Δημιουργείται έλλειμμα δημοκρατίας στο βαθμό που υποχωρεί και αποτρέπεται η ανεκτικότητα, ο σεβασμός και η διάδραση μεταξύ των πολιτισμικών στοιχείων. Στο βαθμό που όχι απλά αγνοούνται αλλά και αποκλείονται από τη συνδιαμόρφωση του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Το κράτος ποτέ δεν συνέδραμε για τη στήριξη οποιασδήποτε μορφής ανάπτυξης και διάσωσης των αλλόγλωσσων μορφών του ελληνικού χώρου, που συναποτελούν όψεις του ελληνικού πολιτισμού πολιτισμού. Η αδράνεια αυτή συνεπικουρείται σιωπηλά από την αξιωματική παραδοχή που υποβάλει ο εθνικισμός ότι ο μη ελληνόφωνος γλωσσικός πολιτισμός είναι ξένο σώμα στην πολιτισμική «ελληνικότητα» της Ελλάδας.
Από την άλλη πλευρά, η πραγματικότητα αναπτύσσεται δυναμικά: νέες μορφές ετερότητας, που έχουν επικαθήσει στο τοπίο που περιγράψαμε μέσα από την παρουσία των προσφύγων και των μεταναστών δίνουν μια νέα ώθηση και ενδιαφέρουσα διάσταση στη πολιτισμική σύνθεση που εξελίσσεται. Ήδη τα αλβανικά, τα ρωσικά, αλλά και τα αραβικά ή τα φαρσί, αποτελούν γλώσσες της Ελλάδας, και άρα συνδιαμορφώνουν ένα νέο πολιτισμικό κεφάλαιο. Μια ακόμα, δηλαδή, πτυχή του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού.
Την έκφραση των παραδοχών αυτών όχι απλά αρνούνται ο εθνικιστικός λόγος και η ακροδεξιά, αλλά επιδιώκουν με κάθε μέσο, απειλές και τρομοκρατία, να φιμώσουν και να διαστρεβλώσουν ως επικίνδυνη και βλαβερή. Η ευθεία αντιπαράθεση στον λόγο αυτό αποτελεί πολιτειακό καθήκον κάθε ενεργού πολίτη με στόχο την προάσπιση του πολιτισμικού πλουραλισμού, ο οποίος παραδειγματικά αποτελεί χαρακτηριστικό της ίδιας της δημοκρατίας μας.