Jacques Ranciere

05
12

Jacques Rancière: Περί της Ελευθερίας της έκφρασης

Είναι σαφές από τα πράγματα ότι η κοσμικότητα η οποία ορίζει την ουδετερότητα του Κράτους σε θέματα θρησκείας δεν αρκεί για να ρυθμίσει τις σχέσεις μεταξύ πιστών και μη πιστών, πόσο μάλλον μεταξύ των μελών διαφορετικών θρησκειών. Αυτό μπορεί να το επιτύχει μία αρετή που αφορά τη συμπεριφορά των ατόμων: η ανεκτικότητα (tolérance) η οποία δεν έχει νόημα παρά μόνο αν είναι αμοιβαία. Οι νέοι ιδεολόγοι της κοσμικότητας έχουν παντελώς αλλοιώσει τη σημασία της έννοιας. Την ανήγαγαν σε κανόνα συμπεριφοράς, τον οποίο το Κράτος οφείλει να επιβάλει στους μαθητές, στις μητέρες τους και εντέλει στις γυναίκες όλης της κοινωνίας. Η υποχρέωση της λαϊκότητας προσδιορίζεται έτσι ως απαγόρευση ενός τρόπου ένδυσης, απαγόρευση που συνιστά δυσμενή διάκριση, εφόσον δεν αφορά παρά τις γυναίκες και τα κορίτσια μιας συγκεκριμένης κοινότητας πιστών, εγκαθιδρύοντας έτσι μία μετωπική αντιπαράθεση ανάμεσα στην κοσμική αρετή που υπαγορεύει ο νόμος της δημοκρατίας και το σύνολο ενός τρόπου ζωής. Κάτι αντίστοιχο συμβαίνει σήμερα σχετικά με την έννοια της ελευθερίας της έκφρασης. Η ελευθερία αυτή, που εγκαθιδρύθηκε με τον νόμο της 29ης Ιουλίου 1881, νοείται ως ελευθερία των δημοσιογράφων απέναντι στην εξουσία του Κράτους, εξουσία που εκφραζόταν με την προληπτική ή κατασταλτική λογοκρισία. Σημαίνει ότι οι δημοσιογράφοι και οι λοιποί παράγοντες της δημόσιας συζήτησης μπορούν να διακινούν τα γραπτά τους χωρίς έλεγχο μιας υπέρτερης αρχής, παρά μόνο δίνοντας λόγο στη δικαιοσύνη για εγκλήματα ή παραπτώματα που ενδεχομένως να έχουν διαπράξει ασκώντας αυτή την ελευθερία – κυρίως αυτό της συκοφαντικής δυσφήμισης. Σημαίνει πως τα γραπτά μπορούν να κυκλοφορούν χωρίς να χρειάζεται η άδεια του Κράτους, αλλά δεν τους προσδίδει εξ αυτού κατά κανένα τρόπο την αρετή της ενσάρκωσης της ελευθερίας της έκφρασης και δεν καθιστά επιπλέον αυτή την ελευθερία την αρχή που επιτρέπει να τα κρίνουμε.
11
05

Ζακ Ρανσιέρ: Η επίθεση έχει παντού τον ίδιο στόχο

Νομίζω ότι πρέπει όσοι διεξάγουν τον αγώνα να υποδείξουν ποιες ακριβώς πράξεις αλληλεγγύης περιμένουν από τους υπόλοιπους, είτε αυτό σημαίνει υλική βοήθεια ή δηλώσεις υποστήριξης. Το σημαντικό είναι ότι η απόσταση μεταξύ των διαφορετικών αγώνων σήμερα μικραίνει. Στους σιδηροδρόμους, στα πανεπιστήμια και αλλού η επίθεση έχει τον ίδιο στόχο: την ύπαρξη ενός κόσμου που κυβερνάται από την αλληλεγγύη, ενός κόσμου στον οποίο όλοι έχουν πρόσβαση στη εκπαίδευση, την περίθαλψη, τις μεταφορές και άλλες υπηρεσίες, ανεξάρτητα από την κοινωνική τους θέση.
12
06

Ζακ Ρανσιέρ: Δημοκρατία, Ισότητα και Χειραφέτηση σε έναν Κόσμο που Αλλάζει

Περισσότερο από ποτέ ο κόσμος της ισότητας δείχνει να είναι το, πάντοτε υπό όρους, παράγωγο συγκεκριμένων επινοήσεων. Το παρόν μας μας ωθεί να ανακαλύψουμε ξανά ότι η ιστορία της ισότητας είναι μια αυτόνομη ιστορία. Δεν είναι η εξέλιξη στρατηγικών που βασίζονται στους τεχνολογικούς και οικονομικούς μετασχηματισμούς. Είναι ένας αστερισμός στιγμών -κάποιες ημέρες, κάποιες εβδομάδες, κάποια χρόνια που δημιουργούν συγκεκριμένες χρονικές δυναμικές, προικισμένες με περισσότερη ή λιγότερη ένταση και διάρκεια. Το παρελθόν δεν μας άφησε κανένα μάθημα, μόνο στιγμές που πρέπει να διευρύνουμε και να παρατείνουμε όσο μακρύτερα μπορούμε.
17
12

Ρατσισμός: Ένα Πάθος από τα Πάνω

Πολλή ενέργεια έχει δαπανηθεί κατά μίας συγκεκριμένης μορφής ρατσισμού -ενσωματωμένης στο Εθνικό Μέτωπο- και μια συγκεκριμένης αντίληψης περί ρατσισμού ως έκφρασης κάποιων «τιποτένιων λευκών» που αντιπροσωπεύουν τα οπισθοδρομικά στρώματα της κοινωνίας. Ένα μεγάλο κομμάτι αυτής της ενέργειας χρησιμοποιήθηκε για να θεσπίσει τη νομιμοποίηση μιας καινούριας μορφής ρατσισμού: τον ρατσισμό του κράτους και τον ρατσισμό της «αριστερής» διανόησης. Ήρθε μάλλον ο καιρός να ανακατευθύνουμε τη σκέψη και τον αγώνα ενάντια σε μία θεωρία και πρακτική του στιγματισμού, της επισφάλειας και του αποκλεισμού που σήμερα συγκροτούν έναν ρατσισμό από τα πάνω: μία λογική του κράτους και ένα πάθος της διανόησης.