Τάσος Κωστόπουλος

21
01

Το πεζοδρόμιο του ελληνικού αλυτρωτισμού

Παρακολουθώντας το χθεσινό συλλαλητήριο σε ζωντανή μετάδοση μέσω ΣΚΑΪ, ήταν αδύνατο να μη συγκρίνεις τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της κάλυψής του μ’ εκείνα των επεισοδίων της 29ης Ιουνίου 2011 για το «μεσοπρόθεσμο», στον ίδιο ακριβώς χώρο. Τότε, οι κάμερες εστίαζαν στην αιχμή ακριβώς των τεκταινομένων: την εμπροσθοφυλακή των διαδηλωτών που συγκρούονταν με τα ΜΑΤ. Τηλεπαρουσιαστές και ρεπόρτερ επικεντρώνονταν στα ξηλωμένα πλακόστρωτα και τις μολότοφ, απαιτώντας μεγαλόφωνα την πάταξη των «ταραξιών» και παρακάμπτοντας το ουσιαστικό διακύβευμα της αναμέτρησης, δίχως, εννοείται, την παραμικρή ευαισθησία για τις επιπτώσεις της (απείρως μαζικότερης κι ανεξέλεγκτης) ρίψης δακρυγόνων στον κύριο όγκο -όχι απλά τις παρυφές- του συλλαλητηρίου. Χθες, απεναντίας, αποφεύχθηκαν προσεκτικά τα γκρο πλαν, αφήνοντας τους θεατές ν’ αναρωτιούνται τι ακριβώς συμβαίνει, ενώ δεν έλειψαν ακόμη και «εξηγήσεις» πως οι μαυροφορεμένοι που τα έσπαγαν με τις γαλανόλευκες και τις Βεργίνες ανά χείρας ήταν στην πραγματικότητα επίβουλοι... αντιεξουσιαστές!
Περισσότερα »
21
10

Προπαγάνδα με προβιά επιστήμης

Η Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, σωματείο που ιδρύθηκε επί δικτατορίας Μεταξά με πρώτο πρόεδρο τον (διορισμένο) δήμαρχο Θεσσαλονίκης, έχει μια μακρά παράδοση επίδοσης στην εθνικιστική κρατική προπαγάνδα. Ο σκληρός πυρήνας της είναι έτσι απόλυτα λογικό ν’ αντιδρά ακόμη και στη σκέψη πως οι νέοι προσανατολισμοί της κρατικής πολιτικής στα Βαλκάνια δεν έχουν πλέον ανάγκη την παλιομοδίτικη εθνικοφροσύνη του ως οργανωτή της λαϊκής συναίνεσης. Για έναν φορέα που αναγόρευσε σε «μεγάλους ευεργέτες» ακόμη και μεγαλοδωσίλογους χρηματοδότες όπως ο Τσολάκογλου, ο Λογοθετόπουλος ή ο Σωτήριος Γκοτζαμάνης, η όποια κρατική πατρωνία συνιστά άλλωστε αναγκαίο όρο ύπαρξης.
Περισσότερα »
20
10

Ο αληθινός Παύλος Μελάς

«Δυστυχώς από το πρόγραμμά μου το εκατοστόν μόνον έκαμα», ομολογεί έτσι ο Μελάς στο ίδιο γράμμα του. «Ερχονται και μου προτείνουν μ’ ενθουσιασμόν πλήθος ωραίων και μεγάλων σχεδίων. Εγώ ο δυστυχής κάμνω το σχέδιόν μου, ξεκινώ με βροχήν, με κρύο, με πείναν και, όταν έλθη η στιγμή της εκτελέσεώς του, ή δεν έρχονται ή με γελούν παντοιοτρόπως ή και ειδοποιούν τους Βουλγάρους να κρυφθούν»
Περισσότερα »
11
09

Το έθνος ως κόμμα, το κόμμα ως έθνος

Γιατί το Μακεδονικό προσφέρεται τόσο ως εφαλτήριο για πολιτική κινητοποίηση της εγχώριας εθνικοφροσύνης, πολύ περισσότερο από τα υπόλοιπα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής που είθισται ν’ αποκαλούμε «εθνικά»; Η απάντηση δεν βρίσκεται μόνο στο προφανές, στην ευκολία δηλαδή και το ακίνδυνο της επίδειξης εθνικής μαγκιάς απέναντι σ’ έναν καταφανώς πιο αδύναμο γείτονα· επίδειξης που στις μέρες μας λειτουργεί ως μηχανισμός εκτόνωσης σοβαρότερων και βαθιά τραυματικών συλλογικών ταπεινώσεων. Οι ρίζες των περιοδικών εθνικιστικών εξάρσεων γύρω από το Μακεδονικό βρίσκονται στην ίδια την Ιστορία. Οχι φυσικά την αρχαία, που συμβολική μόνο σημασία έχει σχετικά με το όλο αντικείμενο, αλλά του τελευταίου ενάμιση αιώνα.
Περισσότερα »
15
07

Το σχέδιο του εμφύλιου σπαραγμού

Τόσο η παραδοσιακή αντικομμουνιστική ιστοριογραφία όσο και η πρόσφατη αναβίωσή της τοποθετούν, ως γνωστόν, την έναρξη του Εμφυλίου όχι στο 1946 αλλά στο 1943. Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς, υποστηρίζουν, η κομμουνιστική ηγεσία του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ αποφάσισε να μονοπωλήσει την Αντίσταση διαλύοντας με τα όπλα τις ανταγωνιστικές προς αυτήν εθνικόφρονες αντιστασιακές ομάδες − εγχείρημα που στη μετέπειτα αντικομμουνιστική ορολογία έμεινε γνωστό σαν «ο πρώτος γύρος» της κομμουνιστικής επιβουλής. Οπως έχει κατά κόρον εξηγηθεί, αυτή η μετάθεση της αφετηρίας του (ενός και αδιαίρετου) Εμφυλίου στα χρόνια της Κατοχής είναι πολλαπλά προβληματική, καθώς υπονοεί την ύπαρξη ενιαίων στρατοπέδων σε όλη τη δεκαετία του 1940: ταυτίζει πλήρως τον κοινοβουλευτισμό των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων (που, παρά τα προβλήματά του, απολάμβανε ευρεία κοινωνική νομιμοποίηση) με την κατοχική Νέα Τάξη (που στερούνταν ολοσχερώς κάτι τέτοιο)· αποκαθιστά πολιτικά τους χιτλερικούς σχηματισμούς των Ταγμάτων Ασφαλείας, σαν ιδιότυπες συνιστώσες ενός κατά βάση φιλελεύθερου χώρου· αγνοεί, τέλος, τις οφθαλμοφανείς διαφορές ανάμεσα στο κοινωνικά ηγεμονικό ΕΑΜικό κίνημα και το πολιτικά απομονωμένο μετέπειτα αντάρτικο του ΔΣΕ, από το οποίο απείχε ακόμη και η πολυπληθής οργανωμένη κομμουνιστική βάση των αστικών κέντρων.
Περισσότερα »
24
06

Τα βαφτίσια της «μη Μακεδονίας»

Το θεώρημα που θέλει την επικράτεια της νυν ΠΓΔΜ (και οσονούπω Βόρειας Μακεδονίας) εκτός μακεδονικού χώρου δεν υπήρξε κάποια επιστημονική αλήθεια αλλά μια αυθαίρετη κατασκευή του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών εν έτει 1884, με καθαρά πρακτικό σκοπό: τη νοερή αποκοπή των βορειότερων (ουδόλως ελληνικών) μακεδονικών εδαφών από τα νοτιότερα, όπου υπήρχε αξιόλογη ελληνική παρουσία ή επιρροή, προκειμένου ν’ αποφευχθεί η κοινή πολιτική εξέλιξή τους προς ανεπιθύμητες κατευθύνσεις. Το ιδεολόγημα αυτό δεν έγινε τότε καθολικά δεκτό από τους ελληνικούς κύκλους που διαχειρίζονταν το Μακεδονικό, απορρίφθηκε δε κατηγορηματικά από τον ίδιο τον Παπαρρηγόπουλο, με τη διττή ιδιότητά του ως εθνικού ιστορικού και προέδρου του «Συλλόγου προς Διάδοσιν των Ελληνικών Γραμμάτων» (της τότε ελληνικής μυστικής υπηρεσίας στον οθωμανικό χώρο). Ανασύρθηκε όμως από τη ναφθαλίνη επί Σαμαρά για να επιβληθεί σε μια παραζαλισμένη κοινή γνώμη, μέσα στο κλίμα εθνικιστικής υστερίας του 1992-1994, σαν εξ αποκαλύψεως αλήθεια.
Περισσότερα »
25
02

Πειραματόζωα του βαθέος έθνους

Tο ντοκουμέντο που δημοσιεύουμε σήμερα στις επόμενες σελίδες προέρχεται από το Αρχείο των τέως Βασιλικών Ανακτόρων (φ.390, εγγρ. 46-47) κι αποτελεί εξαιρετικά εύγλωττο τεκμήριο για τις μεθόδους οικοδόμησης, τα ειδοποιά χαρακτηριστικά και τις εσωτερικές αντιφάσεις της ελληνομακεδονικής εθνικοφροσύνης στα μεταπολεμικά χρόνια.
Περισσότερα »
28
01

Το σκληρό μάθημα του 1992

Οι Ελληνες «Μακεδονολόγοι» νέας κοπής, ακολουθώντας τρόπους παρόμοιους με εκείνους των Σλαβομακεδόνων συναδέλφων τους, σύντομα βρέθηκαν να οδηγούνται σε ολισθηρούς δρόμους, φτάνοντας ακόμη και να διαστρεβλώνουν τα ιστορικά δεδομένα, στην προσπάθειά τους να αναδιαμορφώσουν την ιστορία της Μακεδονίας προκειμένου να την προσαρμόσουν στις πολιτικές ανάγκες. Προσπαθώντας να εδραιώσουν την τοποθέτηση ότι χώρες που βγαίνουν έξω από τα όρια της ελληνικής Μακεδονίας δεν έχουν καμία ιστορική δικαιολογία για την ιδιοποίηση του ονόματος «Μακεδονία» ή των παραγώγων του, αποκρύπτουν το γεγονός ότι στη σύγχρονη εποχή και σίγουρα από την εμφάνιση του Μακεδονικού Ζητήματος στον δέκατο ένατο αιώνα ήταν αποδεκτό, ακόμη και από τους Ελληνες ιστορικούς και πολιτικούς, ότι η Μακεδονία, ως γεωγραφική περιοχή του οθωμανικού κράτους, περιλάμβανε κατά προσέγγιση τα εδάφη της σημερινής ελληνικής Μακεδονίας, της ΠΓΔΜ και της περιφέρειας Πιρίν της Βουλγαρίας. Οπως ένα ξηρό δάσος τον Αύγουστο, η λογική του επιχειρήματος της «μίας και μοναδικής Μακεδονίας» έβαλε πυρκαγιά στη φαντασία του παραπληροφορημένου ελληνικού λαού στην Ελλάδα και τη Διασπορά.
Περισσότερα »
03
12

Το άλλο Πολυτεχνείο

Ηταν 6 το απόγευμα της 5ης Δεκεμβρίου 1944. Επί ένα τρίωρο, ο χώρος του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου είχε μετατραπεί σε ορμητήριο του ΕΛΑΣ της Σπουδάζουσας, με στόχο το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας που στεγαζόταν τότε στο απέναντι κτίριο, στη συμβολή των οδών Σουρνάρα και Πατησίων. Ενα βρετανικό τανκ γκρέμισε την κεντρική πύλη του ιδρύματος, ανοίγοντας δρόμο στη μονάδα των αλεξιπτωτιστών που είχε επιφορτιστεί με την εκκαθάριση του χώρου.
Περισσότερα »