Αναδημοσιεύσεις

09
02

Θα απαγορεύσουν και τα συνθήματα;

Αυτοί που δεν είδαν την αδικαιολόγητη βία της εξουσίας στα Εξάρχεια και στο Κουκάκι. Αυτοί που δεν είδαν τους εξευτελισμούς νεαρών αγοριών και κοριτσιών αλλά μόνο «σκετσάκια»! Αυτοί που δεν είδαν ποτέ τη βία της φτώχειας και της ανεργίας, αλλά «παραμύθια μαθητριών που λιποθυμούν από πείνα»! Αυτοί που συντάχθηκαν με τη βορίδια λογική της «αναγκαστικότητας του ξύλου» και ασκούν καθημερινά τη βία της παραπληροφόρησης, οι ίδιοι τώρα κραυγάζουν και απαιτούν να καταδικαστεί η βία των… συνθημάτων! «Δεν υπάρχει συμβολική και πραγματική βία… Όποιος διστάζει να καταδικάσει τα συνθήματα θα καταλήξει στα θύματα…», γράφει στο κύριο άρθρο της «Η Καθημερινή»(8/2/2020).
08
02

Το ημερολόγιο του Ευκλείδη Τσακαλώτου #6

Ιδού η σχετική διάταξη που ψηφίστηκε στις 15/05/2019 όχι μόνο από το ΣΥΡΙΖΑ αλλά και από τη ΝΔ και το ΚΙΝΑΛ:   «Στους δικαιούχους κύριας σύνταξης λόγω γήρατος, αναπηρίας και θανάτου, στους δικαιούχους προσυνταξιοδοτικής παροχής και στους δικαιούχους επιδομάτων σύνταξης με αιτία την αναπηρία χορηγείται, από το έτος 2019 και για κάθε επόμενο έτος, δέκατη τρίτη (13η) σύνταξη. Τη 13η σύνταξη δικαιούνται όσοι λαμβάνουν σύνταξη ή προσυνταξιοδοτική παροχή την 1η Μαΐου του έτους χορήγησής της, καθώς και όσοι δικαιώνονται την καταβολή κύριας σύνταξης ή προσυνταξιοδοτικής παροχής εφόσον το συνταξιοδοτικό τους δικαίωμα ανατρέχει στην ίδια ημερομηνία.» (Άρθρο 120 ν.4611/2019) (...) Πριν την εκδήλωση σε μια βόλτα στην αγορά με συντρόφους και συντρόφισσες της Κορίνθου, παράπονα για την πτώση του εμπορικού τζίρου στην περίοδο των γιορτών. Άλλοι την αποδίδουν στο μειωμένο κοινωνικό μέρισμα, άλλοι για τις καθυστερήσεις σε επενδυτικές δραστηριότητες τύπου ΕΣΠΑ. Είναι σημαντικό να μιλάμε με αυτά τα στρώματα, για να πειστούν ότι τα συμφέροντα τους δύσκολα θα ευθυγραμμιστούν με τις νεοφιλελεύθερες προτεραιότητες της κυβέρνησης. Δεν είναι μόνο θέμα μερισμάτων και επιδομάτων, είναι και η υπαναχώρηση της κυβέρνησης σε σχέση με την υποσχόμενη αύξηση του κατώτατου μισθού (διπλάσια του ρυθμού ανάπτυξης υποτίθεται) – πόσο κατανοητό είναι ότι για μια μικρή επιχείρηση μια τέτοια αύξηση μπορεί να είναι κόστος, αλλά η αύξηση των μισθών όλων των άλλων επιχειρήσεων οδηγεί στην αύξηση του τζίρου της; (...) βγαίνει για πρώτη φορά, από ό,τι γνωρίζω τουλάχιστον, η φαεινή ιδέα για πλωτά φράγματα για την αποτροπή των προσφυγικών ροών. Θυμάμαι στο δεύτερο έτος του πανεπιστημίου, την εποχή των απεργιών πείνας του Bobby Sands και των συντρόφων του, εγώ κι ένας άλλος αριστερός φίλος μου, ο Jonathan, πήγαμε σε συζήτηση του Monday Club για το Ιρλανδικό ζήτημα. Το Monday Club ήταν τότε ένα ακροδεξιό πολιτικό μόρφωμα στις παρυφές του Συντηρητικού Κόμματος. Εκεί έπεσε η πρόταση ότι το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί «με το μαχαίρι» με τη δημιουργία ενός τείχους κατά μήκος των 499 χμ. συνόρων με την Ιρλανδία. Βάζουμε τα γέλια ότι ένα τόσο πολύπλοκο πολιτικό ζήτημα, που κρατάει, και ταλαιπωρεί, για πάνω από εκατό χρόνια, θα μπορούσε να λυθεί με μια τόσο απλοϊκή λύση. Την άλλη μέρα το Monday Club μας κατήγγειλε για την απρέπειά μας στη φοιτητική εφημερίδα. Πολλά χρόνια αργότερα ο Τραμπ δεν προτείνει απλά, αλλά εφαρμόζει κιόλας, μια παρόμοια «λύση» στα σύνορα με το Μεξικό.  Στα νιάτα μου δε σταμάτησε ποτέ να με εκπλήσσει το μέγεθος της ανθρώπινης βλακείας. Τώρα πια, είμαι πιο κυνικός απέναντι στον κυνισμό των αντιπάλων μας. Οι παρεμβάσεις αυτές δεν αποσκοπούν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση του προβλήματος· στόχος τους  είναι να συμφιλιωθεί η κοινωνία με την ιδέα ενός  μόνιμου αυταρχισμού, να δημιουργηθεί μια αυταρχική ταυτότητα. (...) Με ρωτάει ένας σύντροφος γιατί φοβάμαι τόσο να μη χαθεί η αριστερή μας ταυτότητα.   Εύλογο ερώτημα. Θεωρώ ότι όλοι οι αριστεροί πρέπει να έχουν αυτό το φόβο σε κάποιο βαθμό. Το σύστημα έχει ποικίλους τρόπους να ενσωματώνει όχι μόνο πρόσωπα, αλλά και ολόκληρες ομάδες και κόμματα. Η αίγλη της εξουσίας είναι πάντα παρούσα. Ως Υπουργός Οικονομικών το αισθανόμουν συνεχώς. Δεν είναι μόνο ο τίτλος του Υπουργού, οι συνεργάτες, η αστυνομική ακολουθία, οι προσκλήσεις για δημόσιες ομιλίες σε ακριβά ξενοδοχεία, συνέδρια σε εξωτικά μέρη κλπ. Είναι και η αίσθηση του πεφωτισμένου καθοδηγητικού κλαμπ που καλλιεργείται στο Eurogroup ή η συναναστροφή με επενδυτές που θέλουν να σου υποδείξουν το δρόμο της μετριοπάθειας στην οικονομική πολιτική – πόσες φορές άκουσα το επιχείρημα από τους επενδυτές ότι «όλοι μαζί πρέπει να δουλέψουμε μαζί για το καλό της ελληνικής οικονομίας»;   Νομίζω το έπιασε καλά ο Αλέξης Τσίπρας στην ομιλία του, πριν λίγες εβδομάδες, στην πρώτη συνάντηση της Κεντρικής Επιτροπής Ανασυγκρότησης – «δε θέλουμε να γίνουμε κόμμα της συστημικής εναλλαγής». Το θέμα βέβαια είναι να λάβουμε και τα απαιτούμενα μέτρα για αυτό.  Άρα ευλόγως υπάρχει ο φόβος, φτάνει βέβαια να μη δημιουργεί φοβικά σύνδρομα.
08
02

Το εγώ, το εμείς και η Αριστερά

Το να διαχειρίζεσαι εξουσία δεν σημαίνει μόνο να παίρνεις πολιτικές αποφάσεις. Σημαίνει ότι έχεις εξουσιοδοτηθεί να διαχειριστείς την ύπαρξη και την αξιοπρέπεια μιας μικρής ή μεγαλύτερης συλλογικότητας, ενός κόμματος ή και ενός ολόκληρου λαού στην περίπτωση της ανάληψης κυβερνητικών ευθυνών. Και όπως έκανε σαφές ο Νίκος Πουλαντζάς στην συνέντευξη του στην εφημερίδα Rinascita τον Οκτώβριο του 1979, τα εργατικά (αριστερά) κόμματα είναι χώροι του συνόλου και της σύνθεσης. Δηλαδή, δεν έχουν θέση σε αυτά προσωπικές πολιτικές αποφάσεις μονοπρόσωπων οργάνων παρά μόνο συλλογικές διαδικασίες καθολικών συναινέσεων. Από την άλλη μεριά, η διαδικασία απώλειας του δημοκρατικού περιεχομένου ενός εργατικού-αριστερού κόμματος είναι μια διαδικασία αργή μεν και ανεπαίσθητη, αλλά αποτελεσματική και για αυτό εξαιρετικά επικίνδυνη. Και ένας από τους παράγοντες που καθιστούν την προσωπολατρία φαινόμενο ανεπαίσθητο και επικίνδυνο είναι το γεγονός ότι κανένα από τα στοιχεία που το αποτελούν δεν είναι από μόνο του επικίνδυνο. Ο κίνδυνος δημιουργείται από τη σύζευξη και τη συλλειτουργία όλων αυτών των στοιχείων. Στο συγκεκριμένο σημείο ίσως αναρωτηθεί ο καλοπροαίρετος αριστερός αναγνώστης αν υπάρχει χώρος στον λόγο του όποιου αριστερού ηγέτη κάθε κομματικής βαθμίδας για τη χρήση του πρώτου ενικού προσώπου. Η απάντηση του γράφοντα είναι σαφώς καταφατική, αν πρόκειται για έναν λόγο αυτοκριτικής και προσωπικής ανάληψης ευθυνών, οι οποίες εκ των πραγμάτων αναλογούν στον πρώτο τη τάξει υπεύθυνο κάθε αριστερής προσπάθειας.
08
02

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση που χρειαζόμαστε

Η ανεκτικότητα της αυριανής κοινωνίας, οι αλλαγές στην κατεύθυνση της ισότητας των φύλων αλλά και- ίσως πάνω από κάθε τι- η δυνατότητα να οικοδομήσει κανείς τον χαρακτήρα ενός ευτυχισμένου και όχι περιθωριοποιημένου ανθρώπου, περνούν από τέτοιες συζητήσεις. Και θα είναι κυρίως χρήσιμες όχι στα παιδιά των κουλτουριάρηδων μεσοαστών, αλλά στην άγρια ελληνική επαρχία και σε υποβαθμισμένες περιοχές, όπου οι ελεύθερες επιλογές σαρκάζονται η απλώς θεωρούνται πολυτέλεια. Το πρόβλημα, αν και σε διαφορετική μορφή παραμένει: Ποιος θα το κάνει το μάθημα σήμερα έτσι όπως χρειάζεται να γίνει; Αυτό είναι το θέμα που πρέπει να λύσει το υπουργείο και όχι η κατάργηση της θεματικής εβδομάδας στο γυμνάσιο, όπου εν είδει σεμιναρίου μπορούσαν τέτοια πράγματα να συζητηθούν πιο άνετα και λιγότερο τυπικά. Η πρόσληψη ψυχολόγου και κοινωνιολόγου σε κάθε σχολείο θα έλυνε (και) αυτό το πρόβλημα. Θα έθετε στην διάθεση των μαθητών έναν κατά τεκμήριο ώριμο ενήλικα με τον οποίο δεν θα είχαν την αυστηρή ιεραρχική σχέση που έχουν με τον γονιό ή με τον καθηγητή, ώστε να συζητήσουν ανοικτά. Το μάθημα της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης πρέπει να γίνεται με ευθύνη και σχέδιο. Είναι πραγματική ευκαιρία να φτιαχτούν καλύτεροι άνθρωποι.
07
02

Μαρία Λυκούρα: Βοήθειά μας, κ. Κεραμέως

Σε μια προσπάθεια να βοηθήσουμε την υπουργό, μπορούμε να τις προτείνουμε κάποιες ενέργειες. Αρχικώς μπορεί να δώσει πανηγυρικό χαρακτήρα στην εισαγωγή της αξιολόγησης στο εκπαιδευτικό σύστημα με μια τελετή στη μητρόπολη, όπου, χοροστατούντος του αρχιεπισκόπου, θα γίνει δέηση στο Ύψιστο για την ευημερία της ιδιωτικής εκπαίδευσης, κολεγίων και ιδιωτικών πανεπιστημίων. Στη συνέχεια θα πρέπει να ελεγχθεί αν οι μαθητές και οι μαθήτριες κάθε σχολικής μονάδας εκκλησιάζονται αρκούντως, αν πηγαίνουν ανελλιπώς στο κατηχητικό, αν στις αίθουσες έχουν τοποθετηθεί ικανός αριθμός εικόνων, εικονοστάσια και καντήλια. Οι σχολικές μονάδες που πληρούν τους όρους θεάρεστης λειτουργίας θα μπορούσαν να επιβραβεύονται από το υπουργείο Παιδείας με ένα φυλακτό με τίμιο ξύλο. Μετά την εξαίρετη κατάργηση της «Θεματικής Εβδομάδας» (θου, Κύριε...) , μπορεί να εισαχθεί ο θεσμός της «Εβδομάδας Παϊσίου», βάσει της οποίας θα αξιολογείται η κάθε σχολική μονάδα για την προσήλωσή της στα χρηστά ήθη. Σημαντικό επίσης είναι να τηρούνται οι κανόνες ευπρεπούς ένδυσης των μαθητών και κυρίως των μαθητριών. Για τους μαθητές δεν θα ήταν κακό να επανέλθει το κούρεμα με την ψιλή και το πηλήκιο με την κουκουβάγια (ή εναλλακτικά με εικονισματάκι των Τριών Ιεραρχών). Όσο για τις μαθήτριες, καλό θα ήταν να ισχύσει μέτρο για το μήκος της φούστας, κάτι που δεν είναι πρωτοφανές, καθώς είχε επιβληθεί και επί Παγκάλου. Δυστυχώς δεν μπορεί να επιβληθεί η μαντίλα ή η μπούρκα, γιατί είναι συνήθειες αλλόθρησκων. Όσον αφορά το διδακτικό προσωπικό, τα πράγματα είναι σαφώς δυσκολότερα. Δεν αποκλείεται μεταξύ των δασκάλων και των καθηγητών να υπάρχουν συριζαίοι, κομμουνισμένοι και άθεοι. Καλό θα ήταν το υπουργείο Παιδείας να συνεργαστεί με το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, ώστε ειδικά σκυλιά να μυρίζουν τους εκπαιδευτικούς και να πιστοποιείται ότι έχουν οσμή λιβανιού, τουτέστιν εκκλησιάζονται και τελούν ευλαβικά τα θρησκευτικά τους καθήκοντα. Ειδικά κλιμάκια του υπουργείου θα πρέπει να κάνουν τακτικές εφόδους κατά τις Τετάρτες, τις Παρασκευές και τις λοιπές νηστείες, ώστε να διαπιστώνεται αν οι καθηγητές και οι καθηγήτριες βάζουν γάλα στον καφέ τους αυτές τις ημέρες, ή αν τρώνε τίποτα τοστ με ζαμπόν και τυριά, τυρόπιτες και λοιπά αρτύσιμα ως αμαρτωλοί. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό θα ήταν να επιβάλλονται ποινές, όπως το σφουγγάρισμα του σχολείου, ώστε να εξοικονομούνται χρήματα από τις σπατάλες για μισθούς των καθαριστριών.  Έλεγχος για την τήρηση των νηστειών πρέπει να γίνεται και στους μαθητές και τις μαθήτριες, αλλά μάλλον με μεγαλύτερη επιείκεια. Αρκεί να γράφουν εκατό φορές «δεν θα ξαναφάω πιτόγυρο Τετάρτη και Παρασκευή». Σημαντική θα πρέπει να είναι και η συνδρομή του κλήρου στην αξιολόγηση. Ειδικά για να παταχθεί η ομοφυλοφιλία. Η ρήση του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου «η ομοφυλοφιλία αποτελεί τον κολοφώνα των αμαρτημάτων πολύ πάνω και από ειδεχθείς πράξεις όπως ο φόνος» θα μπορούσε να είναι το θέμα διαγωνισμού στην έκθεση, ώστε κάθε σχολική μονάδα να αξιολογείται αν έχει εμφυσήσει τις χριστιανικές αρχές στους μαθητές και τις μαθήτριες. Στην αξιολόγηση σημασία έχει να υπάρχει στόχος λιβανιστός. Ιδέες υπάρχουν...
07
02

Ακρίτας Καϊδατζής: Ασφαλιστικό – Παρεμβάσεις περιορισμένης εμβέλειας, με σαφές ταξικό πρόσημο

Πανευρωπαϊκά και παγκοσμίως, αποδυναμώνεται ο κόσμος της εργασίας. Γι’ αυτό έχει ενισχυθεί η νεοφιλελεύθερη αντίληψη υπέρ του κεφαλαιοποιητικού συστήματος και η απαξίωση του αναδιανεμητικού που γνωρίζαμε ως τώρα. Βεβαίως όλα τα ασφαλιστικά συστήματα είναι ένα κράμα αναδιανομής και κεφαλαιοποίησης. Ποικίλει το ποσοστό, το μείγμα. Το ζητούμενο είναι να βρεθούν εναλλακτικοί πόροι που να ενισχύουν την αναδιανομή, το στοιχείο της αλληλεγγύης ή, αν θέλετε, το κοινωνικό στοιχείο στην κοινωνική ασφάλιση. Ακριβώς επειδή, λόγω της κρίσης που περάσαμε, σε μας το πρόβλημα είναι πιο έντονο από αλλού, νομίζω ότι οφείλουμε να είμαστε τολμηροί, να πρωτοπορήσουμε, να τολμήσουμε να εισάγουμε καινοτόμες ιδέες.
07
02

Γιώργος Πλειός: O ρατσισμός δεν έχει «πλάκα»

Αρβανίτικο κεφάλι, Βουλγάρικο κεφάλι, Τούρκικο κεφάλι = αρνητικές σημασίες κυμαινόμενες ανάλογα με την περιοχή (ξεροκέφαλος, απολίτιστος, βάρβαρος κ.ά.) Γύφτος = τσιγκούνης, βρωμιάρης, ακατάσταστος κ.ά. Αμερικανάκι = αφελής Εαμοβούλγαρος = προδότης Κινέζικο = φτηνό, χαμηλή ποιότητα Ρωσίδα = ιερόδουλη Ρωσιδάδικο = μαγαζί με ιερόδουλες Σκοπιανός = Ο κάτοικος της Β. Μακεδονίας Κρατίδιο = Η Β. Μακεδονία Ξανθιά = χαζή Πόντιος = βλάκας, καθυστερημένος Τουρκόσπορος = Μικρασιάτης/Πόντιος Τυρί = επαρχιώτης (κυρίως από Θεσσαλία) Σκυλάραπας = μαύρος Καθώς και άλλες σημασίες λέξεων όπως Άγγλοι = ομοφυλόφιλοι Γερμανοί = Ναζί Σουηδέζα = διαθέσιμη ερωτικά Επενδύσεις (σε βαλκανικές χώρες) = Διείσδυση κ.ά. Για "πλάκα". Σε όλες τις χώρες οι ρατσιστές για "πλάκα" τις λένε. Μόνο που δεν κάνουν καθόλου πλάκα
06
02

«Λίγος» δεν είναι ο φασισμός;

Η ποίηση μπορεί να αποτελέσει αντιστύλι με την παρηγορητική της γνώση, αφού η γνώση είναι πάντοτε παρηγορητική. Η αγριότητα και ο φόβος είναι προϊόντα της άγνοιας. Κι από σαλπιγκτές της άγνοιας (από Γεραπετρίτη μέχρι Μενδώνη και δεν συμμαζεύεται), άλλο τίποτα...
06
02

Άγγελος Τσέκερης: Οι δύο βάρκες του ΚΙΝ.ΑΛΛ.

Το ΚΙΝ.ΑΛΛ. δείχνει τον τελευταίο καιρό να ψάχνει τον αντιπολιτευτικό του βηματισμό. Αυτό είναι σίγουρα θετικό. Αντιλαμβάνονται, προφανώς, ότι δεν υπάρχει βιώσιμος χώρος ισορροπιών ανάμεσα στα δύο μεγάλα κόμματα και ότι η πολιτική πόλωση τους υποχρεώνει εκ των πραγμάτων να πάρουν ξεκάθαρη θέση απέναντι στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Καταλαβαίνουν επίσης ότι είναι ζήτημα πολιτικής επιβίωσης να πετάξουν από πάνω τους το άγος της μνημονιακής συνεργασίας με τη Ν.Δ. που τους προξένησε τεράστια πολιτική καταστροφή. Την ίδια στιγμή, όμως, το ΚΙΝ.ΑΛΛ. συνεχίζει μια απαράδεκτη τακτική στην Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής για τον Δ. Παπαγγελόπουλο. Οι εκπρόσωποί του εκεί εξελίσσονται σε κομβικούς παράγοντες μιας εξοργιστικής αντιθεσμικής προσπάθειας να παρεμποδιστεί η δικαστική διερεύνηση της υπόθεσης Novartis. Τώρα τελευταία μάλιστα, η προσπάθεια αυτή επεκτείνεται και στο ξέπλυμα κατηγορούμενων για το “Noor1”. Όλα αυτά χώνουν το ΚΙΝ.ΑΛΛ. ακόμα πιο βαθιά στον λάκκο από τον οποίο αγωνίζεται να βγει. Ας αντιληφθούν εκεί στη Χαριλάου Τρικούπη ότι προοδευτική πολιτική σε δύο βάρκες δεν υπάρχει. Εκτός αν οι εκπρόσωποι του ΚΙΝ.ΑΛΛ. στην Προανακριτική είναι αυτονομημένοι από το κόμμα. Οπότε ας το λύσουν. Χωρίς αξιοπιστία, η διαφορά της πολιτικής από την υποκρισία και τον τακτικισμό εξαφανίζεται.
06
02

Θόδωρος Παρασκευόπουλος: Η Αριστερά με σύγχρονους όρους

Τα περισσότερα μέτρα που πήρε η κυβέρνηση της Αριστεράς μετά την έξοδο από την επιτροπεία ήταν μέτρα ταξικής μεροληψίας, αλλά και πολλά που πήρε προηγουμένως: η προστασία των φτωχών, η επέκταση των δωρεάν θέσεων σε βρεφονηπιακούς σταθμούς στις άνεργες μητέρες, τα σχολικά γεύματα, η αύξηση του κατώτατου μισθού και η κατάργηση του υποκατώτατου, η προστασία της εργασίας με την αναβάθμιση του ΣΕΠΕ και με τη διάταξη για την αιτιολογημένη απόλυση, η αποκατάσταση της ισχύος των συλλογικών συμβάσεων. Αλλά και τα μέτρα της κυβέρνησης της Νέας Δημοκρατίας που ξηλώνουν τα παραπάνω, μέτρα ταξικής μεροληψίας είναι: για μιαν άλλη κοινωνική τάξη. Ο ΣΥΡΙΖΑ χαρακτήρισε τα μέτρα της κυβέρνησής του μέτρα ταξικής μεροληψίας, προσθέτοντας όμως ότι αυτά είναι μέτρα που ωφελούν ολόκληρη την κοινωνία και την οικονομική ανάπτυξη. Την οικονομική ανάπτυξη επικαλέστηκε και η Νέα Δημοκρατία, μόνο που τα μέτρα της Αριστεράς απέδωσαν. Και δεν είναι αλήθεια, όπως γράφτηκε ότι την έννοια της ταξικής μεροληψίας τη χρησιμοποιεί η Δεξιά – το αρνείται μετά βδελυγμίας. Ταξική μεροληψία της Αριστεράς λοιπόν είναι η έγνοια για τις εργαζόμενες τάξεις, το εισόδημα και τα δικαιώματά τους, έγνοια επωφελής για την κοινωνία και την προκοπή της. Είναι όμως και η έγνοια για το μέλλον της κοινωνίας, η προβολή μιας κοινωνικής κατάστασης διαφορετικής, της ισότητας και της ελευθερίας. Αυτό είναι ταξική μεροληψία υπέρ της ανθρωπότητας. Είναι όμως και ζήτημα ζωής και θανάτου για την Αριστερά: Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Γαλλίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας πήραν την κατιούσα από τότε που η ταξική μεροληψία, έστω και κουτσουρεμένη, έπαψε να αποτελεί μέρος της φυσιογνωμίας τους. Έγιναν κόμματα χωρίς κοινωνική αναφορά και κινδυνεύουν να εξαφανιστούν, γιατί δεν έχουν πια ρόλο – όπως εξαφανίστηκε το Ποτάμι.