Κυριάκος Πιερίδης

Ο πόλεμος που ξέσπασε ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς υπενθυμίζει στην Κύπρο ότι παραμένει…

Με την απομάκρυνση Νετανιάχου και την εγκατάλειψη του αγωγού East Med συνεθλίβη ο κόσμος των ψευδαισθήσεων που έφτιαξε τόσα χρόνια ο Κύπριος πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης με τον επιστήθιο φίλο του, Νετανιάχου, πρωτοστατώντας στην «πολιτική των τριμερών» για να παραμερίσουν από τα ενεργειακά σχέδια την Τουρκία. Οι 8 στο σύνολο τριμερείς Κύπρου - Ελλάδας - Ισραήλ, οι πολλαπλάσιες διμερείς και σωρεία από υπουργικές συναντήσεις τι απέδωσαν τελικά; Ποιος ξεχνά τα τηλεοπτικά ρεπορτάζ με τις πανηγυρικές διακηρύξεις των ηγετών γύρω από τον East Med; Τα γεγονότα βοούν! Το διπλωματικό φιάσκο των τριμερών άρχισε να ξηλώνεται με το τέλος της εποχής Τραμπ - Πομπέο και την ανάληψη της διακυβέρνησης στις ΗΠΑ από τους Δημοκρατικούς. Το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ανασυντάσσει όσο μπορεί την πολιτική του στην Ανατολική Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή βλέποντας τα προβλήματα να σωρεύονται. Η δημοσιοποίηση τον περασμένο Ιανουάριο της εγκατάλειψης του αγωγού East Med σχετίζεται με την επιλογή των ΗΠΑ για εκτόνωση των αντιδράσεων της Τουρκίας. Ταυτόχρονα αφαίρεσε ένα σοβαρό εμπόδιο στην επαναπροσέγγισή τους με το Ισραήλ. Τέλος στα χατίρια σε κάθε απαίτηση που είχε ο Νετανιάχου (αναγνώριση Ιερουσαλήμ, πλάτες για την προσάρτηση των υψωμάτων Γκολάν) για να τα έχει καλά ο Τραμπ με το εβραϊκό λόμπι. Ολοι κινούνται στην περιοχή, μόνο η Λευκωσία και η Αθήνα μένουν στον δικό τους εικονικό κόσμο. Η Τουρκία δουλεύει εδώ και μήνες βελτιώνοντας θεαματικά τις σχέσεις της και με συνιστώσες των «τριμερών», όπως είναι τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, αλλά και με άλλους δύσκολους συνομιλητές στον αραβικό κόσμο όπως είναι η Σαουδική Αραβία. Πιο αργή είναι η διαμόρφωση λειτουργικών σχέσεων με την Αίγυπτο του προέδρου Σίσι. Οι ΗΠΑ πρωτοστατούν επίσης στην επίλυση της διαφοράς οριοθέτησης των ΑΟΖ Ισραήλ - Λιβάνου. Μέχρι και η Χεζμπολάχ δεν έφερε ενστάσεις για κατάληξη σε συμφωνία με διαμεσολάβηση του Αμερικανού απεσταλμένου Αμος Χόχσταϊν («Πολίτης», 18/2). Οι ΗΠΑ και το Ισραήλ θα ακολουθήσουν στο εξής μια ξεκάθαρα ισορροπημένη πολιτική για τα στρατηγικά συμφέροντά τους στην περιοχή. Σε αυτό το πλαίσιο, χωρίς τις παλιές υπερβολές, ο πρόεδρος του Ισραήλ σχεδιάζει να επισκεφθεί την Κύπρο στις 2 Μαρτίου ενώ νωρίτερα, στις 24 Φεβρουαρίου, θα πραγματοποιήσει επίσκεψη και στην Ελλάδα. Oι «τριμερείς» καθόρισαν την εξωτερική πολιτική της Κύπρου για παραπάνω από 6 χρόνια. Ο Ν. Αναστασιάδης έπεισε δύο ελληνικές κυβερνήσεις να συμπορευθούν μαζί του και τώρα ορισμένοι στην Αθήνα δικαιολογούν τη στάση τους λέγοντας ότι «δεν ήθελαν να αφήσουν την Κύπρο μόνη». Ομως, ούτε αγωγοί 7 δισ. ευρώ που θα διέσχιζαν τη Μεσόγειο θα κατασκευαστούν ούτε συμμαχίες εναντίον του «κοινού εχθρού» υπάρχουν. Απλούστατα, αυτοί οι ηγέτες που πρωταγωνίστησαν είχαν δική τους ατζέντα: πότε για να κερδίζουν εκλογές περιχαρακώνοντας την κοινή γνώμη σε ευσεβείς πόθους και πότε για να παραπλανήσουν και να αποφύγουν τις κατηγορίες για διαφθορά. Οι υπόλοιποι, ΥΠΕΞ και άλλοι, εκτελούσαν εξωτερική πολιτική για εσωτερική κατανάλωση. Είναι οδυνηρή η διαπίστωση του πόσο εύκολα η Κύπρος εφάρμοσε την τυχοδιωκτική αυτή διπλωματία και η Αθήνα συμπορεύτηκε μαζί της. Με επιπόλαιους υπολογισμούς εργάζονταν τόσο καιρό πάνω σε αβάσιμα σενάρια, αφήνοντας την εντύπωση ότι άλλαξαν τους όρους του παιχνιδιού («game changer»). Στην πραγματικότητα, όμως, η Κύπρος εγκλωβίστηκε στους προσωπικούς σχεδιασμούς και τις «φιλίες» της ηγεσίας της, αγνοώντας τους πραγματικούς συσχετισμούς και αδιαφορώντας για τις συνέπειες στο Κυπριακό.

Για σχεδόν 5 χρόνια η κυπριακή κυβέρνηση συζητεί με τις άλλες χώρες που συμμετέχουν στα τριμερή σχήματα μαζί με την Κύπρο και την Ελλάδα για τη συγκρότηση κοινής Γραμματείας. Ο ΥΠΕΞ Νίκος Χριστοδουλίδης, που θεωρεί το όλο εγχείρημα δική του έμπνευση -η αρχική ιδέα ήταν του Ν. Κοτζιά-, διόρισε τον γνωστό αντι-ομοσπονδιακό πρώην ΥΠΕΞ Γιώργο Λιλλήκα στη θέση του επικεφαλής της «Γραμματείας των Τριμερών». Τώρα ψάχνει κτίριο για να στεγάσει τη Γραμματεία. Ολα γίνονται από κονδύλι του κυπριακού ΥΠΕΞ. Η Γραμματεία, όμως, δεν είναι κοινή των τριμερών, ούτε έχει τριμερή ή πολυμερή σύνθεση. Καμία, περιλαμβανομένης και της Ελλάδας, δεν ανέλαβε να διορίσει εκπροσώπους σε αυτήν. Ούτε υπάρχει δέσμευση να εξελιχθεί σε τέτοια. Δύσκολα πλέον κρύβεται η πραγματικότητα γύρω από τη στρατηγική των «τριμερών». Η εικόνα δυναμικής περιφερειακής δραστηριότητας (Ισραήλ, Αίγυπτος, Λίβανος, Ιορδανία, Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα) με εξοβελισμό της Τουρκίας δεν είναι αληθής. Τα περιφερειακά ανοίγματα δεν επιβραβεύτηκαν με συμμαχίες και μεγαλόπνοα ενεργειακά σχέδια που ήταν το βασικό αντικείμενό τους. Συνεχίζονται μόνο με διακηρυκτικές συναντήσεις κορυφής και υπουργικές διασκέψεις. Στο απόγειό τους, τον Ιανουάριο του 2020 έγινε η υπογραφή πολιτικής διακήρυξης Αναστασιάδη – Μητσοτάκη – Νετανιάχου για την κατασκευή του East Med. Ο «αγωγός-όνειρο» σπάνια αναφέρεται πλέον. Η πικρή αλήθεια είναι ότι η όλη σύλληψη γύρισε μπούμερανγκ για την Κύπρο. Χωρίς την επίλυση του Κυπριακού, οι «τριμερείς» προκάλεσαν την αντίδραση της Τουρκίας σε πολλαπλά επίπεδα. Η Τουρκία έχει «διεισδύσει» διπλωματικά, βελτιώνοντας τις σχέσεις της με την Αίγυπτο, το Ισραήλ και τα ΗΑΕ. Οι τριμερείς βρήκαν απροσπέλαστο εμπόδιο το άλυτο Κυπριακό και το έκαναν πολύ χειρότερο. Το φυσικό αέριο έγινε «game changer» αλλά σε βάρος της Κύπρου, αφού η Τουρκία σάρωσε την κυπριακή ΑΟΖ με τον πολεμικό, ερευνητικό και τον γεωτρητικό στόλο και τα drones της, ενώ αλωνίζει και στην υπόλοιπη Ανατολική Μεσόγειο. Εφτασε μέχρι την Κρήτη, τη Ρόδο και το Καστελόριζο, κάτι που πιέζει αφόρητα την κυβέρνηση Μητσοτάκη αν επιλέξει να προκαλέσει θερμό επεισόδιο. H Κύπρος έγινε πιο στρατιωτικοποιημένη ύστερα από μια 20ετία: βάση drones στο Λευκόνοικο, σχεδιασμός ναυτικής βάσης στην Καρπασία, μεταφορά αρμάτων μάχης. Ο ΥΠΕΞ Ν. Χριστοδουλίδης μιλά για τις τριμερείς, όχι για τα αποτελέσματά τους, που περιορίζονται σε συνεργασίες χαμηλής πολιτικής και κάποιες κοινές ασκήσεις. Τα υπόλοιπα είναι ένας ατέλειωτος ανεξόφλητος λογαριασμός με τη διάλυση του τοπίου για τη λύση του Κυπριακού…

H Κύπρος καταβάλλει σήμερα το πιο ακριβό τίμημα. Το φυσικό αέριο μετατράπηκε από καταλύτης συνεργασίας σε πηγή διαρκούς σύγκρουσης με άνισους όρους. Τώρα, οι Ευρωπαίοι αναζητούν συμβιβασμό καλώντας την κυπριακή κυβέρνηση να δει ρεαλιστικά την πράσινη μετάβαση, καθώς τα χρονικά περιθώρια εξαντλούνται. Τα στοιχεία ενός εφικτού συμβιβασμού επαναλαμβάνονται συνεχώς από τον ΟΗΕ και η Ε.Ε. τα ασπάζεται πλήρως: συνολική επίλυση, ομοσπονδιακές αρμοδιότητες πάνω στους φυσικούς πόρους και κατανομή εσόδων, όπως συμφωνήθηκαν. Τι γίνεται όμως στον ενδιάμεσο χρόνο; Εν γνώσει του ΟΗΕ και της Ε.Ε. είναι επίσης η γραπτή πρόταση που κατέθεσε το ΑΚΕΛ και συζήτησε πρόσφατα με την Ε.Ε. στις Βρυξέλλες ο νέος γενικός γραμματέας του, Στέφανος Στεφάνου. Η διαφοροποίηση ΑΚΕΛ από τη γραμμή Αναστασιάδη είναι ξεκάθαρη γιατί συνδέει την κοινή διαχείριση του φυσικού αερίου με την επαναφορά στις ράγες της επίλυσης του Κυπριακού. Πιο συγκεκριμένα, το ΑΚΕΛ εισηγείται τη συμμετοχή των Τουρκοκυπρίων στη διαχείριση του φυσικού αερίου υπό την προϋπόθεση της υπογραφής στρατηγικής συμφωνίας για το Κυπριακό – τα 6 σημεία του Πλαισίου Γκουτέρες. Σε ορατό χρόνο, ακολούθως, να καταλήξουν σε συνολική συμφωνία επίλυσης για να επωφεληθούν από το φυσικό αέριο.

Μετά την κατάρρευση των συνομιλιών υπό τον ΟΗΕ, η στροφή της Τουρκίας αλλάζει ραγδαία και ανέκκλητα τα διχοτομικά τετελεσμένα. Στο εσωτερικό μέτωπο, για ημέρες τώρα, ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης κάνει εκστρατεία απέναντι σε όσους εντός Κύπρου τον αμφισβητούν για τη στάση του στο Κραν Μοντανά το 2017 και τους μετέπειτα χειρισμούς του. Ολα μεθοδεύονται επικοινωνιακά για να ταιριάξουν στο αφήγημα Αναστασιάδη που βολεύει τη διαιώνιση της εξουσίας του και μετά το 2023. Μια νέα «περιρρέουσα» βρίσκεται σε εξέλιξη με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον Ν. Αναστασιάδη: Επιθέσεις εναντίον «κάποιων» δημοσιογράφων, υπαινιγμοί για τον Γκουτέρες που του επέρριψε ευθύνες. Ασχέτως αν κανείς δεν τον πιστεύει διεθνώς, ο Ν. Αναστασιάδης ενδιαφέρεται μόνο να γίνει πιστευτός στο πιο συντηρητικό και το εθνικιστικό ακροατήριό του. Ο Κύπριος πρόεδρος θα δυσκολευτεί πολύ να διαγράψει τη δημόσια άρνησή του στην έκκληση Μ. Ακιντζί (4/5/2018) να συνυπογράψουν το Πλαίσιο Γκουτέρες ως στρατηγική συμφωνία. Μια πράξη που ερμηνεύει τις ακριβείς προθέσεις του και την κρίσιμη ιστορική στιγμή, αλλά και την τακτική του να ροκανίζει τον χρόνο στη συνέχεια. Αν προσέξει κανείς τις δηλώσεις Ν. Αναστασιάδη, δεν θα εντοπίσει ιδιαίτερη αγωνία για το σήμερα, μόνο άγχος για το χθες. Στο συνέδριο του «Economist» στη Λευκωσία, η Ελίζαμπεθ Σπέχαρ, αντιπρόσωπος του ΟΗΕ σημειώνει (16/11): «Διανύουμε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές για την ειρηνευτική διαδικασία. Εμείς, ως ΟΗΕ, θεωρούμε ότι η μακροπρόθεσμη σταθερότητα και ένα βιώσιμο και ασφαλές μέλλον στην Κύπρο καθώς και στην περιοχή, συνδέονται άρρηκτα με την επίλυση του Κυπριακού». Η εκπρόσωπος του ΟΗΕ υπενθυμίζει στο ακροατήριο του «Economist» ότι οι συνομιλίες για το Κυπριακό βρίσκονται στο απόλυτο μηδέν από τον Ιούλιο του 2017. Στις Βρυξέλλες, ο ύπατος εκπρόσωπος Ζ. Μπορέλ έγινε ξανά δέκτης των «παραπόνων» της Κύπρου γιατί δεν ετοίμασε ακόμα τη λίστα των επιλογών για κυρώσεις. Κι αυτός –όπως ο ΟΗΕ– βλέπει την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης, τη συγκρουσιακή πορεία και τον κίνδυνο αποσταθεροποίησης. Ο Μπορέλ δεν φαίνεται να μπορεί να σηκώσει μόνος του το βάρος ενός προβλήματος στο Συμβούλιο. Οι Χριστοδουλίδης και Δένδιας ζητούν «κυρώσεις», αλλά δεν ανοίγουν τα χαρτιά τους για το πώς θα λυθούν τα προβλήματα με την Τουρκία (Κυπριακό, Ελληνοτουρκικά). Για ορισμένους Ευρωπαίους εταίρους, ανάμεσά τους και οι πιο ισχυροί, το μόνο που επιτυγχάνουν είναι να τροφοδοτούν και να περιπλέκουν την κατάσταση. Από τον Μάρτιο του 2018, η Λευκωσία ζητά μέτρα αντίδρασης χωρίς ουσιαστικό αποτέλεσμα. Το Βαρώσι μπήκε στην ημερήσια διάταξη του Συμβουλίου, τέσσερις μήνες μετά το άνοιγμά του, στην κατηγορία «διάφορα». Ο Μπορέλ απέκρουσε με υπομονετικότητα τις διαμαρτυρίες της Λευκωσίας και της Αθήνας και έκανε μια σιβυλλική τοποθέτηση γύρω από τις «απτές επιλογές» που θα εξεταστούν τον Δεκέμβριο: Θα συνεχίσουμε την ευθυγράμμιση με τον ΟΗΕ, θα έχουμε τις κατευθύνσεις του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου», αλλά χρειαζόμαστε και μια ομόφωνη τοποθέτηση για μέτρα: «δεν θα ήθελα (να προτείνω κάτι) που να έχει την άρνηση κρατών-μελών. Οι μονομερείς ενέργειες είναι απαράδεκτες αλλά η αντίδραση πρέπει να συμβάλει στη συνολική επίλυση του Κυπριακού».

Ποιος θα επωμιστεί το τίμημα της τεράστιας νέας φούσκας ακινήτων (πύργοι έναντι πολιτογραφήσεων), που στρέβλωσε βαθιά τη δυναμική της; H πανδημία έδωσε δυνατότητες για φτηνό δανεισμό στο κράτος, αλλά εκτόξευσε το δημόσιο χρέος μιας ήδη βεβαρημένης οικονομίας πέρα από το 118%. Ποιος θα εξηγήσει στους πολίτες ότι η επόμενη γενιά θα κληθεί να το αποπληρώσει μέχρι το 2045; Ο ΔΗΣΥ διακηρύσσει ότι θα κάνει μεταρρυθμίσεις, αλλά το σύστημα που κυβερνά σχεδόν 10 χρόνια έπραξε το ελάχιστο για να τις προωθήσει –η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σημειώνει στις εκθέσεις της (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο) την «κόπωση» στις μεταρρυθμίσεις ήδη από το 2016. Τώρα η Επιτροπή επανήλθε ξανά, για να υπενθυμίσει στη Λευκωσία ότι η νέα δέσμη ευρωπαϊκών κονδυλίων δεν είναι λευκή επιταγή. Σημειώνει επίσης τις έντονες κοινωνικές ανισότητες, ενώ στις κοινωνικοοικονομικές, περιβαλλοντικές και ψηφιακές πολιτικές με μετρήσιμους δείκτες ανάμεσα στους 27 η Κύπρος βρίσκεται κάτω του μέσου όρου και κοντά στην ουρά. Στην ουσία σχεδόν 10 χρόνια μετά η Κύπρος ταλανίζεται από τις ίδιες διαρθρωτικές αδυναμίες. Τότε ο ΔΗΣΥ εκκινούσε τη διακυβέρνηση της χώρας από τον πάτο της χρηματοπιστωτικής κρίσης και το περιβόητο «κούρεμα». Υποσχέθηκε διαρθρωτικές αλλαγές, νέο μοντέλο ανάπτυξης, αλλά τα περισσότερα και πιο ουσιαστικά έμειναν γράμμα κενό, με εξαίρεση το ΓεΣΥ. Μπορούν αυτοί που εξάντλησαν το… ταλέντο τους στη βιομηχανία «χρυσών διαβατηρίων» και στους διορισμούς των «αρίστων» να πείσουν για κάτι διαφορετικό;

Το Κυπριακό θα χρειαστεί κάτι πολύ περισσότερο από διακηρύξεις για να ξαναμπεί στις ράγες της ομοσπονδιακής επίλυσης. Η σιωπή των Ελληνοκύπριων πολιτικών σήμερα χάριν σκοπιμοτήτων απλώς επιβεβαιώνει το έλλειμμα αξιοπιστίας τους, που κυνηγά την Κύπρο για χρόνια. Οι παλινωδίες Αναστασιάδη στο Κραν Μοντανά (2017) και μετά, δεν του έδωσαν κανένα κέρδος παρά μόνο τον συμψηφισμό των ευθυνών που έχει με τον Ερσίν Τατάρ. Τίποτα δεν έμεινε στατικό από τότε, ούτε ο παραμερισμός του Μ. Ακιντζί απάλλαξε την Ελληνοκυπριακή Κοινότητα από την ευθύνη. Η άτυπη πενταμερής στη Γενεύη (4/2021) και η τριμερής συνάντηση στη Νέα Υόρκη (9/2021) τον Σεπτέμβριο, έδειξαν ότι η αξιοπιστία Αναστασιάδη είναι ανύπαρκτη, έστω κι αν ο Ερσίν Τατάρ χρεώνεται την άτεγκτη αποσχιστική θέση για «δυο κράτη». Ο νέος πρόεδρος της Κύπρου θα χρειαστεί να αναμετρηθεί διπλωματικά με την Τουρκία που στα μάτια της διεθνούς κοινότητας, έχει σε μεγάλο βαθμό αποενοχοποιηθεί. Με την απαίτησή της να αλλάξει τις παραμέτρους του Κυπριακού, όλοι γνωρίζουν ότι θέτει ταυτόχρονα και τους όρους για την επιστροφή εντός πλαισίου του ΟΗΕ. Ο νέος πρόεδρος της Κύπρου θα χρειαστεί περίσσευμα ειλικρίνειας, ικανότητα να δει τη συνολική εικόνα και να καταθέσει προτάσεις που δημιουργούν αμοιβαία συμφέροντα και επωφελείς και οριστικές λύσεις στα προβλήματα της ανατολικής Μεσογείου.

Μια βαθύτερη πολιτική κρίση σοβεί στην Κύπρο και τα πολιτικά επεισόδια που την προκαλούν πληθαίνουν το τελευταίο διάστημα. Μέχρι πού θα φτάσει αυτή η κατάσταση; Ο Γιώργος Γαβριήλ, καθηγητής Τέχνης, ζωγραφίζει πίνακες που συνδυάζουν αγιογραφίες με μοντέρνες μορφές, καυστική σάτιρα για τη διαφθορά, τον αθέμιτο πλουτισμό, τη μισαλλοδοξία κ.ο.κ. Προφανώς δεν αρέσουν στον πρόεδρο Ν. Αναστασιάδη, τον αρχιεπίσκοπο και άλλους που φιγουράρουν στα έργα του. Αυτή η υπόθεση κρατά ήδη ένα χρόνο. Ο Πρ. Προδρόμου θεώρησε ότι έφτασε η ώρα να πέσει η βαριά σκιά της εξουσίας ετοιμάζοντας το κατηγορητήριο: «ηθική αισχρότητα και έλλειψη τιμιότητας»! Πρόθυμα η Επιτροπή Εκπαιδευτικής Υπηρεσίας (ΕΕΥ) πήρε τη σκυτάλη για να δικάσει τον καθηγητή με σκοπό την απόλυσή του. Κατά συνέπεια, μια βαθύτερη παθογένεια βγαίνει στην επιφάνεια. Δεν είναι μόνο οι υπουργοί, είναι και τα δήθεν ανεξάρτητα σώματα που υποτάσσονται στο σύστημα εξουσίας. Η ΕΕΥ -υποτίθεται- στελεχώνεται από ανεξάρτητα πρόσωπα με υψηλό παιδαγωγικό κύρος κοκ. Οι πάντες γνωρίζουν τις σκοπιμότητες διορισμού τους –που είναι αποκλειστικό προνόμιο του εκάστοτε προέδρου– και τον ρόλο που διαδραματίζουν (διορισμοί, προαγωγές, μηδέν αξιολογήσεις). Τώρα κλήθηκαν να ξεπληρώσουν την υποχρέωσή τους. Ευτυχώς, ο γενικός εισαγγελέας παρεξέκλινε της πορείας, όταν ο υπουργός Παιδείας προσπάθησε να του φορτώσει την ευθύνη για τη δίωξη. Δεν είναι η πρώτη φορά που ο πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης δοκιμάζει τις αντιστάσεις του πολιτικού κόσμου και της ευρύτερης κοινωνίας. Αυτή τη φορά ξεπέρασε τα ασφαλή όρια διαχείρισης των αντιδραστικών πρακτικών των υπουργών του. Προκάλεσε αντιδράσεις από ανθρώπους με βαρύτητα στον ακαδημαϊκό χώρο και μια θύελλα αναρτήσεων στα μη ελεγχόμενα social media από ευρύ φάσμα πολιτών. Το ρήγμα άνοιξε τόσο που δεν άντεξε η πολιτική παράταξη που τον στηρίζει, ο Δημοκρατικός Συναγερμός, να σιωπά. Να περισώσουν ό,τι απέμεινε από τη μετριοπάθεια του χώρου που εκπροσωπούν. Το πρόβλημα παραμένει! Στην υπόθεση Γαβριήλ, όπως και σε πολλές άλλες περιπτώσεις, το Προεδρικό δουλεύει ως εξής: πρώτα κατασκευάζει ένα ζήτημα, το διαχέει στην κοινή γνώμη, κάνει δικές του δημοσκοπήσεις και ακολούθως επιτίθεται. Σαν γκεμπελίσκοι, οι γύρω από τον Ν. Αναστασιάδη στοχοποιούν πρόσωπα που επηρεάζονται και ενεργούν για να απομονώσουν τις αντιδράσεις. Αν βρουν έδαφος σε άλλα κόμματα και παράγοντες, τότε συντρέχουν ιδανικές συνθήκες. Αυτό που έγινε με τον Γαβριήλ, συμβαίνει κατά κόρον με το Κυπριακό, το ζήτημα της μετανάστευσης, αυτό συνέβαινε για μήνες όταν έβγαιναν στο φως οι πρώτες πληροφορίες για τα «χρυσά» διαβατήρια. Κανονικό καθεστώς! Προ μερικών ημερών αποφάσισε το σκίσιμο σελίδας από βιβλίο των Αγγλικών γιατί έκανε αναφορά στον Κεμάλ Ατατούρκ. Ομως, αυτή τη φορά δεν δούλεψε επικοινωνιακά η ταξινόμηση των αντιδράσεων, ούτε ήταν μόνο το ΑΚΕΛ για να το κατηγορήσει για ισοπεδωτική κριτική. Ολα πήγαν λάθος… Το μόνο που διασώζει την κυβέρνηση κάθε φορά που καταποντίζεται στην κοινή γνώμη, είναι η ταχεία αλλαγή ατζέντας. Ετσι, την επομένη ονομάστηκε… μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης και ταξίδι στην Αθήνα.

Ο Αβέρωφ Νεοφύτου μετρούσε όλον αυτόν τον καιρό τους συσχετισμούς εντός ΔΗΣΥ. Εκτίμησε ότι ο Ν. Αναστασιάδης, ενόσω είναι πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι ο μόνος που θα μπορούσε να ανατρέψει τα δικά του σχέδια, αν βρισκόταν απέναντί του. Ομως τα πράγματα δεν του έρχονται ομαλά. Ανήμερα της συνάντησής του με τον Μ. Ακιντζί, μια άλλη είδηση προκάλεσε σάλο διεθνώς και πονοκέφαλο στον ΔΗΣΥ. Ο υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου, ο πλέον αποτυχημένος της κυβέρνησης Αναστασιάδη, έδωσε εντολή στους καθηγητές να σκίσουν σελίδα από βιβλίο αγγλικών Oxford Discover Futures για το Λύκειο. Αιτία, η αναφορά στην ηγετική φυσιογνωμία του Κεμάλ Ατατούρκ για το τουρκικό έθνος. «Εκθειάζει τον Ατατούρκ», ανακοινώνει το υπουργείο και την επομένη συνεχίζει να επιμένει: «Το μάθημα των αγγλικών δεν προσφέρεται για κριτική σκέψη…». Το σκίσιμο της σελίδας έγινε διεθνής είδηση και προκαλεί ακόμα τις απαξιωτικές αντιδράσεις της Τουρκίας και των Τουρκοκυπρίων για την κυπριακή κυβέρνηση. Εχει σημασία η επικοινωνιακή διαχείριση μιας ζημιάς, τι γίνεται όμως αν το πρόβλημα της Ακροδεξιάς είναι συστημικό στη διακυβέρνηση και τους υπουργούς της; Η αντίστροφη μέτρηση όμως έχει αρχίσει! Στο 18μηνο που απομένει, ο Αβέρωφ Νεοφύτου θα κάνει αυτό που ξέρει καλύτερα εδώ και καιρό και πιστεύει ότι έχει το πλεονέκτημα. Ο καλύτερος τρόπος να μεγιστοποιήσει το όφελος από την άσκηση της 10ετούς εξουσίας είναι να παίξει με την οικονομία, αλλά στην πράξη να συνεχίζει απρόσκοπτα την επέλαση στο Δημόσιο: ξεπάγωμα θέσεων, διορισμοί εκτάκτων, μετακίνηση συμβούλων, δημιουργία νέων θέσεων επιτρόπων, στελέχωση υπηρεσιών με κομματικά στελέχη, μοίρασμα διευθυντικών θέσεων με καριέρες 10ετίας. Μια στρατιά «ημετέρων» στήνεται στο Δημόσιο με διαδικασίες κατευθυνόμενες από το Προεδρικό και το κόμμα, χέρι χέρι. Το δεύτερο εργαλείο στα χέρια του είναι η χωρίς έλεγχο διαχείριση των δημόσιων οικονομικών. Με αδύναμη Βουλή και ελέω πανδημίας, το δημόσιο χρέος αυξάνεται. Ο δανεισμός είναι μεν φτηνός, αλλά ποιος ασχολείται για τη διόγκωσή του, αφού θα αποπληρωθεί το 2045; Ο πειρασμός που βάζει το κυβερνητικό κόμμα στην αντιπολίτευση είναι μεγάλος. Θα κόψετε θέσεις εργασίας εν καιρώ κρίσης; Ο Αβ. Νεοφύτου διείσδυσε στον κρατικό μηχανισμό και με μαεστρία κατευθύνει υπουργούς και υπηρεσιακούς σε καθημερινή βάση. Διαθέτει δικτύωση σε παγκύπρια βάση. Γνωρίζει τη ροή πάσης φύσεως διαδικασιών. Ενεργεί ως… «πρωθυπουργός». Τα πλείστα ζητήματα, όχι μόνο πολιτικά, περνούν από το γραφείο του προτού γίνουν εκτελεστικές αποφάσεις. Με μια ομάδα επαγγελματικών στελεχών, φτιάχνει επίσης το προσωπικό του προφίλ. Εμφανίζεται όσο γίνεται πιο λαϊκός, προσιτός και ανθρώπινος. Μαζεύει κεράσια, πάει στις αγορές, περιοδεύει στους δήμους, επιθεωρεί έργα. Ο Αβέρωφ Νεοφύτου είναι επίσης ικανός να χειρίζεται τη ροή των καθημερινών ειδήσεων, καθορίζοντας την ατζέντα. Εχει καθιερώσει για τον σκοπό αυτό έναν μηχανισμό επικοινωνίας που κινητοποιεί ταυτόχρονα υπουργούς, βουλευτές και φτάνει μέχρι τα ΜΜΕ για την άκριτη, σχεδόν διαφημιστική ανάδειξη του κυβερνητικού έργου. Η πολιτική δεν είναι πάντοτε τόσο βολική για να απλώνει, όπως την κολοκυθιά. Μια κατ’ εξοχήν ιδεολογική αναμέτρηση επίκειται στην Κύπρο το 2023. Δεν θα κριθεί μόνο στον έλεγχο του κράτους, των μηχανισμών και του κομματικού παιχνιδιού. Οι πολίτες αναζητούν φορείς πολιτικής που έχουν αξιοπιστία, εννοούν όσα λένε, με σαφήνεια και χωρίς ταλαντεύσεις. Ο ΔΗΣΥ έχει από καιρό απομακρυνθεί από την πολιτική κληρονομιά που του άφησε ο ιδρυτής του Γλαύκος Κληρίδης και έχει αποξενώσει ένα σημαντικό τμήμα του, βάζοντάς το στην αποχή. Δεν είναι εύκολο το πρωί να είσαι «κληριδικός» και το βράδυ «αναστασιαδικός». Το σύστημα διακυβέρνησης είναι απογοητευτικό. Μοιάζει σε ύφος και περιεχόμενο με μείγμα Σαλβίνι και Ορμπαν. Η δε συνολική εικόνα που εκπέμπει η διακυβέρνηση Αναστασιάδη και ο τρόπος που την υπηρετούν τυφλά τα πλείστα κομματικά στελέχη αναπόφευκτα επηρεάζουν το ακροατήριο του ΔΗΣΥ. Γίνεται πιο συντηρητικό, με τάσεις προς τον εθνικολαϊκισμό.

Η εικόνα που εκπέμπει σήμερα το Προεδρικό δείχνει να βυθίζει το Κυπριακό στην εσωστρέφεια και να το μετατρέπει σε αντικείμενο αντιπαράθεσης που ευνοεί τον εθνικισμό και τη διαίρεση. Υποτίθεται ότι η κυπριακή κυβέρνηση στόχευε να περάσει, το φθινόπωρο, σε αντεπίθεση για τα τετελεσμένα στο Βαρώσι. Ολοι οι χειρισμοί Αναστασιάδη έφεραν το αντίθετο αποτέλεσμα κι ας είχαν εντέχνως τη συγκατάθεση της πλειοψηφίας των κομμάτων που τα καθιστά μερικώς συνυπεύθυνα. Ο Ν. Αναστασιάδης προώθησε δήθεν μέτρα αντίδρασης – αφαίρεση ληγμένων διαβατηρίων από Τουρκοκύπριους αξιωματούχους, 5η διακρατική προσφυγή, κλείσιμο διόδων επικοινωνίας που συντηρούνται ακόμα, ανεξάρτητα αν θα έχουν κάποιο θετικό αποτέλεσμα. Η πρόταση Αναστασιάδη για επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60 ήρθε… καπάκι, εξαφανίζοντας παντελώς το ζητούμενο. Κανείς δεν συζητά για την τραγική κατάληξη των Βαρωσίων. Ετσι συντελείται η τέλεια αποσύνδεση με την πραγματικότητα… Η περιβόητη πρόταση Αναστασιάδη προς Τατάρ για επιστροφή στο Σύνταγμα του ’60, ακόμα και ως απάντηση στα «δυο κράτη», γεννά πολλά ερωτήματα για τον Κύπριο πρόεδρο. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι όλα ξεκινούν από δικές του επιλογές. Οι γύρω του πολιτικοί, υπουργοί και σύμβουλοι, θεσμικοί, επικοινωνιολόγοι και άλλοι, απλώς εκτελούν. Ο Ν. Αναστασιάδης κάλεσε (31/8) και τη διαπραγματευτική ομάδα του για να εξηγήσει τι εννοούσε. Την επομένη ανέλυσε την «επιστροφή στο ’60» στο Εθνικό Συμβούλιο (1/9). Ούτε οι δηλώσεις ούτε οι αναλύσεις στάθηκαν αρκετές για να εξηγήσουν τη λογική πίσω από τον νέο επικίνδυνο ακροβατισμό για τη μορφή λύσης.