Κώστας Καλλωνιάτης: Συνέδριο για ένα κόμμα ανοικτό όσο και συνεκτικό
Διανύουμε μια εξαιρετικά αντίξοη για την κοινωνική συνοχή και επιβίωση περίοδο, η οποία επιβαρύνεται από…
Προϋπολογισμός αβεβαιοτήτων, ανισοτήτων και.. μη πράσινος
Η υλοποίηση των προβλεπόμενων μακροοικονομικών και δημοσιονομικών μεγεθών επί των οποίων βασίζεται ο Προϋπολογισμός 2022…
Κώστας Καλλωνιάτης: Ο πληθωρισμός καλπάζει, η κυβέρνηση αφιππεύει
Μπόρα είναι και… δεν θα περάσει, αντίθετα από τις επίσημες εκτιμήσεις. Η εκτίναξη του πληθωρισμού…
Κώστας Καλλωνιάτης: ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ: Παρεξηγημένος μετασχηματισμός
Αν θέλουμε να καταπολεμήσουμε τις ανισότητες όπως όλοι στον ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ πιστεύουμε, αν θέλουμε να αντιμετωπίσουμε την πολυδιάσπαση, την σύγχυση και τον αποπροσανατολισμό των εργαζομένων, τότε πρέπει να ενισχύσουμε την μαζικότητα και τη συνοχή (αυτά τα δύο πάνε αναγκαστικά μαζί ώστε να είναι αποτελεσματικά) του κόμματός μας και όχι να ανοίξουμε πόρτες και παράθυρα σε όλους όσους μας περιβάλλουν και να το κάνουμε κάτι σαν το… σπίτι των ανέμων. Γιατί όταν ενσωματώνεις άκριτα στο κόμμα μέρος αυτής της κοινωνίας, την οποία κατά τα άλλα επιθυμείς να αλλάξεις, τότε αντί το κόμμα να γίνει το όχημα μετασχηματισμού της υπάρχουσας κοινωνίας, γίνεται η κοινωνία όχημα μετασχηματισμού του κόμματος, δηλαδή του μεταφέρει όλα τα δεινά της ανισότητας, της ανομοιογένειας και ανομοιομορφίας από τα οποία οφείλει να απαλλαγεί.
Το ‘κείμενο των τριών’ πολύ ορθά επισημαίνει πως «ακόμα και το πιο επεξεργασμένο, επίκαιρο και ρηξικέλευθο πρόγραμμα, αν δεν γίνει κτήμα της πολιτικής και κοινωνικής πλειοψηφίας θα παραμείνει ένα νοητικό πείραμα και δεν θα μετασχηματιστεί σε υλική δύναμη που μπορεί να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων». Όμως, δεν υπάρχει περίπτωση να γίνει κτήμα της κοινωνικής πλειοψηφίας αν πρωτύτερα δεν έχει γίνει κτήμα των μελών του κόμματος ώστε να το διαδώσουν ευρύτερα. Και αυτό δεν μπορεί να το κάνει καμία παράταξη, μόνο το κόμμα. Ένα κόμμα στο οποίο, όπως τονίζει η πολιτική διακήρυξη :
«η ένταξη έχει πραγματικό νόημα. Γιατί οι αποφάσεις του λαμβάνονται συλλογικά. Και συλλογικά μάχεται από κάθε θέση για την υπεράσπιση της κοινωνικής πλειοψηφίας. Χρειαζόμαστε επομένως ένα μαζικό κόμμα με διαδικασίες που επιτρέπουν τη συνεχή αλληλεπίδραση με το κοινωνικό περιβάλλον… Ένα κόμμα του οποίου οι Οργανώσεις Μελών κοινωνικά γειωμένες και ιδεολογικά μαχητικές συζητούν και αποφασίζουν δημοκρατικά για όλα τα μικρά και μεγάλα θέματα. Τα μέλη συμμετέχουν ενεργά στην τοπική αυτοδιοίκηση, τα συνδικάτα, τα επιμελητήρια, τους τοπικούς φορείς, τους επιστημονικούς και πολιτισμικούς συλλόγους εξειδικεύοντας και μεταφέροντας στην κοινωνία τις ιδέες μας αλλά και γειώνοντας το ίδιο το κόμμα με την κοινωνία. Ένα κόμμα που θα μπορεί να συμπυκνώνει από την σκοπιά του σοσιαλισμού του 21ου αιώνα τα αιτήματα και τις διεκδικήσεις της κοινωνίας».
Τέλος, η αναφορά που κάνουν οι τρεις σύντροφοι στη λειψή λειτουργία της ΚΕΑ έχει άμεση σχέση με το είδος του κόμματος-παράταξη που προτείνουν και το οποίο βασίζεται στην άνευ όρων διεύρυνση με νέα μέλη. Κι αυτό τη στιγμή που από το πρώτο κύμα διεύρυνσης έχει καταδειχθεί η δυσκολία ένταξης και αφομοίωσης των νέων μελών με συνέπεια τη λειψή λειτουργία των ίδιων των ΟΜ. Θα πρέπει κάποτε να καταλάβουμε, ότι το πρόβλημα της ανάπτυξης και ποιοτικής ενδυνάμωσης (όχι μετάλλαξης) του κόμματος είναι πρωτίστως πολιτικό και όχι οργανωτικό ώστε να αντιμετωπίζεται με τη δημιουργία νέων οργάνων (πχ Εθνικό Συμβούλιο).
Κώστας Καλλωνιάτης: Συνέδριο για ένα κόμμα ανοικτό όσο και συνεκτικό
Όσον αφορά τις ποσοστώσεις για συμμετοχή στη νέα Κ.Ε., εκτός από αυτή των γυναικών, η οποία μάλιστα θα μπορούσε να είναι και υψηλότερη από το 1/3, δεν νοείται οποιαδήποτε άλλη ποσόστωση. Η πρόταση για επιπλέον ποσόστωση 20% νέων μελών (50 στα 250 μέλη της Κ.Ε.), εκ των οποίων τα 35 να προέρχονται από αυτό που λέμε Προοδευτική Συμμαχία (Γέφυρα, ΔΗΜ.ΑΡ. κ.λπ.), με το σκεπτικό να εκπροσωπούνται όλες οι τάσεις, προσκρούει στις εξής τέσσερις αντιρρήσεις:
* Πρώτο, εάν με τον όρο «νέα μέλη» εννοούμε τα νέα μέλη στο κόμμα, τότε λογικά είναι μόνον όσα εγγράφονται τους τελευταίους 5-6 μήνες, αμέσως μετά τη Συνδιάσκεψη, και τα οποία είναι μάλλον απίθανο να συγκεντρώνουν τα απαραίτητα πολιτικά χαρακτηριστικά (κυρίως απειρία ή άγνοια των πολιτικών μας θέσεων) που να τα καθιστούν ικανά να εκλεγούν στην Κ.Ε. Όσοι προσχώρησαν το 2019-2020 στον ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ. δεν μπορούν να θεωρούνται πλέον νέα μέλη. Εάν πάλι με τον όρο «νέα μέλη» εννοούνται τα καινούργια πρόσωπα που μπορούν να εκλεγούν στην Κ.Ε., τότε πρέπει να τονιστεί:
α) Ότι η ανανέωση της Κ.Ε. είναι ζήτημα πολιτικών ιδεών και όχι προσώπων.
β) Η ανανέωση σε πρόσωπα είναι διπλάσια της ποσόστωσης, δεδομένου ότι προτείνεται διεύρυνση της Κ.Ε. από 150 σε 250, δηλαδή εξασφαλίζεται αυτομάτως.
* Δεύτερο, στην Ιδρυτική Διακήρυξη του ΣΥΡΙΖΑ - Π.Σ., που ψηφίστηκε ομόφωνα, ξεκάθαρα λέγαμε: «Όλες και όλοι εμείς, άνθρωποι με διαφορετικές παραδόσεις, αριστεροί, σοσιαλιστές, αγωνιστές και αγωνίστριες του κομμουνιστικού, του οικολογικού και του φεμινιστικού κινήματος, προοδευτικοί δημοκρατικοί πολίτες του Κέντρου, όλοι εμείς διακηρύσσουμε την πρόθεσή μας να ενώσουμε τις δυνάμεις μας για να οικοδομήσουμε την Αριστερά της εποχής μας. Και καλούμε όλους τους δημοκρατικούς και προοδευτικούς πολίτες να ενταχθούν στον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία». Με άλλα λόγια, η πρόσκληση απευθυνόταν σε όλες τις πολιτικές τάσεις και ρεύματα του δημοκρατικού τόξου, όχι μόνο στους κεντρώους και σοσιαλδημοκράτες (πασοκογενείς). Συνεπώς, είναι μεροληπτική και άδικη κάθε ποσόστωση που περιλαμβάνει μόνον τους πασοκογενείς, οι οποίοι, εκτός τού ότι δεν αποτελούν πλέον νέα μέλη, έχουν εκφρασμένες και γνωστές σε όλους απόψεις, για τις οποίες μπορούν να κριθούν και να εκλεγούν χωρίς καμία πριμοδότηση.
* Τρίτο, η έννοια της ποσόστωσης και πριμοδότησης (πλην των γυναικών) πρέπει να αποκλειστεί από τα εργαλεία και το λεξιλόγιο της Αριστεράς γιατί καθιερώνει την ευνοιοκρατία και την ανισότητα που αντιπαλεύουμε και οδηγεί σε κόμμα δύο ή και περισσότερων ταχυτήτων.
* Τέταρτο, ο ισχυρισμός ότι «αφού ποσοστώσεις είχαμε και στο παρελθόν, γιατί όχι και τώρα;» πολύ απλά στερείται λογικής: ένα λάθος που έγινε στο παρελθόν δεν δικαιολογεί την επανάληψή του σήμερα.
Όχι στους "άριστους" προσκεκλημένους
Αντίστοιχα, πιστεύουμε ότι πρέπει να αποσυρθεί η πρόταση της Κ.Ε. για 100-150 επίσημους προσκεκλημένους συνέδρους, οι οποίοι θα επιλεγούν ως «άριστοι» και «προσωπικότητες του δημόσιου βίου» για να συμμετάσχουν με δικαίωμα ψήφου στο συνέδριό μας.
* Πρώτο, γιατί η διάκρισή τους σε κάποιο συγκεκριμένο χώρο των γραμμάτων, των τεχνών ή του αθλητισμού δεν τους καθιστά αυτομάτως και γνώστες των πολιτικών προβλημάτων της χώρας και πολύ περισσότερο των αναγκών και δυνατοτήτων του κόμματός μας.
* Δεύτερο, γιατί η έννοια της κομματικής πριμοδότησης της «αριστείας» δεν συνάδει με τις δημοκρατικές αξίες της Αριστεράς περί συλλογικών διαδικασιών, που βρίσκονται στους αντίποδες των αριστοκρατικών προσεγγίσεων: «Πρέπει να ξεφύγουμε από την πολιτική των προσωπικοτήτων και να δουλέψουμε κατά βάση με οργανωμένες συλλογικότητες. Να μη φοβηθούμε τη μαζικοποίηση, αλλά και να μην δημιουργήσουμε λέσχη οπαδών» (Απολογισμός, σ. 88). Όπως επίσης δεν συνάδει με τη λογική της πραγματικής αριστείας, αφού οι πραγματικά άριστοι δεν χρειάζονται καμία πριμοδότηση για να ξεχωρίσουν, καθώς το επιτυγχάνουν με την αξία τους, ενώ είναι αρκετά ταπεινοί ώστε να μη δεχθούν καμία προνομιακή μεταχείριση.
* Τρίτο, γιατί είναι άλλο να καλείς ως προσκεκλημένους κάποιες αναγνωρισμένες προσωπικότητες με προοδευτικό πρόσημο -κάτι απολύτως θεμιτό- και άλλο να τους δίνεις και δικαίωμα ψήφου κανονικού σύνεδρου. Αν πάντως περάσει το προτεινόμενο μέτρο, ελπίζουμε η επιλογή τους να γίνει σε ομόφωνη βάση.
Κώστας Καλλωνιάτης: Σκέψεις και προβληματισμοί σχετικά με τις εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΕΘ
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι οι εξαγγελίες του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στη ΔΕΘ ήταν στα πλαίσια του Σχεδίου Προγράμματος για βελτίωση των συνθηκών εργασίας, αύξηση των μισθών και ενίσχυση του κοινωνικού κράτους κυρίως σε Υγεία και Παιδεία κ.α. Με τις διευκρινιστικές δε απαντήσεις της συνέντευξης που ακολούθησε, ο Αλέξης Τσίπρας κέρδισε και τη μάχη των εντυπώσεων σε βάρος του πρωθυπουργού.
Αυτό, ωστόσο, για το οποίο μάλλον δεν πείσαμε με αυτές τις εξαγγελίες, αφορά το όραμα μετασχηματισμού μιας διαφορετικής εναλλακτικής κοινωνίας και οικονομίας που θα μας επέτρεπε να εμπνεύσουμε τις τάξεις των εργαζομένων, να προσελκύσουμε συνεκτικά τους νέους, ενώ συγχρόνως θα έθετε τη βάση για την ιδεολογική και πολιτική μας ηγεμονία στην κοινωνία. Παραθέτω, λοιπόν, μερικές σκέψεις κριτικές των εξαγγελιών που ενδεχομένως εξηγούν την παραπάνω αδυναμία μας. (...)
Κώστας Καλλωνιάτης: Τι δεν μας λένε για την οικονομία
Το πόσο ευάλωτη είναι η θέση των νοικοκυριών φαίνεται από τη σχέση του χρέους τους προς το ΑΕΠ, που από 53,5% το γ’ 3μηνο 2019 ανήλθε σε 59% το δ’ 3μηνο 2020, αντιστρέφοντας την προηγούμενη τάση μείωσής του. Επίσης, φαίνεται από το γεγονός ότι το μέσο ωριαίο κόστος εργασίας στην Ελλάδα ως προς το αντίστοιχο της ευρωζώνης μειώθηκε κατά 14,6 ποσοστιαίες μονάδες στο διάστημα 2008-2020, ώστε να μη δικαιολογεί άλλες πολιτικές λιτότητας. Τέλος, η ευάλωτη θέση των νοικοκυριών καταγράφεται στη διαφορά μισθού και κόστους διαβίωσης (μαζί με το νοίκι) που στην Ελλάδα είναι αρνητική και η 2η χειρότερη μεταξύ των χωρών της νότιας Ευρώπης (βλ. γράφημα).
Ομως και η κατάσταση των επιχειρήσεων δεν είναι καθόλου καλή, μετά την τεράστια κάμψη του τζίρου τους, το 2020 και το α’ 3μηνο 2021, με εξαίρεση τις πολύ μεγάλες (βλ. κέρδη για 60% των εισηγμένων το 2020).
Επισημαίνεται πως τα δάνεια προς τον ιδιωτικό τομέα στην Ελλάδα, τον Ιούλιο 2021, ήταν μειωμένα κατά 8 δισ. περίπου σε ετήσια βάση, όταν στην Ευρώπη τα δάνεια αυξάνονταν. Επίσης, το μέσο τραπεζικό επιτόκιο δανεισμού στην Ελλάδα ήταν, τον περασμένο Ιούνιο, 2,64%, έναντι -0,42% αντίστοιχα στην Ε.Ε.
Ομως και η κατάσταση των ελληνικών τραπεζών, οι οποίες προσπαθούν όπως όπως να ξεφορτωθούν στα funds τα «κόκκινα» δάνεια σε εξευτελιστικές τιμές (βλ. επικείμενους πλειστηριασμούς), εμφανίζεται σημαντικά εξασθενημένη στους ισολογισμούς τους, όταν στην Ε.Ε. εμφανίζεται ενισχυμένη.
Τέλος, η αύξηση των τιμών των κατοικιών, η οποία παρασύρει ανοδικά και τα ενοίκια (αφορούν το 30% περίπου των νοικοκυριών), έχει ως αποτέλεσμα την επιβάρυνση του πληθωρισμού και της τσέπης μεγάλου μέρους των μισθωτών.
ΜΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ κατά νου και την υγειονομική, κλιματική και οικονομική κρίση εν εξελίξει, είναι τουλάχιστον αδόκιμο να ισχυριστεί κανείς με «απόλυτη βεβαιότητα» τον ερχομό ενός νέου αναπτυξιακού κύκλου.
Κώστας Καλλωνιάτης: Στον βάλτο του στασιμοπληθωρισμού οι κυβερνητικές υποσχέσεις
Δύο υποσχέσεις έδωσε ο πρωθυπουργός στη ΔΕΘ. Ότι ο πληθωρισμός θα είναι παροδικός και ότι η οικονομία εισέρχεται σε νέο μακροχρόνιο ανοδικό κύκλο. Και οι δύο υποσχέσεις βασίζονται στην ισχυρή φετινή ανάκαμψη της οικονομίας και στην απαλλαγή από την πανδημία και τα εμπόδια που θέτει μέσω των εμβολιασμών. (...)
Δυστυχώς και οι δύο υποσχέσεις είναι επισφαλείς και μάλλον εξωπραγματικές. Γιατί η ισχυρή ανάκαμψη οφείλεται κυρίως στη χαμηλή βάση εκκίνησης του 2020 και στα προσωρινά δημοσιονομικά και νομισματικά μέτρα στήριξης. Επίσης, γιατί οι μεν εμβολιασμοί προχωρούν αργά, οι δε νέες μεταλλάξεις του ιού υποχρεώνουν σε νέους εμβολιασμούς (ενδεχομένως με νέα εμβόλια), την ίδια ώρα που στις αναπτυσσόμενες χώρες η συντριπτική πλειονότητα του πληθυσμού μένει ανεμβολίαστη, πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο μετάδοσης και τα λοκντάουν στις οικονομίες.
Με την υγειονομική κρίση, λοιπόν, σε πλήρη εξέλιξη και με τις κεντρικές τράπεζες και τις κυβερνήσεις να αποσύρουν βαθμιαία από το 2022 και μετά τα μέτρα στήριξης σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά αφήνοντάς τα εκτεθειμένα στα χρέη τής πανδημίας, οι αναπτυξιακές προσδοκίες θα τείνουν να επιστρέψουν στην κανονικότητα της κρίσης. Πολύ περισσότερο επειδή ζούμε σε μια οικονομία η οποία κυριαρχείται από υπερτιμημένες χρηματιστηριακές αγορές (λόγω των αρνητικών επιτοκίων και της τεράστιας ρευστότητας που άντλησαν), οι οποίες τρέμουν στην ιδέα και μόνο μιας αύξησης των επιτοκίων ή διακοπής τής αγοράς τίτλων περιουσιακών στοιχείων από τις κεντρικές τράπεζες.
Αυτό δε που μπορεί να προκαλέσει την άνοδο των επιτοκίων είναι ένας εκτός ελέγχου πληθωρισμός. Τον οποίο πληθωρισμό προκαλεί τόσο η αύξηση της καταναλωτικής ζήτησης μετά το ξεκλείδωμα των οικονομιών και την αύξηση των αποταμιεύσεων, όσο και η αδυναμία αντίστοιχης αύξησης της προσφοράς εξαιτίας της (προσωρινής λόγω πανδημίας) έλλειψης εργατικών χεριών, της προκληθείσας δυσλειτουργίας στις διεθνείς αλυσίδες προμηθειών και της αύξησης του κόστους των πρώτων υλών.
Οι συμμαχίες, το πρόγραμμα και ο ΣΥΡΙΖΑ
Ο πρόεδρος Αλέξης Τσίπρας πολύ καλά πράττει και θέτει σε συναγερμό τον ΣΥΡΙΖΑ - Προοδευτική Συμμαχία για το ενδεχόμενο πρόωρων εκλογών το φθινόπωρο. Όμως χρειάζεται ένα εκλογικό πρόγραμμα με πολιτικές αιχμές και συγκεκριμένα μέτρα δράσης, που να ανταποκρίνονται και να ικανοποιούν τις λαϊκές ανάγκες. Τέλος, χρειάζεται ένα οραματικό στοιχείο και μια δημοκρατική εσωκομματική λειτουργία ικανά να εμπνεύσουν τα κομματικά μέλη και τις τάξεις των εργαζομένων σε κινητοποιήσεις.
Από την έως τώρα συμμετοχή στην εσωκομματική προσυνεδριακή συζήτηση, όπως και από τη συσπείρωση και κινητοποίηση των κομματικών και συνδικαλιστικών δυνάμεων με αφορμή την Πρωτομαγιά, τον αντεργατικό νόμο ή και άλλες τοπικές εκδηλώσεις προκύπτει ότι ένα μικρό ποσοστό του δυναμικού των κομματικών μελών και της κοινωνίας των πολιτών ανταποκρίνεται στις σχετικές εκκλήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι η συμμετοχή ακόμη και στις διαδικασίες της Συνδιάσκεψης που αφορά τα κορυφαία στελέχη του κόμματος κυμάνθηκε στο 30% - 44%.
Το γεγονός αυτό δεν επιτρέπει θριαμβολογίες και πρέπει να προβληματίζει την ηγεσία τόσο για την πολιτική ελκυστικότητα του κεντροαριστερού της ανοίγματος όσο και για την αποτελεσματικότητα της με κάθε τρόπο διεύρυνσης του κόμματος. Γιατί η εικονική εγγραφή μελών και η περιστασιακή ψηφιακή επικοινωνία χωρίς άμεση επαφή και γνωριμία ναι μεν διευκολύνει τις διαδικασίες σε πρακτικό επίπεδο, όμως δημιουργεί συνθήκες αποξένωσης και άνισης συμμετοχής που αποθαρρύνει τη δράση.
Για να το θέσουμε απλά, πόσο λειτουργική και βιώσιμη είναι μια οργάνωση βάσης που με τη διεύρυνση έφθασε τα 100 μέλη, αλλά ψηφίζουν οι 80, ενώ συμμετέχουν στις συζητήσεις 20 - 30 και τρέχουν για όλες τις πρακτικές δουλειές και κινητοποιήσεις οι 10; Όταν χτίζεις ορόφους, φτιάχνεις υποστυλώματα για να αποφύγεις να καταρρεύσουν αυτοί πάνω σου. Δεν φτάνει να εγγράφεις νέα μέλη, πρέπει και να τα αφομοιώνεις. Διαφορετικά δημιουργείς κόμμα πολλαπλών ταχυτήτων και ανισοτήτων. Και δεν πείθεις την κοινωνία για τον βασικό σου στόχο, να καταπολεμήσεις τις ανισότητες, όταν τις έχεις αναπαράγει πρωτύτερα στο ίδιο σου το κόμμα.
Κώστας Καλλωνιάτης: Τι παραγωγικό πρότυπο προωθεί το «Ελλάδα 2.0»;
Οπως επισημαίνει ο διευθυντής έρευνας κλαδικών αναλύσεων στο Xerfi, Olivier Passet, «το μόνο που μπορούμε να δούμε είναι ότι τα χρήματα θα μεταφερθούν μαζικά σε ψηφιακούς παίκτες, που δεν είναι Ελληνες, στους παραγωγούς ανεμογεννητριών που θα εισβάλουν στα νησιά, που δεν είναι Ελληνες, σε σιδηροδρομικές μεταφορές, που αγοράστηκαν από τους Ιταλούς, σε αεροδρόμια που αγοράστηκαν από Γερμανούς. Ψάχνουμε για το περίγραμμα προβληματισμού για έναν τομέα, αλλά δεν μπορούμε να το βρούμε. Τίποτα συστημικό, τίποτα που να πιστεύεται ότι θα ενεργοποιεί πραγματικά την προσφορά σε τοπικές δεξιότητες.
Αν αναζητήσουμε τη λέξη τουρισμός σε αυτό το σχέδιο, βρίσκουμε ψηφιακές επενδύσεις για εθνικούς οργανισμούς, υποδομές για μαρίνες και πρόσβαση για άτομα με ειδικές ανάγκες στις παραλίες, με άλλα λόγια τσιμέντο, όπως αυτό που μόλις κάλυψε το προαύλιο του Παρθενώνα. Τα χρήματα πρέπει να κινητοποιήσουν την κερδοφορία της ιδιωτικής σφαίρας. Και το κερασάκι στην τούρτα, αν ρίξουμε μια πιο προσεκτική ματιά στα 12,7 δισεκατομμύρια δάνεια που πρέπει να ενισχύσουν και να επιταχύνουν το σχέδιο, λέγεται ότι αυτά μπορεί να είναι μόνο βάσει συγχρηματοδότησης δημόσιου - ιδιωτικού τομέα, αποκλειστικά αφιερωμένα στον ιδιωτικό τομέα με μοναδικά κριτήρια την κερδοφορία, χωρίς επιπτώσεις στο κράτος. Γιατί η δημόσια υποστήριξη πηγαίνει σε έργα άμεσης κερδοφορίας χωρίς κριτήρια κοινού ενδιαφέροντος;» (‘La Grèce, archétype des aberrations du plan de relance européen’ 12-5-2021).
Και συνεχίζει: «Αυτό το από πάνω προς τα κάτω εφήμερο σχέδιο είναι συμπτωματικό για το τι μπορεί να κάνει η Ευρώπη. Η χρηματοδότηση καταλήγει αναπόφευκτα στην ενίσχυση των παικτών που ήδη υπάρχουν στις πλουσιότερες χώρες, χωρίς πραγματικό σχεδιασμό για την ενίσχυση της παραγωγικής βάσης των πιο καθυστερημένων περιφερειών».