Έχει σημασία να αναρωτηθούμε όχι απλώς με ποιες αξίες θα βγούμε στο «ξέφωτο» της μετά την πανδημία εποχής, όσο κυρίως να αντιμετωπίσουμε το ερώτημα στο πώς παράγονται οι αξίες της νέας εποχής. Ιστορικές αναφορές από προηγούμενες φάσεις στην ανθρώπινη περιπέτεια δείχνουν ότι υπάρχουν κοινωνικοί, πολιτικοί, πολιτισμικοί και άλλοι επανακαθορισμοί μετά από τέτοιες καταστάσεις. Το ίδιο, αλλά ίσως και τελείως διαφορετικό, θα συμβεί κατά την γνώμη μου και με την πανδημία του κορωνοϊού, που εξελίσσεται ραγδαία σε όλο τον πλανήτη.
Επιπλέον «όλοι» λένε ότι τίποτε δεν θα είναι ίδιο την επόμενη ημέρα. Απλώς νομίζω ότι εννοούν διαφορετικά πράγματα. Ορισμένοι θεωρούν ότι τώρα είναι η στιγμή να μπούμε σε μια γενικευμένη κατάσταση εξαίρεσης. Σε νέους γενικούς κανόνες, που την ηθική τους βάση θα προσφέρει η όποια επιτυχία στην αντιμετώπιση της πανδημίας προκύψει στο «τέλος της ημέρας», μέσα από μηχανισμούς γενικευμένων απαγορεύσεων και επιτήρησης. Από την άλλη πλευρά πολλοί θεωρούν ότι μπορεί να επέλθει σχεδόν αυτομάτως και αυτονοήτως ο θρίαμβος των ιδεών, που αφορούν το κοινωνικό κράτος, την κρατική-δημόσια ρύθμιση και τα ισχυρά δημόσια συστήματα υγείας.
Νομίζω όμως ότι είναι ακόμη πολύ νωρίς για να προβλέψουμε με κάποια πιθανότητα επιτυχίας ποια ακριβώς θα είναι η έκβαση. Ταυτόχρονα είμαστε ενήμεροι ότι και παγκόσμια think tanks καταστρώνουν (όχι μόνο επί χάρτου) σενάρια και σχέδια για την επόμενη ημέρα. Η πολυπλοκότητα της κατάστασης αυξάνεται στο φόντο των εξελίξεων στις «δίδυμες τεχνολογίες της πληροφορίας και της βιοτεχνολογίας που μπορούν όχι μόνο να αναδιαρθρώσουν την οικονομία και την κοινωνία μας, αλλά και το ίδιο το σώμα και το νου μας»[‡].
Ποιες λοιπόν είναι οι δυνατότητές μας από την σκοπιά των «δικών» μας αναλύσεων και εργαλείων όχι μόνο να κατανοήσουμε το πώς παράγονται οι αξίες της νέας εποχής, αλλά και να επηρεάσουμε αυτή την εξέλιξη, υπέρ των συμφερόντων της συντριπτικής πλειοψηφίας των ανθρώπων αλλά και της βιωσιμότητας και αειφορίας του πλανήτη;