Γερμανία

Το παράδειγμα της Γερμανίας αποτελεί την πιο κραυγαλέα περίπτωση στροφής της Χριστιανοδημοκρατίας σε θέσεις που υπηρετούσε μερικές δεκαετίες πριν και τις οποίες υποτίθεται ότι είχε εγκαταλείψει στην σύγχρονη εποχή. Πίσω από τη νεοσυντηρητική στροφή με εθνικό πρόσημο κρύβεται η αδυναμία του συστήματος να πάρει τις ανάσες που χρειάζεται χωρίς να χρειαστεί να ανοίξει και πάλι το χρονοντούλαπο του αυταρχισμού.

«Προκειμένου να κατανοήσουμε την ανάδειξη της Γερμανίας σε παγκόσμια υπερδύναμη του εξαγωγικού εμπορίου», εξηγεί ο ιστορικός της οικονομίας Στίβεν Γκρος, «θα πρέπει να κοιτάξουμε πέρα από τα σύνορά της. Το βασικότερο ίσως θεμέλιο της οικονομικής πολιτικής της Γερμανίας στον τομέα των εξαγωγών είναι τα εμπορικά δίκτυα που έχει αναπτύξει με τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης». Και πιο συγκεκριμένα οι -μονομερώς- προνομιακές εμπορικές συναλλαγές που η χώρα έχει αναπτύξει με την Πολωνία, την Τσεχία, την Ουγγαρία και τη Σλοβακία, τις «χώρες του Βίσεγκραντ». Εδώ και ένα τέταρτο του αιώνα η πλούσια Γερμανία επί της ουσίας εφαρμόζει εκείνο που κάνουν οι ΗΠΑ με την κατασκευή εργοστασίων παραγωγής στο έδαφος του Μεξικού: την πρακτική της ωφελιμιστικής βιομηχανικής επέκτασης σε προσκείμενα εδάφη. (...) Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου δίνει το εναρκτήριο λάκτισμα για την άπληστη επέκταση. Από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 οι γερμανικές πολυεθνικές στρέφουν την προσοχή τους στις πρόσφατα ιδιωτικοποιημένες κρατικές επιχειρήσεις μέσα σε μια ατμόσφαιρα βιομηχανικής Αποκάλυψης.

Η κατάρρευση της CSU, γιατί περί τέτοιας πρόκειται για ένα κόμμα που συνήθιζε να παίρνει ποσοστά πάνω από το 50% μερικά χρόνια πριν και είχε μάθει να αντιμετωπίζει τους πολιτικούς του αντιπάλους ως κατώτερα όντα, είναι σίγουρο ότι θα πυροδοτήσει εξελίξεις και σε εθνικό επίπεδο. Θα βρεθούν και πάλι εκείνοι που θα θελήσουν να ρίξουν τις ευθύνες στην Ανγκέλα Μέρκελ για την αποσύνθεση που βιώνει η συντηρητική παράταξη, την ώρα που η ακροδεξιά καλπάζει στην ανατολική Γερμανία, ενώ στην ίδια τη Βαυαρία διεκδικεί με αξιώσεις την τρίτη θέση έχοντας στο τσεπάκι το διψήφιο ποσοστό.

Η γερ­μα­νι­κή κοι­νω­νία γί­νε­ται ό­λο και πιο συ­ντη­ρη­τι­κή, ό­λο και πιο α­πορ­ρι­πτι­κή για το δια­φο­ρε­τι­κό, ό­λο και πιο προ­ση­λω­μέ­νη στην τή­ρη­ση ε­θνι­κι­στι­κών στε­ρε­ο­τύ­πων. Απο­δέ­χε­ται τον «ξέ­νο» που της φέρ­νει ε­πι­τυ­χίες, αλ­λά εί­ναι έ­τοι­μη να τον σταυ­ρώ­σει ως «μη αρ­κε­τά» Γερ­μα­νό στο πρώ­το του στρα­βο­πά­τη­μα. Ο τρό­πος που χει­ρί­στη­κε το θέ­μα με­γά­λη με­ρί­δα του Τύ­που αλ­λά και κά­ποιοι πο­λι­τι­κοί, δι­καίω­σε ου­σια­στι­κά τις έμ­με­σες ή ά­με­σες κα­ταγ­γε­λίες του Εζίλ για ρα­τσι­σμό ε­να­ντίον του. Και σε αυ­τή την πε­ρί­πτω­ση η Ανγκέ­λα Μέρ­κελ προ­τί­μη­σε να μην πα­ρέμ­βει στη δη­μό­σια συ­ζή­τη­ση, που κρα­τά ε­δώ και μέ­ρες, πε­ριο­ρι­ζό­με­νη να πει ό­τι η α­πό­φα­ση του Εζίλ να ε­γκα­τα­λεί­ψει την ε­θνι­κή ο­μά­δα εί­ναι «σε­βα­στή». Εδει­ξε με αυ­τόν τον τρό­πο ό­τι ο­λοέ­να και πε­ρισ­σό­τε­ρο συρ­ρι­κνώ­νε­ται τό­σο η θέ­λη­σή της ό­σο και η δυ­να­τό­τη­τά της να πα­ρέμ­βει στα ό­σα συμ­βαί­νουν στην κοι­νω­νία, α­φή­νο­ντάς την έρ­μαιο στα χέ­ρια ε­κεί­νων, που θέ­λουν να την στρί­ψουν δε­ξιό­τε­ρα και να την «προ­στα­τεύ­σουν» με φρά­χτες και κι­γκλι­δώ­μα­τα.

Η κόντρα της Ανγκέλα Μέρκελ με το βαυαρό υπουργό της των Εσωτερικών, Χορστ Ζέεχοφερ, αποδεικνύει οριστικά ότι η «σιδηρά καγκελάριος» έχει προ πολλού χάσει τον έλεγχο τόσο του κόμματος όσο και της κυβέρνησης, και επιτρέπει στον Τύπο και στους αντιπάλους της να αναρωτιούνται δημόσια αν τελικά έχει ξεκινήσει για αυτήν πρόωρα η αντίστροφη μέτρηση. Η προσπάθειά της να περισώσει τα προσχήματα με μια «ευρωπαϊκή λύση» για το προσφυγικό μοιάζει μάλλον καταδικασμένη σε αποτυχία με βάση τους υπάρχοντες συσχετισμούς εντός ΕΕ και το μέλλον της κυβέρνησής της θα εξαρτηθεί πλέον από τις διαθέσεις των βαυαρών «φίλων», που δείχνουν να μην έχουν τίποτα άλλο στο μυαλό τους από τις εκλογές στο κρατίδιο τους στις 14 Οκτωβρίου. Όσο για το SPD, αυτό μοιάζει να μην υπάρχει στην κυβέρνηση, ενώ συνεχίζει τη δημοσκοπική του κατρακύλα.