Συζητάμε με την εκπρόσωπο Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ, Ράνια Σβίγκου, για την απλή αναλογική, τη συνταγματική αναθεώρηση και την κυβερνητική πολιτική. Ζητάμε και τη δική της άποψη για το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ και το ρόλο του κόμματος.
Τη συνέντευξη πήρε η Ιωάννα Δρόσου
Οι αλλαγές στον εκλογικό νόμο δεν έτυχαν της ψήφου 200 βουλευτών. Πώς σχολιάζεις το αποτέλεσμα; Θεωρείς ότι γεννάται πολιτικό πρόβλημα;
Τις τελευταίες μέρες ζήσαμε τον απόλυτο παραλογισμό. Καταθέσαμε την πρόταση για απλή αναλογική, ένα πάγιο αίτημα όχι μόνο του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συνολικά της Αριστεράς. Το κάναμε σε ανύποπτο χρόνο, πολύ πριν τις επόμενες εκλογές. Παρόλα αυτά, μας κατηγόρησαν για το ακριβώς αντίθετο, ότι το κάνουμε τώρα γιατί γνωρίζουμε ότι θα χάσουμε, κι ότι επιδιώκουμε την ακυβερνησία. Αυτά τα επιχειρήματα στερούνται σοβαρότητας. Ως προς τον εκλογικό νόμο, λοιπόν, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει κανένα απολύτως πολιτικό πρόβλημα, αυτό που πίστευε πάντοτε, αυτό και πράττει. Πρόβλημα έχουν όσοι μόλις πριν από λίγο καιρό παρουσίαζαν προτάσεις σχεδόν πανομοιότυπες με το σημερινό νομοσχέδιο, και τώρα δεν τις ψηφίζουν προφασιζόμενοι διάφορες σαθρές δικαιολογίες. Αναφέρομαι, φυσικά στο ΠΑΣΟΚ, το οποίο φαίνεται ότι επέλεξε για άλλη μια φορά να γίνει παρακολούθημα της Νέας Δημοκρατίας.
Όπως και να έχει στις μεθεπόμενες εκλογές θα εφαρμοστεί για πρώτη φορά απλή αναλογική. Γιατί κόμματα της αντιπολίτευσης αντέδρασαν τόσο έντονα;
Η απλή αναλογική είναι το μόνο εκλογικό σύστημα που καθρεφτίζει με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τη λαϊκή θέληση και αντιπροσώπευση. Θεσμοθετεί την πραγματικά ισότιμη καταγραφή της ψήφου, ενώ αναδεικνύει πολυκομματικά, πολυφωνικά κοινοβούλια. Έτσι, όλες οι απόψεις που υπάρχουν στην κοινωνία, σε ικανό βαθμό, αντιπροσωπεύονται και στη Βουλή. Εκτός από το πιο δίκαιο, όμως, η απλή αναλογική είναι και το εκλογικό σύστημα που ανταποκρίνεται πραγματικά στην παρούσα πολιτική κατάσταση. Σε όσους μιλούν για τον κίνδυνο ακυβερνησίας, υπενθυμίζω δύο πράγματα. Καταρχάς, είδαμε πού μας έφεραν οι πανίσχυρες κυβερνήσεις της μεταπολίτευσης: στο πελατειακό κράτος και τη χρεοκοπία. Δεύτερον, ο δικομματισμός γκρεμίστηκε, παρόλα τα πλουσιοπάροχα μπόνους εδρών στο πρώτο κόμμα. Η απόφαση για την καταψήφιση του νομοσχεδίου από τη Ν.Δ., υπέρμαχο της «ενισχυμένης αναλογικής», δηλαδή ενός καλπονοθευτικού εκλογικού συστήματος, ήταν αναμενόμενη. Το ΠΑΣΟΚ και το Ποτάμι χαρίζουν, εκ των πραγμάτων, 50 έδρες στο πρώτο κόμμα. Το κάνουν μόνο και μόνο γιατί πιστεύουν ότι στις επόμενες εκλογές θα βγει πρώτη η Ν.Δ. Όπως είχε πει, όμως, κι ο Γιάννης Πασαλίδης, πριν τις εκλογές του 1958, εκείνοι που επιζητούν να σκάψουν το λάκκο των άλλων, μπορεί να πέσουν οι ίδιοι μέσα. Και θα πέσουν.
Ο προσανατολισμός της συνταγματικής αναθεώρησης
Αύριο αναμένεται να ανακοινωθούν οι προτάσεις του πρωθυπουργού για τη συνταγματική αναθεώρηση. Τι θα περιλαμβάνουν αυτές;
Η συζήτηση, που ανοίγει σήμερα, θα διαρκέσει πολύ. Δεν μπορεί και δεν πρόκειται να είναι μια διαδικασία όπως εκείνες του παρελθόντος, όπου εμπλέκονταν κάποιοι ειδικοί, και οι βουλευτές αποφάσιζαν ερήμην της κοινωνίας. Κατά τη γνώμη μου, η συνταγματική αναθεώρηση πρέπει να είναι προσανατολισμένη σε ζητήματα τα οποία, εδώ και χρόνια έχει θέσει η Αριστερά, και τα οποία είχαν έρθει με ένταση στο προσκήνιο, τα τελευταία χρόνια, και ως αιτήματα των Πλατειών. Ζητήματα όπως η κατάργηση του άρθρου περί ευθύνης υπουργών, η σχέση κράτους και εκκλησίας, η θεσμοθέτηση λαϊκών δημοψηφισμάτων για κρίσιμης σημασίας ζητήματα, η κατοχύρωση του δημόσιου χαρακτήρα των κοινωνικών αγαθών.
Από τα μέχρι στιγμής ρεπορτάζ φαίνεται πως θα προταθεί η εκλογή προέδρου της Δημοκρατίας από το λαό και η διεύρυνση των αρμοδιοτήτων του, πρόταση που προκάλεσε διαφωνίες στο εσωτερικό του κόμματος.
Δεν πρέπει να εμμένουμε τόσο στο θέμα της εκλογής προέδρου της Δημοκρατίας, όσο στις αρμοδιότητες που θα έχει. Για παράδειγμα, στην Αυστρία, ο πρόεδρος εκλέγεται από τον λαό, αλλά οι αρμοδιότητές του είναι παρόμοιες με του έλληνα προέδρου. Το κρίσιμο στοιχείο, αυτό που προσιδιάζει στην παράδοσή της ανανεωτικής αριστεράς, είναι η εμβάθυνση της δημοκρατίας, κάτι που περνά μέσα από την ουσιαστική αναβάθμιση του ρόλου του κοινοβουλίου και από την ενίσχυση του λαϊκού παράγοντα στον τρόπο λήψης των αποφάσεων, κι όχι ένα πολιτειακό σύστημα, όπου ο μονοπρόσωπος θεσμός του ΠτΔ θα συγκεντρώνει υπέρμετρες εξουσίες. Για όλα αυτά, ο διάλογος, τόσο στην κοινωνία, όσο και στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ, στα αρμόδια όργανα και στο επικείμενο συνέδριο, τώρα εγκαινιάζεται.
Εκτός από τους διεθνείς συσχετισμούς, υπάρχουν και οι άνθρωποι
Η Τουρκία έχει κηρυχθεί σε καθεστώς έκτακτης ανάγκης, μετά το πραξικόπημα. Ευρωπαίοι ηγέτες αντιδρούν στις κινήσεις της Τουρκίας, στις δεκάδες χιλιάδες συλλήψεις και στη συζήτηση για επαναφορά της θανατικής ποινής. Με τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας η Τουρκία είχε θεωρηθεί ασφαλής χώρα. Αυτό δεν δοκιμάζεται;
Το πραξικόπημα έγινε ενάντια σε μια κυβέρνηση που εκλέχτηκε πρόσφατα με μεγάλο ποσοστό. Όσα συμβαίνουν, όμως, στην Τουρκία τις τελευταίες μέρες, είναι παραπάνω από ανησυχητικά. Όλοι μας παρακολουθήσαμε, από τους τηλεοπτικούς δέκτες, την πρωτοφανή αντίδραση της τουρκικής κυβέρνησης κατά δικαίων και αδίκων. Πολλοί ευρωπαίοι ηγέτες καταδικάζουν την περιστολή των δημοκρατικών δικαιωμάτων, και διαμηνύουν ότι αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, πόσο μάλλον αν επανέλθει η θανατική ποινή, η Τουρκία θα πρέπει να ξεχάσει τη διασύνδεση με την ΕΕ. Σε αυτό το ρευστό και αβέβαιο σκηνικό, όπου κανείς δεν γνωρίζει εκ των προτέρων πώς θα εξελιχθούν τα πράγματα, τόσο η ελληνική κυβέρνηση, όσο και η διεθνής κοινότητα θα πρέπει να εμμείνει στην τήρηση και την προάσπιση των δημοκρατικών δικαιωμάτων στην Τουρκία. Η Ευρώπη θα πρέπει να λάβει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σε αυτήν την κατεύθυνση. Διότι, δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι εκτός από τους διεθνείς συσχετισμούς, πέρα και πάνω από αυτούς, υπάρχουν και οι άνθρωποι, μια ολόκληρη κοινωνία η οποία δοκιμάζεται.
Ζητείται από το ελληνικό κράτος και τη δικαιοσύνη να εκδώσει τους 8 τούρκους αξιωματικούς. Ο ΣΥΡΙΖΑ πάντα πρωτοστατούσε ενάντια σε τέτοια αιτήματα, καθώς θεωρεί πως στην Τουρκία δεν θα τύχουν δίκαιης δίκης, ενώ ενδέχεται να βασανιστούν. Πώς το σχολιάζεις;
Η απόφαση για την έκδοση στην Τουρκία βρίσκεται στα χέρια της ελληνικής δικαιοσύνης. Αυτή θα κρίνει με βάση τις διεθνείς συμβάσεις και το εσωτερικό δίκαιο. Θα πρέπει, λοιπόν, να τηρηθούν όσα επιτάσσουν το Διεθνές Δίκαιο και οι συγκεκριμένες διεθνείς Συμβάσεις. Το δικαίωμα σε δίκαιη δίκη και η απαγόρευση των βασανιστηρίων είναι θεμελιώδη ανθρώπινα δικαιώματα, και θα πρέπει να τηρούνται από όλους και σε κάθε περίπτωση. Το αν και κατά πόσον αυτά είναι σεβαστά από την Τουρκία, αυτήν την εποχή, δεν μπορεί παρά να συνεκτιμηθεί από την ελληνική δικαιοσύνη.
Τι άλλο είναι παρά αριστερές τομές;
Το πρόγραμμα και οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν αφορούσαν μόνο την ανάπτυξη. Η κυβέρνηση έχει δηλώσει πως εφόσον ολοκληρώθηκε η πρώτη αξιολόγηση θα εστιάσει στην καθημερινότητα των πολιτών, όπως και στην εφαρμογή αριστερών τομών. Γιατί δεν δρομολογούνται; Πώς παρεμβαίνει το κόμμα στην ασκούμενη κυβερνητική πολιτική;
Καταρχάς, ανάπτυξη, καθημερινότητα των πολιτών και αριστερές τομές είναι ζητήματα που αλληλοδιαπλέκονται. Η ανάπτυξη που επιδιώκουμε δεν στηρίζεται στη συμπίεση του εργασιακού κόστους, την καταπάτηση των εργασιακών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, στην καταστροφή του περιβάλλοντος. Μια ανάπτυξη που διευρύνει την παραγωγική βάση, δημιουργεί μόνιμες και σταθερές θέσεις εργασίας, με αξιοπρεπείς μισθούς, που αποτρέπει την μετανάστευση των νέων ανθρώπων, δεν μπορεί παρά να έχει αριστερό πρόσημο. Μια τέτοιας μορφής ανάπτυξη, που αποσκοπεί στην παραγωγική ανασυγκρότηση με κοινωνική δικαιοσύνη, συνδέεται με τη βελτίωση της καθημερινότητας των πολιτών, γιατί έτσι παράγονται πόροι οι οποίοι καταλήγουν, τελικά, στην υγεία, την παιδεία, την βελτίωση των δημόσιων δομών. Όμως, για να περάσω και στο δεύτερο σκέλος της ερώτησης, δεν είναι απολύτως αληθές ότι η κυβέρνηση δεν έχει ήδη επιτελέσει έργο στον τομέα της καθημερινότητας. Σίγουρα δεν είναι αρκετό, στις παρούσες συνθήκης κρίσης και μεγάλης πτώσης του βιοτικού επιπέδου των πολιτών. Σίγουρα δεν προβάλλεται, όσο θα έπρεπε. Για παράδειγμα, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε στην πρόσβαση για όλους τους πολίτες στην ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Να υπενθυμίσω, επίσης, τα όσα έχουν γίνει και θα γίνουν στο πεδίο της Κοινωνικής Αλληλεγγύης, καθώς και στις μεγάλες τομές στον χώρο της παιδείας, οι οποίες θα υλοποιηθούν σύντομα, καθώς ολοκληρώθηκε ο Εθνικός Διάλογος. Αλλά και στο χώρο των δικαιωμάτων, πολλά έχουν γίνει ως τώρα. Οι μεγάλες αλλαγές στο σωφρονιστικό σύστημα, η ιθαγένεια για τα παιδιά των μεταναστών, το σύμφωνο συμβίωσης για τα ομόφυλα ζευγάρια, τι άλλο είναι παρά αριστερές τομές;
Το φθινόπωρο θα γίνει το συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ. Ποια θα είναι τα επίδικα; Πως θα επανενεργοποιηθεί το κόμμα; Πώς θα ανακτήσει σχέσεις με το κίνημα;
Στρατηγική για την Ευρώπη και την αλλαγή των συσχετισμών, αριστερό πρόγραμμα μέσα στις ασφυκτικές συνθήκες της επιτροπείας, σχέση κόμματος-κυβέρνησης είναι τα βασικά επίδικα. Δεν θα συμφωνούσα ότι το κόμμα είναι απενεργοποιημένο, θα έλεγα όμως ότι έχασε το ρόλο του, έγινε σε πολλές περιπτώσεις παρακολούθημα της κυβέρνησης, υπήρξε όμως και αδύναμο να εκπονήσει μια δική του στρατηγική στους μαζικούς χώρους. Επίσης, δεν καταφέραμε συλλογικά να υλοποιήσουμε αυτό που προκρίνουμε σε κάθε συνέδριο ως διακύβευμα, το περίφημο «κόμμα των μελών». Όσον αφορά στα κινήματα, θα έλεγα ότι ο κόσμος του ΣΥΡΙΖΑ είναι ενεργό κομμάτι τους, στο προσφυγικό, στην αλληλεγγύη, στα κινήματα πόλης. Αυτό που πρέπει να συζητήσουμε, όμως, όχι μόνο μέσα στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συνολικά μέσα στην Αριστερά, είναι η υποχώρηση των κινημάτων. Μια κυβέρνηση της Αριστεράς αναπνέει μέσα από τα κινήματα και τα έχει ανάγκη.
Πηγή: Εποχή
