Αννέτα Καββαδία

Ο Ιάσονας Αποστολόπουλος βρέθηκε στο στόχαστρο όχι για τις πράξεις του αλλά για τις απόψεις του. Κι αυτό είναι το επικίνδυνο. Η αναβίωση δηλαδή άλλων εποχών, όταν η ποινικοποίηση της γνώμης οδηγούσε σε επικίνδυνα μονοπάτια. Κι εδώ είναι η μεγάλη ευθύνη της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Η οποία, αντί να υπερασπιστεί την αρχική της απόφαση και να βραβεύσει τις πράξεις του διασώστη (που αυτές ήταν και το κίνητρο για να συμπεριληφθεί στην αρχική λίστα), αποδέχτηκε –εμμέσως πλην σαφώς– ότι οι δημόσια εκφρασμένες κριτικές απόψεις του αναιρούν τη σπουδαιότητα των πράξεών του οι οποίες παύουν αυτόματα να θεωρούνται άξιες για βράβευση! Τι μας λένε, δηλαδή; Ότι η πολιτεία  δεν είναι δυνατόν να βραβεύσει κάποιον ο οποίος την έχει κριτικάρει; Ότι πρέπει να σιωπούμε για να μη θιγεί η εικόνα της χώρας ή ότι είναι λάθος να απαιτούμε να αλλάξει στάση η Ελλάδα και τα σώματα ασφαλείας να σέβονται τη νομιμότητα; Ότι η δημοκρατία που ευαγγελίζονται δεν είναι τόσο ανεκτική στην κριτική; Λέει σε ένα σημείο συνέντευξής του στον ιστότοπο ieidiseis.gr, ο κοσμήτορας πολιτικών επιστημών του Παντείου, Δημήτρης Χριστόπουλος: «Θεωρώ ότι στην Ελλάδα σήμερα βιώνουμε μια στρατηγική ιδεολογική επίθεση ενός νεοσυντηρητικού αυταρχισμού που δεν κομίζει καλά νέα στην ποιότητα της δημοκρατίας μας. Σε αυτό πρωταγωνιστεί ο Κυριάκος Μητσοτάκης με όλα τα πρωτοπαλίκαρα της μεταπολιτευτικής Άκρας Δεξιάς που έχει δίπλα του. Και αυτές οι πολιτικές επιλογές στο τέλος θα καταπιούν και τον ίδιο». Η προσωπική τύχη του Κ. Μητσοτάκη μάς αφήνει παγερά αδιάφορους. Η ποιότητα της δημοκρατίας όμως, είναι υπόθεση όλων. Γι’ αυτό και οι ευθύνες της Προέδρου της Δημοκρατίας είναι αντιστρόφως ανάλογες με το ρόλο που της επιφυλάσσει το σύνταγμα. Από την ίδια εξαρτάται πώς θα διαχειριστεί το ανώτατο πολιτειακό αξίωμα. Ο ευτελισμός του, πάντως, δεν θα έπρεπε να είναι στις επιλογές της.  

Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η συγκεκριμένη κάστα ανθρώπων που μας κυβερνά, απεχθάνεται το δημόσιο πανεπιστήμιο. Και τα αίτια αυτής της απέχθειας, πέραν της αλλεργίας για τα λαϊκά στρώματα, θα πρέπει να αναζητηθούν –όσο και αν ακουστεί κλισέ– στην ιδεολογία της Δεξιάς σε σχέση με τον περιορισμό της κοινωνικής κινητικότητας και τα κοινωνικά στεγανά. Η πρόθεση και η αντίληψή τους για σχολεία πολλών ταχυτήτων, καθώς και η «σφαγή» εισακτέων που γίνεται αυτές τις μέρες, δεν είναι τίποτα άλλο από την ακραία απόληξη της δεξιάς ιδεοληψίας περί ψευδώνυμης αριστείας. Μεγαλωμένοι, οι περισσότεροι, σε ένα προστατευμένο περιβάλλον, με το μέλλον τους προδιαγεγραμμένο, που ούτε είχαν, ούτε ήθελαν ποτέ να έχουν σχέση με τα παιδιά των δημόσιων σχολείων, που δεν σέβονται τη φοβερή αυτή δοκιμασία των πανελλαδικών εξετάσεων, η οποία περιλαμβάνει όλη την οικογένεια, δεν αισθάνονται την παραμικρή τύψη για τον αποκλεισμό του σχεδόν 1/3 όσων έδωσαν εξετάσεις, καθώς με βάση τη θεώρησή τους, «δεν μπορούν και δεν πρέπει να πάνε όλοι στο πανεπιστήμιο». Εμμονικά ιδεοληπτικοί, μεθοδεύουν ένα οπισθοδρομικό και αναχρονιστικό δημόσιο σχολείο, με εξοβελισμένα μαθήματα όπως αυτά της Κοινωνιολογίας και της Καλλιτεχνικής Παιδείας, αποδεικνύοντας το πώς αντιλαμβάνονται τον αταξικό (όπως θα έπρεπε να είναι) χαρακτήρα της εκπαίδευσης. Η σύγχρονη Αριστερά έχει την ευθύνη να περιγράψει ένα σχολείο κι ένα πανεπιστήμιο που να ανταποκρίνονται στις πραγματικές ανάγκες της κοινωνίας. Όχι στο οικονομίστικο επίπεδο ή στο επίπεδο μιας επίπλαστης «ανάπτυξης», αλλά στο πλαίσιο μιας απελευθερωτικής διαδικασίας. Τα θολά ιδεολογήματα και τα αμφίσημα της «οικονομίας της γνώσης» δεν εξυπηρετούν αυτή την προοπτική. Και σίγουρα δεν αφήνουν το περιθώριο να προτεραιοποιηθούν τα κεφαλαιώδη της εκπαίδευσης, της έρευνας, της δίκαιης ανάπτυξης, της προσωπικής και συλλογικής ευτυχίας.

Η σημερινή εικόνα –με το ελληνικό και διεθνές #metoo να ανοίγει στόματα, με τις γυναίκες και τα ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα να αυτοοργανώνονται, με ένα παρεμβατικό κίνημα δικηγόρων να πρωτοστατεί– δεν είναι άσχετη με τους πολύχρονους αγώνες, τόσο σε πολιτικό/κινηματικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο, που προηγήθηκαν. Αγώνες στους οποίους επένδυσε το φεμινιστικό κίνημα, ένα από τα αποτελέσματα των οποίων αποτυπώνεται στην έκταση που παίρνει σήμερα η δημόσια ορατότητα της σύγκρουσης. Σε μια στιγμή μάλιστα που, όπως αναφέρθηκε παραπάνω, επιχειρείται να εμπεδωθεί η ιδεολογική κυριαρχία της Δεξιάς –με αφομοιωτικές, μεταξύ άλλων, χειρονομίες (επιτροπή για την εθνική στρατηγική ισότητας των ΛΟΑΤΚΙ+ από τη μια, «εξωγήινοι» στον Υμηττό από την άλλη) που στοχεύουν στην οικειοποίηση των μακροχρόνιων αγώνων– έχει σημασία η υπενθύμιση των όσων προηγήθηκαν. Όχι μόνο ως φόρος τιμής, αλλά γιατί δημιούργησαν εκείνο το υπόβαθρο στο οποίο συναντιέται και χτίζεται σήμερα το πιο ριζοσπαστικό, ανυποχώρητο, διεκδικητικό κομμάτι του φεμινιστικού κινήματος που απαιτεί ασφάλεια, διαφάνεια, λογοδοσία για όλ@. Που δεν διστάζει να καταγγείλει και που διεκδικεί να το βλέπουν, να το ακούν. Γιατί στην εμπέδωση της αντίληψης πως εγκλήματα σαν της Ηλιούπολης, εγκλήματα που διαιωνίζουν τον κύκλο της κακοποίησης γυναικών και θηλυκοτήτων, σχετίζονται ευθέως με διακρίσεις και στερεότυπα, αλλά και απέναντι σε ένα σύστημα που αποθεώνει τον ατομικισμό, λοιδορεί τη συλλογικότητα, ευνοεί τους διαχωρισμούς, είναι κομβικής σημασίας οι ιδεολογικοπολιτικές αναφορές και αφετηρίες. Γιατί το αίτημα για εκδημοκρατισμό της αστυνομίας και ξήλωμα των ακροδεξιών θυλάκων στους κόλπους της, για ύπαρξη δομών για γυναίκες και ΛΟΑΤΚΙ+ άτομα που βιώνουν κακοποίηση ή απειλή, για ενημέρωση, εκπαίδευση, ευαισθητοποίηση από το σχολείο (στον αντίποδα της κατάργησης πχ των θεματικών εβδομάδων) και τα ΜΜΕ μέχρι τη γειτονιά, δεν είναι αιτήματα «ορφανά» ιδεολογικού προσήμου. Η σερβιτόρα στην Ηλιούπολη, όπως και οι αυτόπτες μάρτυρες στη δολοφονία του Παύλου Φύσσα που «δεν κοίταξαν τη δουλειά τους», δεν γύρισαν την πλάτη και κατέθεσαν στη δίκη της Χρυσής Αυγής, αντιστάθηκαν στην κυρίαρχη κουλτούρα της κοινωνικής απάθειας (που τεχνηέντως καλλιεργείται). Και αυτό είναι, αν μη τι άλλο, ελπιδοφόρο…

Ας ξεκινήσουμε από τα βασικά: ο εμβολιασμός είναι από τα σημαντικότερα «όπλα» απέναντι στην πανδημία. Σύμφωνα με τους επιστήμονες, η αύξηση των εμβολιασμένων θα περιορίσει τους κινδύνους. Δεν θα τους εξαλείψει, αλλά θα τους περιορίσει. Και η παραδοχή αυτή καθιστά τους πολίτες συνυπεύθυνους στην προσπάθεια να αντιμετωπιστεί το 4ο κύμα της πανδημίας, το οποίο μας χτυπά ήδη την πόρτα. Ειδικά από την στιγμή που ο εμβολιασμός δεν είναι υποχρεωτικός, καθένας και καθεμιά αναλαμβάνει και την ευθύνη των πράξεών του. Αυτή είναι, όμως, η μία πλευρά του νομίσματος. Από την άλλη, μπορεί η ατομική ευθύνη να υποκαταστήσει την κρατική μέριμνα; Μπορεί η άρνηση ορισμένων να εμβολιαστούν να αποτελεί άλλοθι για το κυβερνητικό αλαλούμ και να απαλλάσσει από τις ευθύνες της την πολιτεία; Πόσο αξιόπιστη μπορεί να είναι η κυβέρνηση όταν αντί να επιδοθεί σε μια εκστρατεία πειθούς για τη σημασία των εμβολιασμών, τους υπονομεύει καθημερινά με επιπόλαιες αναρτήσεις για την επιτυχία της στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και προσπαθεί μετά, με μαστίγιο και καρότο, να συμμαζέψει τα ασυμμάζευτα, νίπτοντας τας χείρας της για τις κοινωνικές εντάσεις που προκαλεί; Όταν αντί να ενθαρρύνεται και να επιβάλλεται η εδραίωση της επιστήμης και του ορθού λόγου σε όλες τις εκφάνσεις του δημόσιου βίου –σχολεία, ΜΜΕ, πολιτική– όχι απλώς υπονομεύονται, αλλά «στήνονται στο απόσπασμα»; (Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η κατάργηση των κοινωνικών επιστημών και η μείωση ωρών μαθημάτων όπως της χημείας. Η ασυδοσία και η ροπή «μεγαλοδημοσιογράφων» σε κάθε λογής παραδοξολογία χωρίς ουσιαστικό αντίλογο ή η εμφανής –παρά τις τελευταίες συναντήσεις του πρωθυπουργού με τον αρχιεπίσκοπο– απροθυμία της κυβέρνησης να μιλήσει ανοιχτά, φοβούμενη το πολιτικό κόστος, για τις ευθύνες της εκκλησίας στη διασπορά του ιού). Όταν χωρίς αιδώ οι κυβερνώντες «εργαλειοποιούν» την επιτροπή των ειδικών, οι οποίοι αντί να αντιδράσουν, δέχονται να χρησιμοποιείται η επιστημοσύνη τους στο βωμό κομματικών σκοπιμοτήτων; Ισχυρίζομαι πως η πλειονότητα όσων έχουν αμφιβολίες για τον εμβολιασμό, δεν ανήκουν στην κατηγορία των «ψεκασμένων», αυτών που θεωρούν ότι «θα μας βάλουν τσιπάκι». Οι πολλοί έχουν λάθος ή ελλιπή ενημέρωση, κάτι για το οποίο ευθύνονται και όσοι από το πολιτικό φάσμα ή την επιστημονική κοινότητα εξέπεμψαν τόσα αντικρουόμενα μηνύματα (δεν μιλώ για τους «αρνητές», αυτοί δεν θα πειστούν ποτέ).

Αναμφίβολα, η εποχή που ζούμε θέτει τα ερωτήματα με τα οποία οφείλουμε να αναμετρηθούμε. Και η Αριστερά οφείλει να συμπυκνώνει από την σκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα, τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας. Σαφώς και σήμερα δεν αρκεί ένα φύλλο πορείας από τα άπαντα του Μαρξ, του Ένγκελς, του Λένιν, όπως παλιά. Χρειάζεται πυξίδα, αλληλεγγύη, γενναιότητα. Χρειάζεται τα κόμματα της Αριστεράς να είναι τόποι ήθους, μέσα σε ένα περιβάλλον διάβρωσης κάθε δημόσιου χώρου με κοινωνική αποστολή. Και εχθρικοί τόποι για τα κάθε λογής νέα κατεστημένα, για τον ελιτισμό, την εξουσιαστική λογική, τις πολιτικές στροφές, τη συνύφανση με μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα. Έτσι ώστε να (ξανα)γίνουν ελκυστικά και για τους νέους –αποστασιοποιημένους από την πολιτική– ανθρώπους. Προσοχή όμως: η νεολαία να έρθει όχι απλώς για να μας στηρίξει, αλλά για να μας «αποσταθεροποιήσει». Να φέρει τον αέρα της αμφισβήτησης, τα αδυσώπητα ερωτηματικά της, τα νέα μέτωπα πάλης της δικής της εποχής. Μιλάμε για νέους ανθρώπους που ζουν την κρίση της εκπαίδευσης, την ανεργία, την πτώση των αξιών. Που έχουν ανάγκη να ανοίξουμε τη συζήτηση για το δικαίωμά τους στην αποτυχία και στο λάθος, για τη δεύτερη και τρίτη ευκαιρία, για το «μαζί», για την απελευθέρωση από την αφόρητη πίεση της κατάκτησης της ατομικής πρωτιάς. Άνθρωποι που ήταν αγέννητοι όταν κατέρρεε ο «σοσιαλιστικός κόσμος», που δεν έζησαν ούτε τη μεγάλη προσδοκία ούτε την καθολική πτώση. Δεν ήταν εκεί, όπως πολλές και πολλοί από εμάς, ούτε «πριν» ούτε «τότε». Είναι μπροστά σε ένα ξένο, ακατανόητο και σιβυλλικό «μετά». Δεν κατανοούν εύκολα τον δικό μας κόσμο ιδεών. Και ο καλύτερος κόσμος που αποζητάμε δεν θα είναι ποτέ εφικτός, αν δεν γίνει ο κόσμος της νεολαίας. Όχι μιας μικρής της ομάδας αλλά της πλειονότητάς της. Αυτό που αντιστοιχεί στην Αριστερά είναι όχι να περιγράφει αλλά να δίνει λύσεις στις εκρηκτικές κοινωνικές αντιθέσεις. Που τις αντιλαμβανόμαστε τόσο περισσότερο, όσο λιγότερο κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη.

Εδραίωση, λοιπόν, και ενίσχυση ενός κοινωνικού συντηρητισμού –με εμφανείς, συχνότατα, ακροδεξιές επιρροές– είναι ο διακηρυγμένος στόχος της Δεξιάς. Ούτε τον κρύβει, ούτε αισθάνεται άσχημα για αυτόν. Για την επίτευξή του χρησιμοποιεί όλα τα μέσα, στην ιεράρχηση των οποίων η καλλιέργεια ενός συλλογικού υποσυνείδητου απαλλαγμένου από «επικίνδυνες» ιδεολογικές «στρεβλώσεις», αξιολογείται πολύ ψηλά. Γι’ αυτό και το συστηματικό ξήλωμα κατακτήσεων του παρελθόντος, γι’ αυτό και η (στα όρια της εμμονής) προσπάθεια απαξίωσης αιτημάτων του παρόντος –με χαρακτηριστικό παράδειγμα, και λόγω τραγικής συγκυρίας, τη δυσανεξία να εισαχθεί ο όρος γυναικοκτονία στο Ποινικό Δίκαιο (καθώς κάτι τέτοιο «απειλεί» συγκεκριμένες δομές και νόρμες)- γι’ αυτό και η μύηση των πολιτών στο «ασφαλές», στο «πικάντικο», στο «εύκολο», στο «δήθεν», γι’ αυτό και η ανοχή – αν όχι η υποδαύλιση – σε ό,τι δυναμιτίζει τη διεκδίκηση, νεκρώνει την ενσυναίσθηση, συκοφαντεί τη συλλογικότητα. Γιατί αν κάτι μπορεί να αντικρούσει τη σχεδιασμένη επίθεση της Δεξιάς, αν κάτι μπορεί να αποτελέσει το αντίβαρο στην αποδυνάμωση των κοινωνικών αντιστάσεων, αυτό δεν είναι παρά η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Που για να πραγματωθεί, ωστόσο, χρειάζεται προσήλωση – ασχέτως κομματικού ρίσκου και κόστους - σε αρχές, ιδέες και αξίες. Έτσι ώστε στην επόμενη ανατριχιαστική είδηση, να μην ξαναψάχνουμε…σύννεφο να πέσουμε.

Η νέα διαιρετική τομή μεταξύ Δεξιάς και Αριστεράς δεν αφορά το παρελθόν, αλλά το μέλλον. Αφορά τι κοινωνία θέλουμε να οικοδομήσουμε: βασισμένη στην ιδιωτικοποίηση, την ευελιξία, την ανασφάλεια, τις ανισότητες και την ξενοφοβία ή στον επανασχεδιασμό του παραγωγικού ιστού της χώρας, την προάσπιση του δημοσίου και του κοινού, τη διαφύλαξη της κοινωνικής συνοχής, την ουσιαστικοποίηση της δημοκρατίας; Αφορά τη μάχη για την κυριαρχία των πανανθρώπινων αξιών της Αριστεράς: την οικουμενικότητα, τον διεθνισμό, την αλληλεγγύη, την ισότητα, την κοινωνική ευθύνη, την ηθική διάσταση της πολιτικής. Αυτά τα άυλα και οραματικά αιτήματα που εμπνέουν, κατακτούν συνειδήσεις, εξάπτουν το φαντασιακό, προκαλούν συναισθηματικές ταυτίσεις, προσθέτουν πλούτο νοήματος. Η διαχρονική, επίμονη, λοιπόν, προσπάθεια να καταστούν οι ιδέες της Αριστεράς πλειοψηφικές, έτσι ώστε να αποτελέσουν το οπλοστάσιο των υποτελών τάξεων, δεν πρέπει επ’ ουδενί να υπονομευθεί μέσα από επιλογές που αλλοιώνουν τη φυσιογνωμία της. Η επιλογή της κεντροποίησης, την οποία τόσο ανάγλυφα αποδομεί ο Γιατζόγλου, δεν μπορεί να συνιστά επί της ουσίας ούτε καν επιλογή. Αλλού πρέπει να πέσει το βάρος: στο μπόλιασμα του αναγκαίου θεωρητικού αναστοχασμού και της επικαιροποιημένης ταξικής ανάλυσης, με νέες διεκδικήσεις όπως για παράδειγμα: η ενσωμάτωση των εξαιρετικά επίκαιρων περιβαλλοντικών ζητημάτων, η κινηματική δυναμική των ζητημάτων έμφυλης βίας και δολοφονικής δυσανεξίας στη διαφορετικότητα (υποθέσεις Ελένης Τοπαλούδη, Ζακ Κωστόπουλου), η επανασύσταση του κράτους δικαίου απέναντι στη δεξιά τιμωρητική διάσταση του κράτους (υπόθεση Δημάκη), η αποδοχή μιας πολυπολιτισμικής κοινωνίας με την ενσωμάτωση προσφύγων και μεταναστών και ούτω καθεξής. Το υπό ψήφιση εργασιακό νομοσχέδιο –όπως και αντίστοιχα που προηγήθηκαν (Παιδείας, Οικονομικών, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης, Περιβάλλοντος)– δεν είναι αταξικό. Έχει συγκεκριμένη στόχευση, πλήττει συγκεκριμένες κατηγορίες ανθρώπων, ευνοεί συγκεκριμένες άλλες. Συμπυκνώνει με άλλα λόγια, και αυτό, τη διαιρετική τομή μεταξύ Αριστεράς – Δεξιάς. Μια τομή που είναι εδώ, που ήταν ανέκαθεν εδώ. Και που οι δυνάμεις της Αριστεράς έχουν κάθε λόγο να την υπηρετούν και να την αναδεικνύουν αφού είναι αυτή –και το ενσώματο υποκείμενό της– που υπαγορεύει το αφήγημα που κάθε φορά πρέπει να ακολουθηθεί.

Την ίδια ώρα, όσο και αν αυτό επιμελώς αποκρύπτεται, το εσωκομματικό τοπίο της ΝΔ θυμίζει καζάνι που βράζει. Δεν είναι μόνο η ξεκάθαρη διαχωριστική γραμμή μεταξύ των τεχνοκρατών του Μαξίμου και των βουλευτών (ενδεικτική η οργή που προκάλεσε στο κυβερνών κόμμα η δήλωση Πατέλη για τα «τεμπέλικα» διδακτορικά). Είναι και η καταψήφιση του νομοσχεδίου για τη συνεπιμέλεια από την Μαριέττα Γιαννάκου και την Όλγα Κεφαλογιάννη. Ή η δημόσια οργή του Κώστα Τζαβάρα (με αφορμή την κατάργηση πανεπιστημιακών τμημάτων στην Ηλεία), η προειδοποίησή του ότι δεν θα είναι εκ νέου υποψήφιος, αλλά και οι απαξιωτικές, φωτογραφικές προς το πρόσωπο του πρωθυπουργού, εκφράσεις («Τι να το κάνω το πτυχίο από το Χάρβαρντ, όταν το αντίστοιχο μορφωτικό επίπεδο είναι μηδέν;», διερωτήθηκε σκωπτικά). Είναι η σαφής, με αφορμή την έξαρση της εγκληματικότητας, δημόσια δυσφορία προς το πρόσωπο του Μιχάλη Χρυσοχοϊδη, στελεχών όπως οι Γιώργος Κουμουτσάκος και Γιώργος Κύρτσος (με τον τελευταίο να ασκεί συχνότατα σκληρή κριτική στη διαχείριση της πανδημίας). Είναι οι σοβαρές, δημόσιες ενστάσεις για το εργασιακό νομοσχέδιο όπως αυτές της εργατολόγου, βουλεύτριας της ΝΔ, Άννας Ευθυμίου. Και φυσικά, είναι το εσωκομματικό «αγκάθι» που ακούει στο όνομα Βόρεια Μακεδονία. Με τον Αντώνη Σαμαρά να καραδοκεί. Ήταν ενδεικτικό το, προ ημερών, πρωτοσέλιδο της «καραμανλικής» «Εστίας» που μιλούσε για απειλή περιθωριοποίησης όποιων βουλευτών διαφοροποιηθούν στην ψηφοφορία για τα μνημόνια που συνδέονται με τη συμφωνία των Πρεσπών. Σε αυτό, λοιπόν, το περιβάλλον, εμφανίστηκε ένα τραγούδι που τάραξε τα νερά. Και υπενθύμισε πως παρά τις φτιασιδωμένες εικόνες, η πραγματικότητα είναι αμείλικτη και δεν μπορεί να κρυφτεί για πολύ. Θα ήταν, ωστόσο, ολέθριο σφάλμα να υποθέσει κανείς πως η έντονη δυσαρέσκεια απέναντι στη ΝΔ, νομοτελειακά ευνοεί τον ΣΥΡΙΖΑ. Θα είναι λάθος να επιχειρηθεί μια ερμηνεία που βλέπει αυτόματη πριμοδότηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης από τη διαφαινόμενη πια φθορά της κυβέρνησης. Οι όροι του παλιού δικομματισμού δεν υφίστανται πλέον και η απόσταση που πρέπει να διανυθεί μέχρι την επανάκτηση της εμπιστοσύνης των πολιτών, περνά αναμφίβολα μέσα από διαδικασίες που ουδόλως απαιτούν συνταγές άλλων εποχών. Η ασάφεια ως προς το εκπεμπόμενο στίγμα, η ανακύκλωση φθαρμένων προσώπων (φορέων μιας καταδικασμένης στη συνείδηση των πολιτών πολιτικής), η έλλειψη εμπιστοσύνης σε εκείνα τα φυσιογνωμικά χαρακτηριστικά που εκτόξευσαν τη δυναμική του κόμματος, ο δισταγμός στην αναθεώρηση υποχρεωτικών –λόγω της μνημονιακής συγκυρίας– αποφάσεων την εποχή της διακυβέρνησης, η συνεχής υποτίμηση του αντιπάλου, στέλνουν το λάθος μήνυμα. Ναι, η πολιτική της ΝΔ είναι καταστροφική. Μόνο που η αναγκαία ανατροπή της δεν θα έρθει μέσα από τη λογική του «ώριμου φρούτου» ή ομνύοντας στο «μη χείρον βέλτιστον». Το 2021 δεν είναι 1981 και το «ο λαός δεν ξεχνά τι σημαίνει Δεξιά», δεν αρκεί…

Αναμφίβολα τα κόμματα, από τη γέννησή τους και διαχρονικά, είναι φορείς διεκδίκησης της πολιτικής εξουσίας. Το ζήτημα είναι πώς αντιλαμβάνεσαι ως πολιτικός χώρος τη σχέση σου με τις κοινωνικές τάξεις και ομάδες που θέλεις να εκπροσωπείς και αν εξακολουθείς να πιστεύεις πως ο δρόμος είναι μέσο για την πολιτική σύγκρουση που μετατρέπει τον λαϊκό παράγοντα σε ρυθμιστή των πολιτικών εξελίξεων. Αν εξακολουθείς να πιστεύεις πως οι κινηματικές διεργασίες διευρύνουν τα όρια του εφικτού για μια αριστερή κυβέρνηση που θέλει να βρίσκεται στο πλάι της κοινωνικής πλειοψηφίας και αν τα κινήματα και οι αγώνες, η ανασυγκρότηση του εργατικού και του νεολαιίστικου κινήματος, η αμφισβήτηση εν τέλει των κυρίαρχων νεοφιλελεύθερων πολιτικών  διά της σύγκρουσης – σε συνδυασμό με την ιδεολογική ηγεμονία - αποτελούν βασικό παράγοντα για τη δεύτερη φορά Αριστερά. Έχοντας απέναντι μια σκληρή, νεοφιλελεύθερη κυβέρνηση όπως αυτή της ΝΔ, ο ΣΥΡΙΖΑ οφείλει να ανταποκριθεί στην πρόκληση: να «παντρέψει» την κυβερνητική εμπειρία με όλα όσο τον έκαναν εξαρχής να ξεχωρίσει. Να συμβάλει, στο βαθμό που του αντιστοιχεί, με τα αριστερά, ριζοσπαστικά του χαρακτηριστικά –εμπλουτισμένα πια με πολύτιμη γνώση αν και λαβωμένα από τη διαχείριση μνημονιακών πολιτικών– στην αναγέννηση του «από τα κάτω» κινήματος. Είναι εύκολος αυτός ο στόχος; Όχι. Οφείλει ωστόσο να βγει ξανά στον δρόμο. Με αυτοπεποίθηση αλλά όχι με αλαζονεία, δεκτικός στην κριτική αλλά όχι απολογητικός, με ξεκάθαρο και όχι θολό ιδεολογικό στίγμα. Θα πρέπει στο μίγμα του πολιτικού του αφηγήματος να μην κυριαρχεί ο καθωσπρεπισμός και η θεσμολαγνεία, ούτε να υποκύπτει στις εκ του πονηρού παραινέσεις περί δήθεν «σοβαρού κόμματος που δεν έχει καμιά δουλειά με τους «περιθωριακούς» του δρόμου». Η κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ δεν μπορεί να λειτουργεί ως άλλοθι κινηματικής αδράνειας. Παρά τις δεδομένες δυσκολίες, έχει ιστορική υποχρέωση ως κόμμα της Αριστεράς να ενθαρρύνει, να καλύπτει και να δίνει κουράγιο στον κόσμο να κατεβαίνει στον δρόμο. Ειδικά σήμερα που ο διάχυτος φόβος και η τάση συντηρητικοποίησης της κοινωνίας μεγιστοποιεί τις πιθανότητες να παγιωθεί ως κανονικότητα στη συνείδηση των πολιτών η δυστοπική πραγματικότητα της ΝΔ, είναι χρέος της Αριστεράς να βρίσκεται δίπλα τους, στον δρόμο. Να δείχνει πως δεν ξεχνά ότι η ροή της Ιστορίας αλλάζει μέσα από τους αγώνες του λαού και της νεολαίας. Κι εκεί έξω υπάρχει μια πολύχρωμη νέα γενιά που έχει ανάγκη να δώσει το δικό της περιεχόμενο στη σχέση της με την πολιτική, Χαμένοι θα είναι μόνο όσοι δεν καταφέρουν να την ακούσουν.

Μια δικαστής που προσπαθεί να δείξει ένα ανθρώπινο, δημοκρατικό, προοδευτικό πρόσωπο, φαίνεται να μην μπορεί να υπερβεί την «υποχρέωση» που αισθάνεται έναντι αυτών που την πρότειναν για το αξίωμα. Προκειμένου να μη δυσαρεστήσει την κυβέρνηση της ΝΔ, επιλέγει την ενασχόληση με θέματα «ανώδυνα», αλλά και «δημοφιλή» στην κοινή γνώμη, σιωπώντας, σε βαθμό παρεξηγήσεως, για άλλα στα οποία ο λόγος της θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά. Εκτός –πράγμα ακόμη πιο ανησυχητικό– αν μπροστά στη γοητεία του προεδρικού θώκου έχει πλήρως ενσωματώσει μια συγκεκριμένης απεύθυνσης ατζέντα. Που τη θέλει να φωτογραφίζεται μπροστά σε φράχτες, να σιωπά μπροστά σε πολυήμερες απεργίες πείνας, να σβήνει με τρόπο αυταρχικό –όχι από τον προσωπικό της λογαριασμό, αλλά από τους λογαριασμούς της προεδρίας της Δημοκρατίας στο διαδίκτυο– τα σχόλια χιλιάδων πολιτών που ζητούσαν εφαρμογή του νόμου. Είναι δικαίωμα της κυρίας προέδρου να επιλέξει τους δικούς της συμβολισμούς. Με διευρυμένη πλειοψηφία αναδείχθηκε, η ίδια αποφασίζει πώς θα υπηρετήσει το ύπατο αξίωμα. Είναι, όμως, και δικαίωμα όλων να την κρίνουμε. Γιατί όπως επικροτούμε την απόφασή της να επισκεφθεί την οικογένεια της δολοφονημένης Ελένης Τοπαλούδη, όπως την υπερασπιζόμαστε στο «σπάσιμο» του πρωτοκόλλου σε σχέση με τον σύντροφό της, όπως προσπερνάμε την υπερέκθεση της γλυκύτατης γάτας Καλυψώς στα ΜΜΕ και χαμογελάμε με την εικόνα της, άλλο τόσο λυπόμαστε, οργιζόμαστε, ντρεπόμαστε με τη φωτογραφία στο φράχτη που θα στιγματίζει τη θητεία της. Η Κατερίνα Σακελλαροπούλου έχει ευθύνες. Είναι η πρώτη πολίτισσα της χώρας και η πρώτη γυναίκα στην ελληνική ιστορία που έγινε αρχηγός του κράτους και αρχηγός του στρατεύματος. Θα μπορούσε να αποτελέσει παράδειγμα για πολλές γυναίκες, μεγαλύτερες, αλλά κυρίως νεώτερες. Παράδειγμα ουσίας και όχι τύποις. Μένει να αποδειχθεί αν επιθυμεί να ανταποκριθεί στην πρόκληση.