ΔΙΑΧΩΡΙΣΜΟΣ ΚΡΑΤΟΥΣ – ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ: Ένα πρακτικό ζήτημα για την Αριστερά
Η Αριστερά στην Ελλάδα, όπως η Αριστερά κάθε χώρας, πασχίζει να καταστεί ηγεμονική επικαλούμενη συχνά στοιχεία εθνικής ταυτότητας και ιστορίας, στο πλαίσιο πάντα ενός ριζοσπαστικά εννοούμενου «δημοκρατικού πατριωτισμού» -ο οποίος δυνάμει προσλαμβάνει αντιιμπεριαλιστικά έως και αντικαπιταλιστικά πρόσημα. Το πρόβλημα είναι πως στη χώρα μας τούτη, η εθνική ταυτότητα «πάει πακέτο» με τα πασιφανώς προ-νεωτερικά και αντι-Διαφωτιστικά στοιχεία της ελληνοορθοδοξίας. Εξ ου και η προαναφερθείσα «αμηχανία».
Για τους λόγους που προσπάθησα να εξηγήσω, το πρόβλημα για την Αριστερά δεν είναι θεωρητικό ή «μεταφυσικό», είναι πρακτικό. Για την Αριστερά, ο διαχωρισμός κράτους και εκκλησίας δεν είναι μόνο τι θα γράφει το Σύνταγμα. Είναι το ξήλωμα των πρακτικών που έχουν συγκροτήσει και εξακολουθούν να συγκροτούν ταυτότητες εδώ και τουλάχιστον ενάμισι αιώνα –που κάποτε όμως πρέπει να αρχίσει. Αν όχι τώρα, πότε; Αν όχι από την κυβέρνηση της Αριστεράς, από ποιον;