕΠΙΣΤΡΑΤΩΝ ΣΤΗΝ ΚΑΤΑΡΡΕΥΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΑΡΧΩΝ
Το ερώτημα «πώς έπεσε η χούντα» έχει απασχολήσει τους κοινωνικούς επιστήμονες της μεταπολιτευτικής γενιάς, χωρίς όμως κατά τη γνώμη μας να έχει δοθεί ικανοποιητική απάντηση. Όχι τόσο γιατί ενδέχεται κάποιες κρίσιμες πληροφορίες που αφορούν τις «υψηλές» επαφές εγχώριων και διεθνών παραγόντων να μη μας είναι σε ικανοποιητικό βαθμό γνωστές, αλλά επειδή υπάρχει τουλάχιστον ένας παράγοντας που δεν έχει ληφθεί σοβαρά υπόψη, ο λαός. Αναφερόμαστε στην έννοια όχι ως οργανωμένη ή ανοργάνωτη πολιτική οντότητα, αλλά ως μέρος του στρατεύματος. Με άλλα λόγια επιχειρούμε να εντάξουμε στην πολιτική εξίσωση του Ιουλίου του 1974 έναν από τους πλέον κρίσιμους παράγοντες, τους επίστρατους. Ωστόσο το ερώτημα καθεαυτό, το οποίο πέραν των ακαδημαϊκών κύκλων έχει απασχολήσει ευρύτερα την ελληνική κοινωνία, θα ήταν υπεραπλουστευτικό και θα αδικούσε οιαδήποτε απάντηση δινόταν σε αυτό, αν υπονοούσε πως πίσω από την πτώση της χούντας υπήρξε ένα και μοναδικό γεγονός, μία και μόνο αιτία. Παρ’ όλα αυτά οι δομολειτουργικές προσεγγίσεις από τη μία και η θεωρία των ελίτ από την άλλη έχουν αφήσει λίγο χώρο για μια εμπεριστατωμένη εκτίμηση της βαρύτητας των συλλογικών δράσεων και του ρόλου της κοινωνίας πολιτών στον ιστορικό χρόνο.