Χαράλαμπος Γεωργούλας

Όσο για τους «ριχάρδους», ας αφήσουμε τους προβεβλημένους νομικούς που τους υπερασπίζονται, να ψάχνουν πού στραβοπάτησαν οι διωκτικές και οι δικαστικές αρχές και αδίκησαν τους πελάτες τους. Όλοι οι άλλοι πλην αυτών θα ξέρουμε ότι αυτοί που αδικήθηκαν ήταν άλλοι. Εκείνοι που οι ίδιοι οι χρυσοκάνθαροι τους αδίκησαν αποδεδειγμένα. Γιατί δεν γίνεται να πλουτίζεις μέσα σε ελάχιστο χρόνο αγοράζοντας απλώς στην αξία τους πολύτιμα αντικείμενα, χωρίς να χάνει αυτός που τα εκποιεί ή αυτός που τα αγοράζει λιωμένα σε πλάκες. Και επειδή είναι μάλλον απίθανο να χάνουν όσοι έχουν λεφτά να αγοράσουν κιλά χρυσό σε πλάκες, πηγή του άνομου κέρδους τους είναι η ανέχεια και η ανάγκη των πολλών. Όσο νόμιμοι και να μας αποδείξουν οι συνήγοροί τους ότι είναι, ούτε δίκαιο, ούτε θεμιτό θα είναι ποτέ το κέρδος τους, όσο κι αν μας έχει γανώσει το μυαλό ο νεοφιλελευθερισμός.

Η κυβέρνηση (...) χρειάζεται να είναι σε θέση να παρουσιάσει ένα συνεκτικό πρόγραμμα για την αμέσως επόμενη περίοδο, με βάθος τετραετίας και με στόχο να εξηγήσει με πειστικό τρόπο τι είναι σε θέση –και τι δεν είναι σε θέση– να κάνει σ΄ αυτή τη νέα σελίδα, που δικαιολογημένα λέει πως άνοιξε, ώστε να διευρύνει τον κύκλο των μέτρων υπέρ των λαϊκών τάξεων. Ταυτόχρονα, χρειάζεται να καταθέτει τα στοιχεία που δείχνουν ότι κάθε της βήμα σ΄ αυτή την κατεύθυνση είναι βασισμένο σε ένα μελετημένο σχέδιο, που εξασφαλίζει τόσο τη βιωσιμότητα κάθε κατάκτησης όσο και τον δίκαιο κοινωνικά χαρακτήρα της. Με αυτό θα αντιπαλέψει τη νεοφιλελεύθερη ατομοκεντρική «σωφροσύνη» τής ΝΔ. Δεν φτάνει, δηλαδή, να είναι καλυμμένα τα βήματά της από οικονομική και δημοσιονομική άποψη, χρειάζεται να είναι και ζυγισμένα στη ζυγαριά της αλληλεγγύης και της κοινωνικής αντίληψης της ευημερίας. Με άλλα λόγια, σ΄ αυτό το μεσοπρόθεσμο σχέδιο μαζί με την ανάκτηση των υλικών στοιχείων που έχασαν οι λαϊκές τάξεις στην οχταετία των μνημονίων, χρειάζεται να υπάρξει φροντίδα για την ανάκτηση και ιδεολογικών στοιχείων, που καταστράφηκαν αρκετά νωρίτερα. Για παράδειγμα με την εγκατάσταση νέων προνομιούχων στη θέση των αδιαφοροποίητων «μη προνομιούχων», ή με την εφαρμογή νέων, «ανώτερων» μορφών πελατειακών σχέσεων. Αν θέλουμε η «δίκαιη ανάπτυξη» να γίνει πειστικό σύνθημα, χρειάζεται να δόσουμε πολύ συγκεκριμένο περιεχόμενο όχι μόνο στην ανάπτυξη, αλλά και στη δικαιοσύνη.

Φαίνεται ότι κάποιες δυνάμεις στην Ευρώπη, εκτός από τις ιδεολογικά και ταξικά ταγμένες στο νεοφιλελεύθερο δόγμα, έχουν αρχίσει από καιρό να αναζητούν διέξοδο. Ανάμεσά τους υπάρχουν γειτονικοί με τον ΣΥΡΙΖΑ σχηματισμοί, όπως οι Πράσινοι και αριστεροί σοσιαλδημοκράτες. Υπάρχει, δηλαδή, έδαφος για να επιχειρηθεί η αναζήτηση μιας σύγκλισης δυνάμεων σε ευρωπαϊκό επίπεδο, το εύρος και το βάθος της οποίας δεν είναι σαφές ακόμα ποιο μπορεί να είναι. Φαίνεται, πάντως, ότι σ’ αυτή τη διαδικασία μπορούν κυβέρνηση και ΣΥΡΙΖΑ να παίξουν σημαντικό ρόλο τόσο στην προώθησή της στην πράξη όσο και στον επιθυμητό πολιτικό προσανατολισμό της. Αρκεί να το επιδιώξουν στα σοβαρά και συστηματικά.

Δεν πρέπει να υπάρχει η παραμικρή αμφιβολία ότι τόσο όσα είπε και έπραξε ο Π. Καμμένος στις ΗΠΑ, όσο και η παραίτηση του Ν. Κοτζιά δίνουν την ευκαιρία στην αξιωματική αντιπολίτευση να δρέψει επικοινωνιακούς και πολιτικούς καρπούς. Θα έχουν έτσι κι αλλιώς κόστος για την κυβέρνηση. Αν αυτό θα είναι μικρότερο από το γενικότερο όφελος, που μπορεί να αποκομίσει από το συνολικό απολογισμό που θα παρουσιάσει στο τέλος της θητείας της, θα εξαρτηθεί από πολύ περισσότερα και αξιολογότερα πράγματα.

Μόνη ελπίδα της ΝΔ είναι να τη βοηθήσουν τα λάθη τής κυβέρνησης, οι καθυστερήσεις της, οι εσωτερικές ανισορροπίες, τα προβλήματα με τους ΑΝΕΛ, οι ολιγωρίες, οι ασυνέπειες… Πρόκειται, όμως, και πάλι για την ελπίδα ότι τα πράγματα θα πηγαίνουν όλο και χειρότερα. Για την ελπίδα ότι η διατυμπανιζόμενη από την ίδια ανικανότητα της κυβέρνησης θα αποδειχθεί πραγματικότητα. Με τέτοιες «ελπίδες», ότι ουσιαστικά θα βοηθήσει ο αντίπαλος, σπανιότατα κερδίζονται μάχες. Εκλογικές ή άλλες. Μόνο που αυτό ισχύει και για την κυβέρνηση. Η οποία στη μάχη για τη διεκδίκηση της ελπίδας έχει μεν κερδίσει πόντους, αλλά όχι τόσους ώστε να εφησυχάζει. Πολύ περισσότερο που η εικόνα της ασυνεννοησίας και των συγκρούσεων στο εσωτερικό της, όχι μόνο μεταξύ εταίρων, δίνει ευκαιρίες στη ΝΔ και πατήματα. Ειδικότερα όσον αφορά το επίκαιρο ζήτημα της σχέσης με τους ΑΝΕΛ, μιας σχέσης που εξαρχής προοιωνιζόταν προβλήματα, κάποιος πρέπει να εξηγήσει πειστικά στην ηγεσία τους ότι με τον τρόπο που επιλέγει να μειώσει ή να εξουδετερώσει τον κίνδυνο πολιτικών απωλειών, δηλαδή απειλώντας την ίδια την κυβέρνηση, ή προσθέτοντας προβλήματα στα όσα ήδη έχει, το πιο πιθανό είναι να διατρέξει πιο σοβαρούς κινδύνους από αυτούς που προσπαθεί να αποφύγει.

Τώρα που όλοι υποχρεώνονται να παραδεχθούν ότι η μη περικοπή της προσωπικής διαφοράς των παλαιών συντάξεων είναι ένας εφικτός στόχος, για να μην πούμε μια απτή πραγματικότητα, είναι χρήσιμο να κάνουμε έναν απολογισμό της στάσης τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης απέναντι σ΄ ένα πρόβλημα τόσο κρίσιμης σημασίας. Χρήσιμο, γιατί μπορεί να μας αποκαλύψει δύο παραδείγματα πολιτικής συμπεριφοράς: ένα προς μίμησιν και ένα προς αποφυγήν.