Νίκος Φίλης

1. Επιχείρησε εξαρχής να παρουσιάσει το μικρό αριθμό θυμάτων του πρώτου κύματος (άνοιξη 2020) ως αποκλειστική πολιτική επιτυχία της. Δεν αναγνώρισε ποτέ τη συνεισφορά της αντιπολίτευσης, παρά το γεγονός ότι εκείνη σύσσωμη από τη θέση της συνέβαλε στον κοινό αγώνα (έχουμε γνωρίσει, για παράδειγμα στο Μακεδονικό, τι σημαίνει ανεύθυνη και φαύλη αντιπολίτευση σε ένα εθνικό θέμα). Στα πρώτα στάδια της πανδημίας, οι αναφορές των κυβερνητικών στελεχών για «επιτυχία όλων» ήταν υποκριτικές και γενικόλογες, αφού διατυπώνονταν με τέτοιο τρόπο ώστε τα εύσημα να «επιστρέφουν» πάντοτε στην κυβέρνηση. Στην πράξη, η ΝΔ αξιοποίησε ξεδιάντροπα τις έκτακτες συνθήκες για δράσεις που δίχασαν πολιτικά, όπως ήταν η λίστα Πέτσα και ο καταιγισμός απευθείας αναθέσεων από το μισό υπουργικό συμβούλιο και τους γενικούς γραμματείς. Έτσι, έχασε την δυνατότητα να πείσει τους πολίτες ότι τα κίνητρά της ήταν αγαθά και απέτυχε να παίξει τον εθνικό ρόλο για τον οποίο καλούσαν οι χωρίς προηγούμενο περιστάσεις. Κοντολογίς, απέτυχε να ενώσει τους Έλληνες και βρέθηκε από τον κρίσιμο Νοέμβριο μπρος σε μια διαρκώς διογκούμενη αμφισβήτηση των πολιτών για τους χειρισμούς της, που επιβάρυνε τις συνθήκες και τις επιπτώσεις του δεύτερου και τρίτου κύματος. Η μονοκομματική διαχείριση του Ταμείου Ανάκαμψης, με επιλογές όπως να μην ενισχυθούν η εργασία και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, δηλαδή να γίνει μια νέα αναδιανομή υπέρ των εχόντων, δημιουργεί συνθήκες επιπλέον κοινωνικών πολώσεων και διχασμών. 2. Έπληξε με τους χειρισμούς της την αξιοπιστία των Ειδικών στα μάτια των πολιτών. Εμφανίστηκε πολύ συχνά, και τελευταία ακόμα συχνότερα, ως «προ-εισηγήτρια» των εισηγήσεων της Επιτροπής. Αξιοποίησε λίγα, ελάχιστα μέλη της, που δέχθηκαν να προσδεθούν στο πολιτικό της αφήγημα αιτιολογώντας πολιτικές αποφάσεις (χωρίς από τη θέση τους να οφείλουν κάτι τέτοιο). Σε μια αλησμόνητη τηλεοπτική σκηνή, ο πρωθυπουργός περιέπεσε σε βαρύτατο σφάλμα επιχειρώντας να αξιοποιήσει τη (άξια κατακτημένη) αποδοχή από την κοινωνία του επικεφαλής της Επιτροπής, Σωτήρη Τσιόδρα, με το να του απευθύνει δημόσια το λόγο σαν να ήταν «φιλαράκι» του. Όλα αυτά διέβρωσαν την εμπιστοσύνη των πολιτών στην Επιτροπή, με ενδεχόμενες συνέπειες. Αποκορύφωμα ήταν η ντροπιαστική τροπολογία για το «ακαταδίωκτο» πολιτικών και επιστημόνων, μελών της Επιτροπής, που πολύ φοβάμαι ότι, εκτός των άλλων, πλήττει ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία της. Αντίθετα, σωτήρια για το κύρος της, ήταν η υψηλού δημόσιου και επιστημονικού ήθους δήλωση μελών της, ότι η ρύθμιση τους θίγει και δεν επιθυμούν κανένα «ακαταδίωκτο», αφού εκείνοι ως επιστήμονες συμβουλεύουν και η κυβέρνηση λαμβάνει τις πολιτικές αποφάσεις. 3. Επιτέθηκε από την πρώτη στιγμή στους νέους, αντί να επιχειρήσει να τους πείσει για το δικό τους ξεχωριστό ρόλο στη μάχη κατά της πανδημίας. Το περασμένο Ιούνιο, αντί να δείξει κατανόηση που 18χρονα παιδιά μετά από μήνες κατ’ οίκον περιορισμού βγήκαν να μιλήσουν με τους φίλους τους στις πλατείες, έβαλε τα φιλικά της ΜΜΕ να τα λοιδορούν ή ακόμα χειρότερα να τα καταδικάζουν ως... «εγκληματίες παππούδων και γιαγιάδων» και έστειλε αμέσως τα ΜΑΤ με γκλοπ και μάνικες. Επιδόθηκε έκτοτε σε ένα μπαράζ βίαιης και αυθαίρετης κατασταλτικής μανίας στους δρόμους, με τις περιγραφές συμβάντων αστυνομικής βίας στα social να προκαλούν εξέγερση και θυμό. Μορφή αυταρχισμού είναι και η αιφνίδια απόφαση, μέσα στην πανδημία, να περικοπούν 25.000 θέσεις εισακτέων για ΑΕΙ. Έτσι όμως δεν κερδίζεις καμιά νέα και κανένα νέο, είναι αυτονόητο και το είδαμε πρόσφατα σε άλλες πλατείες, με άλλη σύνθεση και χειρότερες συνθήκες. Για αυτό και τα «δάκρυα» εκ των υστέρων είναι απλώς υποκριτικά. Η κυβέρνηση της αστυνομίας, δεν μπορεί να είναι ταυτόχρονα κυβέρνηση των νέων, της παιδείας και της υγείας. 4. Συνόδευσε τα διαρκή «μπρος πίσω» και «άνοιξε κλείσε» που δεν εξηγούνταν επαρκώς, με το ακραίο και εξοντωτικό πρόστιμο των 300€, που αποτελεί μισό μισθό για ένα τεράστιο αριθμό πολιτών, κυρίως νέων. Πρόστιμο, που η αναλογία του στο μέσο εισόδημα, δεν έχει όμοιο σε όλη την Ευρώπη της πανδημίας. Ο πρωθυπουργός μάλιστα εξήγγειλε από το βήμα της Βουλής την αύξηση του προστίμου στα... 500€ (!), που πήρε πίσω πριν συμπληρωθεί ώρα, μέσα σε πολιτική και κοινωνική κατακραυγή. Όταν όμως «φωνάζεις» στους πολίτες ότι δεν τους θεωρείς ικανούς και συνετούς να ανταποκριθούν σε ένα κοινό αγώνα παρά μόνο αν απειλούνται με το πιο τσουχτερό μαστίγιο που υπάρχει, τότε και ξεσπάσματα θα υπάρξουν, και παραβιάσεις από την πίσω πόρτα.

σύμφωνα με τους απίθανους, ανώνυμους και χωρίς ταχυδρομική διεύθυνση λογοκριτές του facebook, η έκφραση συμπαράστασης στο νόμιμο αίτημα του φυλακισμένου απεργού πείνας, αποτελεί... επιδοκιμασία και υποστήριξη των ενεργειών του ως μέλος της οργάνωσης, πριν συλληφθεί και καταδικαστεί! Πλήρες το «πακέτο» της επίσημης κυβερνητικής προπαγάνδας των ημερών, με όλα τα στοιχεία της συκοφαντίας και της παραπληροφόρησης. Σαν να ακούει κανείς τα παπαγαλάκια της κυβέρνησης στις τηλεοράσεις! Όσοι συμφωνούν βέβαια με τους κυβερνητικούς χειρισμούς στο ζήτημα, μπορούν να «αναρτούν» την άποψή τους ελεύθερα. Στους υπόλοιπους δίδεται η χάρις των… «ουδέτερων τοποθετήσεων»! Το πρόβλημα πάει πέρα από την τωρινή εκστρατεία λογοκρισίας. Αφορά τη δυνατότητα μιας εταιρίας με τόσο περίοπτη θέση, να λογοκρίνει χωρίς περιορισμούς, χωρίς κανόνες δεοντολογίας, και χωρίς να λογοδοτεί πουθενά, σε κανένα θεσμό της Δημοκρατίας. Γιατί είναι σαφές: ενώ οι αόρατοι εκπρόσωποί του facebook μιλούν διαρκώς για τη δήθεν «κοινότητα» των μελών του, τα μέλη της «κοινότητας» δεν έχουν καν τη δυνατότητα να προσφύγουν σε μια Ανεξάρτητη Αρχή προκειμένου να προστατευθούν όταν η δυνατότητα έκφρασης γνώμης βιάζεται και καταστέλλεται βάναυσα και αδικαιολόγητα. (...) Επείγουσα προτεραιότητα, να αποκτήσει ο πολίτης τη θεσμική δυνατότητα απόκρουσης της αυθαίρετης λογοκρισίας.

«Για τα ειδεχθή εγκλήματα της 17Ν και του Δημήτρη Κουφοντίνα, έχει αποφανθεί τελεσίδικα η Δικαιοσύνη. Δεν αφορά αυτά η σημερινή συζήτηση, όσο κι αν επιχειρεί να τη στρέψει εκεί η Δεξιά και τμήμα των ΜΜΕ, διαστρέφοντας φτηνά και συκοφαντώντας κάθε αντίθετη γνώμη. Αφορά το κράτος δικαίου και την πιο κρίσιμη διάκριση ανάμεσα στη δημοκρατική έννομη τάξη και την πρακτική των τρομοκρατών. Έγκριτοι νομικοί από όλο το πολιτικό φάσμα, ο Συνήγορος του Πολίτη και η Διεθνής Αμνηστία έχουν θέσει τα ζητήματα. Ο Δ. Κουφοντίνας έχει τα ίδια δικαιώματα με κάθε φυλακισμένο αλλά η κυβέρνηση του τα στερεί επιλεκτικά, παραπέμποντας με τη συμπεριφορά της σε βεντέτα. Θα είμαστε υπερήφανοι για τη Δημοκρατία μας αν αφήσουμε να πεθάνει, πρώτη φορά στη Μεταπολίτευση, ένας φυλακισμένος απεργός πείνας; Ο Δ. Κουφοντίνας είναι σήμερα κοινωνικά καταδικασμένος. Το τραγικό τέλος του όμως μπορεί να τροφοδοτήσει φαντασιώσεις «ηρωοποίησής» του. Αναρωτιέμαι: υπάρχουν δυνάμεις στην κοινωνία που βολεύονται από την διαμόρφωση συνθηκών ακραίας έντασης; Είναι αναγκαίο να συνεδριάσει η Κεντρική Επιτροπή Μεταγωγών και να αποφασίσει σχετικά με τη μεταγωγή του στον Κορυδαλλό, όπως προβλέπει η νομοθεσία. Ταυτόχρονα, να ληφθεί κάθε άλλο μέτρο που θα αποτρέψει το τραγικό τέλος. Είναι ώρα να ασκήσουν όλοι την επιρροή τους, από την πρόεδρο της Δημοκρατίας μέχρι την Εκκλησία και την ιατρική κοινότητα. Αλλά κάνω προσωπική έκκληση και στον πρωθυπουργό. Να παρέμβει παραμερίζοντας κάθε προσωπικό συναίσθημα και να διαψεύσει έμπρακτα τους ισχυρισμούς ότι συγκεκριμένοι θύλακες του κρατικού μηχανισμού διαπράττουν παρανομίες, διερμηνεύοντας τη θέλησή του. Να μην επιτρέψει να εμπεδωθεί στην κοινή γνώμη η άποψη ότι το κράτος ενεργεί υπό την πίεση μιας λογικής αντεκδίκησης, μιας «βεντέτας», που θα δηλητηριάζει για χρόνια το δέντρο της Δημοκρατίας».

Σ' αυτήν, ο πρόεδρος της Αρχής, αφού διευκρινίζει ότι κάνει απλώς κάποιες βασικές παρατηρήσεις για μικρό μόνο μέρος του νόμου όπως κατατέθηκε για διαβούλευση, διαπιστώνει ότι εγείρονται σοβαρά ζητήματα για την προστασία των προσωπικών δεδομένων: ότι ο νόμος δεν διευκρινίζει ποια στοιχεία και για ποιο σκοπό θα υποβάλλονται σε επεξεργασία, ότι στηρίζεται στο προεδρικό χουντο-διάταγμα Χρυσοχοΐδη 75/2020 (για απαγόρευση διαδηλώσεων) που δεν αφορά τα πανεπιστήμια, ότι δεν πρέπει να έχει καμία σχέση ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεδομένων με την πανεπιστημιακή αστυνομία (αντίθετα με τα προβλεπόμενα από το νόμο) και τελικώς ζητάει σημαντικές διορθώσεις. Να το πω απλά: Μπουρλότο βάζει στο σχέδιο νόμου. Στον αέρα είναι η οργουελιανή τους νομοθέτηση. Και δεν είναι το «οργουελιανή» σχήμα λόγου, δυστυχώς. Προβλέπουν κάμερες στα Αμφιθέατρα, που θα λειτουργούν όταν… τελειώνει το μάθημα. Κάμερες στο διάλειμμα λοιπόν, κάμερες όταν γίνονται συνελεύσεις, συγκεντρώσεις και άλλες εκδηλώσεις των φοιτητών ή του προσωπικού. Συγκέντρωση και επεξεργασία εικόνας και ήχου, με προφανείς σκοπούς. Αποθήκευσή τους, άγνωστο για ποιο διάστημα. Άλλα συστήματα επιτήρησης, που περιλαμβάνουν κάθε είδους μηχάνημα και τεχνολογία, αναλογική ή ψηφιακή, μηνύματα, τηλέφωνα, email… Τίποτα δεν έχουν αφήσει έξω από την οργουελική τους φαντασίωση. Μόνο κάμερα στον ώμο κάθε φοιτητή δεν τόλμησαν να προβλέψουν. Για την ώρα.

Η Κοινωνία και η Εκπαίδευση δίνουν καθημερινά μάχη με την πανδημία. Τον ίδιο αγώνα είναι υποχρεωμένη να δίνει και η κυβέρνηση, κρατώντας ενωμένο το λαό, με τη βοήθεια όλων των πολιτικών δυνάμεων. Εν όψει του τρίτου κύματος και των επικίνδυνων μεταλλάξεων του ιού, απαιτούνται πρωτοβουλίες που θα εμπνέουν τη μέγιστη δυνατή συσπείρωση και όχι το διχασμό. Με το βλέμμα στραμμένο στο μέλλον και όχι στο «1969». Δεν είναι δυνατόν η κυβέρνηση να νομοθετεί δραστική περικοπή εισακτέων, κλείσιμο πανεπιστημίων, ίδρυση αστυνομίας στα πανεπιστήμια και να περιμένει ότι δεν θα υπάρχουν μαζικές αντιδράσεις. Την καλούμε ως βήμα ευθύνης, να περιοριστεί στα απαραίτητα για την πανδημία μέτρα επείγοντος χαρακτήρα και να πάψει να αντιμετωπίζει τη συγκυρία ως ευκαιρία και τους εκπαιδευτικούς και τη νεολαία ως «εσωτερικό εχθρό». Στο μεταξύ, να γίνει δεκτή από όλες τις πολιτικές δυνάμεις η πρόταση των πρυτάνεων και των Συγκλήτων για τον τρόπο φύλαξης των πανεπιστημίων, που ούτως ή άλλως με τα ιδρύματα κλειστά δεν αποτελεί επείγουσα προτεραιότητα. Ανάλογη είναι η πρακτική σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες από την Οξφόρδη μέχρι το Χούμπολτ και τη Σορβόνη. Δυστυχώς η κυβέρνηση φαίνεται να έχει διαλέξει άλλο δρόμο. Μετά τις πρωτοφανείς σε μέγεθος διαδηλώσεις στην Αθήνα και άλλες μεγάλες πόλεις, που ακύρωσαν στο δρόμο τις κυβερνητικές απαγορεύσεις, εξαγγέλλονται σήμερα διώξεις εναντίον των χιλιάδων νέων και εκπαιδευτικών που συμμετείχαν σε αυτές. Οξύνει η κυβέρνηση το κλίμα, δημιουργεί μόνη της το έδαφος για νέες αντιδράσεις. Είναι σαφές ότι χαράζοντας τέτοιο δρόμο, η απάντηση θα είναι η κλιμάκωση του αγώνα. Αυτό όμως είναι το ζητούμενο; Έτσι θα δοθεί η μάχη της πανδημίας; Με σμπαραλιασμένο το εσωτερικό μέτωπο; Με διώξεις υγειονομικών, εκπαιδευτικών και φοιτητών; Ο ΣΥΡΙΖΑ με αίσθημα κοινωνικής ευθύνης παίρνει την πρωτοβουλία να προτείνει «νομοθετικό μορατόριουμ», τουλάχιστον στον ευαίσθητο χώρο της Παιδείας. Ως πρώτο βήμα, ζητάμε (για πολλοστή φορά από τον περασμένο Μάρτιο) άμεση σύγκληση της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής με τη συμμετοχή λοιμωξιολόγων, με αποκλειστικό θέμα την υγειονομική θωράκιση στο χώρο της εκπαίδευσης, ώστε επιτέλους τα σχολεία και τα πανεπιστήμια να ανοίξουν και να λειτουργήσουν με ασφάλεια. Έστω και τώρα, έστω και αργά, ας δείξει η κυβέρνηση ότι σέβεται θεσμούς και Κοινοβούλιο.

Από μια άλλη λοιπόν πλευρά, εκείνη η «μνήμη της Αγανάκτησης» παραμένει ζωντανή και συναντάται σήμερα με το φόβο που μπορεί να μετατραπεί σε οργή, μετά την πανδημία. Όταν οι πολίτες βρεθούν τραγικά αντιμέτωποι με την επιδρομή του ψηφιακού καπιταλισμού, τη μείωση των εισοδημάτων τους, την ανεργία, τη διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων αλλά και της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, την καταστροφή του περιβάλλοντος και την υποβάθμιση της καθημερινότητάς τους. Δηλαδή, αντιμέτωποι με την απειλή κατά της ίδιας της δημοκρατίας. Αυτό το ενδεχόμενο φοβάται ο κ. Μητσοτάκης ο οποίος καθημερινά προωθεί τον αυταρχισμό για να σπείρει την απογοήτευση και το φόβο. Είναι χαρακτηριστικό ότι προχτές στη Βουλή παραληρώντας ο ίδιος χαρακτήρισε την πλατεία Αγανακτισμένων «ένα παραλήρημα αμφισβήτησης της αστικής δημοκρατίας», φρασεολογία που παραπέμπει στην εμφυλιοπολεμική ρητορική του τρίτου γύρου. Ούτε τότε, ούτε προχτές καταδίκασε την απόπειρα εισβολής στο ελληνικό «καπιτώλιο» το 2018, από Χρυσαυγίτες που βγήκαν από το συλλαλητήριο για το Μακεδονικό, όπου λίγο πριν διαδήλωναν μαζί με βουλευτές της ΝΔ.

Η κυβέρνηση συρρικνώνει τα πανεπιστήμια, καθιερώνει την τεχνική εξειδίκευση από την ηλικία των 15 ετών, διαλύει τη μεταλυκειακή εκπαίδευση, κάνει κανόνα την παιδική εργασία, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για χαμηλή μόρφωση και φθηνή εργασία, σε αντίθεση με τις οδηγίες της ΕΕ. Οι εκπαιδευτικές λοιπόν ρυθμίσεις εντείνουν τις κοινωνικές ανισότητες, αναδεικνύουν το πρόβλημα της δημοκρατίας καθώς και της «φθηνής» ανάπτυξης και αποκαλύπτουν τον ρεβανσιστικό και αντικοινωνικό χαρακτήρα της διακυβέρνησης, που ολοένα και προσχωρεί στην Alt-Right Δεξιά.

Ως πρυτάνεις, πιστεύετε ότι μετά από μερικά χρόνια, όταν η κοινωνία αντιληφθεί τι έχει συμβεί, θα το καταλογίσει θετικά σε σας; Θέλουμε τον εργαζόμενο να έχει χαμηλά προσόντα και άρα χαμηλή αμοιβή όπως ορίζει η έκθεση Πισσαρίδη με μεγάλη σαφήνεια ή θέλουμε ένα μοντέλο ανάπτυξης με αυξημένα προσόντα και καλές θέσεις εργασίας; Το θέμα μας λοιπόν δεν είναι αν θα υπάρξουν κάπως λιγότεροι εισακτέοι στα κεντρικά πανεπιστήμια και κάπως περισσότεροι στα περιφερειακά, που από ό,τι αντιλήφθηκα ήταν βασικό στη συζήτηση που προηγήθηκε. Η πραγματική συζήτηση πρέπει να είναι η ποιότητα της εκπαίδευσης και η ποιότητα της ανάπτυξης. (...) Άκουσα τα περί λευκής κόλλας. Ως δημοσιογράφος ο ίδιος, έχω υποστεί αυτή την banalité, την αργκό τη δημοσιογραφική: «Αίσχος, μπαίνουν με λευκή κόλλα»! Μάλιστα. Ακόμα κι έτσι να είναι, αυτό δεν αφορά τα πανεπιστήμια. Αφορά το επίπεδο της Μέσης Εκπαίδευσης… Αυτή πρέπει να αναβαθμιστεί. Εσείς ως πανεπιστημιακοί προτείνετε μέτρα για το πρόγραμμα σπουδών της Μέσης Εκπαίδευσης, ώστε να συνδυάζεται με τα δικά σας προγράμματα; Προσθέτετε στα δικά σας προγράμματα μαθήματα για αναπλήρωση των γνώσεων που δεν έχουν κατακτήσει οι πρωτοετείς αλλά είναι απαραίτητες για να παρακολουθήσουν τα πανεπιστημιακά μαθήματα ως πρωτοετείς; (...) Θέλουμε να «χάνονται» στην πορεία οι φοιτητές; Θέλουμε ένας άνθρωπος ο οποίος μπήκε στο πανεπιστήμιο με κόπο, με έξοδα, με θυσίες, να αποφοιτήσει ή να τον «ξεβράσει» το σύστημα ως «λιμνάζοντα»; Αυτό είναι το πραγματικό ερώτημα. Να τον αξιοποιήσουμε πρέπει αυτόν και κάθε φοιτητή και μετέπειτα απόφοιτο. Και για να το πετύχουμε πρέπει να πάρουμε μέτρα κατά της φοιτητικής διαρροής, όπως κάνουν όλες οι χώρες της αναπτυγμένης Δύσης, Γαλλία, Ιταλία, Αγγλία, αντί να ρίχνουμε κατάρες. Γιατί, η απώλεια του φοιτητή σημαίνει εκτός των άλλων σπατάλη πόρων ιδιωτικών και δημόσιων αλλά επίσης σημαίνει και διάψευση ελπίδων ατομικών, οικογενειακών και κοινωνικών, με σοβαρές συνέπειες.

Σήμερα η χώρα μας αντιμετωπίζει ένα δριμύ κύμα της πανδημίας με μεγάλο αριθμό θυμάτων, από τα μεγαλύτερα στον κόσμο ανά εκατομμύριο κατοίκους. Η ελπίδα όλων μας είναι ότι με τον έγκαιρο εμβολιασμό ο φόβος για τη ζωή θα αποτελέσει παρελθόν. Θα εξακολουθήσουν όμως ο φόβος και η ανασφάλεια για το μέλλον, εν μέσω της οικονομικής κρίσης που διαρκώς επιδεινώνεται. Η ανεργία, το δημόσιο και ιδιωτικό χρέος έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα, το κοινωνικό κράτος, η δημόσια Υγεία και Παιδεία δέχονται πλήγματα από τη δεξιά διακυβέρνηση. Την ίδια στιγμή, διαπιστώνουμε ότι η καθεστηκυία ευρωπαϊκή Δεξιά απαντά στη διάχυση του παράλογου φόβου για κάθε τι «ξένο», με υιοθέτηση του ακροδεξιού λόγου. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον διεθνώς και στη χώρα μας, ο ρόλος που πρέπει να παίξει η ελληνική και ευρωπαϊκή Αριστερά, με πολιτική ενότητα και συνεργασίες, είναι κρίσιμος. Οφείλουμε να επαναφέρουμε στη συζήτηση τις αρχές του ανθρωπισμού, την ανάγκη για παραγωγική ανασυγκρότηση, για κοινή και δίκαιη ανάπτυξη, για ριζική μείωση των ανισοτήτων και επείγουσα αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής – πολιτικές, δηλαδή, που απαιτούν συνεργασία και όχι απομονωτισμό.