Έφη Γιαννοπούλου

Ξημερώματα στα Εξάρχεια με τα ΜΑΤ για την κατασκευή του Μετρό (ή την καταστροφή της…

Όλη η υπόθεση Λιγνάδη, από την πολύ πολύ αρχή της (θέλω να πω, πολύ πριν…

Η δίκη για τη δολοφονία του Ζαχαρία Κωστόπουλου (του Ζακ, της Zackie) πλησιάζει πλέον στο…

Στην ομιλία του ο Πρωθυπουργός προσπάθησε να οικειοποιηθεί την ΛΟΑΤΚΙ ατζέντα χλευάζοντας μάλιστα τον ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν κατάφερε να καταργήσει την απαγόρευση αιμοδοσίας για τα ομόφυλα άτομα. Κακώς δεν το έκανε και μακάρι να την είχε καταργήσει πριν το 2019. Αλλά δεν ζούμε και στη χώρα των Λωτοφάγων. Ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε σημαντικές πρωτοβουλίες υπέρ της ΛΟΑΤΚΙ κοινότητας στα χρόνια της διακυβέρνησής του. Δεν έκανε όλα όσα έπρεπε, αλλά έκανε αρκετά με ένα ακραία συντηρητικό σε αυτά τα ζητήματα κυβερνητικό εταίρο (μην κοιτάτε που έχει αγκαλιάσει πλέον τη θηλυκή του πλευρά ο Πάνος) και με μια αξιωματική αντιπολίτευση τότε που όχι μόνο δεν ψήφισε κανένα νομοσχέδιο, αλλά επικαλούνταν εξωγήινους στον Υμηττό και άλλους αδιανόητους κινδύνους. Θυμηθείτε πώς αντιμετώπιζαν τα συγκεκριμένα νομοσχέδια οι εφημερίδες που σήμερα στηρίζουν την κυβέρνηση συνολικά και φυσικά και τις συγκεκριμένες πρωτοβουλίες της. Δεν υπάρχει κανένα σχετικό νομοθέτημα που να μην έχει ψηφίσει ο ΣΥΡΙΖΑ από τον Ιούλιο του 2019. Στο σημερινό θράσος του πρωθυπουργού που ξέχασε τον εξωγήινο του Υμηττού, μόνο ένα πράγμα οφείλει να κάνει ο ΣΥΡΙΖΑ, να καταθέσει αύριο στη Βουλή την πρότασή του για τον γάμο και την τεκνοθεσία χωρίς καμία διάκριση που να αφορά το φύλο των γονέων. Σε άλλα νεάκια, ο Αλέξης Πατέλης μας διαβεβαιώνει ότι η Νίκη Κεραμέως ψήφισε τα σχετικά νομοσχέδια και είναι ένας πραγματικά προοδευτικός άνθρωπος. Η Νίκη, ναι... απλώς της ξέφυγε μια εταιρεία προγεννητικής αγωγής και μερικές μετάνοιες παραπάνω...

Επανέρχεται σε όλα αυτά που συμβαίνουν από χτες ένα κρίσιμο ζήτημα/ερώτημα. Τι περιμένουν/προσδοκούν/επιθυμούν οι πολίτες από το κράτος; Τι προβλέπεται για τέτοιες στιγμές της κοινωνικής μας ύπαρξης, ποιο είναι το κοινωνικό συμβόλαιο που έχουμε υπογράψει ή που θα θέλαμε να έχουμε υπογράψει; Τα τελευταία δυόμισι χρόνια ζούμε το απόγειο, την ολοκληρωτική επικράτηση, μιας πρακτικής που λέγεται "μείωση του δημόσιου τομέα, ανάθεση των περισσότερων λειτουργιών του σε εργολάβους/αναδόχους/τον ιδιωτικό τομέα/ΣΔΙΤ". ΄Έχουν προηγηθεί χρόνια μνημονίων και "εκσυγχρονισμού". Υποτίθεται ότι έτσι αυξάνεται ο ανταγωνισμός, βελτιώνονται οι υπηρεσίες, έρχεται η ανάπτυξη... Τα αποτελέσματα τα βλέπουμε τον τελευταίο καιρό με τρόπους ενίοτε οδυνηρούς. Οι εργολαβικοί εργαζόμενοι στα τηλεφωνικά κέντρα του ΕΟΔΥ δεν ξέρουν να απαντήσουν στις ερωτήσεις για τον κορωνοϊό. Ο εργολάβος του Δήμου δεν κλαδεύει τα δέντρα ή το κάνει λάθος, άκαιρα κτλ., και, πέρα από το ίδιο το πρόβλημα, κάποια στιγμή μένουν χωρίς φαγητό οι ασθενείς στη "Σωτηρία" ή χωρίς ρεύμα το Παγκράτι και τα Πατήσια. Αναζητείται άνθρωπος που να είδε εκχιονιστικό χτες στην Αττική. Η "Αττική Οδός Α.Ε." έγραψε στα παλαιότερα των υποδημάτων της τους χιλιάδες ανθρώπους που εγκλωβίστηκαν χτες, ας μη συζητήσουμε για τις πράξεις και τις παραλείψεις που οδήγησαν στον εγκλωβισμό τους, και το κράτος έφτασε να χρησιμοποιήσει τον στρατό για να σώσει τον κόσμο. Σήμερα για όλο αυτό έχουμε το "ντηλ" του πρωθυπουργού με την εταιρεία για τα 2.000 της αποζημίωσης που ουσιαστικά την προστατεύει από τις νομικές κινήσεις των παθόντων και την παραίτηση ενός CEO. Η συζήτηση που πρέπει να κάνουμε αφορά το κοινωνικό συμβόλαιο και τον τρόπο που θέλουμε να ορίζονται και να προστατεύονται τα δημόσια αγαθά (η παιδεία, η υγεία, οι δημόσιες υποδομές). Αυτά μέχρι πριν κάποιες δεκαετίες ήταν δεδομένα, κι αν όχι, ήταν αντικείμενο διεκδίκησης των πολιτών (όχι μόνο στον σοσιαλισμό, αλλά και στην παλιά καλή σοσιαλδημοκρατία). Σήμερα, εκπαιδευμένοι κι από τη διαχείριση της πανδημίας στην οποία κυβέρνηση και αντιεμβολιαστές επρώτευσαν στην επίκληση της ατομικής ευθύνης, καθόμαστε και παρακολουθούμε την κολοκυθιά της ανάληψης ευθυνών και αναρωτιόμαστε τι γύρευαν στην Αττική Οδό οι άνθρωποι που πήγαν στη δουλειά τους το πρωί. Στο μεταξύ, το παιχνίδι παίζεται μεταξύ επικοινωνίας (μπουφάν, αμπέχωνα, γένια τριών ημερών) και επιχειρηματικών ντηλ. Το θέμα λοιπόν δεν είναι απλώς πόσο ανίκανη αποδείχτηκε η κυβέρνηση να χειριστεί την πανδημία, τις φωτιές, τις πλημμύρες ή τα χιόνια. Η ιδεολογία της είναι αυτή που αποδείχτηκε χτες ανεπαρκής και χρεοκοπημένη. Και για να παραφράσουμε τη πρόσφατη απάντηση του Μητσοτάκη σε συνέντευξη: Μόνο στους νεκρούς, στις φωτιές, στα χιόνια κτλ. ήταν δύσκολη η χρονιά, κατά τα άλλα υπάρχει ανάπτυξη (η οποία σε μεγάλο βαθμό αφορά την παραχώρηση σε ιδιώτες όλων αυτών που θα μπορούσαν να έχουν αποτρέψει αυτό το "μόνο").

Αυτά που συμβαίνουν στη Σταυρούπολη αυτές τις μέρες τα διαβάζω μαζί με το άρθρο του υφυπουργού Παιδείας Α. Συρίγου με τον τίτλο "Αναζητώντας εναγωνίως τον ρατσισμό" και πλάι στις δηλώσεις της υπουργού Παιδείας για αυτά ακριβώς τα επεισόδια στη Σταυρούπολη. Από τη μια βλέπω την προσπάθεια να δικαιολογήσει ο υφυπουργός τη συλλογή στοιχείων για την ιθαγένεια των μαθητών και τη γλωσσομάθειά τους όπως επίσης μας ενημερώνει, όταν το θέμα μας είναι η δημοσιοποίηση ονομάτων, που στην πραγματικότητα τίποτα ακριβές δεν λένε ούτε για την ιθαγένεια, ούτε για τη γλωσσομάθεια. Τα προσωπικά στοιχεία των μικρών μαθητών είναι αναγκαία για τη χάραξη πολιτικών λέει ο υφυπουργός, κι ας ψάχνουμε τις πολιτικές, κι ας βρίσκουμε μόνο Μπογδάνους και Μπογδανόπουλα. Από την άλλη, στη Σταυρούπολη, όπου οργανωμένοι ακροδεξιοί μαθητές επιτίθενται με λοστάρια και μαχαίρια σε συμμαθητές τους και φοιτητές που διαδηλώνουν, κανείς δεν λέει τα πράγματα με το όνομά τους. Στα κανάλια η είδηση παρουσιάζεται θολή και αδιευκρίνιστη, ενώ η αρμόδια υπουργός, άκρως αισχυντηλή, δεν λέει κακές λέξεις όπως ακροδεξιοί, νεοναζί, φασίστες, απλώς αποφαίνεται πως "αυτές οι βίαιες συμπεριφορές είναι καταδικαστέες και δεν πρόκειται να γίνουν ανεκτές". Ποιες ποιων συμπεριφορές; Κάνουμε πως δεν ξέρουμε. Στοιχεία ωστόσο για το ποιον των ακροδεξιών μαθητών στη Σταυρούπολη και τις διασυνδέσεις τους με χρυσαυγίτες ή έλληνες ΓΤΠ υπάρχουν. Η εγκληματική ακροδεξιά ανασυγκροτείται μέσα από το "αντιεμβολιαστικό κίνημα" και παρασιτεί στο πλάι της "εξημερωμένης" ακροδεξιάς πτέρυγας της ΝΔ. Ο κίνδυνος ελλοχεύει και δεν θα έχουμε καμιά δικαιολογία αν για μια ακόμη φορά αφήσουμε να εκκολαφθεί το αυγό του φιδιού.

Είναι σπάνιο να βλέπουμε παραστάσεις που στοχάζονται και μας κινητοποιούν να βυθιστούμε κι εμείς στον στοχασμό τους. Παραστάσεις που δεν μικραίνουν, δεν εικονογραφούν, δεν αισθητικοποιούν. Που δεν ακολουθούν είτε παραδοσιακούς, είτε μεταμοντέρνους κανόνες αφήγησης ως συνταγή. Αν μπορείτε και προλαβαίνετε, δείτε την "Οδύσσεια. Μια ιστορία για το Χόλιγουντ" του Κριστόφ Βαρλικόφσκι αύριο στην Πειραιώς 260. Και απολαύστε αυτή την ανοιχτή, τολμηρή δραματουργία, που περιπλανιέται από τον Όμηρο μέχρι την Χάννα Κραλ, περνώντας από την "Ελίζαμπεθ Κοστέλλο" του Κούτσι. Που ανεβάζει στη σκηνή τον Ρομάν Πολάνσκι, την Ελίζαμπεθ Τέιλορ, τον Μάρτιν Χάιντεγκερ και τη Χάννα Άρεντ, που σε αφήνει μαγεμένο να προσπαθείς να λύσεις το αίνιγμα αυτής της ποιητικής σύνθεσης και μπορεί και λίγο πριν κοιμηθείς να νιώσεις τη χαρά πως βρήκες το κλειδί της.

Ένα χρόνο σχεδόν μετά τη δίκη της Χρυσής Αυγής, στο χώρο της ελληνικής ακροδεξιάς, του ναζισμού και του φασισμού δεν σταματά η κινητικότητα. Η ακροδεξιά τριπλέτα του ΛΑΟΣ είναι πλέον σύσσωμη εγκατεστημένη σε υπουργεία. Στον δήμο της Αθήνας οι εκλεγμένοι με τον Κασιδιάρη ανεξαρτητοποιούνται ένας ένας και υποστηρίζουν την πλειοψηφούσα παράταξη, τουλάχιστον όταν δυσκολεύεται να περάσει κάποια απόφαση. Στο Δημοτικό Βρεφοκομείο της Αθήνας πρόεδρος είναι πλέον η γνωστή δημοτική σύμβουλος που πριν από δύο χρόνια αναγκάστηκε να παραιτηθεί από αντιδήμαρχος Παιδείας, μιας και αποκαλύφθηκε η παρουσία της σε συνάξεις αγανακτισμένων πολιτών μαζί με τους χρυσαυγίτες. Η ποινή των δύο ετών έληξε όμως, και τώρα μπορεί να προεδρεύει ενός ευαίσθητου οργανισμού του Δήμου χωρίς να ενοχλείται κανείς από τη ρατσιστική ιδεολογία της. Να θυμίσουμε ότι αυτή είχε φέρει στο δημοτικό συμβούλιο τους αγανακτισμένους κατοίκους που οργάνωσαν εκείνη την άθλια διαμαρτυρία πέρυσι κατά των προσφύγων που άστεγοι και αβοήθητοι είχαν καταφύγει στην πλατεία Βικτωρίας. Μέσα σε όλα αυτά, ο γνωστός καραγκιόζης βουλευτής της Α' Αθηνών φαντασιώνεται κι αυτός πως θα εκφράσει την ελληνική alt right δημοσιοποιώντας λίστα με τα ονοματεπώνυμα παιδιών που πάνε σε νηπιαγωγείο της Κυψέλης και καλώντας σε εθνική εγρήγορση... Δεν είναι αστεία όλα αυτά... Ενέχουν περισσότερους κινδύνους από αυτόν που με πρώτη ματιά αναγνωρίζει κανείς, δηλαδή την προσπάθεια της ΝΔ να μαζέψει στην αυλή της τα ορφανά του ναζισμού. Οφείλουμε όλοι να αντιδράσουμε. Και οι ανεξάρτητες αρχές αυτού του κράτους και οι θεσμοί για την προστασία των παιδιών αλλά και των προσωπικών δεδομένων, οφείλουν να πιέσουν την κυβέρνηση ώστε να αποδοκιμάσει τις πρακτικές του βουλευτή της και, ακόμη καλύτερα, να τον διαγράψει.

Ομολογώ πως περισσότερο από τις απτές συνέπειες της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης των Μητσοτάκη-Κεραμέως, δηλαδή από το μπάχαλο που αφήνει σχολές χωρίς φοιτητές, αποκλείει από τις πανεπιστημιακές σπουδές κάμποσες χιλιάδες που μέχρι πέρυσι όλο και κάπου θα έμπαιναν, αλλά και οδηγεί εντός του πανεπιστημίου υποψήφιους με χειρότερη επίδοση από αυτούς που αφήνει εκτός, με ενοχλεί ο λόγος που εκφέρεται σήμερα. Από τους νέους "που πλέον δεν εγκλωβίζονται στα πανεπιστήμια" μέχρι τη διαφήμιση ιδιωτικού κολεγίου από τον υπουργό Ανάπτυξης, αλλά και τη σύμπτωση του ταξιδιού του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ για την εγκατάσταση της θυγατέρας του στο Γέιλ την ίδια μέρα που βγαίνουν οι βάσεις έτσι ώστε τα δύο γεγονότα να μετατραπούν σε αντιπαρατιθέμενα "κείμενα" στο πεδίο του δημόσιου λόγου. Ποιος άραγε συνάγει ότι αυτός που μπαίνει με χαμηλή βαθμολογία σε μια σχολή είναι και αυτός που δεν θα καταφέρει να την τελειώσει, ποιος αποφασίζει πως ένα παιδί που δεν πέρασε στη σχολή πρώτης προτίμησής του δεν θα βρει σ' αυτή που τελικά βρέθηκε ίσως και κάπως τυχαία όχι μόνο ενδιαφέρον αλλά και πεδίο για μια λαμπρή σταδιοδρομία; Ποιος θεωρεί ότι ακόμη και δύο έτη να βρεθεί κανείς σε μια πανεπιστημιακή σχολή δεν μπορεί να του προσφέρουν κάποια σημαντικά εφόδια για τη ζωή του, ακόμη κι αν αποφασίσει να την παρατήσει για να κάνει κάτι άλλο; Και τελικά ποιος πιστεύει ότι κάτι έχει να κερδίσει πετώντας στα μούτρα της κοινωνίας σαν βρώμικη πατσαβούρα τους ταξικούς αποκλεισμούς και τον πανηγυρικό των ανισοτήτων; Ποιος επιβάλλει την πεποίθηση ότι οι φτωχοί δεν μπορούν παρά να ελπίζουν σε μια ταχεία κατάρτιση προκειμένου να βρεθούν σύντομα στην παραγωγή με μισθούς πείνας, ενώ οι ελίτ μπορούν να μοστράρουν τα προνόμιά τους, τα ακριβά ιδιωτικά σχολεία τους και τα Ivy League πανεπιστήμια στα οποία εγκαθιστούν τα παιδιά τους με αφοσίωση στοργικού και περήφανου πατέρα; Πώς ακούει τελικά η κοινωνία αυτή την διακήρυξη του προνομίου, την επιβεβαίωση της "αριστοκρατίας", υψηλής σαν το μητσοτακέικο ή "μικρής", χαμηλής, που θα λύσει το πρόβλημα της εκπαίδευσης των παιδιών της σε κάποιο ιδιωτικό κολλέγιο και μετά θα χρησιμοποιήσει τις μικροδιασυνδέσεις της για να το βολέψει σε μια θέση ανεξαρτήτως της πραγματικής ποιότητας της εκπαίδευσης που θα έχει λάβει; Πώς θα αντιδράσει άραγε η κοινωνία στη σημερινή προσβολή που δέχτηκε;

Το Εμπρός αποδεικνύεται πολύ ζωντανό για να πεθάνει ή έστω να εκκενωθεί. Στις συνελεύσεις που οργανώνονται στην πλατεία κυριαρχεί η πεποίθηση ότι ο χώρος «περιφρουρείται» από τα περιεχόμενά του, δηλαδή την ελεύθερη και από τα κάτω καλλιτεχνική δημιουργία, και ότι όσες φορές κι αν επιχειρηθεί το σφράγισμά του, ο κόσμος του θα είναι εκεί για να το ξανανοίξει. Οι νέοι άνθρωποι που συρρέουν να υπερασπιστούν το Εμπρός και συμμετέχουν στις εκδηλώσεις αυτών των ημερών επιβεβαιώνουν κάτι που γνωρίζουμε ήδη από το παρελθόν: κάθε φορά που ο χώρος απειλείται, γεννιέται και μια ευκαιρία ανανέωσης και εμπλουτισμού του εγχειρήματος που συντελείται σ’ αυτόν.   Τι είναι αυτό που σε μια συγκυρία σαν τη σημερινή ενεργοποίησε για μια ακόμη φορά κοινωνικά και πολιτικά αντανακλαστικά αλλά και την καλλιτεχνική κοινότητα, ή έστω ένα μεγάλο μέρος της, ώστε να βρεθεί και πάλι έξω από την πόρτα του Εμπρός; Η μνημονική ανάκληση που ενεργοποιήθηκε ως πρώτη αντίδραση στο σφράγισμα αποδείχτηκε μάλλον δυναμική παρά νοσταλγική. Τα κείμενα που γράφτηκαν, απολογίζοντας το παρελθόν, αποτελούσαν ταυτοχρόνως και μια ευρύτερη πολιτική κριτική για τον τρόπο με τον οποίο η κυβέρνηση έχει αντιμετωπίσει όχι μόνο τις καταλήψεις και τους κοινωνικούς χώρους, αλλά και την ίδια την καλλιτεχνική κοινότητα, που στη διάρκεια της πανδημικής κρίσης ήταν από αυτές που περισσότερο επλήγησαν και που με μεγάλους αγώνες κατάφερε να αποσπάσει μια στοιχειώδη στήριξη για την επιβίωσή της. Ο χώρος του πολιτισμού και κυρίως των παραστατικών τεχνών βρίσκεται σε κατάσταση αναβρασμού αλλά και σημαντικών συλλογικών επεξεργασιών, οι πληγές της πανδημίας αλλά και του ελληνικού #metoo ενεργοποιούν αντανακλαστικά συνδικαλιστικά και πολιτικά, αλλά και έναν αναστοχασμό για τη λειτουργία της τέχνης και του πολιτισμού στην εποχή μας, ο οποίος δεν διστάζει να ασκήσει κριτική αλλά και να κάνει προτάσεις για τη θεσμική λειτουργία των δημόσιων πολιτιστικών οργανισμών. Είναι πρόσφατες άλλωστε οι σύντομες και συμβολικές καταλήψεις κτιρίων του Εθνικού Θεάτρου (Τσίλερ και Rex).