Συνεντεύξεις

Από το 2015 μέχρι σήμερα, είχαμε μια μείωση του ποσοστού ανεργίας από το 26,5% στο 19%. Αυτό που αναμένεται τα επόμενα χρόνια, είναι ότι το πέρασμα της οικονομίας σε υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης, θα οδηγήσει σε υψηλότερο ρυθμό δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας και ταχύτερη αποκλιμάκωση της ανεργίας. Αυτό είναι που δημιουργεί την αισιοδοξία ότι αν στην τετραετία της στασιμότητας και της αναιμικής ανάπτυξης είχαμε 7,5 ποσοστιαίες μονάδες μείωσης της ανεργίας, τότε αυτή θα μπορούσε να πέσει κατά 9,5 ποσοστιαίες μονάδες στα επόμενα πέντε χρόνια και να φθάσει στο 10%, ή και ακόμα χαμηλότερα. Άρα ο στόχος που έθεσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ είναι ρεαλιστικός.

Ο πολιτικός λόγος του Νόμου και της Τάξης παράγει πολλαπλά θύματα, ανθρώπους που είναι διαφορετικοί ή παραβατικοί και θύτες που γίνονται θύματα ακριβώς γιατί παρασύρθηκαν από αυτό το κλίμα τσαμπουκά που επικρατεί στην ελληνική κοινωνία. Ο κάθε άνθρωπος συσσωρεύει απίστευτη βία, γιατί δεν συλλογάται συλλογικά, αλλά μόνος του, βγάζει απαντήσεις δικές του, θεωρεί ότι είναι το επίκεντρο των επιθέσεων και αυτό του δίνει το δικαίωμα να βγάλει βία, να υπερβεί τον νόμο, να δημιουργούνται αυτά τα πραγματικά θλιβερά περιστατικά.

Δεν ήταν επιτυχές στον κύριο στόχο του: Στο να εξασφαλίσει δηλαδή αξιοπρεπείς συντάξεις στους Χιλιανούς έτσι ώστε να μην χρειάζονται να εργάζονται όταν συνταξιοδοτούνται. Αντίθετα, δημιούργησε μία παράδοση πολύ χαμηλών συντάξεων κάτι που η παρούσα κυβέρνηση θέλει να μεταρρυθμίσει. Δεν είναι τυχαίο ότι όλα αυτά τα χρόνια υπήρχαν μαζικές διαμαρτυρίες πολιτών, ιδιαίτερα την τελευταία δεκαετία. Το σύστημα είναι επιτυχημένο σε έναν άλλο τομέα: έχει δημιουργήσει μία αγορά συνεχώς μετακινούμενων κεφαλαίων. Δηλαδή τα συνταξιοδοτικά ταμεία έχουν αυξήσει το χαρτοφυλάκιο του εν γένει κεφαλαίου στη Χιλή διότι τα κεφάλαια αυτά επενδύονται σε μετοχές ή ομόλογα χιλιανών επιχειρήσεων που φυσικά δεν είχαν έναν τέτοιο επενδυτή πριν δημιουργηθεί το εν λόγω ασφαλιστικό σύστημα από το 1981. Σε ότι αφορά την κερδοφορία αυτή εξαρτάται από την κατάσταση στις παγκόσμιες αγορές. Τώρα κρίνεται σχετικά επιτυχημένο. Επηρεάστηκε πολύ όμως από κρίσεις όπως αυτή στην αγορά της Ασίας πριν από μερικά χρόνια ή της κρίσης των subprime. Aυτή λοιπόν η αστάθεια προκάλεσε την περαιτέρω μείωση συντάξεων πολλών ανθρώπων. Τα συνταξιοδοτικά ταμεία στην κρίση της Ασίας έχασαν το 40% του αποθεματικού τους.

Αυτά που υπέφεραν οι Έλληνες πολίτες όλα τα τελευταία χρόνια είναι βεβαίως θηριώδη. Σε κάθε όμως περίπτωση είναι προτιμότερη η λύση που ακολουθήθηκε αντί να επιστρέψει η Ελλάδα στη δραχμή. Άλλωστε, όλοι χρωστούν σήμερα εκατομμύρια επί εκατομμυρίων. Και οι Γάλλοι, ξέρετε, χρωστούν, όπως και οι Ιταλοί, να μη συζητήσουμε για τα ποσά τα οποία χρωστούν οι ΗΠΑ. Και είναι απαραίτητο να συνειδητοποιήσουμε πως τα τεράστια ποσά στα οποία είμαστε όλοι εκτεθειμένοι δεν θα μπορέσουν ποτέ να καλυφθούν. Τι κάνουμε επομένως; Το μόνο που απομένει είναι να παραδεχτούμε τις απώλειές μας και να προχωρήσουμε στη θεμελίωση ενός νέου συστήματος βασισμένοι σε εντελώς καινούργιες βάσεις. Να τα ξεκινήσουμε όλα από την αρχή.

Δεν υπάρχουν πολλά επιστημονικά κείμενα κατά της Συμφωνίας. Οι περισσότεροι ερευνητές και επιστήμονες, ανεξαρτήτως πολιτικής τοποθέτησης, είναι υπέρ της Συμφωνίας, γιατί καταλαβαίνουν ότι αποτελεί μεγάλη πρόοδο και σπάνια ευκαιρία. Παρατηρώ πως οι υποστηρικτές του «ναι» προσπαθούν να παρακάμψουν το θέμα του εθνικού ονόματος Μακεδόνες γιατί αισθάνονται αμήχανα. Δεν έχει νόημα να υπεκφεύγει κανείς. Τον τελευταίο χρόνο, μέσω και της αντιπαράθεσης για το Ίλιντεν, έγινε σαφές πως η μακεδονική ταυτότητα προϋπήρχε του Τίτο. Το Μακεδονικό δεν είναι στηριγμένο σε μια ιστορική απάτη, ούτε υπάρχει μία και μόνη ιστορική αλήθεια. Πρέπει να σκύψουμε με ανοιχτό μυαλό και αυτοκριτική διάθεση στη μελέτη της κοινής μας ιστορίας.

Είμαστε, λοιπόν, στην επόμενη μέρα και το κλίμα από πλευράς τροϊκανών ήταν εμφανώς διαφοροποιημένο ό,τι και αν ακουστεί. Ήταν, δηλαδή, σε νέα διαδικασία, σε νέα αποστολή, με την έννοια του Post Program τριμηνιαίου ελέγχου των στοιχείων. Επόμενη παρατήρηση: η ελληνική πλευρά ξεκίνησε να θέτει θέματα αυτόνομου προσδιορισμού του αύριο, όπως τα εργασιακά, οι συλλογικές συμβάσεις και θέματα μέτρων κοινωνικής στήριξης, καθώς και θέμα συντάξεων. Ενώ, λοιπόν, η λογική ήταν να τσεκαριστούν στοιχεία, ξεκίνησε αυτό που λέμε περαιτέρω διαπραγμάτευση, δηλαδή συζήτηση επί του αύριο.

Κατά τη δική μας άποψη, η μείωση των συντάξεων δεν είναι διαρθρωτικό μέτρο, δηλαδή μακροπρόθεσμα δεν επηρεάζει τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Δεύτερον, έχουμε πλέον τον αναγκαίο δημοσιονομικό χώρο για να κάνουμε μέρος των αντίμετρων που είναι στοχευμένα προς την κοινωνία και φιλικά προς την ανάπτυξη, χωρίς να μειωθούν οι συντάξεις. Ακόμα και το ΔΝΤ αρχίζει να παραδέχεται ότι θα υπερβούμε το 3,5% όχι μόνο το 2018 αλλά και τα επόμενα χρόνια μέχρι το 2022. Τα επιχειρήματά μας είναι λογικά. Τα έχουμε θέσει στους θεσμούς και θα τα θέσουμε στο παραπάνω επίπεδο. Πιστεύουμε ότι η λογική θα επικρατήσει.

Θέσαμε ως κεντρικό στόχο να βγάλουμε τη χώρα από τα μνημόνια με την κοινωνία όρθια. Παρά τα λάθη, τις δυσκολίες και τα προβλήματα, νομίζω ότι σε γενικές γραμμές τα καταφέραμε. Οι κοινωνικές πληγές όμως είναι μεγάλες και δεν κλείνουν εύκολα. Μέχρι τις εκλογές οφείλουμε να αποδείξουμε έμπρακτα ότι έχουμε περάσει σε μια άλλη εποχή. Να το καταλάβει ο κόσμος, η κοινωνική πλειοψηφία στην καθημερινότητα. Να μπορέσουμε να κάνουμε βήματα σημαντικά στην παραγωγική ανασυγκρότηση. Να ενισχύσουμε την γεωπολιτική θέση της χώρας με την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την ψήφιση της συμφωνίας των Πρεσπών. Άλλωστε οι στόχοι μας υπερβαίνουν κατά πολύ τις εκλογές καθώς πιστεύω βαθειά ότι η παρουσία του ΣΥΡΙΖΑ στη κυβέρνηση, αλλά και γενικότερα, είναι πολύ σημαντική και για τις ευρωπαϊκές εξελίξεις, που μάλλον προοιωνίζονται δύσκολες καθώς βλέπουμε την ακροδεξιά να απειλεί τις θεμελιακές αξίες της Ευρώπης.

Από τη στιγμή που έχουμε πιάσει τους στόχους και έχουμε μάλιστα υπεραπόδοση την οποία και θα αποδώσουμε στην πραγματική οικονομία περνάμε από τη φάση της δημοσιονομικής εξυγίανσης στη φάση της δημοσιονομικής επέκτασης. Έχοντας όμως πει αυτό, δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο στόχος είναι υψηλός και ότι όσο νωρίτερα ανοίξει μια συνολική κουβέντα, τόσο για τη λιτότητα όσο και για το χρέος σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τόσο το καλύτερο. Η διαφορά αυτής της φάσης με την προηγούμενη όμως είναι ότι τώρα δεν υπάρχει κάποια ελληνική ιδιομορφία. Ισχύουν για τη χώρα μας οι κανόνες που ισχύουν για όλα τα κράτη-μέλη. Και αυτό είναι μια πολύ θετική εξέλιξη. (...) Τα τελευταία 3,5 χρόνια πετύχαμε μια πρωτοφανή μείωση της ανεργίας κατά 7 μονάδες και αυτό παρά το ότι ήμασταν σε πρόγραμμα. Τώρα που έχουμε μεγαλύτερη ανάπτυξη, περισσότερο δημοσιονομικό χώρο και η οικονομία λειτουργεί σε ένα κλίμα μεγαλύτερης εμπιστοσύνης είναι πιστεύω δυνατή η ταχύτερη αποκλιμάκωση της ανεργίας. Το σημαντικό είναι ότι αυτό θα γίνει και σε ένα περιβάλλον βελτίωσης των εργασιακών δικαιωμάτων και της διαπραγματευτικής δύναμης των εργαζομένων, καθώς έχουμε ήδη επαναφέρει τις συλλογικές συμβάσεις, έχουμε ενισχύσει τους ελεγκτικούς μηχανισμούς, ενώ θα υπάρξει και αύξηση του βασικού μισθού.