Άγγελος Τσέκερης

Θεσπίζεται επιτέλους η απλήρωτη υπερωρία κατόπιν επιθυμίας του εργαζομένου. Είναι τεράστιο φιλεργατικό βήμα αυτό. Μέχρι τώρα η απλήρωτη υπερωρία ήταν κατόπιν επιθυμίας του εργοδότη, του διευθυντή των φυλακών ή του Φαραώ. Τώρα ο εργαζόμενος θα μπορεί να κάνει τζάμπα υπερωρίες μόνο εφόσον το επιθυμεί ο ίδιος. Και ο εργοδότης θα είναι υποχρεωμένος να σου δώσει ρεπό όταν δεν σε χρειάζεται. Κι αυτό είναι τεράστιο βήμα. Όταν θα κάνει τζάμπα υπερωρίες ο άλλος, για παράδειγμα. Γιατί δεν γίνεται να κάνετε τζάμπα υπερωρίες όλοι μαζί. Θα τινάξετε στον αέρα την επιχείρηση. Επίσης, αν σχολάς 9 το βράδυ, απαγορεύεται να σε ξαναφέρουν για δουλειά πριν τις 8 το πρωί. Αυτό είναι τεράστια τομή. Σηματοδοτεί το πέρασμα από τον εργασιακό Μεσαίωνα στον ύστερο εργασιακό Μεσαίωνα. Βέβαια, ο σιδηρόδρομος του Ειρηνικού ακόμα στο Τέξας θα βρισκόταν μ’ αυτές τις ευαισθησίες, αλλά, όπως είπε και ο πρωθυπουργός μας, τα δεδομένα στην εργασία έχουν αλλάξει. Γενικά το ωράριο 8 με 12 το πρωί και μετά 5 με 9 το βράδυ είναι λίγο ζόρικο, αλλά για 578 καθαρά ποιος δεν θα το έκανε; Λες, δουλεύω λίγο σκληρά, αλλά τουλάχιστον εξασφαλίζω το 80% του ενοικίου μου. Και δεν χρειάζεται καν να πάω στο Ντουμπάι ως Σομαλός μετανάστης.

Ο Μητσοτάκης και ο Χατζηδάκης έχουν δώσει μάχες στη ζωή τους για να εξισορροπήσουν τον εργασιακό με τον οικογενειακό τους βίο. Ο Μητσοτάκης, για παράδειγμα, κυβερνάει λίγο εντατικότερα τη χώρα τις Δευτέρες, ώστε τις Τρίτες το απογευματάκι να πηγαίνει για τένις. Ενώ ο Χατζηδάκης ξέρει πόσο άκαμπτο και βασανιστικό είναι το οκτάωρο από τότε που δούλευε στην ΟΝΝΕΔ και μετά που μετανάστευσε για να δουλέψει ευρωβουλευτής στο Βέλγιο. Επίσης είναι fake news ότι θα δουλεύετε υπερωρίες και θα πληρώνεστε με ρεπό. Η πραγματικότητα είναι ότι θα δουλεύετε υπερωρίες και θα πληρώνεστε με άδειες άνευ αποδοχών. Για να μπορείτε να χαίρεστε περισσότερο τα παιδάκια σας πάντοτε. Δεν υπάρχει άλλο κίνητρο του νομοθέτη. Αν υπήρχε θα μας το είχανε πει. Κι αν ντρεπόταν να μας το πει ο Χατζηδάκης, θα μας το είχε πει σίγουρα ο Πορτοσάλτε. Δεν βλέπετε άλλωστε τους εργοδότες που έχουν αφρίσει από το κακό τους; Κάθε μέρα έξω από το υπουργείο Εργασίας είναι και γκαρίζουν ότι «νόμος είναι το δίκιο του εργοδότη». Και όχι στον εργοδοτικό μεσαίωνα του οκτάωρου. Επίσης είναι αδιανόητο να ισχυρίζεστε πως μια εργαζόμενη μητέρα χρειάζεται συνδικάτα και δεν μπορεί να συνεννοηθεί απευθείας με τον εργοδότη της ποιες ώρες τον εξυπηρετεί να του δουλεύει. Εν πρώτοις, όποια πρόοδος έχει επιτευχθεί στην εργασία από τον 19ο αιώνα κατόπιν ατομικών συνεννοήσεων εργαζόμενου - εργοδότη έχει επιτευχθεί, είναι γνωστό αυτό. Υπήρξαν αιματηροί αγώνες των εργατών προκειμένου να πετύχουν να μην μπλέκονται τα συνδικάτα στα πόδια τους. Και να μην ανακατεύονται στις προσωπικές τους σχέσεις με τον εργοδότη.

Μην γίνεστε γελοίοι, ρε. Είπε ποτέ ο Χατζηδάκης ότι θα δουλεύετε υπερωρίες και θα πληρώνεστε με ρεπό; Αυτό που είπε ο άνθρωπος είναι ότι θα δουλεύετε δεκάωρο και θα ανταμείβεστε με ελεύθερο χρόνο. Κάτι που είναι εντελώς διαφορετικό, όπως καταλαβαίνετε. Τις υπερωρίες θα τις δουλεύετε στον ελεύθερο χρόνο σας και δεν θα τις πληρώνεστε καθόλου. Όπως γίνεται μέχρι σήμερα άλλωστε. Άμα δεν σας αρέσει, να πάτε στην Επιθεώρηση Εργασίας. Αν καταφέρετε να την βρείτε εκεί που την έχουνε χώσει. Με τον νόμο Χατζηδάκη μετατρέπεται σε κάποια υποδιεύθυνση του Οργανισμού Σκανδαλώδους Μεροληψίας Υπέρ των Εργοδοτών. Και θα στελεχωθεί με ΔΑΠίτες χαμηλών προσδοκιών, ειδικευμένων στην πασιέντζα και τον ναρκαλιευτή. Το χειρότερο όμως είναι ότι αμφισβητείτε τον υπουργό όταν προσπαθεί να σας εξηγήσει πως όλα θα γίνονται με συναίνεση του εργαζόμενου. Πράγμα πολύ λογικό άλλωστε. Και όταν πάνε τον εργαζόμενο στο ΑΤΜ και του παίρνουν πίσω το δώρο, με τη συναίνεσή του γίνεται. Πληγωμένος από τη βιομηχανία fake news ο Χατζηδάκης, πήγε σε ένα συνέδριο για την Υγεία και είπε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ παρέδωσε 1 εκατομμύριο εκκρεμείς συντάξεις. Με βάση την Επιτροπή Προϋπολογισμού της Βουλής, έπεσε μόλις 900% έξω. Εντάξει, ανθρώπινο λάθος είναι. Τον συγχωρούμε, γιατί δίνει ασυμβίβαστη μάχη εναντίον του λαϊκισμού και των fake news.

Εντάξει, μην στοχοποιήσουμε τώρα όλο τον εφοπλιστικό κλάδο από μια ατυχή δήλωση του Λασκαρίδη. Δεν φταίει αυτός. Η έκφραση «χέζω πάνω στον πρωθυπουργό» στα λιβεριανά είναι ευχή για καλοτυχία και μακροημέρευση. Και στο κάτω - κάτω μην είμαστε αυστηροί. Τόσα παιδάκια έσωσε από την πανδημία με τα παγουρίνα. Μην κοροϊδεύετε, αν είχαμε 50.000 το 1936, κερδίζαμε τον ισπανικό Εμφύλιο. Ειδικά αν ήταν κινέζικα ελαττωματικά. Μικρής χωρητικότητας. Επιπλέον, αν κρίνουμε από τις σημαίες των καραβιών του, μάλλον αναφερόταν στον πρωθυπουργό του Παναμά. Για τον οποίο υπάρχει η τοπική παράδοση όποιος χώνει 700.000 στην εταιρεία ρούχων της γυναίκας του να μπορεί να τον χέζει όσο θέλει. Με 700.000 στον λογαριασμό της γυναίκας του θα ήταν πολύ δύσκολο να διαμαρτυρηθεί ο πρωθυπουργός του Παναμά. Ούτε καν ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου δεν θα διαμαρτυρόταν. Ευτυχώς στην Ελλάδα υπάρχει πολιτική αξιοπρέπεια και δεν γίνονται τέτοια.

Τα κινήματα της δεκαετίας του '60, κινήματα που, για την Ιταλία, εκτός από τα πανεπιστήμια, εκδηλώθηκαν σε πολύ σημαντικό βαθμό και στα εργοστάσια, πέρα από τον καπιταλισμό αμφισβήτησαν και την ορθοδοξία, την πειθαρχία και τον συντηρητισμό των παραδοσιακών κομμουνιστικών κομμάτων. Το PCI δοκιμάστηκε στις συνθήκες εκείνες, ειδικά στο επίπεδο της βάσης, ενώ υπέστη και μια διάσπαση από τα αριστερά. Την ίδια περίοδο, καταλαβαίνοντας ότι ο μόνος τρόπος να κυβερνήσει ήταν η συνεργασία με την Ιταλική Χριστιανοδημοκρατία, προσανατολίστηκε σε μια πολιτική ευελιξίας και ρεαλισμού, που έμοιαζε πολύ με νερό στο κρασί του: συναίνεσε σε προγράμματα λιτότητας, δήλωσε υπέρ της παραμονής της Ιταλίας στο ΝΑΤΟ, στήριξε κυβερνήσεις στις οποίες δεν συμμετείχε. Ακόμα κι έτσι, η ιδέα της κυβερνητικής συγκατοίκησης των κομμουνιστών με τους χριστιανοδημοκράτες, γνωστή ως ο «ιστορικός συμβιβασμός», προκαλούσε ανατριχίλα στους συντηρητικούς, τους εργοδότες και το ΝΑΤΟ. Η ιδέα αυτή τελείωσε ουσιαστικά με την δολοφονία από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες του Άλντο Μόρο, του μοναδικού από την ηγεσία της Χριστανοδημοκρατίας που ήταν θετικός σε μια τέτοια προοπτική. Όπως και να είχαν τα πράγματα, το PCI δεν σταμάτησε ποτέ να είναι ένα μεγάλο εργαστήριο παραγωγής πολιτικής και αριστερών ιδεών. Η εξαιρετική ικανότητα του Μπερλινγκουέρ να συνθέτει διαφορετικές απόψεις, να κάνει πολιτική και, παράλληλα, να κρατάει το κόμμα σε αριστερές ράγε, έπαιξε καθοριστικό ρόλο σε αυτό. Όμως το 1984 ο Μπερλινγκουέρ πέθανε ξαφνικά, στα 62 του χρόνια, μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο που υπέστη κατά τη διάρκεια μιας ομιλίας του για τις ευρωεκλογές. Μέχρι να μπορέσει το PCI να ορθοποδήσει, το πρόλαβαν οι κοσμογονικές εξελίξεις με τις οποίες θα έκλεινε η δεκαετία του '80.

Επί της ουσίας έχει δίκιο ο Λοβέρδος. Το να κακοποιείς τη μάνα του παιδιού σου δεν σε καθιστά αναγκαστικά κακό πατέρα. Υπό κάποιες προϋποθέσεις μπορεί να είναι και πλεονέκτημα μάλιστα. Μην το ψάχνετε, αυτή είναι η λογική των δεξιών. Το να συνεργαστείς με τους Γερμανούς δεν σε καθιστά αναγκαστικά κακό πατριώτη. Το εντυπωσιακό είναι ότι του φάνηκε παράξενο που τον ξεφώνισαν και οι πέτρες. Δεν ξέρουν να ζητάνε συγγνώμη αυτοί. Μόνο από τον Μαρινάκη. Αλλά και η Νέα Δημοκρατία, άψογη. Μία που είπε τη χοντράδα και μία που τον έβαλε στη θέση του. Σου λέει, γιατί να αντιδράσουμε; Σάμπως έχουμε και γυναίκες βουλευτίνες να κάνουνε φασαρία; Καλά, για να κάνουν φασαρία οι άντρες της Ν.Δ., ούτε συζήτηση. Αυτά γίνονται μόνο στα δυτικά ευρωπαϊκά κράτη. Είστε και όλοι εσείς που περιμένατε από τον Τσιάρα να υπερασπιστεί από νομικής άποψης το νομοσχέδιο για τη συνεπιμέλεια. Λες και έχει καμία σχέση με τα νομικά. Γιατρός μικροβιολόγος είναι ο άνθρωπος. Τι περιμένατε, να παραθέτει Σαρίπολο; Γι’ αυτό το προσέγγισε πρακτικά. Η Γιαννάκου και η Κεφαλογιάννη διαφωνούν με το νομοσχέδιο επειδή έχουν άσχημα προσωπικά βιώματα, είπε. Πράγμα που θα μπορούσε να είχε πει και η μία πρωινατζού για την άλλη. Θα θέλαμε να πει κάτι αντίστοιχο για τον Βαγγέλη Μεϊμαράκη, να δούμε κάτι.

Στην καθημερινή ζωή, οι άνθρωποι είναι μόνοι τους. Δεν έχουν ούτε συνδικάτα ούτε πολιτικές και κοινωνικές συλλογικότητες στις οποίες θεωρούν ότι αξίζει να συμμετέχουν με την καρδιά τους. Αυτό συμβαίνει, όχι γιατί οι συλλογικότητες αυτές δεν υπάρχουν, αλλά γιατί υπόσχονται να τους λύσουν πρακτικά ζητήματα. Οι άνθρωποι αισθάνονται ότι, στο πλαίσιο ενός συσχετισμού δυνάμεων που είναι τόσο δυσμενής εις βάρος των πολλών, η επίλυση πρακτικών προβλημάτων λίγα πράγματα μπορεί να αντιμετωπίσει. Γι’ αυτό βλέπουν όλο και λιγότερο νόημα στις συλλογικότητες. Οι συλλογικότητες, από την πλευρά τους, αποδυναμώνονται και εκφυλλίζονται. Και αυτό απωθεί ακόμα περισσότερο τον κόσμο και τον βυθίζει στην απάθεια. Πρόκειται λοιπόν για έναν φαύλο κύκλο. Κι όμως, οι άνθρωποι που δεν βρίσκουν νόημα στο να υπερασπιστούν μαχητικά τη δουλειά τους, τη γειτονιά τους ή την πρόσβασή τους στο κοινωνικό κράτος, βρίσκουν τη δύναμη και τον τρόπο να το κάνουν σε διεθνές επίπεδο για την Μπαρτσελόνα. Και πετυχαίνουν και νίκες. Γιατί άραγε; Ας αφήσουμε τους κοινωνιολόγους να ερευνήσουν το θέμα και ας δώσουμε εδώ μια απάντηση οπαδική: οι άνθρωποι ενθουσιάζονται όταν βλέπουν να παίζεται καλή μπάλα. Όταν βλέπουν νίκες και αξιοπρεπείς ήττες, σχέδιο και πείσμα, ικανότητα και συλλογικότητα, μαχητικότητα, φαντασία και ήθος. Θέλουν κάτι το οποίο τους δίνει τη δυνατότητα να χαρούν και το δικαίωμα να υπερηφανευθούν. Μόνο έτσι βγαίνουν από την απάθεια. Γι’ αυτό, πρώτιστο καθήκον κάθε ομάδας είναι να παίζει καλή μπάλα και όχι να προσπαθεί να συνηθίσει τους θεατές στη μέτρια. Να δίνει μάχες και όχι να προβάλλει τις παλιές της νίκες και να υπόσχεται αόριστα μελλοντικές. Να ανεβάζει το επίπεδο του παιχνιδιού και όχι να το ρίχνει εκεί που θέλει ο αντίπαλος. Έτσι κερδίζεται η αγάπη και ο ενθουσιασμός του κόσμου. Και αυτό δεν ισχύει μόνο για το ποδόσφαιρο. Ισχύει και γενικώς.

Τεσσεράμισι χρόνια μείνανε εκτός παιχνιδιού. Από υδροηλεκτρικά φράγματα μέχρι σώβρακα θα φάνε. Την τούρτα του Χατζηδάκη δεν την είδατε; Το σημαντικό είναι ότι στις μικρές ιδιωτικές στιγμές με τους συνεργάτες του ο υπουργός γράφει τη ΔΕΗ πάνω σε τούρτες και μετά τις τρώει. Όπως ο Τσάρλι Τσάπλιν έκανε κωλιές με την υδρόγειο ας πούμε. Το να απεικονίζεται στην τούρτα ως Σούπερμαν πρέπει να το έχει απωθημένο από τη Γ΄ Δημοτικού. Συνήθως του κάνανε τούρτα Μίλτον Φρίντμαν. Ή Ντόρα Μπακογιάννη. Ήταν τεράστια επιτυχία του Χατζηδάκη αυτή η τούρτα. Με άλλο κύρος θα εισηγηθεί τώρα την κατάργηση του οκταώρου. Γιατί μέχρι τώρα τα μάσαγε λίγο. Πρώτον, είναι fake news του ΣΥΡΙΖΑ. Δεύτερον, θα ωφελήσει πολύ την ανάπτυξη. Και, τρίτον, κοιτάξτε εκεί, ένας ροζ ελέφαντας που πετάει. Και φέρνουμε και την κάρτα τηλεργασίας, που είναι επανάσταση στις εργασιακές σχέσεις. Ενώ τώρα θα βαρέσει το χέρι στο τραπέζι. «Είμαι αυτός με την τούρτα» θα πει και όλοι θα κατεβάσουν τα βλέμματα.

Η Αποστασία του 1965 και η ανατροπή της κυβέρνησης Γ. Παπανδρέου είχαν δημιουργήσει βαθύ ρήγμα ανάμεσα στη δημοκρατική πλειοψηφία του ελληνικού λαού και το Παλάτι. Νικητής των εκλογών, όποτε και να γίνονταν, θα ήταν πανηγυρικά η Ένωση Κέντρου. Ακόμα και με απλή αναλογική. Τις εκλογές αυτές δεν τις ήθελαν ούτε η ΕΡΕ ούτε το Παλάτι ούτε οι Αμερικανοί. Ο νέος αρχηγός της ΕΡΕ Παναγιώτης Κανελόπουλος ήταν ο μόνος που πίστευε ότι μπορεί να τις κερδίσει. Οι υπόλοιποι ζητούσαν είτε να επιστρέψει ο Καραμανλής είτε να αναβιώσει η βία και η νοθεία του 1961 είτε να αναβληθούν οι εκλογές με παρέμβαση του Παλατιού. Δηλαδή με πραξικόπημα. Ο βασιλιάς φοβόταν ότι μια νίκη της Ένωσης Κέντρου θα ήταν αποδοκιμασία του Θρόνου, καθώς και ότι αυτή τη φορά θα έχανε και τον έλεγχο του Στρατού και τις τοποθετήσεις των ανώτατων αξιωματικών. Τέλος, οι Αμερικανοί ήταν ανήσυχοι γιατί ο διαλλακτικός Γεώργιος Παπανδρέου ήταν 80 ετών και ο φυσικός του διάδοχος στην ηγεσία του Κέντρου θα ήταν ο αδιάλλακτος Ανδρέας Παπανδρέου. Όλοι φοβόντουσαν τεράστια κοινωνική αναταραχή σε περίπτωση που το Παλάτι με τον Στρατό ματαίωναν τις εκλογές. Μέσα σε αυτό το κλίμα, η ιδέα να κινηθεί ο Στρατός κατ’ εντολήν του βασιλιά και να παγώσει τις πολιτικές εξελίξεις ωρίμαζε ταχύτατα. Αυτός ήταν ο λόγος που ο Σπαντιδάκης επιστράτευσε την έμπιστη ομάδα του Παπαδόπουλου και την τοποθέτησε σε καίριες θέσεις. Οι στρατηγοί του Σπαντιδάκη ήταν απόλυτα πιστοί στον Κωνσταντίνο, αλλά για να κινηθούν έμπιστες μονάδες χρειάζονταν συνταγματάρχες. Στις 3 Απριλίου 1967 ο βασιλιάς όρισε πρωθυπουργό τον Κανελλόπουλο και λίγες μέρες αργότερα διέλυσε τη Βουλή και προκήρυξε εκλογές για τις 28 Μαΐου. Την ίδια ώρα, ο στρατός του Σπαντιδάκη σε συνεννόηση με το Παλάτι προετοίμαζε το «σχέδιο Προμηθεύς». Ήταν ένα ΝΑΤΟϊκό σχέδιο, φτιαγμένο για να αντιμετωπίσει υποτιθέμενη κομμουνιστική εξέγερση και το οποίο προέβλεπε την κατάληψη από τον Στρατό δημοσίων κτηρίων στρατηγικής σημασίας, καθώς και τη σύλληψη χιλιάδων αριστερών. Για να το καταστήσουν ρεαλιστικό, άρχισαν να επινοούν σενάρια κομμουνιστικής εξέγερσης. Ο Μακαρέζος και ο Γκαντώνας, στελέχη της ΚΥΠ, βομβάρδιζαν τη στρατιωτική ηγεσία, τον Κανελλόπουλο και τον υπουργό Άμυνας Παπαληγούρα με αναφορές γεμάτες τερατολογίες για επικείμενο πραξικόπημα του ΚΚΕ, κιβώτια με όπλα που ξεφορτώνονταν στις ελληνικές ακτές, στρατό που ανέμενε σε σοβιετικά καράβια του εμπορικού ναυτικού. Στις 20 Απριλίου ο Σπαντιδάκης μάζεψε τους στρατηγούς σε άτυπη σύσκεψη και αποφάσισαν να επισκεφθούν τον βασιλιά Κωνσταντίνο και να του ζητήσουν να κινητοποιήσει τον Στρατό για να ματαιώσει τις εκλογές. Εκτιμώντας ότι ο βασιλιάς, τελικά, θα δίσταζε, οι συνταγματάρχες αποφάσισαν να αυτονομηθούν και να κινηθούν μόνοι τους.

Ο Μητσοτάκης είπε ότι το νομοσχέδιο αντιστοιχεί στην εργασία του 21ου αιώνα και πήγε να παίξει τένις. Για να μας δείξει τα θετικά του ελαστικού ωραρίου. Τη μία μέρα κυβερνάς τη χώρα, την άλλη πας για τένις. Αναλόγως με το πόσο σε χρειάζεται η χώρα. Αν δεν σε χρειάζεται, γιατί να σε έχει μέσα στα πόδια της; Για να κάθεσαι στο Μαξίμου να παίζεις πασιέντζες στον υπολογιστή; Δεν ξέρουμε για την εργασία του 21ου αιώνα, αλλά στην εργασία του 19ου αιώνα μια χαρά αντιστοιχεί το νομοσχέδιο. Και τότε, όταν είχαν δουλειά τα μεταλλεία, έσκαβες μέχρι να πεθάνεις και όταν δεν είχαν, απλώς δεν σε φώναζαν. Και μάλιστα με τη συναίνεσή σου, όπως τώρα. Αν δεν ήθελες, δεν σε υποχρέωνε κανείς να ξαναπάς. Το να σε υποχρεώνουν να πας, είναι εργασία του 18ου αιώνα, μην τα μπλέκετε. Ακόμα δεν είμαστε ώριμοι για να φτάσουμε ώς εκεί. Είναι και ο λαϊκισμός που προβάλλει αντιστάσεις. Επίσης καθιερώνονται επιτέλους οι ατομικές συμβάσεις. Αρκετά με την τυραννία των συλλογικών. Πολύ καλό είναι αυτό. Θα σου προτείνει ο εργοδότης διάφορα πακέτα ατομικής σύμβασης και θα διαλέγεις αυτό που σε εξυπηρετεί περισσότερο. Έχουμε αυτό που είναι 55 ώρες τη βδομάδα προς τετρακόσια είκοσι ευρώ τον μήνα και δωρεάν τις πρώτες 300 ώρες υπερωρίας. Σας ταιριάζει; Γιατί αν δεν σας ταιριάζει, έχουμε άλλους 80 απ' έξω που τους ταιριάζει μια χαρά.