Κύρκος Δοξιάδης

09
11

ΔΙΑ­ΧΩ­ΡΙ­ΣΜΟΣ ΚΡΑ­ΤΟΥΣ – ΕΚ­ΚΛΗ­ΣΙΑ­Σ: Ένα πρα­κτι­κό ζή­τη­μα για την Αρι­στε­ρά

Η Αρι­στε­ρά στην Ελλά­δα, ό­πως η Αρι­στε­ρά κά­θε χώ­ρας, πα­σχί­ζει να κα­τα­στεί η­γε­μο­νι­κή ε­πι­κα­λού­με­νη συ­χνά στοι­χεία ε­θνι­κής ταυ­τό­τη­τας και ι­στο­ρίας, στο πλαί­σιο πά­ντα ε­νός ρι­ζο­σπα­στι­κά εν­νοού­με­νου «δη­μο­κρα­τι­κού πα­τριω­τι­σμού» -ο ο­ποίος δυ­νά­μει προσ­λαμ­βά­νει α­ντιι­μπε­ρια­λι­στι­κά έως και α­ντι­κα­πι­τα­λι­στι­κά πρό­ση­μα. Το πρό­βλη­μα εί­ναι πως στη χώ­ρα μας τού­τη, η ε­θνι­κή ταυ­τό­τη­τα «πά­ει πα­κέ­το» με τα πα­σι­φα­νώς προ-νεω­τε­ρι­κά και α­ντι-Δια­φω­τι­στι­κά στοι­χεία της ελ­λη­νοορ­θο­δο­ξίας. Εξ ου και η προ­α­να­φερ­θεί­σα «α­μη­χα­νία». Για τους λό­γους που προ­σπά­θη­σα να ε­ξη­γή­σω, το πρό­βλη­μα για την Αρι­στε­ρά δεν εί­ναι θεω­ρη­τι­κό ή «με­τα­φυ­σι­κό», εί­ναι πρα­κτι­κό. Για την Αρι­στε­ρά, ο δια­χω­ρι­σμός κρά­τους και εκ­κλη­σίας δεν εί­ναι μό­νο τι θα γρά­φει το Σύ­νταγ­μα. Εί­ναι το ξή­λω­μα των πρα­κτι­κών που έ­χουν συ­γκρο­τή­σει και ε­ξα­κο­λου­θούν να συ­γκρο­τούν ταυ­τό­τη­τες ε­δώ και του­λά­χι­στον ε­νά­μι­σι αιώ­να –που κά­πο­τε ό­μως πρέ­πει να αρ­χί­σει. Αν ό­χι τώ­ρα, πό­τε; Αν ό­χι α­πό την κυ­βέρ­νη­ση της Αρι­στε­ράς, α­πό ποιον;
Περισσότερα »
31
10

Νόμος και εξουσία

Ο λαϊκότροπος όρος «λαμογιά», με τον τρόπο που κατά κανόνα τουλάχιστον χρησιμοποιείται, σηματοδοτεί μια εξουσιαστική στην ουσία της πρακτική, κατά την οποία οι ισχυροί του κόσμου τούτου είναι σε θέση να ενεργούν όχι «ακριβώς» παραβαίνοντας τον νόμο, δεδομένου ότι η ισχύς που διαθέτουν τους επιτρέπει να επιδρούν και στον ίδιο τον νόμο, είτε κατά τη θέσπισή του είτε κατά την εφαρμογή του είτε κατά την τήρησή του. Η «λαμογιά» είναι η λέξη που αποκαλύπτει πως ο σύγχρονος –εγχώριος αλλά όχι μόνο– νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός, τη στιγμή ακριβώς που ομνύει στο όνομα της «αξιοκρατίας» και του «θεμιτού ανταγωνισμού», στηρίζεται ο ίδιος σε πρακτικές που διαρκώς μας θυμίζουν την «πικρή αλήθεια» πως κάποιοι έχουν πιο ίσες ευκαιρίες και διαθέτουν περισσότερη ισονομία από τους άλλους (για να παραφράσουμε και τον Οργουελ, που είθισται να παρατίθεται ως καυστική σάτιρα στο καθεστώς του πρώην «υπαρκτού σοσιαλισμού» και μόνον).
Περισσότερα »
16
10

Ο Αλτουσέρ και οι ΑΝ.ΕΛΛ.

Την «αλτουσεριανή» της επιλογή η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ την πλήρωσε ακριβά – στο επίπεδο ακριβώς όπου οι διαφορές εκδηλώθηκαν πιο έντονα, ήτοι στο ιδεολογικό. Το 'χουν αυτό οι πολιτικές αποφάσεις όμως – «αλτουσεριανές» ή μη. Αν είχε αρνηθεί τη συγκυβέρνηση με τους ΑΝ.ΕΛΛ. δίνοντας προτεραιότητα στο οικονομικό ή στο ιδεολογικό επίπεδο, πιθανότατα η χώρα εκείνη την απόφαση θα την είχε πληρώσει πολύ χειρότερα. Το ζήτημα όμως είναι πως, με την απόφαση του αρχηγού των ΑΝ.ΕΛΛ. να αρχίσει να χαράσσει τη δική του εξωτερική πολιτική, έχουμε ένα νέο δεδομένο. Η συγκυρία ακόμη επιβάλλει την πρωτοκαθεδρία του πολιτικού επιπέδου, σε αυτό όμως το επίπεδο αμφισβητείται στην πράξη η συμμαχία ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. Δεδομένου ότι εκλογές θα έχουμε ούτως ή άλλως σε μερικούς μήνες, μήπως ήρθε η ώρα η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να αναλάβει πρωτοβουλίες προς μια αναδιάρθρωση των συμμαχιών της ακόμα και στο καθαρά πολιτικό επίπεδο;
Περισσότερα »
29
09

Ευκαιρία για δημοκρατική κάθαρση στην αστυνομία

Αν η νόμιμη βία είναι το ειδοποιό χαρακτηριστικό και το στήριγμα του κράτους σύμφωνα με τη βεμπεριανή αλλά και τη μαρξιστική προσέγγιση, οφείλουμε, σύμφωνα με τη δεύτερη τουλάχιστον, να αναγνωρίσουμε πως η «ημι-νόμιμη» βία του «ημι-κράτους» των μπράβων είναι εκείνη που κατά μέγα μέρος στηρίζει το σύστημα που σε άλλο άρθρο μου είχα ονομάσει «λαμογιανό καπιταλισμό». Τα φαινόμενα της βίας ως αυτοδικίας, λοιπόν, δεν αποτελούν τη σκανδαλώδη εξαίρεση, αλλά τον θλιβερό κανόνα. Η διάχυση των φαινομένων ακροδεξιάς βίας διευκολύνεται από την ήδη υπάρχουσα δομική βία του κυρίαρχου κοινωνικοοικονομικού συστήματος με τις «ιδιαιτερότητές του». Ας μην ξεχνάμε πώς λειτουργούν ως «συγκοινωνούντα δοχεία» οι οργανώσεις της Χρυσής Αυγής με εκείνες των οπαδών ποδοσφαιρικών συλλόγων.
Περισσότερα »
05
09

Α­κυ­βέρ­νη­το κόμ­μα, α­πο­λί­τι­κη κυ­βέρ­νη­ση

Αν με ρω­τού­σαν να προ­τεί­νω τρία μέ­τρα α­ντι­με­τώ­πι­σης των προ­βλη­μά­των του ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ στην τρέ­χου­σα συ­γκυ­ρία, θα έ­λε­γα: πρώ­τον, να συ­νε­δριά­ζει συ­χνά η Κε­ντρι­κή Ε­πι­τρο­πή. Δεύ­τε­ρον, να συ­νε­δριά­ζει τα­κτι­κά η Κε­ντρι­κή Ε­πι­τρο­πή. Και τρί­τον, να συ­νε­δριά­ζει με η­με­ρή­σια διά­τα­ξη και προ­ε­τοι­μα­σμέ­νες ει­ση­γή­σεις η Κε­ντρι­κή Ε­πι­τρο­πή.
Περισσότερα »
21
08

Λαμογιανός καπιταλισμός

Τούτες τις μέρες η Ελλάδα βγαίνει από την επιτροπεία των «θεσμών». Αν η εν λόγω επιτροπεία συνίστατο στον εξαναγκασμό της εφαρμογής μιας ασφυκτικής νεοφιλελεύθερης πολιτικής προκειμένου η Ελλάδα να παραμείνει στην ευρωζώνη με τρόπο που υποτίθεται πως εξασφαλίζει τη (νεοφιλελεύθερη) βιωσιμότητα της τελευταίας, η έξοδος από τα μνημόνια πόρρω απέχει από την απαλλαγή εν γένει από τη νεοφιλελεύθερη ιδεολογία και τις πρακτικές που τη συνοδεύουν. Ο ατομοκεντρισμός και η λατρεία της «ανταγωνιστικότητας» είναι «στο DNA» της ελληνικής άρχουσας τάξης. Κάτι που οι εγχώριοι «εκσυγχρονιστές» επιμελώς και πολλαχώς αποκρύπτουν είναι πως η «λαμογιά» ταιριάζει σαν γάντι στην ουσία της νεοφιλελεύθερης κοσμοαντίληψης που με τόσο ζήλο εκθειάζουν και προωθούν. Μετά τα μνημόνια όμως, η επίκληση της νομιμότητας, που για τον Ηλία Ηλιού το 1962 είχε έναν αμυντικό και κυρίως ιδεολογικό χαρακτήρα, ας γίνει τώρα επιθετικός και κυρίως πρακτικός στρατηγικός στόχος. Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση της Αριστεράς ας κυβερνήσει ως Αριστερά.
Περισσότερα »
03
07

Μια δυσβάσταχτη αλήθεια

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι μια πολύ σημαντική διάσταση της τρομακτικά επικίνδυνης αποθράσυνσης της Ακροδεξιάς που παρατηρούμε αυτές τις μέρες έχει να κάνει –όπως επισημαίνεται από πολλούς, και ιδίως από τις στήλες τούτης της εφημερίδας– με τις λυσσαλέες προσπάθειες του κόμματος της Δεξιάς να ρίξει την κυβέρνηση με κάθε μέσο. Είτε ωθώντας πολλαχώς τους βουλευτές των ΑΝ.ΕΛΛ. σε αποστασία είτε ενθαρρύνοντας και καλλιεργώντας ένα κλίμα «λαϊκής αγανάκτησης» απέναντι στην κυβέρνηση των «εθνοπροδοτών», η βιασύνη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να ανέλθει στην κυβερνητική εξουσία, ενώ είναι κάτι που εμφανώς χαρακτήριζε σχεδόν εξαρχής την αντιπολιτευτική της τακτική, τώρα, με τα συλλαλητήρια «για τη Μακεδονία», την πρόταση δυσπιστίας, τη βίαιη τρομοκράτηση υπουργών, βουλευτών και στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ, έχει προσλάβει «σάρκα και οστά». Με άλλα λόγια, δεν εξαντλείται πλέον σε ένα επίπεδο πολιτικής ρητορείας, αλλά εκδηλώνεται με συγκεκριμένες πράξεις – είτε άμεσα, με ενέργειες θεσμικού χαρακτήρα, είτε έμμεσα, προκαλώντας ή τηρώντας μια «ένοχη σιωπή» απέναντι σε πράξεις εξωθεσμικού ή ακόμη και πασιφανώς βίαιου και παράνομου χαρακτήρα.
Περισσότερα »
18
06

Η ονομασία Βόρεια Μακεδονία ως φασιστόμετρο

Το είδος εκείνο του εθνικισμού που στηρίζεται στην έννοια της καταγωγής και της κληρονομιάς, είναι εκείνο που από τη φύση του βρίσκεται πιο κοντά στην ακροδεξιά. Τούτο είναι κάτι που τείνουμε να παραμελούμε. Ο εθνικισμός της «αποκλειστικής καταγωγής», ή της «καταγωγής εξ αίματος», όπου το «αίμα» μπορεί να έχει και συμβολικό χαρακτήρα, είναι ο φυλετικός εθνικισμός: η περίπτωση όπου εθνικισμός και ρατσισμός ενώνονται εις σάρκα μίαν. Υπό αυτή την έννοια, η εμμονή –εξ αρχής και ακόμη από πολλούς- στην πλήρη απαγόρευση της χρήσης του όρου «Μακεδονία» από τη γείτονα χώρα δεν συνίσταται σε έναν φετιχισμό του ονόματος. Το ότι τα σχετικά επιχειρήματα που συνήθως ακούγονται κυμαίνονται μεταξύ αξιοθρήνητης μικροπρέπειας και αποστομωτικής βλακείας, δεν έχει να κάνει με το διανοητικό επίπεδο ή τον χαρακτήρα εκείνων που τα αρθρώνουν. Μάλλον οφείλεται στο ότι προσπαθούν να συγκαλύψουν το μοναδικό αληθινό επιχείρημα που στηρίζει αυτή τη θέση. Ας μη λησμονούμε τον πασιφανώς ρατσιστικό και αποκαλυπτικότατο χαρακτηρισμό «γυφτοσκοπιανοί» που εξαπολυόταν εναντίον των γειτόνων μας κατά την πρώτη περίοδο έξαρσης του ζητήματος. Το σταθερά υφέρπον επιχείρημα για την αποκλειστικότητα του όρου «Μακεδονία» είναι: ας μην τολμήσει κανείς κατώτερος λαός να μαγαρίσει την κληρονομιά του βασιλιά Αλέξανδρου, που ανήκει στους γνήσιους απογόνους του και μόνον.
Περισσότερα »
03
05

Ο ρατσισμός, η Αριστερά, ο καπιταλισμός

Αν ο Διαφωτισμός ήθελε να είναι συνεπής προς τον εαυτό του, θα έπρεπε αναμφίβολα να περιλαμβάνει στις αξιώσεις του την πλήρη εξάλειψη των αδικιών και των ανισοτήτων τις οποίες μάχονται τα «νέα» κοινωνικά κινήματα. Τόσο ιστορικά όσο και αξιακά τα αιτήματα που αφορούν την ισότητα των φύλων και την κατάργηση των διακρίσεων εις βάρος των ατόμων άλλης θρησκείας, διαφορετικού σεξουαλικού προσανατολισμού ή μη ευρωπαϊκής γεωγραφικής καταγωγής, δεν είναι παρά εξειδικεύσεις των οικουμενικών αρχών της ελευθερίας, της ισότητας και της αλληλεγγύης.
Περισσότερα »
22
04

Μια συστημική «αντι-συστημικότητα»

Η επικράτηση του ασυγκράτητου νεοφιλελευθερισμού, με την οποία σταδιακά ευθυγραμμίστηκε και η σοσιαλδημοκρατία, σήμαινε πως οι ηγετικές κοινωνικές ομάδες πήραν διαζύγιο από τη στρατηγική των «θυσιών» που στόχευε στην εξασφάλιση κοινωνικής συνοχής. Η εξαιρετικά ριψοκίνδυνη στρατηγική μετάθεση της ηγεμονίας στο αποκλειστικά ιδεολογικό επίπεδο είχε ως συνέπεια την ακόλουθη δυνάμει εκρηκτική κοινωνική κατάσταση: Η ανηλεής προώθηση των «ιδανικών» της ανταγωνιστικότητας και του ατομοκεντρισμού, σε όλους τους τομείς του κοινωνικού βίου, αφ’ ενός εξασφάλισε τη ραγδαία υποχώρηση, αλλά και τη μη επάνοδο των συλλογικών ιδεωδών της Αριστεράς. Αφ’ ετέρου, όμως, για τους «μη τυχερούς» ή «μη επαρκώς ανταγωνιστικούς» της κοινωνίας, δεν έμενε άλλη διέξοδος από τον ενστερνισμό των άκρως μισαλλόδοξων και μισάνθρωπων ιδεωδών του φασισμού. Για την ασφάλεια του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, η έντονη κοινωνικο-οικονομική δυσαρέσκεια κάπου έπρεπε να διοχετευθεί. Ο «ήπιος φασισμός» των ακροδεξιών ευρωπαϊκών κομμάτων ήταν ένας εξόχως κατάλληλος υποδοχέας.
Περισσότερα »