Συνεντεύξεις

Δεν μ’ αρέσει ούτε η λέξη, ούτε το πώς και το γιατί χρησιμοποιείται. Οταν ακούω «επιστροφή στην κανονικότητα» είναι σαν να ακούω «ας επιστρέψουμε στο παρελθόν όπου οι φτωχοί ήταν φτωχοί και οι πλούσιοι πλούσιοι». Οι γονείς μου δούλευαν όλη τους τη ζωή για ψίχουλα και ζούσαν σε μια υπέροχη κανονικότητα! Οχι. Δεν τη θέλω την κανονικότητά τους. Αν θέλουν, ας μας πουν τι ακριβώς σημαίνει αυτό. Σημαίνει ξύλο από την αστυνομία; Ελάχιστοι μισθοί; Πενιχρές συντάξεις; Ιδιωτικοποίηση των πάντων; Ο ρόλος του πολίτη είναι και στους δρόμους. Στα κινήματα. Να αγωνίζεται. Επίσης έχει τη δύναμη της ψήφου (προσωπικά ψήφισα και στηρίζω τον Μελανσόν). Επιλέγει. Δεν δρα παθητικά. Είναι ενεργός, ενήμερος, άρα ζωντανός.

Πριν από λίγες ημέρες ήταν η Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Ανοίξτε τη διακήρυξη και διαβάστε τη. Ανοίξτε και το Σύνταγμα. Ακούστε την ιστορία μας. Ακούστε τις ιστορίες άλλων ανθρώπων, όσων έχουν το κουράγιο και το σθένος να καταγγείλουν. Όλο και περισσότεροι πολίτες, συνειδητοποιώντας τη σοβαρότητα της κατάστασης, με την συχνότητα τόσων “μεμονωμένων περιστατικών” εκφράζουν την οδύνη και την αγωνία τους. Την ίδια στιγμή όμως η οργή συσσωρεύεται. Το αίσθημα της αδικίας δεν παλεύεται. Πρόκειται για μια εξωφρενική σπατάλη πολύτιμου κεφαλαίου. Όσο το θέμα της βίας προσεγγίζεται με όρους παραταξιακούς και πονηρούς, ανιστόρητους συμψηφισμούς, τροφοδοτείται το ακριβώς αντίθετο από την αποδόμησή των όρων που τη γεννούν. Όσον αφορά την περί χούντας φιλολογία, είναι κατά τη γνώμη μου εντελώς αποπροσανατολιστική. Γι’ αυτό και πολλοί σηκώνουν τόσο πρόθυμα το γάντι. Όχι δεν έχουμε χούντα. Έχουμε μια εκλεγμένη κυβέρνηση. Η δημοκρατία όμως θέλει κάθε στιγμή επαναβεβαίωση, δεν κρίνεται στις διακηρύξεις και στα λόγια. Κρίνεται στην πράξη. Πόσοι από τους συμπολίτες μας διάβασαν το πόρισμα της επιτροπής Αλιβιζάτου; Περ’ από τα αποκαρδιωτικά συμπεράσματα περιγράφει με μεγάλη σαφήνεια και με ποιον τρόπο δεν διευκολύνθηκε καθόλου το έργο της από εκείνους που κλήθηκε να ελέγξει.

Στον προϋπολογισμό η κυβέρνηση προβλέπει ανάπτυξη 4,8%. Ακόμα και αν δεχθούμε αυτό, ανάπτυξη δηλαδή 4,8%, σε σχέση με το 0,9% του ΟΟΣΑ υπάρχει ένα τεράστιο περιθώριο και ένα τεράστιο πρόβλημα ελλειμάτων που θα δημιουργηθεί. Ακόμα και με τα δικά τους χαρτιά, που είναι πολύ διαφορετικά από αυτά του ΟΟΣΑ, έχει πέσει πάρα πολύ έξω αυτή η υπόθεση σε σχέση με το δεδομένο πλέον ότι οδεύουμε σε ύφεση 11% για τη φετινή χρονιά. Ο κ. Σταικούρας έπεσε εντελώς έξω ενώ θυμόμαστε και τον κ. Στουρνάρα. Μέσα στη στρατηγική της Έκθεσης Πισσαρίδη που ενσωματώνεται στο σχέδιο που έδωσε η ελληνική κυβέρνηση στην Ε.Ε. και που εναρμονίζεται σαφώς με τον προϋπολογισμό, όπως άλλωστε εχθές μάθαμε από τον εισηγητή συνάδερφό σας κ. Παπαδημητρίου, είναι σαφές ότι υπάρχει η πλήρης εκκαθάριση με την κακή έννοια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η ελαστικοποίηση και η υπονόμευση όλου του καθεστώτος και των εγγυήσεων στον τομέα της εργασίας, η απαξίωση των δημόσιων τομέων και δομών, κυρίως στην Υγεία και στην Παιδεία. Ακόμα βεβαίως παρέμβαση και στο ασφαλιστικό σύστημα με ιδιωτικοποιήσεις όπως και για τον κατώτατο μισθό, κάτι το οποίο είναι πολιτική αθλιότητα. Αν είναι δυνατόν, με αφορμή την πανδημία, δεν συζητά καν για εθνική συλλογική σύμβαση, δεν συζητάει καν για συνεννόηση και συμφωνία των εταίρων ή για νομοθετική ρύθμιση. Πρότεινε να ρυθμίζονται από εμπειρογνώμονες οι οποίοι θα λαμβάνουν υπόψιν τους κάθε φορά την συγκυρία και την κατάσταση στην αγορά εργασίας. Μιλάμε πλέον για κανονικό μεσαίωνα με υπογραφή. Επίσης στην ίδια κατεύθυνση ετοιμάζει και το αντεργατικό και αντισυνδικαλιστικό νομοσχέδιο του ο κ. Βρούτσης, το οποίο για λόγους πανδημίας και παράτασης του λοκντάουν πήγε πιο πίσω και θα επιχειρήσουν να το φέρουν ίσως στις αρχές της επόμενης χρονιάς. Είναι πραγματικά πάρα πολύ μεγάλο πρόβλημα για το ίδιο το πολιτικό σύστημα ότι η κυβέρνηση επαναλαμβάνει σε όλους τους τόνους, και το χαίρονται, το χειροκροτούν, το λέει ο ίδιος ο Πρωθυπουργός, ότι θα προχωρήσει ανεμπόδιστα το μεταρρυθμιστικό έργο, για το οποίο λέει ψηφίστηκε από τον ελληνικό λαό. Αν είναι δυνατόν ενώ υπάρχει αυτή η πανδημία που αλλάζει όλον τον κόσμο, την κοινωνία, τη ψυχολογία, το υγειονομικό καθεστώς και την οικονομία να επιμένουν ότι απαρεγκλίτως θα εφαρμόσουν το πρόγραμμα της Ν.Δ, το οποίο υπερψηφίστηκε προ πανδημίας. Δηλαδή δεν καταλαβαίνουν τίποτα, δεν εναρμονίζονται ακόμα και με τις νεοφιλελεύθερες δυνάμεις διεθνώς, σε όλο τον κόσμο από την Αμερική στη μετά Τραμπ εποχή μέχρι την Ευρώπη όπου μπαίνουν μπροστά οι δημόσιες υποδομές, η ενίσχυση των κρατικών παρεμβάσεων και η ενίσχυση της εργασίας.

Είναι γνωστό το άγχος της δεξιάς παράταξης στο σύνολό της για την ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς. Αν υπήρξε, δεν ήταν βέβαια κάτι που επιβλήθηκε με το ζόρι. Δεν είχε την εξουσία η Αριστερά την περίοδο στην οποία ηγεμόνευε, κατά τας καταγγελίας. Σε μεγάλο βαθμό, η ιδεολογική ηγεμονία της Αριστεράς, η πολιτιστική καλύτερα, οφείλεται στην εκδικητική Δεξιά, που έστειλε αναρίθμητους αριστερούς στην εξορία (ας θυμηθούμε εδώ τους σαρκαστικούς στίχους του Αναγνωστάκη και του Ρίτσου για τα «ωραία νησιά»). Εκεί είχαν άπλετο χρόνο να διαβάσουν, να μελετήσουν, να στοχαστούν, να συγκρουστούν, να ψαχτούν και να ψάξουν δηλαδή. Έτσι βρέθηκαν πολλά ωραία μυαλά μαζί και ξανατόλμησε η Αριστερά να ξαναμιλήσει το όραμά της. Να μετατρέψει σταδιακά τη βαθιά πίκρα της διάψευσης σε λόγο ελευθερόφρονα και επιτέλους αντιδογματικό. Δεν κατάφερε να διαρρήξει την κομματική ορθοφροσύνη ο λόγος αυτός, αλλά κάποια σπέρματα έμειναν, κι ακόμα μένουν. Η Δεξιά σήμερα στον πολιτισμό λειτουργεί με τον πιο πρόχειρο τρόπο που θα μπορούσε να φανταστεί κανείς. Παράδειγμα η «βυζαντινή Πομπηία» στο μετρό της Θεσσαλονίκης.  Οι εκκλήσεις να παραμείνει στον τόπο όπου βρέθηκαν είναι πλέον και διεθνείς και τα επιχειρήματα πολλά. Ακόμα και τα τουριστικά οφέλη παραβλέπουν. Δεν υπάρχει σχέδιο, υπάρχει πρόχειρος και περιστασιακός αυτοσχεδιασμός. Υπό το βλέμμα πάντοτε ενός Επιτελάρχη που αγιογραφείται σαν αλάθητος. (...) Από την πανδημία θα βγούμε λιγότεροι αριθμητικά. Υπάρχει κίνδυνος να βγούμε και μειωμένοι πολιτισμικά ως προς τα δικαιώματα και τις ελευθερίες. Ήδη το δικαίωμα στην εργασία βάλλεται πολλαπλά.  Το κυριότερο μέλημα της κυβέρνησης είναι να μη φθαρεί η εικόνα του Κυριάκου Μητσοτάκη, να μη φορτωθεί τμήμα της ευθύνης. Γι’ αυτό στον επόμενο ανασχηματισμό θα έχουμε πολλές «Ιφιγένειες». Μέχρι σήμερα, εφόσον ο πρωθυπουργός δεν άλλαξε κανέναν υπουργό, κρίνει ότι όλοι είναι επιτυχημένοι. Πού να την δούμε όμως την επιτυχία οι έρμοι; Σε ποιους τομείς; Σε αυτούς που κυρίως ενδιαφέρουν τους Έλληνες, αυτήν τη στιγμή, την υγεία και την οικονομία; Δεν διαφαίνεται έξοδος από κανένα τούνελ. Έξοδο δεν μπορεί να αποτελεί το εμβόλιο. Μέχρι να εμβολιαστούμε όλοι, πόσες εκατόμβες θα πρέπει να παριστάνουμε ότι δεν συντελούνται; (...) Το δημοσιογραφικό τοπίο είναι χαοτικό. Το άγχος των εφημερίδων να επιβιώσουν είναι τεράστιο και η πανδημία είναι ακόμα ένα χτύπημα γι’ αυτές. Το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν αλλάξει τους όρους, αλλά και τη σχέση της δημοσιογραφίας με το χρόνο. Επειδή το έντυπο δεν μπορεί να ανταγωνιστεί το διαδίκτυο, οι εφημερίδες χρειάζεται να βαθύνουν περισσότερο τον κριτικό τους λόγο, σε όλα τα πεδία, αλλά να θυμηθούν και την καλή τέχνη του ρεπορτάζ. Δεν είναι δημοσιογραφία η συρραφή κομματικών ανακοινώσεων. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να κρατήσει για πολύ ακόμα η περίοδος μιντιακής χάριτος της κυβέρνησης και προσωπικά του αναιτίως ειδωλοποιημένου Μητσοτάκη. Οι ανακολουθίες, οι παλινωδίες, οι αποτυχίες είναι τόσο πολλές, και τόσο προφανής η εξυπηρέτηση  ημετερικών συμφερόντων, που, έστω και υπαινικτικά ή σποραδικά, η γκρίνια θα αρχίσει να αποτυπώνεται και από την πλευρά των υμνητών. Οι αγιογράφοι θα κατανοήσουν αναγκαστικά κάποια στιγμή ότι αν συνεχίσουν να αναπαράγουν σε κοινωνικό κενό τις ωραίες δοξαστικές κόπιες τους, θα μετατρέψουν αναπόφευκτα τους πεπεισμένους σε δύσπιστους και τους δύσπιστους σε άπιστους. Στο κάτω κάτω, ειδωλολατρεία και Μωυσής πάει; Δεν πάει. Ο Μωυσής τα γκρέμιζε τα είδωλα. Το ξέχασαν; Μα δεν είδαν ποτέ ταινίες ιστορικοθρησκευτικού περιεχομένου τη Μεγάλη Βδομάδα; Αμαρτία.

Θέλουμε να βγούμε από αυτή την κρίση, με όρους που θα αποφύγουμε την επόμενη και θα καλυτερεύσουμε τη ζωή μας ή θέλουμε να ξαναγυρίσουμε στο δρόμο που μας οδήγησε εδώ; Οι σχέσεις έχουν βασιστεί μέχρι τώρα στον καταναλωτισμό, στο γρήγορο, στο έξω, ένα «fast food» σε όλα τα επίπεδα. Το ταξίδι για την Ιθάκη, όμως, απαιτεί μια αυθεντική διαδρομή. Τώρα αυτή έχει χαθεί, έχει επιβληθεί μια άλλη, με εξωτερικούς όρους ως προς τις πραγματικές μας ανάγκες και ικανοποιήσεις. Όλα αυτά μπορούμε να τα ξαναδούμε, το ερέθισμα, το τραγικό ερέθισμα, το έχουμε. (...) Ένας τρόπος για να μπορέσουμε να σταθούμε ο καθένας προσωπικά, είναι να δούμε αυτή την κατάσταση σαν μια ευκαιρία αναστοχασμού και επαναξιολόγησης. Να μπορέσουμε να επαναπροσδιορίσουμε την αξία της συνύπαρξης. Αυτό που λέμε: κανείς μόνος του στην κρίση. Να ανακαλύψουμε ξανά τον εαυτό μας και το διπλανό μας, την αξία του κοινού χώρου που μοιραζόμαστε, ξεκινώντας από την οικογένειά μας και καταλήγοντας σε όλο τον κόσμο. Πολλοί προτείνουν διάφορες τεχνικές για αυτή την περίοδο, που έχουν σχετική αξία, πχ η φυσική άσκηση, αλλά το σημαντικό, κατά τη γνώμη μου, για να ανταπεξέλθουμε σε αυτή την κατάσταση, είναι ο επαναπροσδιορισμός των αξιών της ζωής μας και η επανατοποθέτηση μας από το κλείσιμο στον εαυτό και τον ατομισμό στο άνοιγμα στον Άλλον, στην κοινωνία, στη συλλογικότητα, στη χαρά της κοινής προσπάθειας και δημιουργίας ενός καλύτερου αυριανού κόσμου που αξίζει να ζει κανείς.

[Δεν έχει ιδιαίτερο νόημα να μιλάμε για αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης, αν συνεχίσουμε να αντιλαμβανόμαστε αυτό το φλέγον ζήτημα ως κάτι έξω από το πλαίσιο της πολιτικής και συγκεκριμένα του καπιταλισμού] και δεν νομίζω ότι έχει να κάνει απλώς με το ότι οι κυβερνήσεις είναι δέσμιες τεράστιων εταιρικών συμφερόντων, αλλά με την ιδέα ότι η επιτυχία μιας κυβέρνησης μετράται πρώτα και κύρια στο επίπεδο της οικονομικής ανάπτυξης. Προφανώς ο πιο εύκολος -ή ο πιο τεμπέλικος- τρόπος για να δώσεις ώθηση στην ανάπτυξη είναι απλά να δημιουργείς υποτιθέμενα ιδανικές συνθήκες για να παράξουν πλούτο οι εταιρίες. Μπορείς όμως να έχεις μία υγιή οικονομία που δεν αγνοεί επιδεικτικά την κλιματική κρίση, αλλά αυτό απαιτεί ένα επίπεδο δέσμευσης, διαχείρισης και επιμέλειας, στοιχείων δηλαδή που κατά τη γνώμη μου έχει αποδειχτεί επανειλημμένα ότι δεν είναι εφικτά μέσα στο πλαίσιο του νεοφιλελευθερισμού. Επιπλέον, όπως είπα οι κυβερνήσεις δεν παίρνουν δραστικά μέτρα γιατί πιέζονται από τις πετρελαιοβιομηχανίες, αλλά δεν είναι ο μόνος καθοριστικός παράγοντας της αποτυχίας. Έχουν ούτως ή άλλως έλλειψη βούλησης να επιδοθούν σε μία νέου τύπου διαχείριση και σχεδιασμό της οικονομίας, να πάρουν την τολμηρή απόφαση να δώσουν προτεραιότητα σε συγκεκριμένα κομμάτια της οικονομίας έναντι άλλων, να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας σε τομείς που έχουν να κάνουν με την αποκατάσταση των δασών ή τον καθαρισμό των θαλασσών. Όλα αυτά απαιτούν μία διαφορετική νοοτροπία από αυτή που αποδεδειγμένα έχει παράξει επί τουλάχιστον δύο γενιές ηγετών, ο νεοφιλελευθερισμός. Νομίζω λοιπόν ότι ακόμη και περιπτώσεις πολιτικών όπως ο Τζάστιν Τρουντό στον Καναδά ή ο Εμανουέλ Μακρόν στη Γαλλία, που λένε όλα τα σωστά πράγματα σχετικά με την κλιματική κρίση, παραμένουν περιορισμένοι μέσα στο πλαίσιο των αρχών του νεοφιλελευθερισμού, που δεν τους επιτρέπει ούτε καν να διανοηθούν την κλίμακα αλλαγών που πρέπει να γίνουν προς όφελος των ανθρώπων και του φυσικού κόσμου. Δεν πιστεύουν ότι αυτός είναι ο ρόλος τους, αλλά το να δημιουργούν τα κατάλληλα οικονομικά κίνητρα ώστε να αναπτύσσονται οι εταιρίες και να δημιουργούνται περισσότερες θέσεις εργασίας. Μέχρι εκεί φτάνει η φαντασία τους.

Θεσμοθετείται πρώτη φορά στη μεταπολίτευση η έξοδος -ουσιαστικά- των παιδιών από την εκπαίδευση όταν τελειώνουν το γυμνάσιο. Μετατρέπονται οι ανήλικοι σε πάμφθηνο, χαμηλού επιπέδου εργατικό δυναμικό, μέσα από μια διαδικασία ανασφάλιστης και απλήρωτης ειδίκευσης, χωρίς γενική παιδεία, χωρίς εξέλιξη της προσωπικότητάς τους. Είναι μια σκληρή ταξική αντίληψη, που ούτε ο Αρβανιτόπουλος το 2013 δεν είχε τολμήσει να εφαρμόσει σε αυτή την έκταση, το είχε όμως προαναγγείλει προεκλογικά ο πρωθυπουργός με τον «20χρονο ψυκτικό από το Περιστέρι». Έτσι, ενώ ζούμε σε μια εποχή μεγάλων τεχνολογικών και οικονομικών -συνεπώς και επαγγελματικών- αλλαγών με ολόκληρους κλάδους της οικονομίας να εξαφανίζονται, οι νέοι θα παραμένουν «φτερά στον άνεμο», εγκλωβισμένοι σε μια σειρά από τεχνικές καταρτίσεις χωρίς το στέρεο υπόβαθρο της γενικής μόρφωσης. Είναι κάτι που θα σημαδέψει ολόκληρες γενιές για μια ζωή. Δεύτερον, καταργούνται και κλείνουν δημόσια ΙΕΚ αντί να αναβαθμιστούν. Ενισχύονται με τον τρόπο αυτό εμμέσως τα ιδιωτικά... Μάλιστα προβλέπονται εξετάσεις κατάταξης από τα ΙΕΚ στα πανεπιστήμια, ακριβώς την ώρα που γίνεται αυτή η ποσοτική μεταφορά από το δημόσιο στον ιδιωτικό τομέα. Προσφέρεται έτσι ένα μπόνους στους ιδιοκτήτες των δεύτερων, ένας «κράχτης» για να την προσέλκυση πελατείας. Τρίτον, υποβαθμίζονται ριζικά οι σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ, κάτι που θίγει και τους σημερινούς πτυχιούχους τους. Κίνηση ενταγμένη στη γενικότερη «παράδοση» της κατάρτισης στον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος μάλιστα θα έχει τη «σιγουριά» της κρατικής ενίσχυσης, αφού όπως προδιαγράφεται 1,5 δις € του Ταμείου Ανάκαμψης θα δοθεί στους ιδιώτες για αυτό το σκοπό. Το πλιάτσικο και τα σκόιλ ελικίκου δεν θα έχουν τέλος... Θα έχουν όμως βαθιά τσέπη! Το ζήσαμε με τα ΚΕΚ αυτό τη δεκ. του ‘90 και αν τους το επιτρέψουμε, θα το ζήσουμε ξανά, αν και αυτή τη φορά με περισσότερα χρήματα! Τέταρτον, καταργεί η κα Κεραμέως τους αιρετούς εκπροσώπους των εκπαιδευτικών από τα υπηρεσιακά συμβούλια, μετά την τεράστια πολιτική ήττα που υπέστη στις πρόσφατες εκλογές για την ανάδειξή τους. Πρόκειται για μια ακραία επίθεση στο 93% των εκπαιδευτικών μας (τουλάχιστον όσο ήταν το ποσοστό αποχής τους) αποκλειστικά και μόνο εκδικητικού χαρακτήρα, πρωτοφανή και αταίριαστη σε κάθε πολιτικό λειτουργό οποιασδήποτε παράταξης, που υποδηλώνει πολλά για την πολιτική ηγεσία του υπουργείου.

Το μεγαλύτερο πρόβλημα που ανακύπτει από τον αποκλεισμό ουσιαστικά της κοινωνίας, των πολιτών, της τοπικής αυτοδιοίκησης και των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων από την παραγωγή καθαρής, «πράσινης» ενέργειας δημιουργεί τον κίνδυνο η ενεργειακή μετάβαση της Ελλάδας είτε να μην πραγματοποιηθεί, είτε να πραγματοποιηθεί με την κοινωνία απέναντι. Οι Ενεργειακές Κοινότητες είναι το «όχημα» ώστε οι μικροί «παίκτες» και οι κοινωνίες να δημιουργήσουν υπεραξία και θέσεις εργασίας σε τοπικό επίπεδο και φυσικά να αυξήσουν την κοινωνική συμμετοχή και αποδοχή των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Στην αντίθετη περίπτωση, οι κοινωνίες που θα αισθάνονται πως μένουν «εκτός» της χωροθέτησης, του σχεδιασμού, όπως βλέπουμε να συμβαίνει με εντάσεις που πολλαπλασιάζονται πια σε πολλές περιοχές της Ελλάδας.

Στον κόσμο του Κέντρου και θέλουμε να απευθυνθούμε, και απευθυνόμαστε. Κανείς δεν διαφωνεί σ’ αυτό. Είναι προφανές ότι τόσο η σοβαρή μας στάση στο ζήτημα της πανδημίας όσο και όσα λέμε για το κοινωνικό κράτος, τη δημοκρατία, τα δικαιώματα βρίσκουν ευήκοα ώτα σ’ αυτόν τον κόσμο. Εμείς θέλουμε να απευθυνόμαστε και στον κόσμο του Κέντρου, κάτι που το λέει εξάλλου και η διακήρυξή μας, αλλά δεν θέλουμε να απευθυνόμαστε σε όλον τον κόσμο με κεντρώες λύσεις. Αφενός γιατί όταν απευθύνεσαι σε όλους γενικά, δεν απευθύνεσαι σε κανέναν συγκεκριμένα - ο τεχνολαικϊσμός δεν θα ήταν καλή συνταγή ούτε για την Αριστερά. Αφετέρου γιατί γνωρίζουμε ότι οι κεντρώες λύσεις δεν δουλεύουν. Αν, για παράδειγμα, δεν έχεις ως στόχο τη μείωση των ανισοτήτων, αυτό δεν θα γίνει αυτόματα, όπως υπονοεί το σχέδιο Πισσαρίδη. Παράλληλα όμως θέλουμε το κόμμα να έχει έναν εκπαιδευτικό χαρακτήρα. Πρέπει όχι απλώς να κάνουμε ηγεμονικές τις θέσεις μας για τα εργασιακά, τις ιδιωτικοποιήσεις, το περιβάλλον, αλλά και να δείξουμε τις αλληλεπιδράσεις μεταξύ αυτών των ζητημάτων. Και οι κεντρώες λύσεις αδυνατούν να φωτίσουν τις αλληλεπιδράσεις αυτές γιατί υπονοούν ότι οι πρακτικοί άνθρωποι μπορούν να βρουν πρακτικές λύσεις για όλα τα προβλήματα χωρίς πολλές «θεωρητικούρες» και αναλύσεις. Η Αριστερά έχει μια εγγενή τάση προς μια ολιστική προσέγγιση των πραγμάτων. Δηλαδή βλέπει, για παράδειγμα, ότι ο καπιταλιστικός τρόπος παραγωγής δημιουργεί και ανισότητες, και αδιαφορία για το περιβάλλον, και αδυνατεί να προβλέψει τα προβλήματα που προκύπτουν από το ακολουθούμενο μοντέλο στην αγροτοδιατροφική αλυσίδα. Στο επίπεδο των προτάσεων πολιτικής η Αριστερά θέλει να αναδείξει ότι η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής δύσκολα θα επιτευχθεί χωρίς μια σοβαρή μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Και τέλος, στο επίπεδο της πολιτικής στρατηγικής και των κοινωνικών συμμαχιών επιδιώκει να εξηγήσει πώς, για παράδειγμα, όσοι παλεύουν ενάντια στην εμπορευματοποίηση της Υγείας και της Παιδείας έχουν λόγο να συμμαχήσουν με εκείνους που ανησυχούν για το νέο μοντέλο ελαστικοποίησης των εργασιακών σχέσεων.  Όμως, επειδή όλα τα παραπάνω δεν είναι αυτονόητα, η Αριστερά έχει πολλή δουλειά για να τα κάνει «πενηνταράκια».

Στο επίπεδο του κινήματος [εκείνος ο Δεκέμβρης] άφησε τη συγκρότηση ενός ευρύτατου συμμαχικού μπλοκ αριστερών και αναρχικών οργανώσεων και ομάδων, το οποίο δύο χρόνια αργότερα αποτέλεσε τον πυρήνα του κινήματος ενάντια στη λιτότητα. Μην ξεχνάμε δε ότι τα συνδικάτα που αποτέλεσαν την κύρια μάζα των αντιμνημονιακών δυνάμεων είχαν κατέβει μαζικά στο δρόμο στη διάρκεια του Δεκέμβρη. Μία άλλη παρακαταθήκη του Δεκέμβρη στο κίνημα ήταν η περιφερειακή, αλλά επιτυχής, ανανέωση του ρεπερτορίου δράσης και των οργανωτικών μορφών, που επίσης έγιναν πιο αισθητές στα χρόνια της κρίσης. Ειδικά οι οριζόντιες μορφές δράσης και δικτύωσης, καθώς και η ευρεία χρήση του διαδικτύου. Ο Δεκέμβρης έδωσε επίσης το πρωτότυπο της συγκρουσιακής διαδήλωσης, κατά την οποία η παρουσία ενός πλήθους αριστερών διαδηλωτών έδινε τη δυνατότητα στους αναρχικούς να συγκρουστούν (χωρίς καμία συνεννόηση ωστόσο με τους προηγούμενους) με την αστυνομία. Ο συγκεκριμένος τύπος δράσης παρήγαγε μεγάλα γεγονότα για τις τηλεοπτικές οθόνες τους εσωτερικού και του εξωτερικού μέχρι και το 2012, οπόταν η ρουτινοποίησή του και η αλλαγή επιχειρησιακού σχεδίου από την πλευρά των κατασταλτικών δυνάμεων απομείωσαν την προωθητική του ισχύ. Στο πολιτικό επίπεδο, ο Δεκέμβρης έφθειρε έτι περαιτέρω την κυβέρνηση της ΝΔ, ενώ πριμοδότησε το μοναδικό κόμμα που στάθηκε απροϋπόθετα στο πλευρό των διαδηλωτών, το ΣΥΡΙΖΑ. Η αδυναμία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ να αντλήσουν υποστήριξη από τις νεότερες ηλικίες κατά τα επόμενα χρόνια, καθώς και η κυριαρχία του ΣΥΡΙΖΑ σε αυτές από το 2012, πρέπει να αποδοθεί σε μεγάλο βαθμό στη στάση που κράτησαν αυτά τα κόμματα απέναντι στις κινητοποιήσεις της νεολαίας. (...) Η ΝΔ δεν είναι αυτή του 2008, έχει ανανεωθεί σε στελεχιακό δυναμικό. Το νεότερο πολιτικό προσωπικό της διακατέχεται από ρεβανσισμό, θέλει να νικήσει εκεί που οι προηγούμενοι συμβιβάστηκαν με τις συνθήκες, την κοινωνία, τους θεσμούς, τη λογική, και κυρίως τους αντιπάλους. Σιχαίνονται τα κινήματα και την Αριστερά και όσους είναι φορείς τους, και δεν το κρύβουν. Θέλουν να ξαναγράψουν την ιστορία που δεν τους επιφύλαξε καμία δάφνη. Στο πλαίσιο αυτό, το 1940 είπαμε όχι στο λαϊκισμό, στο Πολυτεχνείο ήταν και δεξιοί, ο Δεκέμβρης ήταν βία και μπάχαλο, στις πλατείες ήταν οι λαϊκιστές, η απώθηση των άοπλων κατατρεγμένων προσφύγων και μεταναστών στον Έβρο ήταν το νέο ’40, κοκ. Η Νέα Δεξιά είναι ριζοσπαστική. Θέλει να χρησιμοποιήσει την εξουσία για να φτιάξει την κοινωνία σύμφωνα με τις αξίες και τα συμφέροντά της, δεν θέλει απλώς να διαχειριστεί τα πράγματα. Καθώς έχει εξασφαλίσει την τέλεια σύμπνοια μεταξύ των ελίτ δεν αναγνωρίζει κανένα εμπόδιο. Αυτό δεν σημαίνει, όμως, ότι κατανοεί τις κοινωνικές ανάγκες ή τα όρια της ανοχής της ή τη δύναμη των κινημάτων. Δε κατανοεί τους περιορισμούς μέσα στους οποίους καλείται να κινηθεί κάθε εξουσία. Μεγαλωμένοι σε πλούσια προάστια και ιδιωτικά σχολεία, αντιμετωπίζουν τη μεγάλη πλειοψηφία της κοινωνίας σαν υπηρέτες τους.