Νίκος Κουντούρης

Τα ανταλλακτικά δίκτυα, τα εναλλακτικά νομίσματα, και οι ανακτημένες επιχειρήσεις, παρόλο που αντιμετώπισαν την κρατική καταστολή και στην Αργεντινή, αλλά και σε όλες τις χώρες της Λατινικής Αμερικής, δημιούργησαν νέες προσεγγίσεις και τάσεις για μία «εναλλακτική» παγκοσμιοποίηση. Η οικονομία των φτωχών της Αργεντινής της κρίσης άνοιξε νέους δρόμους σκέψης και κοινωνικής δράσης, πολλοί από τους οποίους γνώρισαν παγκόσμια αναγνώριση. Προφανώς, τα κινήματα αυτά δεν κατάφεραν να ανατρέψουν τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία, όμως δημιούργησαν τη βάση για εναλλακτικές απαντήσεις στα διαρκή ερωτήματα των επανατροφοδοτούμενων κρίσεων της παγκοσμιοποίησης. Η Λατινική Αμερική αποτέλεσε για τα κινήματα αυτά ένα εργαστήρι αλληλέγγυου κοινωνικού πειραματισμού. Σήμερα, τα κινήματα της εναλλακτικής οικονομίας φαίνεται να περνούν σε μία νέα φάση. Στις περισσότερες χώρες, οι φορείς της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας γνωρίζουν κάποιας μορφής θεσμική αναγνώριση. Όμως, την ίδια στιγμή, με την Λατινική Αμερική να εισέρχεται σε μία νέα περίοδο κρίσεων και εντάσεων, αλλά και τις ευρωπαϊκές κοινωνίες να προβληματίζονται έντονα για το μέλλον τους, δεν αποκλείεται να επανεμφανιστούν εκ νέου με πιο ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά και με επικαιροποιημένη ατζέντα διεκδικήσεων.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχει πολιτική και διοικητική κουλτούρα στήριξης των καταλήψεων στέγης, ούτε από την αυτοδιοίκηση ούτε από το κράτος. Υπάρχουν, παρόλα αυτά, περιπτώσεις καταλήψεων στέγης που λειτουργούν για χρόνια με διοικητική ανοχή. Όμως, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου το κράτος λειτούργησε με διοικητικό αυτοματισμό ή και αυταρχισμό, διαλύοντας καταλήψεις στέγης. Αντίστοιχες ανελαστικές συμπεριφορές είχε διαχρονικά και η τοπική αυτοδιοίκηση. Είναι σαφές ότι η διοικητική απειλή δεν πρόκειται ποτέ να σταματήσει να πλανάται πάνω από τις καταλήψεις στέγης. Στην Ελλάδα, όμως, ίσως να είναι τώρα η ευκαιρία να συζητηθεί ένα ευρύτερο πλαίσιο στήριξης της κοινωνικής δράσης, στο οποίο θα συμπεριλαμβάνονται και αυτοί οι χώροι. Ιδιαίτερα, σε ό,τι αφορά την επικείμενη πολιτική μάχη για την τοπική αυτοδιοίκηση, μία προοδευτική ατζέντα θα μπορούσε να συμπεριλαμβάνει και τέτοιες πρωτοβουλίες.