Ηταν φυσικά αναμενόμενο, έπειτα από τις εκλογές του 2019 με τις συμμαχίες που έγιναν ήδη πολύ πριν από τις εκλογές και μετά την απόφαση του ΣΥΡΙΖΑ για αναδιοργάνωση και διεύρυνση του κόμματος, να αρχίσει συζήτηση μεταξύ των μελών του, αλλά και έξω από αυτόν το σχετικά στενό κύκλο για την προοπτική και τη μορφή που θα πάρει αυτό το κόμμα. Αυτήν την απόφαση την είχε ανάγκη ο ΣΥΡΙΖΑ, ο κόσμος της Αριστεράς και ευρύτερα οι άνθρωποι που, ακόμα και αν ήταν δύσπιστοι για τις προθέσεις και για τις ικανότητες της Αριστεράς, ανησυχούν με την επιχείρηση ολικής επαναφοράς του «παλιού καθεστώτος» που εφαρμόζουν η Νέα Δημοκρατία και η κυβέρνηση Μητσοτάκη.
Δυστυχώς μέχρι τώρα, εκτός από γενικότητες, ελάχιστα έχουν λεχθεί δημόσια ή έχουν γραφτεί γι’ αυτά τα ζητήματα από ανθρώπους, πολιτικά στελέχη και άλλους, που συμμάχησαν με τον ΣΥΡΙΖΑ έπειτα από την καταλυτική επίδραση της «Συμφωνία των Πρεσπών» ή συμπορεύτηκαν μαζί του σε όλο το διάστημα που ακολούθησε. Είναι κρίμα, γιατί έτσι δημιουργείται η εντύπωση ότι τα σχέδια θα καταρτιστούν και οι αποφάσεις θα ληφθούν εν κλειστώ, μακριά από τη δημοσιότητα, ότι δηλαδή εντέλει θα συγκληθεί ένα συνέδριο που θα επικυρώσει μονάχα αποφάσεις που έχουν ήδη ληφθεί. Βέβαια, έτσι γίνεται συνήθως, αλλά ακριβώς γι’ αυτό το «συνήθως» πρόκειται – αν δεν ανατραπεί αυτό το «συνήθως», πώς θα ανανεωθεί η κομματική οργάνωση και πώς οι άνθρωποι – και αυτοί είναι πολλοί – που αντιστάθηκαν και επανασυσπειρώθηκαν στο διάστημα Μαΐου-Ιουλίου θα αναγνωρίσουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ τους αφορά περισσότερο από τη στάση πίσω από το εκλογικό παραβάν;
Αλλά και το κομματικό σώμα του ΣΥΡΙΖΑ δεν συμμετέχει με τον οργανωμένο τρόπο που χρειάζεται στη συζήτηση για την εξέλιξη του κόμματος. Συζητήσεις στις οργανώσεις του κόμματος γίνονται, νέα μέλη εγγράφονται, ο ψηφιακός βραχίονας της νέας μορφής του κόμματος αναλύεται και συζητιέται. Αυτά είναι αλήθεια. Μόνο που φαίνεται σαν να μην υπάρχει συνείδηση της τεράστιας προσπάθειας που χρειάζεται, της μεθοδικής δουλειάς, της αλλαγής συμπεριφοράς και τρόπου. Είναι επίσης αλήθεια ότι σε πολλές οργανώσεις του κόμματος βλέπουμε μια σχετική ανάταση, κάτι σαν εξόρμηση. Μόνο που σε αυτήν δεν φαίνεται να συμμετέχει όλο το κομματικό σώμα – και δεν εννοώ τις, φυσικές και αναμενόμενες, αμφισβητήσεις και ενστάσεις.
Πώς θα συμμετάσχουν οι Συριζαίοι στον ΣΥΡΙΖΑ;
Ο λόγος, κατά τη γνώμη μου, είναι ότι και πάλι η υπόθεση αφέθηκε εν πολλοίς στους ώμους ενός ανθρώπου, του Τσίπρα, και γι’ αυτό ευθύνεται όλη η ηγεσία του κόμματος. Βέβαια, αλίμονο αν ο ΣΥΡΙΖΑ δεν αξιοποιούσε το βαρύ πυροβολικό του, που είναι ο Τσίπρας. Το μειονέκτημα είναι ότι το κομματικό σώμα είναι παθητικός αποδέκτης της εισόδου νέων μελών και ότι όλοι αυτοί οι άνθρωποι, που προστρέξανε και προστρέχουν, κινδυνεύουν να μετατραπούν κι αυτοί σε παθητικούς αποδέκτες – δηλαδή να μην αλλάξει τίποτα, εκτός από την αριθμητική μεγέθυνση. Επειδή αυτή η υπόθεση αφέθηκε στη δημοφιλία του προέδρου του κόμματος, οι οργανώσεις του δεν προετοιμάστηκαν και δεν έχουν συγκεκριμένη κατεύθυνση.
Μπορεί αυτό να θεραπευτεί; Οπωσδήποτε και μάλιστα με τον κλασικό, παραδοσιακό τρόπο! Θα μπορούσε, ας πούμε να συγκληθεί στα γρήγορα μια πανελλαδική σύσκεψη των νομαρχιακών επιτροπών – καμιά πεντακοσαριά άνθρωποι και βέβαια όχι αντί των ανοιχτών εκδηλώσεων-συζητήσεων που ήδη γίνονται, αλλά παράλληλα με αυτές – η οποία θα συζητήσει δύο πράγματα: πρώτον πώς οργανώνουν νέα μέλη στο κόμμα – πέρα από εκείνα που έρχονται μόνα τους –, πώς εντάσσονται στην οργάνωση και, δεύτερον, πώς θα είναι ο νέος τρόπος δουλειάς των οργανώσεων του κόμματος – δηλαδή πώς αυτές θα πολιτικοποιηθούν. Μετά μπορούν να ακολουθήσουν αντίστοιχες συσκέψεις με τα συντονιστικά των οργανώσεων κ.λπ.
Πολιτική λειτουργία και δομή
Συνήθως, όποτε γίνεται λόγος για πολιτικοποίηση των οργανώσεων, εννοούν τη συζήτηση κεντρικών πολιτικών ζητημάτων, όπου συνήθως τα μέλη του κόμματος εκφράζουν αντιρρήσεις ή επικρίνουν επιλογές της ηγεσίας. Και βέβαια αυτό είναι αναγκαίο. Εδώ όμως εννοώ πολιτικοποίηση με το νόημα της άσκησης πολιτικής στο επίπεδο της κάθε οργάνωσης. Η εκστρατεία για την μαζικοποίηση και την αναδιοργάνωση του ΣΥΡΙΖΑ είναι ευκαιρία για τη διαδικασία πολιτικοποίησης των οργανώσεών του, ακριβώς επειδή οι οργανώσεις δραστηριοποιούνται και συζητούν. Αυτή η δραστηριότητα και η συζήτηση είναι, προκειμένου να πολιτικοποιηθούν οι οργανώσεις, αναγκαίο να στραφεί στα ζητήματα του χώρου και του επιπέδου της κάθε οργάνωσης – δηλαδή να πολιτικοποιηθούν εκτός από τις οργανώσεις μελών εξίσου οι νομαρχιακές οργανώσεις και, παρόλο που δεν υπάρχει περιφερειακό επίπεδο οργάνωσης – και χρειάζεται να υπάρξει –, να αξιοποιηθεί κάθε δυνατότητα για χάραξη και εφαρμογή πολιτικής στο κρίσιμο περιφερειακό επίπεδο. Εάν γίνουν ή έστω αρχίσουν να γίνονται αυτά, τότε στο επόμενο Συνέδριο θα υπάρχει πολύ περισσότερο υλικό για τη διαμόρφωση του προγράμματος και του καταστατικού του ΣΥΡΙΖΑ της επόμενης περιόδου.
Η επιμονή σε ζητήματα δομής του κόμματος έχει να κάνει τόσο με τη συζήτηση για τον κίνδυνο «πασοκοποίησης» όσο και με τη συζήτηση για τη συμμετοχή των μελών. Ένας από τους βασικότερους λόγους της «πασοκοποίησης» του ΠΑΣΟΚ ήταν η αμορφία αυτού του κόμματος, η οποία εμπόδιζε τη συμμετοχή των μελών του στην διαμόρφωση και την εφαρμογή της πολιτικής, κι έτσι αυτά παρέμειναν αρμοδιότητες μιας στενής ομάδας περί τον Ανδρέα Παπανδρέου, με όλους τους βυζαντινισμούς τη διαπλοκή, εντέλει τη διαφθορά που ευνοείται από την αδιαφάνεια. Η αμορφία είναι χαρακτηριστικό των ελληνικών αστικών κομμάτων, ακριβώς επειδή επιτρέπει αυθαιρεσίες της ηγεσίας, αλλά, όλο και περισσότερο, επειδή ευνοεί τη διαφθορά. Αντίθετα, εξαρχής, η μορφοποιημένη δομή ήταν χαρακτηριστικό των κομμάτων που αναφέρονταν στο εργατικό κίνημα – χωρίς αυτό, βέβαια, να αποτελεί εγγύηση σωστής πολιτικής, «αριστεράδας», δημοκρατίας, συμμετοχής των μελών του κόμματος και άρδευσης από τα λαϊκά κινήματα. Αλλά χωρίς αυτό, η έλλειψη δημοκρατίας, ο αποκλεισμός των μελών από τη διαδικασία της διαμόρφωσης της βούλησης και της πολιτικής του κόμματος και η απομάκρυνση από τις τάσεις και τις αξιώσεις που αναπτύσσονται στον λαό είναι απολύτως βέβαιο ότι θα συμβούν και ο κίνδυνος της διαφθοράς θα μεγαλώσει.
Η συμμετοχή των μελών
Πολύ συχνά, σε άρθρα και ομιλίες συριζαίων αναφέρεται η ανάγκη να «ενισχυθεί η συμμετοχή των μελών». Όσο πλησιάζει το συνέδριο τόσο περισσότερο θα το ακούμε και θα το διαβάζουμε. Κατά τη γνώμη μου αυτή η φράση είναι κενολογία, που στη χειρότερη περίπτωση αποσκοπεί στο να περιβληθεί αυτός που το λέει με την αίγλη της δημοκρατικότητας να παρουσιαστεί ως εκφραστής της έγνοιας του «απλού μέλους» που αισθάνεται (όχι άδικα) ότι η γνώμη του δεν μετράει. Η φράση είναι κενολογία όποτε δεν συνοδεύεται από συγκεκριμένη παράσταση για τις δυνατότητες να αποφασίζουν τα μέλη για την πολιτική του κόμματος – και «τα μέλη» σημαίνει πάντοτε οι οργανώσεις και τα όργανα – οι συντονιστικές επιτροπές, οι συχνές συσκέψεις και συνδιασκέψεις, που για να το κάνουν αυτό χρειάζεται να πολιτικοποιηθούν και να αποκτήσουν αποφασιστικές αρμοδιότητες.
Δυστυχώς, όσον αφορά τη δομή και τις διαδικασίες, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κληρονομήσει μια κακιά ιδιομορφία του παλιού Συνασπισμού – που ήταν και επιδίωξη της «δεξιάς» πτέρυγας του ΚΚΕ εσωτερικού –, δηλαδή τη συγκέντρωση κάθε πολιτικής αρμοδιότητας στον στενό πυρήνα της ηγεσίας και την ανάθεση σε ενδιάμεσες επιτροπές και στις οργανώσεις ενός οργανωτικού-διεκπεραιωτικού ρόλου που εντέλει τις κάνει να μαραζώνουν. Όσο το γρηγορότερο και με όσο αποφασιστικότερο τρόπο ο ΣΥΡΙΖΑ απαλλαγεί από αυτήν την κακιά κληρονομιά τόσο ευκολότερα θα προχωρήσει.
Θόδωρος Παρασκευόπουλος
Πηγή: Η Εποχή
