Γιώργος Καπόπουλος

Από τη Συρία και τη Λιβύη μέχρι τη Γάζα και τον Καύκασο η παρουσία της Τουρκίας προσλαμβάνεται από ΗΠΑ - Ρωσία ως συνιστώσα περιπλοκής και βραχυκυκλώματος της προσπάθειας για περιφερειακή σταθεροποίηση. Τα μέτωπα που ανοίγει ο Ερντογάν δεν περιορίζονται στην ξηρά, αλλά θέτουν θέμα αναγνώρισης της Τουρκίας ως μεγάλης θαλάσσιας δύναμης. Οταν οι ΗΠΑ του Μπάιντεν καλούν την Αγκυρα να συμμαζέψει τις φιλοδοξίες της για κυριαρχία στην Ανατολική Μεσόγειο, έχουν προφανώς υπόψη ότι η τουρκική πλευρά είναι παρούσα στον Κόλπο και στην Ερυθρά Θάλασσα και με το φαραωνικό έργο της Διώρυγας της Κωνσταντινούπολης προσπαθεί να ελέγξει πλήρως την πρόσβαση στη Μαύρη Θάλασσα. Οι Ολλανδοί με την Ρεαλπολιτίκ του εμπορικού έθνους που σφραγίζει την ταυτότητά τους κινούμενοι άλλοτε με τους μεγάλους και άλλοτε με τους μικρούς προώθησαν σταθερά και διαχρονικά τα συμφέροντά τους χωρίς να γίνει γεωπολιτική παρενόχληση. Ως επίμονος παρενοχλητής ο Ερντογάν αναδεικνύεται ως ο καλύτερος μετά θάνατον μαθητής του Οζάλ, ο οποίος οραματιζόταν μια «διπλωματία της αναστάτωσης», σύμφωνα με τα δικά του λόγια, που θα δημιουργούσε μια ζώνη επιρροής της Τουρκίας από την Αδριατική μέχρι το Σινικό τείχος! Υπάρχει ένα ιστορικό προηγούμενο γεωπολιτικής παρενόχλησης και εθνικιστικού μικρομεγαλισμού που θα έπρεπε να ανησυχεί τον Ερντογάν. Είναι η Ιταλία στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού το 1918-19, που ζητούσε τις Δαλματικές Ακτές και τη Μικρά Ασία ως αντίτιμο για τη συμμετοχή της στον πόλεμο. Το μόνο που κατόρθωσε ο πρωθυπουργός Ορλάντο ήταν να ενώσει απέναντί του τον πρόεδρο των ΗΠΑ Ουίλσον και τους πρωθυπουργούς Βρετανίας και Γαλλίας, Λόιντ Τζορτζ και Κλεμανσό, παρά την καχυποψία και τους ανταγωνισμούς που κυριαρχούσαν στις σχέσεις των τριών μεγάλων δυνάμεων.

Θα προχωρήσουν οι εσωκομματικοί αντίπαλοι του Τραμπ στο Ρεπουμπλικανικό Κόμμα στην ίδρυση νέου μετριοπαθούς κεντροδεξιού κόμματος επιβεβαιώνοντας το σχετικό προχθεσινό ρεπορτάζ του Reuters; Δεν θα πρόκειται για την πρώτη φορά στην Ιστορία των ΗΠΑ που επιχειρείται η συγκρότηση τρίτου πόλου στην πολιτική σκηνή, αλλά σήμερα δίχως αμφιβολία η διαφορά είναι ότι η χώρα βρίσκεται στη δίνη μιας γενικευμένης πολιτικής και κοινωνικής αποσταθεροποίησης. (...) Αν από τη διάσπαση των Ρεπουμπλικανών προκύψει κεντροδεξιό κόμμα με αξιώσεις εκπροσώπησης στο Κογκρέσο, τότε εγγράφεται μια σοβαρή υποθήκη στη δικομματική σταθερότητα του πολιτικού συστήματος της χώρας. Με άλλα λόγια, διάσπαση των Ρεπουμπλικανών, με τους αποχωρούντες να καταγράφουν υπολογίσιμο ποσοστό, είναι βέβαιο ότι θα πριμοδοτήσει δυναμική εσωτερικών εντάσεων και διαφοροποιήσεων ανάμεσα στη μετριοπαθή και τη ριζοσπαστική πτέρυγα. Η πιθανή δημιουργία τρίτου κόμματος θα επιτρέψει στον Τραμπ να μετατρέψει τους Ρεπουμπλικανούς σε προσωπική παράταξη, καθιστώντας έτσι τον λαϊκισμό της περιχαράκωσης και της εσωστρέφειας σταθερά του αμερικανικού πολιτικού συστήματος.

Το 2016 η καταπάτηση της πολιτικής ορθότητας από τον Τραμπ σκιάστηκε από ένα ετερόκλητο ρεύμα συνολικής απαξίωσης της Χίλαρι Κλίντον ως επιτομής της διαπλοκής και της διαφθοράς. Εκτροχιασμός, με τον Τραμπ να έχει ήδη δηλώσει ότι ενδεχόμενη ήττα του θα οφείλεται σε νοθεία, ή επιστροφή στη μέχρι το 2016 κανονικότητα της πολιτικής των ΗΠΑ; Και βέβαια το ερώτημα των ερωτημάτων, ποια επίδραση θα έχει η απόφαση του Τραμπ να εργαλειοποιήσει τη συρρίκνωση της αμερικανικής παρουσίας και εμπλοκής εκτός συνόρων για εκλογικά οφέλη; Με άλλα λόγια, αν μέχρι την πρώτη Τρίτη του Νοεμβρίου θα έχουμε κινήσεις ανάλογης βαρύτητας με την πρόσφατη δέσμευση Τραμπ για ολοκλήρωση της απόσυρσης των αμερικανικών δυνάμεων από το Αφγανιστάν μέχρι το τέλος του χρόνου. Ποτέ άλλοτε δεν είχε υπάρξει ταυτόχρονη αβεβαιότητα για τις εσωτερικές εξελίξεις στις ΗΠΑ αλλά και για ρόλο τους στη διεθνή σκηνή. Eνα είναι βέβαιο, ότι η κρίση του πολιτικού συστήματος στις ΗΠΑ επιταχύνει την ανάδυση ενός μετα-αμερικανικού κόσμου.

Ενα είναι βέβαιο, ότι η Γερμανία το φθινόπωρο του 2019 ζει ένα τέλος εποχής. Η πρωτοφανής ευνοϊκή συγκυρία, με κύριο σημείο αναφοράς τον ανεμπόδιστο εξαγωγικό δυναμισμό της γερμανικής οικονομίας που επέτρεπε ανάπτυξη και ταυτόχρονη μόνιμη δημοσιονομική περιοριστική πολιτική αλλά και δανεισμό με αρνητικά επιτόκια, τελειώνει. Με την πολιτική του Μηδενικού Ελλείμματος -Scwharze Null / Μαύρο Μηδέν στα γερμανικά- να έχει πλέον τον ρόλο θεολογικού δόγματος, η προσαρμογή της Γερμανίας στα νέα δεδομένα προβλέπεται δύσκολη και οδυνηρή τόσο για την ίδια όσο και για τους εταίρους της στην Ε.Ε. - ευρωζώνη.