• Τα αντίμετρα, που ψηφίστηκαν πρόσφατα για το 2019 και το 2020, μπορούν να εξισορροπήσουν τις απώλειες που θα προκύψουν από τα αρνητικά μέτρα;
Σε ένα βαθμό, όντως, μπορούν να εξισορροπήσουν απώλειες. Οχι όμως στον βαθμό που χρειάζεται, για να στηριχτούν αποτελεσματικά κοινωνικές ομάδες και πολίτες που πλήττονται από την κρίση. Γι’ αυτό πρέπει να βρούμε κι άλλες νέες υποστηρικτικές ρυθμίσεις, το επόμενο διάστημα. Τα αντίμετρα, πάντως, είναι μια σημαντική επιτυχία της ομάδας διαπραγμάτευσης, της κυβέρνησης και του πρωθυπουργού. Δεν παραχωρήθηκαν εύκολα από τους δανειστές. Τα διεκδικήσαμε όταν η διαπραγμάτευση έφτασε σε ένα δύσκολο για την ελληνική πλευρά αδιέξοδο. Ιδιαίτερα σημαντικό, τέλος, είναι ότι τα αντίμετρα ως επιλογή δρομολογούν ένα σχέδιο συγκρότησης στις νέες συνθήκες, ενός δίκαια στοχευμένου συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Ενα οικοδόμημα, δηλαδή, κοινωνικού κράτους, που έλειψε και λείπει από τη σύγχρονη ελληνική πραγματικότητα και πριν από την κρίση, αλλά και πολύ περισσότερο, ως προαπαιτούμενο εξόδου από αυτήν, τώρα.
• Είστε αισιόδοξος ότι θα επιτευχθεί συμφωνία για το χρέος στις 15 Ιουνίου; Ορισμένοι θεωρούν ότι η Γερμανία θα επιμείνει στην πάγια παρελκυστική τακτική της…
Το εύχομαι. Η κυβέρνηση κάνει όλες τις δυνατές προσπάθειες και πασχίζει να αξιοποιήσει κάθε ρωγμή. Υπάρχει, όμως, πάντα, μια εκτίμηση από διάφορες πλευρές. Οτι το χρέος χρησιμοποιείται κυρίως ως μέσον ελέγχου και πειθάρχησης της χώρας. Αν αυτή η παράμετρος κυριαρχήσει, κανένας μας δεν είναι διατεθειμένος να αποδεχθεί ψευτο-ρυθμίσεις. Για κείνο όμως που είμαι βέβαιος είναι ότι κάποια στιγμή -ελπίζω σύντομα- θα τεθεί γενικευμένα όχι μόνο το ζήτημα του ελληνικού χρέους, αλλά συνολικά του ευρωπαϊκού. Δεν μπορώ να προβλέψω τους όρους που θα τεθεί, αλλά θα τεθεί.
• Αξιολογώντας τις διαπραγματεύσεις των τελευταίων δυόμισι χρόνων, υπήρξαν στιγμές που ήταν δυνατή και επιθυμητή μια ρήξη με τους δανειστές; Μήπως τώρα είναι αναγκαία;
Μπροστά στο ασφυκτικό και ταυτόχρονα αναποτελεσματικό πλαίσιο που διαμορφώνει και επιβάλλει ο ανταγωνισμός των δανειστών, η ρήξη προκύπτει ως μια διαρκής και αναπαραγόμενη κοινωνική επιθυμία. Ιστορικά, όμως, κάθε ρήξη δικαιώνεται μόνον όταν καθίσταται πολιτικά δυνατή. Γιατί μόνο τότε παράγει προωθητικά αποτελέσματα. Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως φορέας -όχι ο μοναδικός- αυτής της ιστορικής πείρας, κουβαλάει την ευθύνη να αξιοποιήσει αυτήν την πείρα δημιουργικά και υπεύθυνα. Σε αυτό το κρίσιμο ζήτημα, το ιστορικό κεφάλαιο της Αριστεράς είναι τεράστιο. Συσσωρευμένο μέσα από θυσίες, οδυνηρά βιώματα και ήττες. Εχουμε χρέος να μην το απαξιώσουμε αγνοώντας το, αλλά και να μην το ξοδέψουμε άκριτα. Δεν υπάρχουν απλές ή εύκολες απαντήσεις. Υπάρχει επιτακτική ανάγκη να επινοήσουμε απαντήσεις, επιτελικά σχεδιασμένες. Εδώ κρίσιμο ζήτημα είναι ο χρόνος. Δηλαδή, η αποφυγή του κινδύνου να μη συγχρονιστούν οι εξελίξεις, που αφορούν την Ελλάδα, με τις συνολικότερες ευρωπαϊκές.
• Ο πρωθυπουργός ζητά από τους υπουργούς να μην κωλυσιεργούν. Εσείς είστε ικανοποιημένος από το κυβερνητικό έργο;
Το κυβερνητικό έργο, ειδικά για μια κυβέρνηση της Αριστεράς, προϋποθέτει κοινωνική συμμετοχή και στήριξη. Εκεί κρίνεται η επιτυχία. Αυτό είναι σχεδόν αδύνατον εντός μνημονίων. Ξέρω ότι οι υπουργοί κάνουν τεράστιες προσπάθειες και συχνά ξεπερνούν τον εαυτό τους. Αλλά δεν αρκεί. Θεωρώ πως σε αυτή τη δύσκολη και αντιφατική συγκυρία, επιτυχημένος υπουργός είναι αυτός που κάθε στιγμή επινοεί νέες λύσεις ευελιξίας και ρεαλισμού, χωρίς να παίρνει διαζύγιο από τις προγραμματικές μας δεσμεύσεις. Οι συμβιβασμοί και οι υποχωρήσεις, όταν είναι αναγκαίοι, πρέπει να έχουν όρια. Τα νεοφιλελεύθερα δόγματα δεν πρέπει να επιβληθούν οριστικά και μάλιστα με κυβέρνηση Αριστεράς. Είναι μια μάχη χαρακωμάτων.
• Ο ΣΥΡΙΖΑ επιθυμεί το επόμενο διάστημα να εμπεδωθεί η διαχωριστική γραμμή μεταξύ «Αριστεράς και Δεξιάς». Είναι εφικτός στόχος ή επικαλύπτονται όλα από την πολιτική λιτότητας;
Προσωπικά, πιστεύω ότι καμιά διαχωριστική γραμμή δεν μπορεί να είναι γόνιμη στο πολιτικό πεδίο, εάν δεν αποτυπώνει, με αυθεντικό τρόπο, τους υπαρκτούς, εξελισσόμενους και διαρκώς αναπαραγόμενους κοινωνικούς ανταγωνισμούς. Εάν η Αριστερά σήμερα, διεθνώς, σηκώσει αξιόπιστα το βάρος της υπέρβασης της νεοφιλελεύθερης κυριαρχίας, την οποία η Δεξιά στηρίζει, τότε, όντως, νοηματοδοτείται σωστά η διαχωριστική γραμμή μεταξύ «Αριστεράς και Δεξιάς». Η άρση των πολιτικών λιτότητας φυσικά και εμπεριέχεται στον παραπάνω ανταγωνιστικό διαχωρισμό.
• Πώς κρίνετε τη μέχρι τώρα σύμπραξη με τους Ανεξάρτητους Ελληνες;
Ιδεολογικά, αντιφατική. Πολιτικά, αναγκαία και χρήσιμη. Κοινωνικά, κατανοητή. Στηρίχτηκε στις συγκλίσεις και στις μετατοπίσεις που καθόρισε η ιστορική συγκυρία και η ανάγκη. Δεν είναι τυχαίο ότι γι’ αυτό η συνεργασία αυτή έχει αποδειχθεί ανθεκτική. Αλλωστε και από τις δύο πλευρές ποτέ δεν είπε κανείς ότι ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝ.ΕΛΛ. θα ενωθούν σε ένα ενιαίο κόμμα.
• Είναι δυνατή η συνεργασία με κόμματα του ευρύτερου Κέντρου και της Κεντροαριστεράς;
Για να ωριμάσουν συνεργασίες μεταξύ δυνάμεων με ιστορικές και ιδεολογικές διαφορές, εάν κάποια ιστορική συγκυρία τις καθιστά, ενδεχομένως, αναγκαίες, πρέπει κατ’ ελάχιστον να στηριχτούν σε κάποιες κοινές πολιτικές στοχεύσεις. Στην Ελλάδα παρακολουθούμε καθημερινά τα κόμματα του Κέντρου και της Κεντροαριστεράς να έχουν ως κυρίαρχο και μονομανή στόχο την πτώση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. Με αυτούς τους όρους, δεν μπορώ να κατανοήσω πώς μπορεί να τίθεται προς συζήτηση ένα τέτοιο ζήτημα.
• Πρώην σύντροφοί σας χαρακτηρίζουν τη γενικότερη στάση της τάσης των 53+ ως «ξεφτίλα». Τι απαντάτε;
Στην πραγματικότητα, θα ήθελα να μην απαντήσω σε αυτήν την ερώτηση. Με θλίβει. Πενήντα χρόνια στην Αριστερά, έμαθα να μιλώ με πολιτικούς όρους και όχι με «γηπεδικούς». Εμαθα, επίσης, επειδή ποτέ δεν γοητεύτηκα από τον σταλινισμό, να συνεχίζω να εκτιμώ τους συντρόφους, πρώην και νυν, και να προσπαθώ να τους καταλάβω, ακόμα κι όταν οι απόψεις και τα πολιτικά σχέδια μας χώριζαν και μας χωρίζουν. Δεν θέλω όμως να αποφύγω την απάντηση στην ερώτηση. Παραπέμπω, γι’ αυτό, στις απαντήσεις που δίνω στις προηγούμενες ερωτήσεις, ως ενδεικτική καταγραφή μέρους προβληματισμού και αιτιολόγησης της στάσης της «Πρωτοβουλίας Μελών 53+», αλλά και του όλου ΣΥΡΙΖΑ. Κι όποιος καταλάβει, κατάλαβε… Προσθέτοντας ότι στα σκληρά και ιστορικά πρωτοφανέρωτα για την ελληνική Αριστερά διλήμματα οι απαντήσεις δεν μπορεί παρά να είναι εξ ορισμού βασανιστικές.
Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος Σβέρκος
Πηγή: Εφημερίδα των Συντακτών
