Η φετινή 49η επέτειος του απριλιανού πραξικοπήματος συνέπεσε χρονικά με την εαρινή σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης στο Στρασβούργο.
Αναπόφευκτα, οι συνειρμοί που δημιουργούνται έχουν να κάνουν με την άμεση αντίδραση της Ευρώπης εναντίον της χούντας των συνταγματαρχών το 1967, με την προσφυγή τεσσάρων κρατών κατά της Ελλάδας για τις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων από το καθεστώς και τη διερεύνηση της υπόθεσης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, η οποία εξέθεσε τόσο πολύ τη χούντα ώστε αυτή υποχρεώθηκε να αποχωρήσει από το Συμβούλιο της Ευρώπης πριν αποπεμφθεί ατιμωτικά.
Ήταν ένα σημαντικό χτύπημα κατά της χούντας από μια Ευρώπη που έδειχνε τότε, στο αποκορύφωμα του Ψυχρού Πολέμου, πρόθυμη να συγκρουστεί για να προστατεύσει τη δημοκρατική νομιμότητα, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα από όσους ήθελαν να τα βάλουν στον γύψο.
Είναι αδύνατον να μην αναρωτηθεί κανείς τι έχει απομείνει σήμερα από αυτήν την Ευρώπη. Είναι αδύνατον να μη θέσει το -ρητορικό- ερώτημα πόσο συμβατές με τις, λεγόμενες, ευρωπαϊκές αξίες είναι ενέργειες όπως η ανέγερση φραχτών με αγκαθωτό συρματόπλεγμα κατά μήκος ευρωπαϊκών συνόρων, η νομιμοποίηση της αρπαγής των όσων πολύτιμων αντικειμένων κατόρθωσαν να φέρουν μαζί τους οι πρόσφυγες διαφεύγοντας από τις φλεγόμενες εστίες τους, η θεσμοθέτηση εξοντωτικών μέτρων εις βάρος των μεταναστών και των προσφύγων -γεγονός που οδηγεί, σε πολλές περιπτώσεις γονείς να χωρίζονται από τα παιδιά τους για πολλά χρόνια-, η ανοχή και η συστηματική καλλιέργεια μέσω των ΜΜΕ του ξενοφοβικού, μισαλλόδοξου λόγου που οδηγεί στη βία και στη στοχοποίηση των προσφύγων και των μεταναστών, για να αναφέρουμε μερικά μόνο από τα φαινόμενα που πληθαίνουν ανησυχητικά σε όλο και περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.
Τι σχέση μπορεί να έχουν με την Ευρώπη της ειρήνης και της δημοκρατίας η μονομερής σφράγιση των συνόρων και ο εγκλωβισμός δεκάδων χιλιάδων άτυχων ανθρώπων σε μια Ελλάδα που τιμωρείται από τους εταίρους της επειδή έδειξε έμπρακτα δείγματα αλληλεγγύης και ανθρωπισμού, παλεύοντας συγχρόνως με τη συνεχιζόμενη οικονομική κρίση και με την πολιτική της εξοντωτικής λιτότητας που της επιβλήθηκε βίαια από την ίδια την Ευρώπη, θέτοντας σε κίνδυνο την κοινωνική της συνοχή;
Ή με τη δράση «εθελοντικών ομάδων συνοριακής περιφρούρησης» (στην πραγματικότητα κεφαλοκυνηγών); Πώς μπορεί κανείς να είναι περήφανος για μια Ευρώπη που τόσο εύκολα και πρόθυμα πέφτει και η ίδια θύμα ταπεινωτικών εκβιασμών και κάνει τα «στραβά μάτια» στις κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και στη βίαιη καταστολή των δημοκρατικών ελευθεριών στην Τουρκία, προκειμένου να εξασφαλίσει την τήρηση μιας συμφωνίας η οποία, ούτως ή άλλως, εγείρει σοβαρότατα ζητήματα νομιμότητας και συμβατότητας με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και με τη Σύμβαση του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες;
Όλα αυτά τα ζητήματα τέθηκαν επιτακτικά κατά τη σύνοδο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης από τις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ που είμαστε μέλη της ελληνικής κοινοβουλευτικής αντιπροσωπείας, με τοποθετήσεις, παρεμβάσεις και ερωτήσεις προς τον επίτροπο του Συμβουλίου της Ευρώπης για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Νιλς Μούιζνιεκς, τον πρωθυπουργό της Τουρκίας, Αχμέτ Νταβούτογλου, τον απερχόμενο πρόεδρο της Αυστρίας, Χάιντς Φίσερ, και τον υπουργό Εξωτερικών της Βουλγαρίας -η οποία ασκεί την εξάμηνη προεδρία της Επιτροπής Υπουργών του Συμβουλίου-, Ντάνιελ Μίτοφ.
Από τις απαντήσεις που μας δόθηκαν προκύπτει ότι τουλάχιστον όσον αφορά το Συμβούλιο της Ευρώπης, έναν οργανισμό που δημιουργήθηκε με αποστολή την προώθηση της δημοκρατίας και την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην ευρωπαϊκή ήπειρο, οι θεμελιώδεις αυτές αντιφάσεις έχουν γίνει αντιληπτές και προκαλούν έντονο προβληματισμό, κάτι που δεν μπορεί να πει κανείς για την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία φαίνεται να τις αποδέχεται. Ωστόσο, αυτό δεν μεταφράζεται σε πολιτική πίεση για την άρση τους.
Κάτι δεν πάει καθόλου καλά με την Ευρώπη. Κάπου στην πορεία έχασε τον δρόμο της και παραπαίει από κρίση σε κρίση και από αποτυχία σε αποτυχία, διολισθαίνοντας επικίνδυνα στο μονοπάτι του αυταρχισμού, της μισαλλοδοξίας και -τελικά- του εθνικισμού και του φασισμού.
Όσο πιο γρήγορα το αντιληφθούν όλοι αυτό τόσο πιο γρήγορα θα μπορέσουμε να αναζητήσουμε τη διέξοδο και την ανάκτηση εκείνων των ανθρωπιστικών αξιών που κάποτε υπήρξαν ο ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στα ερείπια του πιο καταστροφικού πολέμου στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Ίσως είναι ήδη αργά, ίσως αυτές οι αξίες έχουν ήδη χαθεί ανεπιστρεπτί. Στις πιο δύσκολες στιγμές της κρίσης της ευρωζώνης και -ακόμα περισσότερο- της προσφυγικής κρίσης, ίσως μπαίνει κανείς στον πειρασμό της απόγνωσης. Παρ’ όλα αυτά, έχουμε την υποχρέωση να προσπαθήσουμε με όλες μας τις δυνάμεις για να το πετύχουμε. Η εναλλακτική είναι υπερβολικά σκοτεινή για την Ευρώπη και για τον κόσμο.
Η Αννέτα Καββαδία είναι βουλευτής Β’ Αθήνας του ΣΥΡΙΖΑ και δημοσιογράφος.
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
